DDDIQ
مدیر ارشد
مهندس علیرضا بخشی
چکیده:
در پیچ و خم معابر شهرها شاید کمتر به مناره ها که یکی از جلوه های زیبایی معماری است، توجه کرده باشیم. مناره ها با پیشینه ی تاریخی قبل از اسلام، عنصر قابل توجه معماری مساجد در دوران پس از اسلام است.
مناره ها، گلدسته ها یا ماذنه ها با الگوگیری از برج های ساسانی که در کنار معابد مورد استفاده قرار می گرفتند، از دیر باز نقش کاربردی داشته است. برج آتش فیروز آباد، برج نورآباد و با بنای زیگورات چغازنبیل از نمونه هایی است که در زمان احترام و تقدس به آتش مکمل معابد بودند و مجموعه ی فضاهای برج های معبد، یک فضای واحد شناخته می شد.
همچنان که در آن دوران آتش جایگاهی بر فراز این برج ها داشت، مسیحیان نیزاز برج ها استفاده کرده و ناقوس کلیسا را روی آنها طراحی می کردند. برج ها و مناره ها ازگذشته بسیار دور، علاوه بر موارد اشاره شده، نقش کلیدی هدایت و ره نمایی مسافران را نیز بر عهده داشتند. کاروانهایی که در روزگار گذشته، تنها راه ارتباطی شان، جاده ها و راه هایی از دشت ها و جنگل ها بود، از مناره های ره نما که به میل معروف بودند و می توانستند با قامت بلند خویش هدایت گر آنان باشند، استفاده می کردند. هنوز هم در گوشه و کناره جاده های قدیمی، بعضی از این میل ها باقی مانده است. معمولاً میلها بر فراز تپه ها و در کنار جاده های پر پیچ و خم با فاصله ای مناسب، جهت دید بهتر احداث می شدند. میل معروف نادری در شوری گز زاهدان یا میل خسروگرد در سبزوار از نمونه های آن است.
پس از پیدایش دین مبین اسلام برای فراخوانی مسلمین به ادای نمازهای یومیه نیاز به محل مرتفع و مخصوصی بود که آهنگ گوش نواز اذان به اطلاع همگان برسد.
همچنان که بلال، موذن پیغمبر اکرم بر بلندترین محل ممکن قرار می گرفت و اذان می گفت.
رفته رفته با توسعه اسلام در کشورهای متمدن از جمله ایران، در شهرهای مختلف مساجد احداث گردید و در کنار مساجد مناره های مرتفعی برای اعلام اذان ایجاد شد که این نیز کاربردی جدید برای مناره ها و یا به تعبیری ماذنه بوده است.
ایرانیان با ذوق و سلیقه سرشار، مساجد را از معماری ساده غربی خارج کرده و با استفاده از نوع بناهای ساسانی، با سبک و شیوه جدید احداث نمودند؛ به طوری که خلفای عباسی تعداد زیادی از این قبیل مساجد را در شهرهای مهم عربی بنا نهادند.
چکیده:
در پیچ و خم معابر شهرها شاید کمتر به مناره ها که یکی از جلوه های زیبایی معماری است، توجه کرده باشیم. مناره ها با پیشینه ی تاریخی قبل از اسلام، عنصر قابل توجه معماری مساجد در دوران پس از اسلام است.
مناره ها، گلدسته ها یا ماذنه ها با الگوگیری از برج های ساسانی که در کنار معابد مورد استفاده قرار می گرفتند، از دیر باز نقش کاربردی داشته است. برج آتش فیروز آباد، برج نورآباد و با بنای زیگورات چغازنبیل از نمونه هایی است که در زمان احترام و تقدس به آتش مکمل معابد بودند و مجموعه ی فضاهای برج های معبد، یک فضای واحد شناخته می شد.
همچنان که در آن دوران آتش جایگاهی بر فراز این برج ها داشت، مسیحیان نیزاز برج ها استفاده کرده و ناقوس کلیسا را روی آنها طراحی می کردند. برج ها و مناره ها ازگذشته بسیار دور، علاوه بر موارد اشاره شده، نقش کلیدی هدایت و ره نمایی مسافران را نیز بر عهده داشتند. کاروانهایی که در روزگار گذشته، تنها راه ارتباطی شان، جاده ها و راه هایی از دشت ها و جنگل ها بود، از مناره های ره نما که به میل معروف بودند و می توانستند با قامت بلند خویش هدایت گر آنان باشند، استفاده می کردند. هنوز هم در گوشه و کناره جاده های قدیمی، بعضی از این میل ها باقی مانده است. معمولاً میلها بر فراز تپه ها و در کنار جاده های پر پیچ و خم با فاصله ای مناسب، جهت دید بهتر احداث می شدند. میل معروف نادری در شوری گز زاهدان یا میل خسروگرد در سبزوار از نمونه های آن است.
پس از پیدایش دین مبین اسلام برای فراخوانی مسلمین به ادای نمازهای یومیه نیاز به محل مرتفع و مخصوصی بود که آهنگ گوش نواز اذان به اطلاع همگان برسد.
همچنان که بلال، موذن پیغمبر اکرم بر بلندترین محل ممکن قرار می گرفت و اذان می گفت.
رفته رفته با توسعه اسلام در کشورهای متمدن از جمله ایران، در شهرهای مختلف مساجد احداث گردید و در کنار مساجد مناره های مرتفعی برای اعلام اذان ایجاد شد که این نیز کاربردی جدید برای مناره ها و یا به تعبیری ماذنه بوده است.
ایرانیان با ذوق و سلیقه سرشار، مساجد را از معماری ساده غربی خارج کرده و با استفاده از نوع بناهای ساسانی، با سبک و شیوه جدید احداث نمودند؛ به طوری که خلفای عباسی تعداد زیادی از این قبیل مساجد را در شهرهای مهم عربی بنا نهادند.
