[FONT="]انواع آلیاژهای منیزیم و خواص آنها[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] آلومینیوم:[/FONT][FONT="]این آلیاژها اغلب حاوی [/FONT](8-9)%[FONT="] آلومینیوم هستند، که مقدار کمی روی جهت افزایش خواص کششی و مقداری هم منگنز ( به عنوان مثال [/FONT]0.3%[FONT="] ) برای افزایش مقاومت به خوردگی به آلیاژ اضافه می شود.[/FONT]
[FONT="]در آلیاژهای بیش از [/FONT]2%[FONT="] آلومینیوم در شرایط ریختگی فاز [/FONT]b-Mg17Al12[FONT="] که بعضا [/FONT]Mg4Al3[FONT="] نامیده می شود، ظاهر می گردد که با افزایش آلومینیوم این فاز در اطراف مرز دانه ها تشکیل می شود و بالای [/FONT]8%[FONT="] آلومینیوم، شکل پذیری به سرعت کم می شود.[/FONT]
[FONT="]آنیل کردن آلیاژ منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] آلومینیوم در دمای [/FONT]420[FONT="] درجه ی سانتیگراد موجب انحلال مجدد جز سلولی و تمام یا قسمتی از فاز [/FONT]b[FONT="] در امتداد مرز دانه ها شده که موجب استحکام بخشی در اثر محلول جامد می شود و شکل پذیری آلیاژ افزایش می یابد.[/FONT]
[FONT="]افزودن روی به آلیاژ منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] آلومینیوم باعث افزایش استحکام می گردد ولی به علت افزایش احتمال ترک خوردگی در طی انجماد استفاده از روی محدود می باشد.[/FONT]
[FONT="]در مواردی که نیاز به چقرمگی شکست و شکل پذیری بیشتر باشد، آلیاژ با خلوص بالا و با درصد های آلومینیوم کمتر توسعه یافته است که این خواص ناشی از کاهش مقدار [/FONT]Mg17Al12[FONT="] در اطراف مرز دانه ها است.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای ریختگی [/FONT]Mg-Al[FONT="]و [/FONT]Mg-Al-Zn[FONT="] تا حدودی مستعد بروز تخلخل های ریز می باشند، اما در عوض دارای قابلیت ریخته گری خوبی بوده و مقاومت آنها در برابر خوردگی عموما رضایت بخش است. این آلیاژها برای استفاده در دماهای تا [/FONT]110 – 120[FONT="] درجه ی سانتیگراد مناسب اند و در بالای این دما نرخ خزش به مقدار غیر قابل قبولی می رسد. چنین رفتاری به این واقعیت نسبت داده می شود که آلیاژهای منیزیم عمدتا به دلیل لغزش مرز دانه ها دچار خزش می شوند و فاز [/FONT]Mg17Al12[FONT="] که دارای دمای گداز حدود [/FONT]460[FONT="] درجه ی سانتیگراد بوده و در دماهای پایین تر نسبتا نرم است، تاثیری در ثابت نگه داشتن مرز دانه ها ندارد. افزودن [/FONT]1%[FONT="] کلسیم مقاومت خزشی آلیاژهای [/FONT]Mg-Al[FONT="] را افزایش داده، اما این آلیاژها را مستعد ترک خوردگی گرم می نماید. با کاهش درصد آلومینیوم و اضافه شدن سیلیسیم نیز خواص خزشی بهبود می یابند. سیلیسیم باعث کاهش مقدار [/FONT]Mg17Al12[FONT="] شده و در قطعات ریخته گری تحت فشار که نسبتا سریع سرد می شوند، سیلیسیم با منیزیم ترکیب شده و ذرات ریز و نسبتا سخت ترکیب [/FONT]Mg2Si[FONT="] را در مرز دانه ها تشکیل می دهد.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای سیستم [/FONT]Mg-Al[FONT="] مستعد انقباض میکروسکوپی بوده و لذا برای بدست آمدن کیفیتی یکنواخت باید دقت لازم به عمل آید.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای منیزیم – روی:[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] روی قابلیت پیر سختی دارند اما ریز کردن با اعمال فوق تبرید یا تلقیح در آنها مؤثر نیست و نیز امکان بروز ریز مک در آنها وجود دارد. در نتیجه، این آلیاژها برای تولید قطعات تجاری مورد استفاده قرار نمی گیرند. فرایند پیر سازی پیچیده و شامل چهار مرحله است. حد حلالیت مناطق [/FONT]GP[FONT="] در آلیاژ [/FONT] Mg-5.5Zn[FONT="] بین [/FONT](70 – 80)[FONT="] درجه سانتیگراد قرار داشته و پیر سازی مقدماتی در زیر این خط حلالیت، پیش از پیرسازی در دمای بالاتر ( بعنوان مثال [/FONT]150[FONT="] درجه سانتیگراد )، اندازه ی رسوب های میله ای شکل [/FONT]MgZn[FONT="] را که فاز هم سیما می باشد، ریز نمی نماید و پس از آن، از مناطق [/FONT]GP[FONT="] تشکیل می گردند، حداکثر سخت شدن با حضور این فاز هم سیما بدست می آید.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] روی [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] مس:[/FONT]
[FONT="]افزودن مس به آلیاژهای دوتایی[/FONT] Mg-Zn[FONT="] موجب بهبود قابل توجه شکل پذیری و مؤثرتر شدن عملیات پیر سازی[/FONT] [FONT="] می گردد. این آلیاژها خواص کششی مشابه با آلیاژ [/FONT]AZ91[FONT="] (به طور مثال مقاومت کششی در حد [/FONT]215[FONT="] الی [/FONT]260[FONT="] مگاپاسکال، حد تناسب حدود [/FONT]130[FONT="]الی [/FONT]160[FONT="] مگاپاسکال و ازدیاد طول نسبی بین [/FONT]3[FONT="] تا [/FONT]8[FONT="] درصد) از خود نشان داده و این مزیت را دارد که خواص فوق الذکر تکرار پذیر هستند و پایداری در دماهای بالا نیز بهبود می یابد. یکی از آلیاژهای این خانواده که در ماسه ریخته گری می شود به نام [/FONT]ZC63[FONT="] نامگذاری شده است. افزودن تدریجی مس به آلیاژهای [/FONT]Mg-Zn[FONT="] درجه حرارت یوتکتیک را مطابق نمودار زیر بالا می برد و از این نظر دارای اهمیت است بطوریکه استفاده از دماهای بالاتر در عملیات محلولی و نتیجتاً حداکثر حلالیت روی و مس را امکان پذیر می سازد. ساختار یوتکتیک نیز تغییر کرده و به جای ساختار کاملا جدا از هم در آلیاژهای دوتایی [/FONT]Mg-Zn[FONT="] که در آن ترکیب [/FONT]Mg[FONT="] و [/FONT]Zn[FONT="] در اطراف مرزدانه و بین بازوهای دندریتی توزیع شده است، در آلیاژهای سه تایی مس دار ساختار لایه ای تشکیل [/FONT] [FONT="]می شود.[/FONT]
[FONT="]بر اثر عملیات حرارتی محلولی، انحلال جزئی یوتکتیک صورت گرفته و پولکها و میله های در زمینه ی آلفا باقی[/FONT] [FONT="]می ماند. گمان[/FONT] [FONT="] می رود که چنین ساختار علت بهبود شکل پذیری آلیاژ باشد.[/FONT]
[FONT="]افزودن مس به آلیاژهای [/FONT]Mg-Al-Zn[FONT="] اثر زیان آور بر مقاومت به خوردگی آنها دارد اما در آلیاژهای [/FONT]Mg-Zn-Cu[FONT="] این مسأله دیده نمی شود که دلیل آن ممکن است داخل شدن مس در فاز یوتکتیکی به صورت [/FONT]Mg(Cu,Zn) [FONT="] باشد.[/FONT]
[FONT="]حد خستگی در حالت بدون شیار این آلیاژ بهتر از آلیاژهای [/FONT]Mg-Al-Zn[FONT="] است، در حالی که مقادیر مربوط به حالت شیار دار یکسان است.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای ریختگی زیرکونیم دار: [/FONT]
[FONT="]حداکثر حلالیت زیرکونیم در منیزیم مذاب [/FONT]0.6%[FONT="] می باشد و چون آلیاژهای دوتایی [/FONT]Mg-Zr[FONT="] برای مصارف تجاری استحکام کافی ندارند، افزودن عناصر آلیاژی دیگر به آنها ضروری است. انتخاب این عنصر تحت تاثیر سه عامل اساسی قرار دارد:[/FONT]
1.[FONT="]سازگاری با زیرکونیم[/FONT]
2.[FONT="]ویژگی های ریخته گری[/FONT]
3.[FONT="]خواص مطلوب آلیاژ[/FONT]
[FONT="]توجه به مورد سوم، بهبود خواص کششی شامل تنش تسلیم و استحکام کششی و همچنین افزایش مقاومت خزشی دو هدف اصلی بوده و در صنایع هوافضا این مورد بیشتر مد نظر قرار گرفته است.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای منیزیم – روی – زیرکونیم:[/FONT]
[FONT="]قابلیت زیرکونیم برای جوانه زنی در آلیاژهای [/FONT]Mg-Zn[FONT="] منجر به معرفی آلیاژهایی مانند [/FONT]ZK51[FONT="] و [/FONT]ZK61[FONT="] گردید. این آلیاژها معمولا به ترتیب در شرایط عملیات حرارتی [/FONT]T5[FONT="] و [/FONT]T6[FONT="] مورد استفاده قرار می گیرند. با وجود این، امکان بروز ریزمک در این آلیاژها و غیر قابل جوشکاری بودن، آنها را به شدت محدود کرده است.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای شامل عناصر خاکی:[/FONT]
[FONT="]اخیراَ توجه محققین به آلیاژهای منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] آلومینیوم حاوی عناصر خاکی که به عنوان مثال به صورت میش متال طبیعی با ترکیب [/FONT](%55Ce-%20La-%20Nd-%5Pr) [FONT="] به آلیاژ افزوده می شوند، معطوف گشته است. این آلیاژ نیز فقط برای ریخته گری تحت فشار مناسب است زیرا سرد کردن آرامتر منجر به تشکیل ذرات درشت ترکیبات [/FONT]Al2R.E[FONT="] می گردد.[/FONT]
[FONT="]مکانیزم تأثیر عناصر کمیاب خاکی برخواص خزشی هنوز کاملا شناخته نشده است، اگر چه در آلیاژ دوتایی پیر شده [/FONT]Mg-1.3R.E[FONT="] رسوبات پراکنده ریز دیده شده است.[/FONT]
[FONT="]به علاوه، جوانه زنی فاز پایدار [/FONT]Mg12Ce[FONT="] در مرز دانه ها طی خزش مشاهده شده و به نظر می رسد این فاز میزان تغییر شکل ناشی از لغزش مرز دانه را کاهش دهد. با این حال، باید توجه کرد که استفاده از میش متال قیمت آلیاژ را افزایش می دهد.[/FONT]
[FONT="]معمولا از آلیاژهای حاوی عناصر خاکی در مواردی که مقاومت به خزشی آلیاژ مد نظر باشد استفاده می گردد.که سه آلیاژ پیشنهاد شده توسط [/FONT]ASTM[FONT="] به شرح زیر است:[/FONT]
1.EK30A
2.EK41A
3.EZ33A
[FONT="]آلیاژهای شامل توریم:[/FONT]
[FONT="]آلیاژ منیزیم [/FONT][FONT="]–[/FONT][FONT="] توریم، به دلیل مقاومت خزشی بالا مورد استفاده قرار می گیرد. از آلیاژهای شامل توریم می توان به آلیاژهای [/FONT]ZT1[FONT="] و [/FONT]TZ6[FONT="] اشاره کرد.[/FONT]
[FONT="]آلیاژ [/FONT]ZT1[FONT="] که شامل [/FONT]3%[FONT="] توریم،[/FONT]2.2%[FONT="] روی و [/FONT]0.7%[FONT="] زیرکونیم است برای بهترین خواص خزشی استفاده می شود (رنج درجه حرارت بین [/FONT]250[FONT="] الی [/FONT]350[FONT="] درجه ی سانتیگراد ).[/FONT]
[FONT="]آلیاژ جدید [/FONT]TZ6[FONT="] که از [/FONT]5.8%[FONT="] روی، [/FONT]1.8%[FONT="] توریم و [/FONT]0.7%[FONT="] زیرکونیم تشکیل شده است دارای مقاومت کششی بالا و الانگیشن حدود [/FONT]5[FONT="] درصد می باشد.[/FONT]
[FONT="]آلیاژهای منیزیم – لیتیوم:[/FONT]
[FONT="]لیتیوم به عنوان سبکترین فلز با چگالی [/FONT]0.534gr/cm3[FONT="] در منیزیم باعث کاهش چگالی و افزایش داکتیلیتی مستقل از اندازه دانه می شود. یعنی خواص منیزیم به عنوان یک فلز سازه ای بهبود می یابد. از طرف دیگر در آزمایشاتی، شامل آلیاژهای فوق سبک [/FONT]bcc[FONT="] بر پایه [/FONT]MgLi40at%[FONT="] در یک چگالی بالای [/FONT]1.3gr/cm3[FONT="] گزارش شده است. [/FONT]
[FONT="]افزایش داکتیلیتی توسط کاهش نسبت ثوابت شبکه [/FONT](c/a)[FONT="] در اثر جایگزینی اتم های [/FONT]Li[FONT="] به جای اتم های [/FONT]Mg[FONT="] ایجاد می شود.[/FONT]
آخرین ویرایش توسط مدیر: