كازئوزلنف آدنیت یا آبسه چرکی یا خوراج در گله

[فاتح کریمی]

علوفه اسپرس یا یونجه گلنگار بهترین علوفه برای بره های پرواری می باشد که مزایای منحصر به فرد خود را دارد که به چند مورد از آنها اشاره می شود
1-این علوفه اصلا نفخ ندارد و قابلیت هضم بالایی دارد
2- کم آب و به شوری ، سرما و یخزدگی مقاوم است
3-پس از خرد کردن کاه آن آرد نشده و خوشخوراکی بالایی دارد
4- هنگام استفاده از کاه این علوفه نفخ،اسهال ،حالت دلغش وجود ندارد
5- برای گاوهای شیری مناسب می باشد و چربی شیر را افزایش می دهد
6-به تنهایی می توان از آن برای خوراک دهی استفاده کرد
معایب
1-نسبت به یونجه چین کمتری دارد برای مثال در نواحی غربی استان اصفهان مثل شهر دامنه که این علوفه زیاد کشت می شود و منطقه کوهستانی است چها چین بیشتر رویش ندارد

نوشته توسط:s.damaneTkhiz

 

[فاتح کریمی]

كازئوزلنف آدنیت یا آبسه چرکی یا خوراج در گله

كازئوزلنف آدنیت كه معمولا به اختصار CL نامیده می شود یك بیماری واگیر ، عفونی و مزمن گوسفند و بز می باشد . عامل ایجاد كننده بیماری باكتری «كورینه باكتریوم سودوتوبركلوزیس» می باشد و بیماری بصورت آبسه های عقده های لنفاوی و گاهـی ارگانهای داخلـی بروز می نماید . بیماری از طریق تماس با حیوان یا محیط آلوده انتقال می یابد و برای مدت طولانی می تواند در محیط باقی بماند و بطور متناوب حیوانات را آلوده نماید ، باكتری از راه غشاهای موكوسی یا پوست زخمها وارد بدن حیوانات می شود و عموما در عقده های لنفاوی زیر جلدی لوكولایز شده و تشكیل آبسه می دهد ، در این موارد یك یا تعدادی آبسه كه اغلب فقط زیر پوست قرار می گیرند از نشانه های كلینیكی بیماری است با اینحال اگر ارگانیزم وارد جریان خون شود آبسه ها ممكن است در ارگانهای داخلی بدن نظیر ریه ها و كبد نیز توسعه یابند در این موارد ممكن است آبسه های خارجی وجود نداشته باشد و تنها نشانه ای كه صاحب دام مشاهده می نماید لاغری و ضعف حیوان است آبسه ها بصورت یك تورم ضخیم محتوی چرك زرد رنگ تا سفید رنگ كه قوام نرم خمیری مشابه خمیر دندان دارد ، می باشند .
انتقال بیماری :
بیماری كازئوز لنف آدنیت متعاقب پاره شدن آبسه های زیرجلدی منتقل می شود باكتری از آبسه های پاره شده به محیط گسترش می یابد و سپس به میزبانهای مستعد انتقال می یابد ، علاوه بر آبسه های سطحی ، باكتری می تواند از درون آبسه های ریوی نیز به هوا ترشح شده و بصورت آئروسل درآید و باعث انتقال عفونت شود .هنگامیكه آبسه ای پاره می شود آغلها ،‌سطلهای آب ،‌انبارهای غله ،‌پشم چین ها و آخورها را می تواند آلوده نماید، چرك خارج شده از آبسه ها محتوی مقدار زیادی باكتری است و این باكتریها تا مدتها می توانند در محیط باقی بماند و هنگامیكه حیوانات حساس در معرض باكتری قرار می گیرند ممكن است آلوده شوند . نكته دیگری كه در خصوص بیماری لنفادنیت كازئوز مطرح می باشد این است كه آن یك بیماری زئونوتیك بوده و احتمال آلوده شدن انسانها نیز وجود دارد هرچند آلودگی انسان نادر است با اینحال انجام احتیاطهای بهداشتی در هنگام درمان و مدیریت حیوانات بیمار لازم است، معمولا دستها و پوشاك در معرض نظیر دستكشها و همچنین لباسها پس از تماس با حیوان مشكوك باید شسته شوند .
نكات كلیدی :
-مخزن عفونت ترشحات پوست یا آبسه های ریوی است
-عفونت از طریق پوست صدمه ندیده ، غشاهای موكوسی ، زخمهای پوست و استنشاق می تواند رخ دهد .
-در گوسفندان عمده ترین راه انتقال از طریق پشم چینی و غوطه ور سازیست، در بزها عمدتا از طریق تماس مستقیم با حیوانات آلوده یا محیط آلوده انتقال رخ می دهد.
علائم كلینیكی :
علائم كلینیكی ممكن است بصورت ملایم بروز نماید غدد لنفاوی اطراف سر و گردن نواحی هستند كه معمولا متاثر می شوند در تعدادی از حیوانات ممكن است افزایش درجه حرارت ، فقدان اشتها و بی حالی نیز به همراه عفونت اولیه دیده شود عفونت ممكن است از عقده های لنفاوی سطحی به سایر ارگانها نظیر كبد ، ریه ، كلیه ، لوله های تناسلی و سیستم عصبی انتشار یابد . از آنجائی كه دقیقا نمی توان تعیین كرد كه آبسه های داخلی در حیوانات زنده بر اندامها چه میزان فشار وارد می آورند نمی توان میزان كامل تخریب و آسیب را تعریف نمود، معذالك بیماری با لاغری مزمن و ضعف عمومی آشكار بزها و گوسفندان همراه است و اغلب به نام سندرم میش لاغر «Thin ewe syndrom» تعبیر می شود افزایش بروز این بیماری بطور تیپیك در بالغین مشاهده می گردد، تلفات در گوسفندان و بزهای بیمار عموما پایین است اما تولید كاهش می یابد و وزن حیوان ، تولید شیر ، راندمان تولید مثل و كیفیت لاشه بطور معنی داری كاهش می یابد، این بیماری معمولا از طریق ورود حیوانات آلوده وارد گله می شود و حیوانات گله در معرض باكتری و ابتلا قرار می گیرند . بنابراین در مجموع دو فرم بالینی از بیماری وجود دارد یكی فرم سطحی بیماری كه شامل آبسه هایی از عقده های لنفاوی نزدیك به پوست سطحی است و معمول ترین نواحی متاثر اطراف سر و اندامهای زیرین آن می باشد و دیگری فرم احشایی كه شامل آبسه های عقده های لنفاوی و ارگانهای داخلی است و متعاقب آن افت وزن مزمن و ضعف بروز می نماید، فرم سطحی متداول ترین فرم می باشد و سیمای معمول بیماری آبسه های عقده های لنفاوی است.ریسك فاكتورها:-تماس مستقیم با دامهای آلوده ، ابزار یا محیط آلوده مهمترین مكانیزم انتقال می باشد تماس اجتماعی ، شاخ زدن ، استفاده از گردنبندهای مشترك ، آخورهای آلوده و ترومای ناشی از چریدن یا وسایل تیز نظیر سوزن و سیم از ریسك فاكتورهای با اهمیت هستند.-پشم چینی مهمترین ریسك فاكتور در گوسفندان و بزهای كشمیری و آنگوراست.-اخته كردن و كوتاه كردن سمها و تماس ناحیه سینه با زمین هنگام دراز كشیدن ریسك فاكتورهای مهم محیطی در انتقال بیمای است.-حمام دادن جهت كنترل انگلهای خارجی همچنین یك ریسك فاكتور مهم است .-باكتری می تواند پایدار باشد و در استفاده مجدد از مایعات غوطه وری دست كم تا 24 ساعت بعد باعث آلودگی شود . غوطه ور ساختن گوسفند در مایعات آلوده طی دو هفته پس از پشم چینی ورود آلودگی به پوست را مستعد می سازد .
تشخیص:تشخیص بیماری می تواند بر پایه بروز نشانه های كلینیكی و پیدایش زخم بر روی بدن حیوان باشد. لنفاآدنیت كازئوز سطحی از طریق نمونه برداری از چرك آبسه های عقده های لنفاوی پاره شده و كشت كورینه باكتریوم سودوتوبركلوزیس تائید می گردد، آزمایش خون نیز می تواند انجام گیرد اما تست غربالگری جهت حیوانات موردی بهتر است به این نكته نیز باید توجه داشت كه تعدادی از آبسه ها بویژه در بزها ناشی از پاتوژن های دیگری غیر از كورینه باكتریوم سودوتوبركلوزیس نظیر اكتینومایسس پاتوژن می باشند.درمان:به منظور درمان لنفاآدنیت كازئوز درمان آنتی بیوتیكی به دلیل ناتوانی نفوذ آنتی بیوتیك به داخل آبسه ها محدودیت دارد . آبسه ها می توانند بصورت جراحی تخلیه شده و با فشار و به كمك محلولهای یده شستشو داده شوند، هرچند نیشتر زدن به آبسه ها و برداشت جراحی غدد لنفاوی موثرترین شیوه است اما احتمال بروز مجدد آبسه وجود دارد، همچنین تخلیه آبسه ها ریسك انتقال ارگانیزم به حیوانات دیگر را در صورتیكه در معرض چرك قرار گیرند به دنبال دارد، جهت اجتناب از توسعه آلودگی باید از روان شدن و باقی ماندن ترشحات آبسه ها در میحط جلوگیری نمود و حیوانات متاثر می باید ایزوله شوند و نیشتر زدن به آبسه ها در محیطی جداگانه از سایر گله انجام گیرد، آبسه ها پس از درناژ می بایست بوسیله ضدعفونی كننده ها روزانه شستشو داده شوند چرك درناژ شده می باید سوزانیده شود و عقده های لنفاوی درگیر به منظور كاهش انتشار آلودگی به محیط و سایر عقده های لنفاوی می توانند برداشته شوند هرچند این امر نیاز به كارشناس دامپزشكی با تجربه دارد و بی هوشی و برش دقیق نزدیك عروق خونی بزرگ و اعصاب اصلی باید با حساسیت انجام گیرد ضمن اینكه هزینه بر بوده و ضمانت بهبودی نیز ندارد . در گوسفندان معمولا آبسه ها تا زمان پشم چینی مشاهده نمی شوند و در حین پشم چینی ممكن است بصورت غیر عمدی به دیواره آبسه آسیب برسد در این مواقع سریع پشم چینی می بایست متوقف گردد و قیچی ها ، تیغه ها و نواحی عمومی تا حد امكان ضدعفونی شوند، جهت پیشگیری از وقوع عفونت در گوسفندان جوان عمل پشم چینی می بایست از حیوانات جوانتر آغاز شده و به مسن ها ختم گردد.پیشگیری:اخیرا واكسنی جهت پیشگیری از بیماری تحت عنوان Case-Buc R ساخته شده است این محصول صرفا جهت مصرف در گوسفند و بز می باشد و مصرف آن در بز توام با مصونیت( Safety) كامل نمی باشد، در تحقیقاتی كه در این زمینه انجام شده است كاهش معنی داری در تعداد آبسه ها هنگامیكه گوسفندان واكسینه شده اند رخ داده است . در این تحقیق محققان كشتهای باكتریایی عفونی را جهت تلقیح به نواحی لبها و پوست گوسفندان به كار بردند و بیست هفته پس از مایه كوبی گوسفندان كشتار شده و لاشه ها از نظر وجود آبسه ها چك شدند، گوسفندان واكسینه بطور متوسط 3 آبسه در مقایسه با 1/33 آبسه در گوسفندان شاهد داشتند با این حال اثرات جانبی به همراه استفاده از واكسن ممكن است رخ دهد و به آبسه یا لیژن های ناشی از تزریق منتهی شوند، بنابراین در صورتی كه یك گله مشكلی در گذشته نداشته است واكسیناسیون ضروری نمی باشد در گله هایی كه مشكلات متناوب با بیماری لنفاآدنیت كازئوز داشته اند انجام واكسیناسیون به همراه جدا نمودن حیوانات آلوده و انجام اقدامات بهداشتی جهت كنترل بیماری موثر است
اقدامات كنترلی:-ایزوله نمودن كلیه حیوانات آلوده پیش از پارگی آبسه ها ، چرا كه اگر حیوانی درگیر آبسه های لنفاآدنیت كازئوز شود برای همه عمر علیرغم درمان آلوده خواهد بود این دامها باید از سایر حیوانات غیرآلوده جدا شوند و اگر تقلای زیادی داشته باشند می بایست از گله حذف شوند.-خریداری دام از گله های پاك و غیر آلوده و نگهداری آنها به دور از حیوانات آلوده-كنترل انگلهای خارجی جهت كاهش بروز آسیب در پوست.-انتقال بره ها و بزغاله های متولد شده از مجاورت حیوانات آلوده بلافاصله پس از تولد.-انجام پشم چینی از جوانترین دام تا پیرترین آنها و انجام پشم چینی كلیه حیوانات آلوده در انتهای كار(حیوانات پیرتر احتمال آلودگی بیشتری دارند ) .-ضدعفونی وسایل یا نواحی كه با چرك آلوده شده اند نیز ضروری می باشند-كاهش تراكم در آغلهای نگهداری پس از پشم چینی .-انجام ندادن غوطه وری در خصوص حیوانات تا دو هفته پس از پشم چینی و جلوگیری از آلوده شدن محلول غوطه وری از طرفی محلول باكتریسیدال نیز به محلول باید اضافه شود.-وسایل پشم چینی ، پلاك كوب و وسایل مشابه می بایست قبل و بعد از استفاده و حین زمان مصرف در حیوانات مختلف ضدعفونی شوند درمان هر زخمی بلافاصله به كمك ضدعفونی كننده ها ، غوطه ورسازی و ضدعفونی بند ناف نوزادان در هنگام تولد انجام گیرد.-جداسازی حیوانات مبتلا به بیماری های مزمن تنفسی و بیماریهای تحلیل برنده.-انجام واكسیناسیون دقیق دامهای ورودی به گله.در هر صورت انجام ریشه كنی بیماری دشوار است و بصورت جمع آوری اولیه حیواناتی كه علائم كلینیكی را نشان می دهند به همراه حیواناتی كه تستشان مثبت می شود (تست آنزیم لینك ایمونوسوربنت) دامهای ماده آبستن می توانند پیش از وضع حمل ایزوله شوند و پس از زایمان جمع آوری شوند . به همراه پروتكل جمع آوری حیوانات آلوده و انجام ضدعفونی دقیق تغییر استراحتگاه و چراگاههای حیوانات و ایزوله نمودن حیوانات غیرآلوده از دامها و نواحی قبلی حداقل به مدت شش ماه باید انجام شود.ادامه جمع آوری حیوانات آلوده و تكرار تست هر شش ماه تا یكسال می بایست انجام گیرد معذالك باید توجه داشت كه مراقبت بیماری نباید سبب سرایت به گله های دیگر شود.اهمیت بیماری از نظر بهداشت عمومی:كورینه باكتریوم سودوتوبركلوزیس می تواند باعث آلودگی انسانها بویژه آنهایی كه به لحاظ حرفه شان در معرض آلودگی قرار می گیرنـد نظیـر كشاورزان ، كارگران كشتـارگاه و پشم چین ها شود ، اما وقوع موارد انسانی نادر است . آلودگی از خلال آسیب های پوستی از طریق پوشیدن دستكش هنگام معاینه حیوانات آلوده می تواند پیشگیری شود . همچنین احتمال دارد آلودگی به انسانها هنگام نوشیدن شیر نجوشیده از حیوانات آلوده انتقال یابد و لذا مصرف شیر پاستوریزه از این موارد ممانعت می نماید .برگرفته از منبع:پایگاه ارشد علوم دامی
نوشته شده amane.s.(کهیز)