طراحي کاکپیت هواپیما

[مهدي كياني]

طراحي کاکپیت هواپیما
در طراحي اتاق خلبان يا cockpit مسايل خيلي خيلي مهمتر از رنگ مطرح هستند كه بايد آنها را در نظر داشت.
از جمله:
1- تعداد خلبان‏(‏خلبان، كمك خلبان و مهندس پرواز)
2 - ابعاد بدن خلبان
3 - ماموريت خلبان
4 - حد راحتي خلبان

5 - نوع صندلي و لباس خلبان:

الف) صندلي خلبان:
بر طبق استانداردهاي ايمني (Airworthiness Standard) از جمله FAR يا JAR ، صندلي هواپيما بايد تحمل شتابهاي چند برابر g را داشته باشد. به عنوان مثال بر طبق FAR 25.261 يك صندلي هواپيماي مسافربري بايد تحمل:
- 9g به جلو
- 2g به بالا
- 4.5g به پايين
- 1.5g به بغل
را داشته باشد.

ب) لباس خلبان:
از لوازم جنبي خلبان به حساب مي آيد پس يكي ديگر از پارامتر هاي تعيين كننده كابين خلبان مي باشد..
-در يك هواپيماي سبك، خلبان نياز به لباس خاصي ندارد.
-ولي در هواپيماهاي نظامي خلبان نياز به لوازم جنبي از قبيل:
- چتر نجات (parchute)
- كلاه مخصوص تنفس (Helmet)
- لباس ضد شتاب ( anti_g clothe)

6 - تجهيزات مورد نياز خلبان:
اين تجهيزات جلوي چشم خلبان و روي ميز تجهيزات (Instrument Panel) قرار دارند.

دو ملاك در تعيين محل اتاق خلبان وجود دارد:
1 - اتاق بايد طوري باشد كه حتي الامكان مركز ثقل(CG) هواپيما روي خط مركزي بدنه‌ (F C L يا Fuselage Center Line) قرار داشته باشد.
2 - خلبان بايد ديد كافي براي هدايت هواپيما مخصوصا در هنگام فرود و برخاستن داشته باشد.
معمولا اتاق خلبان در وسط بدنه (از نظر عرضي) و جلوترين محل ممكن (پس از دماغه) قرار داده مي شود. در صورتيكه هواپيما سبك يك نفره و از نوع ملخي كشنده (tractor يا puller) باشد،اتاق خلبان درست پشت موتور قرار داده مي شود. ولي در صورتيكه هواپيما سبك يك نفره و از نوع ملخي هل دهنده (pusher) باشد، جلوي اتاق خلبان چيز ديگري وجود ندارد و فقط قسمت دماغه را به صورت آيروديناميك در مي آورند.
گردآوري از : آرش خانباشي
منبع: طراحي هواپيما از مهندس هاشم صدرايي