ahad-sanobary
عضو جدید
«حسگر ضربه» در سيستم‌هاي انژکتوري
حسگر ضربه، در موتورهاي انژکتوري دو کار انجام مي دهد:
1. همانند ديگر حسگرها، عملکرد موتور را براي برخورداري از عملکردي مناسب، نشان ميدهد.
2. از موتور در برابر از دست دادن قدرت و خرابي حفاظت ميکند.
شرايط ايدهآل اين است که وقتي پيستون به نقطه TDC ميرسد، جرقه صورت گيرد و مخلوط سوخت و هوا، در حالتيکه پيستون همزمان طول سيلندر را طي ميکند زمان لازم براي سوخت کامل را داشتهباشد. در عمل، سوخت براي اينکه در زمان لازم، بهطور کامل بسوزد، به زمان بيشتري نياز داشته و به آوانس نياز دارد. زمان آوانس و طراحي محفظه مناسب ميتواند در ايجاد عملکرد بهينه موتور از لحاظ قدرت، کاهش آلودگي و سوخت اقتصادي تأثير زيادي داشته باشد.
قدرت بيشتر با افزايش آوانس جرقه توليد ميشود، اما آوانس زياد موجب ضربه در موتور ميشود.
زمانيکه ناك در موتور صورت ميگيرد، کيفيت عملکرد آن کاهش يافته و ريسک خرابي جدي موتور وجود دارد. ضربه، زماني ملايم مثل صداي جهش ملايم ساچمه يا تيله روي يک سطح فلزي است و زماني شديد يا محکم مثل صداي کوبيدن محکم به درب است. ضربه ملائم[1] سبب کاهش قدرت، تلفات سوخت و افزايش آلايندگي ميشود. ضربه شديد[2] ميتواند قطعات داخلي موتور، شامل پيستون، دسته پيستون، سوپاپ دود، سرسيلندر و شمع را از بين ببرد. ضربه، هنگامي‌که مخلوط سوخت‌وهوا بهطور نرم نسوزد يا جرقه بسيار زود صورت گيرد، ايجاد ميشود.
ضربه ميتواند توسط نقاط داغ يا آتشين[3] درون سيلندر ايجاد شود، درست مثل کربنهاي نسوخته يا شمع که بسيار داغ باشد و يا اينکه دماي محفظه احتراق بسيار بالا باشد. اين نقاط داغ، مخلوط سوخت و هوا را قبل از اينکه عمل جرقه شمع صورت گيرد، مشتعل ميکنند و در نتيجه همزمان دو شعله به‌وجود ميآيد که يکي از طرف نقاط آتشين و ديگري از طرف جرقه شمع پديد آمدهاند. همانطور که گازهاي سوختني بسرعت منبسط ميشوند، دو شعله نيز به‌شدت به هم برخورد ميکنند. ناک، هنگامي ايجاد ميشود که زمان جرقه بسيار آوانس باشد. در اين حالت، يک جبهه شعله بيشتر وجود ندارد ولي هنگامي رخ ميدهد که پيستون از نقطه TDC بسيار فاصله دارد. در اينجا، به جاي برخورد دو جبهه شعله، بر برخورد بين گازهاي منبسط شده ناشي از احتراق و قسمت بالاي پيستون که در حال بالا آمدن ميباشد صورت ميگيرد.
در سيستم OBD-? داراي سيستم جرقه الکترونيکي، PCM (ECU) به طور پيوسته سيگنالهاي ورودي از زمان اوليه، موقعيت دريچه هوا، فشارهاي هواي منيفولد، گيربکس و سرعت خودرو را ميخواند.
بعضي از PCMها حتي تغيير سريع در موقعيت دريچه هوا را که نشان دهنده خواست راننده جهت شتاب سريع را ميخوانند. برطبق برنامه PCM، اين واحد جرقه را براي شرايط مختلف به يک سطح پيشفرض آوانس ميکند. اين نقطه به نقطه شروع ضربه نزديک است، چون سيستم به حسگر ضربه به‌عنوان هشداردهنده تکيه دارد. بيشتر حسگرهاي ضربه، عدم وجود ضربه را به عنوان سيگنال پايه به PCM ميفرستند. حال اگر ضربه موتور اتفاق بيفتد، حسگر افزايش ارتعاش موتور را حس کرده و سطح سيگنال ارسالي به PCM را افزايش مي دهد لذا PCM کمي جرقه را ريتارد مي کند تا سطح سيگنال ارسالي از حسگر به PCM به سطح سيگنال پايه برگردد. اگر شرايطي موقتي سبب ايجاد ضربه شود، PCM زمان جرقه را برطبق آوانس برنامه ريزي شده تنظيم ميکند.
اگر ضربه در موتور برگردد، PCM سيكل زمان آوانس را طي ميکند تا با ضربه روبه‌رو شود و سپس زمان جرقه را ريتارد ميکند تا ضربه از بين برود.
تشخيص ضربه
اگرچه تشخيص صدايي که بر اثر ضربه در موتور ايجاد ميشود، براي متخصصين دشوار نيست، اما بسياري از مشتريان ممکن است متوجه ضربه در موتور نشوند. آنها ممکن است از عملکرد ضعيف موتور، کاهش قدرت، شتاب ضعيف و مصرف زياد شکايت داشته باشند. اين عيوب، نشان دهنده وجود ضربه در موتور است. براي جلوگيري از آسيب ديدن موتور بر اثر ضربه، اگر هيچ سيگنال ضربهاي از سوي حسگر ضربه حس نشود، بعضي از سازنده ها PCM را با پيشفرض ريتارد برنامهريزي مي کنند. در اين نوع موتورها، اگر حسگر ضربه خراب شود، با يک ضربه ثابت بهدليل اينکه موتور در شرايط ديتارد کار ميکند، عملکرد ضعيفي خواهدداشت. بهطور نرمال، حسگر ضربه روي سيلندر نصب ميشود، اما گاهي ديده شده که آن را روي سرسيلندر نيز نصب ميکنند. در موتورهاي V از دو حسگر استفاده ميشود که هريک روي هر بانک V قرار ميگيرد.
بااستفاده از اسکوپ، ميتوان عملکرد حسگر ضربه را تست کرد. براي آزمايش عملکرد حسگر ضربه، ميتوانيد کد مربوطه را توسط ابزار اسکن، چک کرده و يا تغييرات زماني را روي اسکوپ مشاهده کنيد. همچنين با وارد آوردن ضربه توسط چکشي که سطحي نرم دارد، بر سرسيلندر و يا سيلندر، ميتوان شرايط ضربه را در موتور شبيهسازي کرد و سيگنال ضربه و زمان جرقه را مشاهده کرد.
براي حسگر ضربه، ضربه ارتعاش ناشي از ضربه روي موتور، شبيه ضربه Knock است. لذا PCM (ECU) در پاسخ به سيگنال ضربه، زمان جرقه را ريتارد مي کند. حال اگر عمل ضربه زدن را متوقف كنيم، سيگنال خروجي حسگر به سيگنال پايه بر ميگردد و PCM بايد زمان جرقه را آوانس کند. با اين روش، مي توان عملکرد صحيح PCM حسگر و دستهسيم را حس کرد. اگر بتوانيد سيگنال ضربه را شبيهسازي کنيد، ميبايستي ريتارد شدن زمان جرقه را روي ابزار اسکن يا چراغ تايمينگ ببينيد. اگر با شبيهسازي يادشده، زمان جرقه ريتارد نشود، دسته سيم يا PCM نقص دارد. همچنين، ميتوان حسگر ضربه را توسط اتصال کانکتورهاي يک تستر به ترمينال آن چک کرد.
نکات تعويض
عملکرد حسگرهاي ضربه، وابسته به عواملي مختلف است و ممکن است تجربه زيادي جهت تغيير آنها پيدا نکنيد.
نکات ذيل به شما در اين زمينه کمک خواهندکرد:
1.بسياري از حسگرها از نظر ظاهري مشابه هم بوده، اما حسگر ضربه بايد با موتور و PCM منطبق باشد زيرا تمامي موتورها داراي ارتعاش هستند، لذا حسگر ضربه بايد طوري انتخاب شود که به ارتعاش عادي موتور واکنش نشان ندهد. اگر حسگر درست انتخاب نشود، حتي اگر از لحاظ مونتاژي مشکلي نداشته باشد، چون مشخصه ارتعاش عادي و ارتعاش ضربه آن درست انتخاب نشدهاست، ممکن است فاقد عملکرد صحيح و مناسب باشد.
2. مطمئن شويد که شماره فني صحيح حسگر، درست انتخاب شدهاست. حسگر ضربه، ممکن است در بلوک سيلندر پيچ و مهره شود. اگر حسگر ضربه روي بدنه سيلندر پيچ شود، بايد گشتاوري بسته شود که سازنده شخص کردهاست. اگر حسگر ضربه در بلوک سيلندر محکم نشود، قادر به آشکار کردن مناسب ارتعاش نخواهد بود. با توجه به موقعيت نصب حسگر ضربه، اين قطعه، بايد در برابر گردوغبار، گريس، رطوبت، نمک و... مقاومت شيميايي داشته باشد.
اگر از نظر وجود ضربه شکايتي وجود دارد و PCM (Ecu) و حسگر ضربه نيز درست عمل ميکنند، اين عيب ممکن است نشان دهد که در موتور مشکل جدي وجود دارد. در توليد ضربه به در موتور عوامل زيادي دخيل هستند. بعضي موتورها، مستعد ايجاد ضربهاند. موتورهايي که با احتمال ضربه کار ميکنند داراي عملکرد بالا و تعمير و نگهداري پايين هستند. داشتن دو حالت فوق وقتي شکل مي گيرد که موتور در لبه ضربه کار کند. استفاده از سوخت با اکتان پايين باعث ميشود که ضربه موتور بسيار زياد شود. لذا هميشه بايد از سوخت با اکتاني که سازنده معرفي کرده است، استفاده شود. هرچيزي که زمينهساز افزايش دماي محفظه احتراق شود، ميتواند سبب ايجاد ضربه در موتور شود، مثلاً: خرابي ECR، مشکل سيستم خنککننده، روغنسوزي موتور و گرماي ناشي از جرقه نادرست. ضربه ثابت نهتنها به عملکرد موتور آسيب ميرساند بلکه باعث آلودگي شده و ميتواند تا ميزان زيادي به موتور ضربه بزند.
