سلامت ایمنی و رفاه کارکنان

[rezvanalavi]

مقدمه : بهداشت و ایمنی کارکنان یک موضوع در حال رشد سازمانی است . کارفرمایان

علاقه زیادی را به موضوع بهبود وضعیت کارکنان نشان می دهند و منابع زیادی را برای این

کار صرف می کنند . هر ساله حوادث محیط های کاری هزاران نفر از کارکنان را به قتل

می رساند و بیش از میلیون ها نفر را ناقص العضو می کند .

این پیامدها اثر سوئی را بر روی بهره وری می گذارد . هزینه های ناشی از حوادث در محیط

کاری دائماً در حال افزایش است . طبق تخمین های یک محقق در سال 1984 ، حوادث محیط

کاری 33 میلیون دلار هزینه برای دولت ایالات متحده به همراه داشته اشت . به طوریکه

حوادثی که در محیط کاری اتفاق می افتد بیشتر از حوادث مثل جنگ و حوادث طبیعی بوده

است .


ایجاد شرایط کاری بهداشتی و ایمنی به همکاری مداوم کارکنان و کارفرمایان احتیاج دارد .

حادثه ها اغلب ناشی از افراد می باشند نه تجهیزات ، تجهیزات بهداشتی فراهم شده

توسط کارفرما نظیر عینک ایمنی مانع از بروز حوادث نخواهد شد مگر اینکه کارکنان آن ها را

مورد استفاده قرار دهند .


تدارک محیط های بهداشتی و ایمنی یک فرآیند دو طرفه میباشد . ابتدا استانداردهای تعیین

شده دولتی باید شناخته و بکار گرفته شوند و براساس آن بازرسی صورت گیرد .

بعد کارکنان و کارفرمایان باید در طراحی ، استقرار و اداره برنامه های بهداشت و ایمنی

به طور مداوم همکاری نمایند .

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]علل وقوع حوادث :

[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]حوادث ناشی از محیط های غیرایمن و اعمال غیرایمن می باشد . محیط غیرایمن شامل مواردی

چون طراحی ضعیف تجهیزات ، خطرات محیطی مانند وجود آب جوش در کف محیط کار یا تجهیزات

کهنه و فرسوده .

[/FONT]
[FONT=&quot]اعمال غیرایمن از کارکنان ناشی می شود و معمولاً استفاده نادرست از وسایل و تجهیزات باعث آن

میگردد مانند استفاده از آچار پیچ گوشتی بجای قلم .

[/FONT]
[FONT=&quot]بسیاری از بازرسان بهداشتی اعتقاد دارند که اکثر حوادث ناشی از اشتباه انسانی می باشد . اگر چه افراد

علاقه مند به ایمنی می باشند اما مسائلی مانند میل به صرفه جوئی در زمان ، تلاش و پول این علاقه

را تحت تأثیر قرار می دهد .

[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot]نظریه حادثه پذیری :

[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]نظریه حادثه پذیری تعدادی از افراد به دلیل دارا بودن خصوصیات معینی به شرایط محیطی ، اجتماعی

و ایمنی بیشتر در معرض حوادث اند .

[/FONT]
[FONT=&quot]از آنجا که مواردی مانند اعتیاد ، بی تجربگی و عدم مهارت ، وقوع حوادث را به خصوصیات افراد ربط

می دهند . افرادی که این نظریه را پذیرفتند ادعا می کنند که حذف این حوادث یک فرآیند

3 مرحله ای احتیاج دارد :

[/FONT]
[FONT=&quot]1)خصوصیات افراد مستعد حادثه شناسائی شود .

[/FONT]
[FONT=&quot]2) همه کارکنان بر حسب این خصوصیات آزموده شوند .

[/FONT]
[FONT=&quot]3) شغل های پر خطر به افراد که دارای نمره آزمون پایین اند واگذار شود یعنی دارای تمایل کم به حوادث اند . [/FONT]

 

[rezvanalavi]

قوانین مربوط به برنامه های بهداشتی و ایمنی :


اتحادیه ها و شورای بهداشتی ملی و کنگره ، قانون بهداشت و ایمنی حرفه ای (OSHA)

را تصویب کردند که طبق این قانون کارفرمایان را مجبور به تدارک ایمنی در محیط کار می نماید ،

تا خطرات مرگ و صدمات را کاهش دهند .


تأسیس شورای عالی حفاظت فنی ، پیش بینی همکاری وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی

برای جلوگیری از بیماری های حرفه ای ، الزام اشخاص حقیقی و حقوقی به رعایت بهداشت

و ایمنی به هنگام تأسیس کارگاهها و نظارت دولت بر تأسیس تأکید فراوان به حفظ مفهوم بهداشت

و ایمنی در محیط کار می باشد و سازمان ها برای استانداردسازی و قوانین مربوط به بهداشت

ایمنی از کمیته بهداشت و ایمنی در درون سازمان بهره می برند .



استانداردهایی بهداشتی و ایمنی حرفه :


قانون بهداشت و ایمنی حرفه ای رعایت سه نوع استاندارد را توسعه و حمایت می کند :


1) استانداردهای موقتی : استانداردهایی که پس از ارائه کمیته نیروی کار بمدت دو سال و تا تصویب قانون

جدید دارای اعتبار می باشد .


2) استانداردهای دایمی : استانداردهای موقتی که تجدیدنظر شده اند و توسط کارفرمایان ، کارکنان یا

اتحادیه شکل می گیرند .


3) استانداردهای اضطراری : استانداردهای موقتی که توسط کمیته یا مشاور نیروی کار

منتشر می شوند زمانیکه کارکنان وادار به استفاده از مواد مضر و سمی می کنند .


برای مدیر میانی رعایت استانداردهای ایمنی و بهداشت به بهترین شکل مطرح می باشد .

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]نظارت بر اجرای قوانین بهداشت و ایمنی :

[/FONT]
[FONT=&quot]نظارت بر اجرای ایمنی و بهداشت توسط بازرسان آموزش دیده محلی صورت می گیرند

که آیا سازمان ها استانداردها را رعایت می کنند یا خیر؟ طبق قانون بازرس بدون اطلاع

قبلی به محل بازدید رفته و کنفرانس باز تشکیل می دهد که اولین بازرسی توسط بازرس

محلی به همراه کارفرما و نماینده کارکنان انجام می شود . (در صورت نبود نماینده کارکنان

بازرسی توسط یکی از کارگران) و در پایان جلسه ای با کارفرما صورت و چنانچه قوانینی

نادیده گرفته شده آن ها را برحذر دارد و همچنین بازرس اجباری به تهیه اعتراض نامه ،

مجازات و حق تعطیلی تسهیلات را بدون حکم دادگاه ندارند .

[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot]نارسایی های قوانین بهداشت و ایمنی حرفه ای :

[/FONT]
[FONT=&quot]در صورت داشتن خطا ، اعتراض و سوال واقع شدن بازرسان محلی بصورت کتبی به سازمان

ارسال و دوره پیشگیری و زمان پیشنهادی مطرح و در صورت عدم اعتراض طی 15 روز

تصمیم نهایی اتخاذ می شود . انواع خطاها طبق قانون بهداشت و ایمنی عبارتند از :

[/FONT]
[FONT=&quot]1-تخلف و نواقصی که منجر به خطر حتمی می شود[/FONT][FONT=&quot]: (خطر حتمی یعنی حوادثی که منجر به مرگ

یا بیماری جدی شود) در صورت بروز مأموران کوشش می کنند که این شرایط جهت اصلاح

به اطلاع کارفرما رسیده که اگر در این زمینه موفق نشدند طبق مراحل قانونی به دادگاه شکایت

کنند .

[/FONT]
[FONT=&quot]2- تخلف نارسائی شدید :[/FONT][FONT=&quot]احتمال مرگ یا بیماری زیاد است و انتظار میرود کارفرما از آن اطلاع داشته باشد
.[/FONT]
[FONT=&quot]3- تخلف و نارسائی غیرجدی : [/FONT][FONT=&quot]نتایج آن موجب مرگ یا بیماری (آسیب) جدی می شود ، و یا اینکه

کارفرما از خطرات بالقوه آن خبر نداشته باشد .

[/FONT]
[FONT=&quot]4- تخلف ناچیز : [/FONT][FONT=&quot]برابر اعتراض نامه ها و خطاهائی که در قانون وجود دارند و رابطه مستقیمی با

بهداشت و ایمنی ندارند قابل اغماض و چشم پوشی فرض می شود .

[/FONT]
[FONT=&quot]5- تخلف عمدی :[/FONT][FONT=&quot] تخلفـی که کـارفرما به عمد و یا عـدم کوشش جهت اصلاح شـرایط خطرآفـرین

انجام میدهد .

[/FONT]
[FONT=&quot]6- تخلف تکراری : [/FONT][FONT=&quot]تکرار تخلفی که دومین بار مورد اعتراض و منجر به اخطار گردد . [/FONT]

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]نیازمندی های نگهداری سوابق قوانین بهداشت و ایمنی :

[/FONT]
[FONT=&quot]برخی معتقدند که هر کارفرمایی که هفت مستخدم یا بیشتر داشته باشد باید برای هر

کدام سوابق بهداشتی ، ایمنی تهیه کند . این سوابق شامل خلاصه وقایع ، اطلاعات

تکمیلی و خلاصه بیماری ها و آسیب های شغلی است و این سوابق به مدت 5 سال

نگهداری می شود تا در صورت درخواست بازرس ارائه دهند .

[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot]حقوق کارکنان در رابطه با بهداشت و ایمنی حرفه ای :

[/FONT]
[FONT=&quot]کارکنان ممکن است از این حق خود که امتناع از کار کردن در محیط خطرزا استفاده کنند

و برای اصلاح این کار از رویه های قانونی استفاده کنند و قانون بهداشت و ایمنی تمام افراد

را تشویق می کند تا برنامه بهداشت و ایمنی خود را با شرایط تجدید تطبیق داده و آن ها

را اداره کنند و آموزش مناسب و از موارد استفاده آن اطلاع یابند .

[/FONT]

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]توسعه برنامه های بهداشتی :

[/FONT]
[FONT=&quot]علاوه بر استانداردهای بهداشتی و ایمنی برنامه هایی به منظور ارتباط کارکنان با

سرپرستی طراحی شده که تعدادی از این روش های متعادل عبارتند از :

[/FONT]
[FONT=&quot] الف) تحقیقات بهداشتی : [/FONT][FONT=&quot]توسط واحد بهداشت صنعتی سازمان انجام می شود ، کوششی

است در جهت کشف دلایل حوادث ، آسیب ها و بیماری ها و روش هائی که ممکن

است برای پیشگیری حوادث احتمالی مورد استفاده واقع شوند.

[/FONT]
[FONT=&quot]ب) کمیته بهداشتی : [/FONT][FONT=&quot]کمیته بهداشتی شامل مدیریت و کارکنان دائم و ساعتی استو هدف

این کمیته جستجوی دلایل حوادث و پیشنهاد عملی برای جلوگیری از رخداد مجدد آن هاست .

[/FONT]
[FONT=&quot]ج) برنامه های آموزشی و آمیزشی : [/FONT][FONT=&quot]ارتباطات مناسب و برنامه های آموزشی از موارد اساسی

ارتقای بهداشت و ایمنی است. ایمنی معمولاً از آموزش های توجیهی برای کارکنان جدید

است . که شامل سخنرانی ، نمایش فیلم و اسلاید و یا جزوه مکتوب می باشد .

[/FONT]
[FONT=&quot]برخی هم از برنامه انگیزشی استفاده می کنند مثلاً برخی شرکت ها برای کارکنان اگر

بتوانند محیط کاری را به مدت طولانی دور از حوادث نگه دارند جایزه تأمین می کنند

یا بعضی از شرکت مسابقاتی را ترتیب می دهند . در هر صورت آموزش و ایجاد انگیزه

می تواند دارای اثر باشد

[/FONT]

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]تاکید بیشتر به بهداشت کارکنان :

[/FONT]
[FONT=&quot]اهمیت سلامت کارکنان برای سازمان به طور سریعی در حال افزایش است بدلیل نبود

برنامه های بهداشت کارکنان به عنوان نوعی زیان مطرح می شود ، که ناشی از

غیبت های کاری بخاطر آنفلوانزا ، بیماری های شغلی ناشی از آشفتگی جسمی و روانی

، بیماری های محیط کار اثرات ناشی از گازهای سمی ، سر و صدا و پوستی و همچنین

استفاده از مواد نامرغوب و فشار روانی شغلی سالانه میلیون ها دلار هزینه را به سازمان ها

تحمیل می کند .

[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot]مدیریت فشار روانی :

[/FONT]
[FONT=&quot]برخی فشار روانی را مثبت می دانند چون باعث پیشرفت و ارتقا در کار می شود

مثل ازدواج و صاحب فرزند شدن که خوشایند و مطلوب هستند . کنش های جسمی و

روانی افراد در پاسخ به وقایع محیطی و خارجی می دانند که این وقایع عوامل مؤثر بر

فشار روانی نامیده میشوند . بدون توجه به اینکه احساسات برانگیخته شده ناشی از عوامل

فشار روانی مثبت یا منفی باشند ، افراد مواجه شده با این عوامل باید تغییراتی را در

سیستم خود ایجاد نمایند . بعضی اوقات فشار روانی باعث می شود که افراد تحریک شوند

و به گونه ای واکنش نشان دهند که منجر به افزایش کارکرد و بهبود سازمان گردد که

این فرآیند را تطبیق سالم فشار روانی مثبت شناخته می شود .

[/FONT]
[FONT=&quot]فشار روانی مثبت :[/FONT][FONT=&quot] واکنش تطبیق سالمی است که فرد به یک موقعیت تنش زا می دهد .

[/FONT]
[FONT=&quot]فشار روانی منفی :[/FONT][FONT=&quot] پاسخ نادرست فرد به عامل فشار روانی که موجب رفتار زیان آور برای خود و

سازمان می شود .

[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT]

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]منابع فشار روانی :

[/FONT]
[FONT=&quot] سه دسته عمده عوامل فشار روانی وجود دارند که بر روی افراد تاثیر می گذارند که بشرح ذیل :

[/FONT]
[FONT=&quot]1) فشار روانی سازمانی :[/FONT][FONT=&quot] که مستقیماً با محیط کار مرتبط و وقایع مستقیم در ارتباط با شغل هستند .

[/FONT]
[FONT=&quot]2) وقایع زندگی :[/FONT][FONT=&quot] مربوط بر سازمان و محیط سازمان نیست و دارای دامنه گسترده تر و مربوط به

مسایل زندگی هستند.

[/FONT]
[FONT=&quot]3) فشار روانی فردی :[/FONT][FONT=&quot] مانند شخصیت منحصربه فرد در یک فرد است و اینکه نگرش افراد به محیط شان

از هم متمایز می باشد .

[/FONT]
[FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot]پیامدهای فشار روانی شدید :

[/FONT]
[FONT=&quot]فشار روانی نتایج نامطلوبی را هم برای فرد و هم سازمان به همراه دارد . از نظر روانی فرد ممکن

است به سیگار و اعتیاد و الکل و افسردگی روی آورد و همچنین از نظر فیزیکی باعث انواع کم درد ،

حملات قلبی ، سردرد و مشکلات گوارشی شوند و این واکنش ها باعث کاهش بهره وری در سازمان

می شود و در کارگران دارای تنش ، گردش شغلی و تأخیر و غیبت زیاد و باعث بی علاقگی به

وظایف شغلی و نهایتاً واماندگی خواهد شد .

[/FONT]

 

[rezvanalavi]

[FONT=&quot]واماندگی و پیشگیری از ایجاد واماندگی :

[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]واماندگی شکلی از فشار روانی منفی وابسته به افسردگی روانی است که در آن افراد انگیزه

و انرژی خود را به شغل از دست می دهند .

[/FONT]
[FONT=&quot]بهترین راه برای غلبه بر فشار روانی ، پیشگیری از رخ دادن آن است . برنامه های پیشگیری

دو هدف اصلی دارند .

[/FONT]
[FONT=&quot]1) برنامه ها به صورت هماهنگ برای ارتقای نگهداری سلامت حال و آینده کارکنان طراحی می شوند

که با فشار روانی سازگار شوند .

[/FONT]
[FONT=&quot]2) عوامل فشار روانی موجود شغلی در سازمان کاهش یابد . [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT] [FONT=&quot] [/FONT]
[FONT=&quot]منابع :

[/FONT][FONT=&quot][/FONT]
[FONT=&quot]1. سید جوادین ، دکتر سید رضا ، سال 1395 ، مدیریت منابع انسانی و امور کارکنان ،

چاپ هشتم ، نگاه دانش ، تهران

[/FONT]

[FONT=&quot]2. جزنی ، دکتر نسرین ، سال 1392 ، مدیریت منابع انسانی ، چاپ نهم ، نشر نی ، تهران[/FONT][FONT=&quot][/FONT]