سازهای الکترونیک ابتدایی و پیدایش موسیقی الکترو آکوستیک

[S H i M A]

هرچند که آشنایی انسان با نیروی الکتریسیته به قرن هجدهم برمیگردد، اما

اولین سازهایی که الکتریسیته را به شکلی عملی در اختیار گرفتند تا قبل

از سالهای 1890 در آمریکا اختراع نشده بودند و حتی این سازها هم در واقع

تجربیاتی کوتاه به شمار می آمدند.

تنها در دهه 1920 و در روسیه بود که سازی ساخته شد که توانست به

شکلی واقعی مورد استفاده قرار گرفته و دارای اهمیت باشد.

این ساز به افتخار مخترعش لو ترمن Lev Termen، ترمین theremin نامیده

شد. نواختن این ساز در شکل اصلی خود چنین بود که نوازنده دستهای خود

را در مقابل دو آنتن حرکت میداد که یک آنتن کنترل کننده درجه صدا و دیگری

برای تنظیم حجم آن به کار میرفت. نسخه های دیگر ترمین دارای یک صفحه

کلید هم بودند.

آندری پاشنکو Andrey Paschenko دار سال 1924 قطعه ای کنسرتو مانند

برای این ساز نوشت. این قطعه زمانی شنوندگان بسیاری یافت که آهنگساز

هالیوود مجار، میکلوش روژا Miklós Rózsa در سال 1945 آنرا در موسیقی

متن فیلم طلسم شده Spellbound، ساخته آلفرد هیچکاک Alfred

Hitchcock، به کار برد. ادگار وارس Edgard Varèse (1965-1883 آهنگساز

فرانسوی الاصل آمریکایی)، در قطعه Equatorial (1934) دو ترمین را با هم

به کاربرد، اما در نسخه اصلاح شده آن از اوندس مارتنوت ondes martenot

استفاده کرد.

این ساز دوم بسیار موفقتر بود، به خصوص که مبدل به ساز محبوب یک

آهنگساز بزرگ نیز شده بود:

اولیویه مسیان Olivier Messiaen 1992-1908 آهنگساز فرانسوی.

اوندس مارتنوت یا امواج مارتنوت، در سال 1928 توسط موریس مارتنوت

Maurice Martenot که موسیقیدانی ماهر بود، اختراع شد. اوندس مارتنوت بر

اساس همان اصول ترمین عمل میکندبا این تفاوت که به سرعت به یک

صفحه کلید مجهز شده است.

این ساز برای اولین بار در قطعه ای به نام Poème symphonique ساخته

دیمیتریوس لویدیس Dimitrios Levidis به کار رفت. در میان آهنگسازان

دیگری که از همان ابتدا از این ساز استفاده کردند میتوان به

درایوس میلو Darius Milhaud 1974-1892 آهنگساز فرانسوی،

ژاک ایبرت Jacques Ibert 1962-1890 آهنگساز فرانسوی

و آرتور هونگر Arthur Honegger 1955-1892 آهنگساز سوییسی/فرانسوی

اشاره نمود. ادگار وارس نیز آن را در دو اثر خود به عنوان ساز جانشین

معرفی کرده است.

اما این اولیویه مسیان بود که با پشتیبانی از این ساز و به کار بردن آن در

Fêtes des belles eaux در سال 1937، درواقع آن را به جهان معرفی نمود.

تراتونیوم trautonium، ساز دیگری بود که هرچند به اندازه موارد قبل موفق

نبود اما به هیچ وجه نمیتوان آن را نادیده گرفت. تراتونیوم برای اولین بار

توسط مخترعش فریدریش تراوتوین Friedrich Trautwein در سال 1930 در

برلین به نمایش گذاشته شد.

در میان آهنگسازانی که مجذوب طلسم این ساز شدند میتوان به پل

هیندمیت Paul Hindemith 1963-1895 آهنگساز آلمانی اشاره کرد که یک

کنسرتوی کوتاه یا Konzertstück برای آن نوشته بود، ورنر اگ Werner Egk

1983-1901 آهنگساز آلمانی و حتی ریچارد اشتراوس 1964-1864

آهنگساز و رهبر ارکستر آلمانی اشاره نمود.

 

[E . H . S . A . N]

موسیقی الکترو آکوستیک

موسیقی الکترو آکوستیک

اصطلاح electro-acoustic music به موسیقی ای گفته می شود که در آن از تجهیزات الکترونیکی به تنهایی و یا با ترکیب آنها در کنار سازهای آکوستیک برای ساخت موسیقی استفاده شده باشد. با این روش صداهای جدیدی برای خلق موسیقی - و یا حتی اصوات غیر موسیقی - تولید می شود. این اصطلاح به مرور زمان به موسیقی الکترونیک تبدیل و خلاصه شده است.

1955، سینتی سایزر ساخت RCA

هرچند در اواخر قرن 19 حرکت هایی برای ساخت انواع مولدهای صوتی الکتریکی انجام شده بود اما این پیشرفت تکنولوژی های الکترونیکی و کامپیوتری بود که اجازه داد تا موسیقی در همان ابتدا از بکار بردن دست آوردهای آنها غافل نباشد. نقطه آغازین هنگامی بود که لامپ های خلاء الکترونیک ساخته شد. اولین پیشرفت ساخت ساز ترمین در سال 1919 بود.
نقطه عطف بعدی را شاید بتوان اولین ضبط یک قطعه موسیقی الکترونیک در سال 1948 در پاریس نام برد. هنگامی که روشهای ضبط روی نوارهای معناطیسی - و نه صفحه - اختراع شد و به مهندیسن ضبط و آهنگسازان این امکان را می داد که موسیقی ضبط شده را تغییر دهند. هرچند این تغییر در ابتدا جز بریدن و جابجا کردن قسمتها، تغییر در سرعت پخش و میکس کردن دو یا چند ترک جدا از هم، چیز دیگری نبود.
سر آغاز آنچه که ما امروزه به عنوان موسیقی الکترونیکی می شناسیم با فعالیت های لس پاول (Les Paul) گیتاریست آمریکایی شروع شد. او کسی بود که برای اولین بار یک گیتار الکتریکی به معنای امروزی با بدنه چوبی تو پر را در سال 1946 ساخت. همچنین ساخت دستگاههای ضبط و میکس هشت کانال، اولین دستگاه افکت Reverb و برخی افکت های دیگر برای گیتار از جمله فعالیت های او در اواخر دهه 40 است.
مهندسین بتدریج متوجه شدند که بسادگی می توانند خروجی سازهای جدید الکتریکی یا سازهای آکوستیکی که توسط انواع پیک آپ دارای خروجی الکتریکی هستند را توسط مدارهای الکترونیکی دستخوش تغییر و تحول نماییند. اینگونه بود که ایده ساخت سینتی سایزرها (synthesizers) که توانایی ساخت و تغییر اصوات موسیقی را داشت بوجود آمد.

RCA Synthesizer
میلتون بابیت اولین کسی که رسما" در ساخت موسیقی از سینتی سایز استفاده کرد .

اولین تجربه عملی استفاده از سینتی سایزر آن بود که در اواخر سال 1950 توسط میلتون بابیت (Milton Babbitt) آهنگساز آمریکایی صورت گرفت. او در بسیاری از کارهای خود از سینتی سایزری که توسط شرکت RCA ساخته شده بود استفاده کرد. بتدریج با آشنایی جامعه بین المللی با امکانات موسیقی الکترونیکی در آلمان، ایتالیا و ... نیز استودیوهایی بوجود آمدند که این امکانات را در اختیار موسیقی دانان قرار می دادند.

ببرای شنیدن ِ دو نمونه از صدای این سینتی سایزر کلیک کنید :

دهه 60 سینتی سایزها توسط کمپانی هایی چون Moog و Buchla ساخته می شد و در گروه های راک کاربرد بسیار داشت. همچنین گروه های نزدیک به پاپ مانند بیتلز یا Beach Boys نیز بتدریج شروع به تجربه استفاده از سینتی سایزر و روشهای ضبط Multitrack در موسیقی خود کردند. پاول مکارتنی (Paul Mc. Cartney) اولین کسی بود که از امکانات ضبط و میکس چند ترک برای ایجاد افکت در صدای خواننده استفاده کرد.

Roland Jupiter 4
سینتی سایزر رولند ژوپیتر 4 مربوط به اوایل دهه 70
با پیشرفت الکترونیک دیجیتال و جایگزینی تدریجی مدارات آنالوگ در تمام زمینه ها با مدارات دیجیتال، سازندگان لوازم موسیقی برای ساخت سینتی سایزرها نیز از مدارات دیجیتال استفاده کرند. در 1983 استانداردی برای ارتباط و تبادل اطلاعات میان دستگاه های موسیقی دیجیتال بنام Musical Instrument Digital Interface میان سازندگان تعریف شد. قبول رعایت استاندارد MIDI در ساخت پورت های خروجی و ورودی سینتی سایزها انقلاب بزرگی بود که بیش از آنکه برای سازندگان نفع داشته باشد برای آهنگسازان و موسیقیدانان مفید بود. چرا که دیگر مجبور نبودند از دستگاههای یک شرکت سازنده استفاده کنند.

MIDI آنقدر مفید بود که نسخه های آتی آن توانایی کنترل میکسر، کنترل نور، پردازش سیگنال و ... را نیز به آهنگسازان می داد. همانطور که می دانید امروز با استفاده از یک کامپیوتر و نرم افزارهای موجود که همگی با استاندارد MIDI همخوانی دارند، بسادگی میتوان تعداد زیادی ساز را بطور هم زمان برای اجرا کنترل کرد.
نفوذ سیستم های الکترونیکی در تجهیزات موسیقی بقدری تاثیر گذار بود که توانست گونه های جدید موسیقی مانند Jungle (ترکیب درامز و بیس)، اسید جز (Acid Jazz)، تکنو (Techno)، هاوس (House)، ترنس (Trance) و ... را بوجود آورد.
.
.
منبع : سایت گفتگوی هارمونیک