bm-eng
عضو جدید
دستگاه اتوكلاو
اتوكلاو (Autoclave) از دو كلمه Auto به معنی خودكار و clave به معنی قفل شونده تشكیل شده است و در كل به معنی دستگاه خود قفل شونده برای استریل مواد، توسط بخار تحت فشار است.
فیزیولوژی اتوكلاو
با توجه به استفاده مداوم از تجهیزات پزشكی و آلوده شدن این وسایل در اثر استفاده و تماس با مواد میكروبی، استریل كردن آن ها یكی از موارد ضروری به شمار می رود.
دستگاه اتوكلاو چگونه كار می كند؟
اتوكلاوها عموماً توسط فشار تنظیم می شوند. به عنوان مثال در بخار خالص (درجه اشباع8/0تا1) با فشار 2 بار، دمای بخار باید 134 درجه سانتی گراد باشد. پمپ خلاء در آغاز مراحل استریلیزاسیون با ایجاد مكش، هوای داخل محفظه را تخلیه كرده و سپس بخار وارد دستگاه می شود. استریل كردن وسایلی كه از مواد متخلخل ساخته شده اند در مقایسه با سایر وسایل بسیار دشوار است. بعضی از این وسایل عبارتند از: منسوجات و ابزار بسته بندی شده كه هوا در آن محبوس می شود. در زمان تخلیه ، هوای داخل محفظه و بسته ها به بیرون كشیده شده و عموما هر چه زمان مكش بیشتر باشد، جایگزین شدن بخار مؤثرتر خواهد بود. متناسب با افزایش فشار منفی داخل محفظه، خارج سازی هوا دشوارتر می شود به همین دلیل دستگاه های خودكار امكان كاهش فشار (تخلیه) و وارد ساختن بخار را در چند مرحله فراهم مي‌‌سازند. در این روش بخار به طور متناوب جایگزین هوا شده و راندمان بالاتری نسبت به تخلیه تنها دارد. در پی هر تخلیه بخار به عمق بیشتری نفوذ خواهد كرد. در شرایطی كه دستگاه ها مجهز به پمپ تخلیه نباشند به منظور جریان و نفوذ مطلوب بخار به داخل وسایل متخلخل باید در بسته بندی دقت مضاعف كرده و آن ها را داخل دستگاه قرار داد.
اتوكلاو در چه مواردی به كار می رود؟
به طور كلی تمام مواد غیر عفونی و عفونی آلوده شده با عوامل بیولوژیك شامل بقایای نمونه های محیط كشت تلقیح شده ، پاتوژن های رشد كرده ، سلول های انسانی ، حیوانی و گیاهی ، مواد آلوده شده به مدفوع انسان یا حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و … می توانند اتوكلاو شوند. موادی مثل داروهای سرطان زا ،رادیوایزوتوپ ها، مواد شیمیایی سمی، مواد شیمیایی قابل تبخیر یا هر ماده خطرناكی كه ممكن است در اثر حرارت تبخیر شود و انتشار یابد را نمی توان اتوكلاو كرد . به طور كلی مواد قابل اشتعال، واكنش پذیر خورنده، سمی یا مواد رادیو اكتیو نباید اتوكلاو شوند.
اجزای تشكیل دهنده اتوكلاو خودكار
دارای دو صفحه مدرج دایره ای شكل جهت نمایش میزان فشار دستگاه اتوكلاو و فشار چمبر (فشار محفظه) است. اتوكلاو خودكار دارای دكمه ای است جهت انتخاب جنس ماده ای كه قرار است استریل شود ( مایع یا جامد .) همچنین این دستگاه دارای یك نمایشگر درجه حرارت است. در دستور كار هر اتوكلاو مراحل هفت گانه زیر قرار دارند:
1- خطای استریل
2- درب استریل (كه در پشت دستگاه قرار دارد و برای خروج وسایل استریل شده است)
3- درب غیر استریل (جلوی دستگاه قرار دارد و برای ورود وسایل غیر استریل است )
4- سیكل خلاء ( خالی كردن فشار داخل محفظه توسط پمپ خلاء )
5- سیكل استریل
6- سیكل خشك كن
7- اتمام سیكل
این دستگاه اتوكلاو دارای شیلنگ تخلیه و كمپرسور ( جهت فشرده كردن بخار) است . بر سر راه شیر ورودی هوا یك منبع روغن وجود دارد تا هوای خشك وارد دستگاه اتوكلاو نشود و دستگاه اتوكلاو آسیب نبیند. جدول 1 مشخصات دو مدل از دستگاه اتوكلاو تمام خودكار را نشان می دهد.
اتوكلاو دستی
آنچه گفته شد در رابطه با اتوكلاو خودكار بود اما در اتوكلاو دستی اصول كار همانند اتوكلاو خودكار است با این تفاوت كه برای ورود بخار به محفظه شیر ورودی به صورت دستی باز و بسته می شود و تخلیه بخار نیز به صورت دستی انجام می گیرد. باز و بسته كردن در نیز به صورت دستی انجام می شود. زمانی از این اتوكلاو استفاده می شود كه اتوكلاو خودكار در دسترس نباشد یا دارای مشكل فنی باشد.
وزن اتوكلاو
اتوكلاوها بر اساس نوع كاری كه انجام می دهند دارای وزن های مختلفی هستند. محدوده وزن اتوكلاو رومیزی معمولاً بین 20 تا 60 كیلوگرم متغیر است.
منبع: ماهنامه تجهیزات پزشکی
مهندسی پزشکی مهندسی زندگی
اتوكلاو (Autoclave) از دو كلمه Auto به معنی خودكار و clave به معنی قفل شونده تشكیل شده است و در كل به معنی دستگاه خود قفل شونده برای استریل مواد، توسط بخار تحت فشار است.فیزیولوژی اتوكلاو
با توجه به استفاده مداوم از تجهیزات پزشكی و آلوده شدن این وسایل در اثر استفاده و تماس با مواد میكروبی، استریل كردن آن ها یكی از موارد ضروری به شمار می رود.
دستگاه اتوكلاو چگونه كار می كند؟
اتوكلاوها عموماً توسط فشار تنظیم می شوند. به عنوان مثال در بخار خالص (درجه اشباع8/0تا1) با فشار 2 بار، دمای بخار باید 134 درجه سانتی گراد باشد. پمپ خلاء در آغاز مراحل استریلیزاسیون با ایجاد مكش، هوای داخل محفظه را تخلیه كرده و سپس بخار وارد دستگاه می شود. استریل كردن وسایلی كه از مواد متخلخل ساخته شده اند در مقایسه با سایر وسایل بسیار دشوار است. بعضی از این وسایل عبارتند از: منسوجات و ابزار بسته بندی شده كه هوا در آن محبوس می شود. در زمان تخلیه ، هوای داخل محفظه و بسته ها به بیرون كشیده شده و عموما هر چه زمان مكش بیشتر باشد، جایگزین شدن بخار مؤثرتر خواهد بود. متناسب با افزایش فشار منفی داخل محفظه، خارج سازی هوا دشوارتر می شود به همین دلیل دستگاه های خودكار امكان كاهش فشار (تخلیه) و وارد ساختن بخار را در چند مرحله فراهم مي‌‌سازند. در این روش بخار به طور متناوب جایگزین هوا شده و راندمان بالاتری نسبت به تخلیه تنها دارد. در پی هر تخلیه بخار به عمق بیشتری نفوذ خواهد كرد. در شرایطی كه دستگاه ها مجهز به پمپ تخلیه نباشند به منظور جریان و نفوذ مطلوب بخار به داخل وسایل متخلخل باید در بسته بندی دقت مضاعف كرده و آن ها را داخل دستگاه قرار داد.
اتوكلاو در چه مواردی به كار می رود؟
به طور كلی تمام مواد غیر عفونی و عفونی آلوده شده با عوامل بیولوژیك شامل بقایای نمونه های محیط كشت تلقیح شده ، پاتوژن های رشد كرده ، سلول های انسانی ، حیوانی و گیاهی ، مواد آلوده شده به مدفوع انسان یا حیوان، محصولات خونی انسان و حیوان و … می توانند اتوكلاو شوند. موادی مثل داروهای سرطان زا ،رادیوایزوتوپ ها، مواد شیمیایی سمی، مواد شیمیایی قابل تبخیر یا هر ماده خطرناكی كه ممكن است در اثر حرارت تبخیر شود و انتشار یابد را نمی توان اتوكلاو كرد . به طور كلی مواد قابل اشتعال، واكنش پذیر خورنده، سمی یا مواد رادیو اكتیو نباید اتوكلاو شوند.
دارای دو صفحه مدرج دایره ای شكل جهت نمایش میزان فشار دستگاه اتوكلاو و فشار چمبر (فشار محفظه) است. اتوكلاو خودكار دارای دكمه ای است جهت انتخاب جنس ماده ای كه قرار است استریل شود ( مایع یا جامد .) همچنین این دستگاه دارای یك نمایشگر درجه حرارت است. در دستور كار هر اتوكلاو مراحل هفت گانه زیر قرار دارند:
1- خطای استریل
2- درب استریل (كه در پشت دستگاه قرار دارد و برای خروج وسایل استریل شده است)
3- درب غیر استریل (جلوی دستگاه قرار دارد و برای ورود وسایل غیر استریل است )
4- سیكل خلاء ( خالی كردن فشار داخل محفظه توسط پمپ خلاء )
5- سیكل استریل
6- سیكل خشك كن
7- اتمام سیكل
این دستگاه اتوكلاو دارای شیلنگ تخلیه و كمپرسور ( جهت فشرده كردن بخار) است . بر سر راه شیر ورودی هوا یك منبع روغن وجود دارد تا هوای خشك وارد دستگاه اتوكلاو نشود و دستگاه اتوكلاو آسیب نبیند. جدول 1 مشخصات دو مدل از دستگاه اتوكلاو تمام خودكار را نشان می دهد.
اتوكلاو دستی
آنچه گفته شد در رابطه با اتوكلاو خودكار بود اما در اتوكلاو دستی اصول كار همانند اتوكلاو خودكار است با این تفاوت كه برای ورود بخار به محفظه شیر ورودی به صورت دستی باز و بسته می شود و تخلیه بخار نیز به صورت دستی انجام می گیرد. باز و بسته كردن در نیز به صورت دستی انجام می شود. زمانی از این اتوكلاو استفاده می شود كه اتوكلاو خودكار در دسترس نباشد یا دارای مشكل فنی باشد.
وزن اتوكلاو
اتوكلاوها بر اساس نوع كاری كه انجام می دهند دارای وزن های مختلفی هستند. محدوده وزن اتوكلاو رومیزی معمولاً بین 20 تا 60 كیلوگرم متغیر است.
منبع: ماهنامه تجهیزات پزشکی
مهندسی پزشکی مهندسی زندگی
