تصور از خود و اهمیت آن :
"تصور از خود" تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ نگرش دیگران بویژه والدین، تعاملهای اجتماعی، ارتباط فرد با محیط و زمینههای محیطی از جمله عواملی است كه روی تصور از خود تاثیر میگذارد. به علاوه ارتباط كودك با والدین، موفقیت و شكست در زندگی و انعكاس نگرشهای دیگران و خود شخص درباره آنها و شرایط اجتماعی – اقتصادی ازجمله عواملی است كه در شكل گیری و تحول تصور از خود اثر میگذارد.
وقتی یك شخص ارزش كمی برای خود قائل است كمتر میتواند در برابر فشار عقیده دیگران مقاومت كند. در مقابل كسانی كه ارزش زیادی برای خود قائلند، تصور خدشه ناپذیری از ظرفیتها و فردیت خود دارند. همچنین ثابت شده است كه اشخاص خلاق و اشخاصی كه حرمت بالایی برای خود قائلند، میتوانند بیش از دیگران، یك نقش فعال در گروه اجتماعی بر عهده گیرند و به صورتی آزاد و مؤثر آنچه را میخواهند بیان كنند.
"خود كارآمدی" فرد رابطه مستقیمی با عملكرد او دارد و میتوان آن را در افراد (بخصوص كودكان و نوجوانان) به شیوههای گوناگونی تقویت كرد. كسانی كه خود را كارآمد میپندارند، علاوه بر كسب موفقیت از نظر عملكرد نیز بیشتر از زندگی احساس رضایت میكنند.
مطالعاتی كه به بررسی تصور از خود در افراد عادی پرداختهاند حاكی از آن است كه تصور از خود، نقش اساسی در بهداشت و سلامت روانی افراد به عهده دارد، به گونهای كه با كاهش سطح تصور از خود علایم و نشانههایی چون اضطراب، افسردگی، احساس تنهایی، كمرویی، درون گرایی و... ظاهر خواهند شد و در صورت تداوم، اشكالات جدی به همراه خواهند داشت. همچنین افراد مضطرب، افسرده و كسانی كه خلق و خوی بسیار متغیری دارند، تصور از خودِ ضعیفی دارند. ناتوانی در ابراز وجود، میتواند متاثر از تصور از خود نامطلوب فردی باشد. این گروه از افراد از ابراز احساسات، افكار و نظرات خود به دیگران ناتوانند، قادر به دفاع از حقوق خود نیستند و در حضور جمع، مضطرب و ناراحتند.
چه باید كرد؟
آموزش "ابراز وجود" یكی از فنون رایج رفتار درمانی است كه میتواند باعث تغییر در تصور از خود شود. یكی از شیوههای آموزش ابراز وجود، ایفای نقش است. "مورنو" ایفای نقش را یكی از شیوههای درمان گروهی میداند. امروزه ایفای نقش كاربردهای متعددی از قبیل تخلیه هیجانی، تغییر نگرش، ایجاد بینش و بصیرت دارد.
"تصور از خود" تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد؛ نگرش دیگران بویژه والدین، تعاملهای اجتماعی، ارتباط فرد با محیط و زمینههای محیطی از جمله عواملی است كه روی تصور از خود تاثیر میگذارد. به علاوه ارتباط كودك با والدین، موفقیت و شكست در زندگی و انعكاس نگرشهای دیگران و خود شخص درباره آنها و شرایط اجتماعی – اقتصادی ازجمله عواملی است كه در شكل گیری و تحول تصور از خود اثر میگذارد.
وقتی یك شخص ارزش كمی برای خود قائل است كمتر میتواند در برابر فشار عقیده دیگران مقاومت كند. در مقابل كسانی كه ارزش زیادی برای خود قائلند، تصور خدشه ناپذیری از ظرفیتها و فردیت خود دارند. همچنین ثابت شده است كه اشخاص خلاق و اشخاصی كه حرمت بالایی برای خود قائلند، میتوانند بیش از دیگران، یك نقش فعال در گروه اجتماعی بر عهده گیرند و به صورتی آزاد و مؤثر آنچه را میخواهند بیان كنند.
"خود كارآمدی" فرد رابطه مستقیمی با عملكرد او دارد و میتوان آن را در افراد (بخصوص كودكان و نوجوانان) به شیوههای گوناگونی تقویت كرد. كسانی كه خود را كارآمد میپندارند، علاوه بر كسب موفقیت از نظر عملكرد نیز بیشتر از زندگی احساس رضایت میكنند.
مطالعاتی كه به بررسی تصور از خود در افراد عادی پرداختهاند حاكی از آن است كه تصور از خود، نقش اساسی در بهداشت و سلامت روانی افراد به عهده دارد، به گونهای كه با كاهش سطح تصور از خود علایم و نشانههایی چون اضطراب، افسردگی، احساس تنهایی، كمرویی، درون گرایی و... ظاهر خواهند شد و در صورت تداوم، اشكالات جدی به همراه خواهند داشت. همچنین افراد مضطرب، افسرده و كسانی كه خلق و خوی بسیار متغیری دارند، تصور از خودِ ضعیفی دارند. ناتوانی در ابراز وجود، میتواند متاثر از تصور از خود نامطلوب فردی باشد. این گروه از افراد از ابراز احساسات، افكار و نظرات خود به دیگران ناتوانند، قادر به دفاع از حقوق خود نیستند و در حضور جمع، مضطرب و ناراحتند.
چه باید كرد؟
آموزش "ابراز وجود" یكی از فنون رایج رفتار درمانی است كه میتواند باعث تغییر در تصور از خود شود. یكی از شیوههای آموزش ابراز وجود، ایفای نقش است. "مورنو" ایفای نقش را یكی از شیوههای درمان گروهی میداند. امروزه ایفای نقش كاربردهای متعددی از قبیل تخلیه هیجانی، تغییر نگرش، ایجاد بینش و بصیرت دارد.