تجهیزات پزشکی

[S i s i l]

[h=1]تصویر رادیولوژی[/h]
[h=1]ریشه لغوی[/h]در فرهنگ لغت معانی مختلفی برای Image نوشته شده است. همچون : نماد ، منظر ، تخیل ، تجسم .
[h=1]انواع تصویر[/h]دو نوع Image وجود دارد:

• تصویر واقعی یا Real Image : که وجود فیزیکی و واقعی دارد. مانند تصویر فتوگرافی که می‌توان بر روی آن مطالعه کرد.
• تصویر ذهنی Mental Image : این تصویر درون مغز افراد تشکیل می‌شوند.

تقسیمات تصاویر واقعی

• نوع نور تابشی جهت مشاهده تصویر
• تغییرات رنگی موجود در تصویر

[h=1]انواع پرتو ظهور تصویر رادیولوژی[/h]بطور کلی 3 نوع نور تابشی جهت مشاهده تصویر داریم :

• مشاهده تصویر با استفاده از نور انعکاسی از سطح تصویر : که به آنها اصطلاحا تصاویر چاپ شده (Print) می‌گویند. مانند نوشته‌های کتاب.
• مشاهده تصویر با استفاده از نور عبوری : تصاویری که با این روش مورد مشاهده قرار می‌گیرند تصاویر شفاف به نور (trans parency) می‌گویند. مانند فیلم‌های رادیوگرافی.
• مشاهده تصویر با استفاده از صفحه فلورسانس : مانند صفحات تشدید کننده (inten sifying) و یا صفحه تلویزیون که البته این تصاویر نیاز به منبع نوری خارجی ندارند. در حالی که مورد اول و دوم به منبع نوری خارجی جهت مشاهده تصویر نیاز دارند.

مشخصات تصاویر رادیولوژی
هر تصویر واقعی از 4 مشخصه زیر برخوردار است:

• نویز Noise :
  عمدتا به عنوان یک عامل نامطلوب در تصاویر بکار می‌رود. هر تصویر از سیگنال و نویز تشکیل شده که سیگنال همان اطلاعات مفید و نویز یک عامل اضافی و ناخواسته تلقی می‌شود. در دستگاههای الکتریکی هرچه نسبت سیگنال به نویز بیشتر باشد دستگاه از کیفیت بالایی برخوردار است. مثلا در تلویزیون اگر نویز بالا باشد تصویر برفکی می‌شود.
• کنتراست Contrust :
  در رادیوگرافی عبارتست از اختلاف در سیاهی و در تصاویر تلویزیون عبارتست از اختلاف در روشنایی . در صورتی که این اختلاف زیاد باشد، می‌گوییم تصویر از کنتراست بالایی برخوردار است که این تصاویر ، ظاهری نامطلوب دارند و تحت این شرایط جزئیات تصویر از بین می‌روند. و اگر اختلاف در سیاهی کم باشد می‌گوییم تصویر کنتراست پایینی دارد و ظاهر چنین تصویری مطلوب است و جزئیات بیشتری بر خلاف High Contrast مورد مشاهده قرار می‌گیرد.
• کنتراست مطلوب رادیوگرافی
  کنتراست مطلوب یا Optimum Contrast معمولا بین حالت حد اکثر و حداقل را در نظر می‌گیرند ولی برحسب تصویر مورد نظر و فرد بیننده عمل تنظیم کنتراست انجام می‌شود.
• وضوحSharpness :
  به محدوده‌ای اطلاق می‌شود که قسمتهای سیاه به سفید تبدیل می‌شود. که اگر این تغییرات شدید باشد تصویر از وضوح بالایی برخوردار است ولی اگر افزایش دانسیته روندی تدریجی داشته باشد وضوح تصویر کم خواهد بود.
• قدرت تفکیک Resulation :
  توانایی تصویر در نشان دادن دو جسم بطور مجزا با نزدیکترین فاصله به یکدیگر می‌باشد. برای اندازه گیری قدرت تفکیک از وسیله‌ای که شامل شبکه‌ای از نوارهای جاذب اشعه و نوارهای شفاف در برابر اشعه است، استفاده می‌شود که این نوارها یک در میان قرار گرفته است و تعداد جفت خط (نوارها) را در واحد طول ، فرکانس فضایی Spatial frequence می‌گویند. این مقدار هرچه بیشتر باشد قدرت تفکیک نیز به دنبال آن بیشتر خواهد بود. مثلا تلویزیون از قدرت تفکیک 2 جفت خط بر میلیمتر برخوردار است و تصاویر رادیوگرافی 20 جفت خط بر میلیمتر می‌باشند. به عبارت دیگر Resulation تصاویر رادیوگرافی بیشتر از تصاویر تلویزیون است.

 

[S i s i l]

[h=1]عینک[/h]
نظر می رسد در زمان مصریها، یونانی ها و رومی های باستان هیچ گونه وسیله کمک بینایی وجود نداشته است این نظر از روی نامه یک فرد رومی که صد سال پیش از میلاد نوشته شده ودر آن تاکید دارد او بخاطر سن زیادش و اینکه دیگر نمی تواند مطالعه کند و برای اینکار باید به بردگانش متکی باشد استعفا می دهد تائید می گردد . مشهور است که تراژدی نویس رومی (Seneca )سنکا که در سال چهارم پیش از میلاد می زیسته است کتابها را با نگاه کردن از طریق یک کره شیشه ای پر آب که باعث بزرگنمایی می شده مطالعه می کرده است ( Nero ) نرو از یک زمرد که آنرا نزدیک چشمش نگه می داشته است برای تماشای جنگ گلادیاتورها استفاده می کرده است البته این دلیل کافی برای این نیست که بگوییم رومی ها از خواص لنزها اطلاعی داشته اند زیرا این احتمال وجود دارد که نرو از زمرد بخاطر رنگ سبز آن که باعث کاهش نور خورشید می شود استفاده می کرده است .

Plomy اصول کلی بزرگنمایی را شرح داده ولی لنزهایی که در آن موقع وجود داشته است برای بزرگنمایی مناسب نبوده است قدیمی ترین لنز شناخته شده در خرابه های Nineveh باستانی کشف شده که از کریستالهای سنگی جلا داده شده ساخته شده است و قطر آن یک و نیم اینچ می باشد.

اریستوفان در کتاب ابرها از یک شیشه نام می برد که برای ایجاد سوراخهایی در پوست خشک حیوانات بکار برده می شده است و همچنین استفاده از شیشه های سوزان را برای پاک کردن نوشته از روی قرص موم ذکر می کند طبق اظهار Pliny پزشکان آنرا برای سوزاندن زخم ها استفاده می کرده اند .

در حدود سال صدم بعد از میلاد سنگ مخصوص مطالعه یا آنچه که ما آنرا به عنوان شیشه بزرگنمایی کننده می شناسیم پدیدار شد این وسیله در واقع قطعه ای از یک کره شیشه ای بود که در مقابل متن مورد مطالعه قرار داده می شد تا حروف را بزرگ نماید این وسیله راهبان پیر را قادر به مطالعه می ساخت و احتمالا این نخستین وسیله کمک بینایی بوده است .

ونیزیها یاد گرفتند که شیشه را برای ساختن این وسیله تولید نمایند و بعدها نیز لنزهایی را که بجای قرار گرفتن بر روی متن مورد مطالعه در یک فریم در مقابل چشم جای می گرفت .

بعضی وقتها گفته می شود که چینیها عینک را دو هزار سال قبل ساخته اند ولی ظاهرا آنها تنها از این وسیله برای مراقبت از چشم ها یشان در برابر نیروهای شیطانی استفاده می کرده اند در سال 1268 Roger Bacon فیلسوف انگلیسی در کتاب Opus Majus نوشت :

اگر کسی حروف یا اشیاء ریز را از طریق یک کریستال یا شیشه یا ماده شفاف دیگر نگاه کند و آن شئی شبیه قطعه تحتانی یک کره باشد در حالیکه طرف محدب آن بطرف چشم باشد او خواهد توانست حروف را بهتر ببیند و حروف بزرگتر بنظر خواهند آمد.بنابراین چنین وسیله ای میتواند برای همه مفید باشد و آنهایی که چشمانشان ضعیف تر می باشد خواهند توانست حروف را بهتر ببینند حتی اگر حروف خیلی کوچک باشند .

درسال 1289 در یک کتاب با عنوان Trait decon unit dela famille di popozo نوشته شده که من بقدری در اثر کهولت ناتوان شده ام که بدون وسیله ای که به نام عینک معروف است نمیتوانم بخوانم یا بنویسم . این وسیله اخیرا به افراد مسن که دچار ضعف بینایی هستند اختراع شده است و او اظهار میدارد که بیست سالی بیش نیست که هنر عینک سازی که از مفیدترین هنرهای روی زمین است کشف شده است من خودم فردی را که آنرا برای نخستین بار ساخته دیده و با او صحبت کرده ام نام نخستین ابداع کننده عینک نا شناس باقی مانده است .

نخستین تابلوی هنری شناخته که در آن عینک بکاررفته توسط Tomaso da modena در سال 1352 ترسیم شده است او دو برادر را نشان میدهد که در حال مطالعه هستنند ویکی از آنها یک شیشه بزرگ کننده را نگه داشته و دیگری عینکی بر روی بینی خود دارد اگرچه Tomaso در این کار پیشقدم شد ولی سایر نقاشان عینک را بر روی بینی همه افراد قرار میدادند که احتمالا نشانه ای از دانش و خرد واحترام بود .
از قرن چهاردهم به بعد نقاشان چهره هایی از St. lucy را رسم کرده اند که اغلب عینک مخصوص خودش را با خود دارد .

یکی از مهمترین پیشرفتهایی که در ساخت عینک در قرن شانزدهم بوجود آمد معرفی عدسیهای مقعر برای اصلاح نزدیک بینی بود Pop leox که خودش نزدیک بین بود از عینکهای مقعر در هنگام شکار استفاده نمد و ادعا نمود که این عینک او را قادر ساخته تا از همراهانش بهتر ببیند .

نخستین عدسیهای عینک از جنس کوارتز بودند زیرا شیشه هنوز ابداع نشده بود عدسیها بر روی فریمهایی از جنس استخوان و فلز و حتی چرم سوار می شدند . استفاده از عینک ازایتالیا به کشورهای دیگر مانند فرانسه . آلمان و اسپانیا نیز گسترش یافت در انگلستان در سال 1629 یک شرکت عینک سازی تاسیس شد در آرم آن سه عدد عینک دیده می شود وشعار اینست : امکانی جدید برای افراد مسن .

از لحظه ای که عینک اختراع شد مشکلی وجود داشت که تقریبا برای 350 سال حل نشده باقی ماند :"چگونگی قرار گرفتن عینک بر روی صورت" با تمام پیشرفتهایی که در طی سالها صورت پذ یرفت فرم عینک یکی از بهترین نمونه های ضعف مهندسی طراحی بود.
مرکز ثقل و مرکز چرخش خیلی از هم دور بودند وبنابراین امکان نگهداری عدسیها در جایگاه دلخواه وجود نداشت فریمها تا حد زیادی به بینی اتکا داشتند که از نظر اندازه شکل و سفتی در بین افراد مختلف متغیر بود و همینطور به گوش که از نظر تقارن و شکل محافظ غضروفی آن ودر میزان مویی که بین فریم و گوش وجود دارد متغیر بود .
برای این عینک لازم بود که صفحه عدسیها عمود بر محور بینایی باشد اگرچه که این امر از نظر هندسی تنها برای یک جهت نگاه امکان پذیر است( ودر سایر جهات نگاه تغییراتی در قدرت اسفروسیلندر روی می دهد)

همچنین لازم است تا مرکز اپتیکی هر عدسی دقیقا در مرکز هر مردمک قرار داده شود و ظاهرا این امر غیر ممکن است زیرا چشم ها دائما حرکت می کنند و انواع حرکات مختلف را نشان می دهند .
عینک سازان اسپانیایی در قرن هفدهم نوارهای حریری را امتحان کردند که می شد آنها را به فریم متصل نمود و سپس آنرا بدور گوش حلقه زد میسیونر های ایتالیایی واسپانیایی مدلهای جدید عینک را به چین منتقل کردند چینی ها قطعاتی از سرامیک یا فلز را به جای نوارهایی که بدور گوش حلقه می شد بکار بردند این ابداع بلافاصله در همه جا منتشر شد .

در سال 1752 Jamer Ayscough در آخرین اختراع خودش عینکی با دسته های دارای لولای دوگانه را تبلیغ نمود این عینک بسرعت در همه جا انتشار یافت ودر نقاشی ها ،کتب و کاریکاتور های این دوره بوفور یافت می شود .عدسیها از شیشه رنگی و یا شیشه ساده ساخته می شدند.

Ayscough احساس نمود که شیشه سفید اثرات خوبی بر روی چشم ندارد وبه همین دلیل شیشه های آبی و سبز را توصیه نمود .مردان وزنان اروپایی بویژه فرانسویها در مورد استفاده از عینک خیلی خویشتن داری بخرج می دادند اشراف پاریس تنها عینک را در پنهان استفاده می کردند مردم انگلستان و فرانسه از عینک های که براحتی پنهان می شد استفاده می کردند اما در اسپانیا عینک در میان همه اقشار رایج بود زیرا مردم فکر می کردند که عینک باعث می شود آنها مهمتر وبا وقارتر بنظر آیند.

آمریکاییهای استعمار گری که مسن و یا دوربین بودند عینک را از اروپا وارد نمودند عینک اساسا مخصوص استعمارگران باسواد و صاحب نفوذی بود که نیاز به یک وسیله باارزش و گرانبها داشتند در اوایل سده هجدهم قیمت عینک در حدود 200 دلار بود .
بنیامین فرانکلین در سال 1780عینک های دو کانونی را ابداع نمود او بعدها نوشت : من دو عدد عینک قدیمی داشتم که یکی را برای مطالعه و دیگری را برای دیدن مناظر دور بکار می بردم وقتی که در یافتم که این تغییر عینک ها برایم مشکل آفرین است من شیشه های هر دو عینک را نصف کردم ونیمی از هر کدام را در یک فریم جای دادم بدین ترتیب من همیشه از یک عینک استفاده می کنم وتنها کافیست که چشمانم را بالا یا پایین ببرم تا بتوانم هم دور و هم نزدیک را ببینم . عدسیهای عینک دو دید در نیمه نخست قرن نوزدهم پیشرفت کمی پیدا نمودند واژه دو کانونی و سه کانونی توسط Isaac Hawkins که عینک های سه کانونی را در 1827 معرفی نمود ابداع شدبین سالهای1781 و 1789 عینکهای نقره ای با دسته های لغزنده در فرانسه ساخته شد ولی گسترش عمومی آن تا قرن نوزدهم طول کشید .
Monocle که در ابتدا eye ring نامیده می شد در سال 1800 در انگلستان معرفی شد . یک جوان اتریشی به نام Jf.Voigtlander که اپتیک را درلندن فرا گرفته بود ایده Monocle را با خود به آلمان برد او در سال 1814 شروع به ساخت Monocle در وین نمود و آنرا منتشر نمود نخستین استفاده کنندگان از مردان طبقات بالا جامعه بودند بعد از جنگ جهانی اول از اعتبار آن کاسته شد که البته بی ارتباط با ارتش آلمان نبود .
loregnete دو عدسی در یک فریم بود که استفاده کننده آنرا با یک دسته طرفی نگه می داشت یکی دیگر از ابداعات قرن هجدهم بود ( توسط یک انگلیسی به نام Adams ) فریم ودسته اغلب بطرز هنرمندانه ای تزئین می شد زیرا توسط خانمها مورد استفاده قرار می گرفت و بیشتر به عنوان یک وسیله تزئینی مورد استفاده قرار می گرفت تا یک وسیله کمک بینایی و تا پایان قرن نوزدهم همچنان رایج بود .

عینک های پنسی یا Pince-nez در دهه 1840 پدیدار گشتند ولی این در نیمه دوم قرن نوزدهم بود که تحول عمده ای در رواج این عینک ها در میان مردان و زنان بوجود آمد
در قرن نوزدهم مسئولیت انتخاب لنز صحیح برعهده مشتری بود حتی وقتی که از عینک ساز خواسته می شد که لنز صحیح را برای آنها انتخاب نماید او این کار بصورت تصادفی و اتفاقی انجام می داد .
در شروع قرن بیستم دکتر Norburne Jenkins در ژورنال اپتیک نوشت : استفاده از عینک در خاج از خانه یک ضرورت است عینک برای خانمها چندان جذاب نیست در واقع بیشتر مردم آنرا تحمل می کنند زیرا به آنها گفته می شود که استفاده تمام وقت از آن تنها راه جلوگیری از بروز مشکلات جدی برای چشم است .

علیرغم این نوع اظهار نظر ها انواع متعددی از عینک و لوازم اپتیکی در دسترس بودند و در محلهای عمومی مورد استفاده قرار می گرفتند عینک های دارای شیشه های گرد بزرگ و با فریم هایی از لاک لاک پشت در سال 1914 رایج گشتند .

اکنون زمانی فرا رسیده بود که انسان بجای اینکه از داشتن عینک خجالت زده باشد واقعا از داشتن آن احساس غرور کند عینک های بزرگ مدور و عینک های پنسی در قرن بیستم نیز مورد استفاده قرار گرفتند در دهه سی تاکید زیادی برروی مدل عینک می شد وانواع مختلفی از فریم های عینک در دسترس بودند .

در 1938 Rosenthal نوشت که عینک های پنسی هنوز توسط پیرزنان و پیرمردان مورد استفاده قرار می گیرد و توسط عده کمی در ایالات متحده بکار برده می شود در دهه سی استفاده از عینک های افتابی بسیار فراگیر شد.

 

[S i s i l]

[h=1]فیلم رادیوگرافی[/h]
[h=1]نگاه کلی[/h]امروزه بطور کلی دو گروه از فیلمها وجود دارند که در بخشهای رادیوگرافی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

1. فیلمهایی که بطور مستقیم با اشعه ایکس تحت تابش قرار می‌گیرند و یا فیلمهایی که بوسیله ترکیبی از اشعه ایکس و نور مرئی تحت تابش قرار می‌گیرند. با این گروه از فیلمها ، فیلمهای اشعه ایکس می‌گویند.
2. فیلمهایی که فقط با نور تحت تابش قرار می‌گیرند. مثل فیلمهایی که در عکاسی استفاده می‌شود.

[h=1]قسمتهای مختلف فیلم[/h][h=2]پایه فیلم[/h]قبلا از شیشه می‌ساختند اما سنگین و شکننده بودند. بعدا از نیترات سلولز استفاده کردند که قابل انعطاف ، شفاف و سبک بود، اما قابلیت اشتعال داشت و خودبه‌خود آتش می‌گرفتند. در سال 1924 از تری استات سلولز استفاده کردند اما تنها ایرادش آن بود که به اندازه کافی نمی‌توان نازک ساخت (پایه فیلمهای رادیوگرافی باید 0.18mm ضخامت داشته باشند و پایه فیلمهای عکاسی نیز 0.08mm ضخامت دارد). ولی امروزه از base پلی استری استفاده می‌شود.

یک پایه خوب باید چه خصوصیاتی را داشته باشد؟
قابلیت اشتعال کمتری داشته باشد. شفاف و عاری از هرگونه لکه و عیب و نقص باشد. از نظر شیمیایی غیر فعّال باشد. نفوذناپذیر باشد و ... .
[h=2]زیرلایه[/h]لایه زیرلایه یا لایه چسبانند به دو دلیل زیر بین امولسیون و پایه فیلم بکار گرفته می‌شود:

1. اطمینان کافی از چسبیدن امولسیون به صورت صاف به پایه.
2. جلوگیری از جدا شدن امولسیون از پایه حین ظهور و ثبوت.

این ماده در واقع ترکیبی از ژلاتین محلول و حلال پایه فیلم می‌باشد.
[h=2]لایه امولسیون[/h]امولسیون فتوگرافی لایه‌ای حساس به نور می‌باشد که از یک سوسپانسیون حاوی کریستالهای هالید نقره در ابعاد میکروسکوپی و ژلاتین تشکیل شده است. فیلمها یا دو طرفه‌اند (دوبل امولسیون) یا یک طرفه (تک امولسیون).
[h=2]لایه محافظ[/h]لایه نازک از جنس ژلاتین خالص می‌باشد که بر روی امولسیون کشیده می‌شود و 2 وظیفه دارد:

1. جلوگیری از ایجاد الکتریسیته ساکن در حین استفاده از فیلم (در مواری که الکتریسیته ساکن بر روی فیلم ایجاد می‌شود پس از ظهور فیلم نقاطی تیره رنگ روی تصویر دیده می‌شود.
2. ایجاد سطحی صاف و صیقلی بر روی فیلم به منظور جلوگیری از تجمع گرد و غبار به این فیلمها ، فیلمهای بدون دندانه نیز گفته می‌شود.

[h=2]لایه ضد پیچش فیلم[/h]از این لایه در فیلمهای یک طرفه استفاده می‌شود، زیرا لایه امولسیون فیلم در طول ظهور و ثبوت متورم می‌شود. در این هنگام فیلم تمایل به پیچیدن پیدا می‌کند. اما در فیلمهای دو طرفه به علت اینکه امولسیون دو طرف فیلم به یک اندازه متورم می‌شوند فیلم تقابلی به پیچیدن ندارد. از این لایه در فیلم حلقه‌ای استفاده نمی‌شود.
[h=1]انواع فیلمهای داخل دهانی[/h]

• پری اپیکال : برای عکسبرداری از یک یا تعدادی از دندانها می‌باشد.
• اکلوزال : برای تصویربرداری از فک فوقانی و تحتانی در سطح مقطع دهان می‌باشند.
• بایت وینگ Bite wing : برای بررسی تاج دندانها استفاده می‌شود.

امولسیون فیلمهای دندانی ضخیمتر از فیلمها دو طرفه می‌باشد.

 

[S i s i l]

[h=1]مواد کنتراست در رایولوژی[/h]
[h=1]دید کلی[/h]در موقع رادیوگرافی از بدن بافتهایی که مورد تابش اشعه X قرار گرفته‌اند مقداری از اشعه تابیده را جذب و بقیه را از خود عبور می‌دهند. در رادیوگرام شکم ، وجود روشنائی بافت چربی در بین لایه‌های عضلانی و فضای پشت صفاف سطح خارجی بعضی از اعضا مثل کلیه‌ها ، کبد ، طحال و عضلات پسواس مشخص می‌شود. بعضی از ارگانها موادی نظیر چربی ، گاز ، استخوان و... برای ایجاد کنتراست با قسمتهای مجاور را ندارند با سطح خارجی یا داخلی آنها را در رادیوگرام ساده بتوان دید مانند مری ، پانکراس ، عروق ، ...
[h=1]تراکم در بدن[/h]در بدن انسان 4 نوع تراکم طبیعی وجود دارد. کنتراست بین آنها باعث نمایان شدن کناره اکثر اندام‌ها می‌شود. این چهار تراکم به ترتیب شدت عبارتند از:

1. تراکم استخوانی: تراکم این بافت زیاد است و در مقابل بافتهای دیگر بدن کنتراست کافی برای تصویرسازی کامل ایجاد می‌کند.
2. تراکم نسج نرمی یا آبی: تمام انساج نرم ، به جز بافت چربی ، و مایعات بدن تراکم متوسط دارند. اغلب ارگانهای داخلی بدن از بافت نرم تشکیل یافته‌اند. تفکیک تصویر آنها از یکدیگر ممکن نیست مگر داخل آنها هوا یا گاز و یا بافت چربی باشد مانند معده و روده‌ها یا خارج آنها هوا یا نسج چربی باشد مانند کبد ، کلیه‌ها و قلب.
3. تراکم نسج چربی: این بافت روشن‌تر از سایر بافتهای نرم بوده و در بین بافتهای نرم دیگر خطوط روشن ایجاد می‌کند. و بوسیله این نوارهای روشن حدود بعضی از ارگانها را در عکس ساده می‌بینیم مانند دیده شدن حدود کلیه در رادیوگرام ساده شکم به سبب روشنائی چربی پشت صفاقی.
4. تراکم گازی: گاز معده ، روده‌ها ، حلق ، حنجره و ریه‌ها اشعه زیادی از خود عبور داده و فیلم را سیاه و روشنائی رادیولوژیک درست می‌کند.

[h=2]دیگر تراکمهای بدن[/h]غیر از تراکم های بالا ، تراکم های دیگری نیز در بدن گاهی بطور طبیعی دیده می‌شوند مانند آهکی شدن غضروفهای حنجره و دنده‌ها تراکمها را بسته با اینکه در رادیوگرامها روشن یا تیره باشند به دو گروه تقسیم می‌کنند:

1. رادیولوسنت: مانند گازها و بافت چربی که اشعه را کم جذب کرده بیشتر از خود عبور می‌دهند و در رادیوگرام تیره دیده می‌شوند.
2. رادیواپک: مانند استخوانها و نسج نرم که اشعه را بیشتر جذب کرده و کمتر از خود عبور می‌دهند و در رادیوگرامها روشن دیده می‌شوند.

[h=1]ماهیت مواد[/h]ماهیت شیمیایی یک ماده کنتراست در ارتباطی تنگاتنک با نوع ارگان مورد نظر می‌باشد مثلا در آوزمون پرتونگاری از سیستم عروقی از مواد حالب محلول در اب استفاده می‌شود. عدم ایجاد تحریک و مطلقا بی ضرر بودن ماده کنتراست هنگامی که در تماس با بافتهای بدن قرار می‌گیرند از مهترین خصوصیات ماده حاجب می‌باشد. بطور مثال سرب دارای عدد اتمی موثر بالاتری نسبت به ید و باریم می‌باشد ولی این ماده به علت ایجاد مسمومیت در بافتهای بدن نمی‌تواند به عنوان یک ماده کنتراست مثبت بکار گرفته شود هر چند که میزان جذب اشعه آن به مراتب از ید و باریم بیشتر است و کنراست بیشتری را سبب می‌شود.

مواد ترکیبی مواد کنتراست باید کاملا پایدار بوده به طوری که اجزا آن در ارگانهای مختلف بدن از هم جدا نشود و سم آزاد نکند و یا قبل از استفاده تغییر نکند مثلا ید و باریم هیچ گاه به تنهایی استفاده نمی شوند. مهمترین مسئله‌ای که به هنگام به کارگیری مواد حاجب در آزمونهای مختلف پرتونگاری مورد توجه فرا می‌گیرد. چگونگی انتخاب شرایط مناسب در رابطه با این مواد می‌باشد. در آزمونهائی که از مواد حاجب استفاده می‌شود. به عنوان مثال مواد کنتراست دستگاه گوارش را به عنوان نمونه بررسی می‌کنیم بهترین و ساده‌ترین و ارزانترین ماده کنتراست برای لوله گوارش سولفات باریم است که جز مواد کنتراست غیر محلول در آب می‌باشد. سولفات باریم پودر کریستال سفید رنگی است. که کریستالهای آن لوزی شکل و حاوی چهار مولکول می‌باشند. تمام سولفات باریم های موجود از نظر شکل و اندازه دانه ها یکنواخت نیستند.

کلمه "density" در سوسپانسیون سولفات باریم عبارتست از مقدار سولفات باریم در واحد حجم یا نسبت حجم اندازه گرفته شده‌ای است که تنها بوسیله ذرات سولفات باریم اشغال می‌شود بطور مثال سولفات باریم با 40% فضای خالی ، از ترکیبی با فضای 25% کم تراکم‌تر است. این فضای خالی ممکن است شامل هوا ، آب ، مواد اضافه شده یا هر ترکیب دیگری از این قبیل باشد.
[h=1]عدم مزیت سولفات باریم[/h]موادی مانند اسیدسیتریک جهت بهبود این ماده کنتراست می‌افزایند که این ماده به یون کلسیم خون بسته شده و یا انرا رسوب می‌دهند. (ترکیباتی که به کلسیم بسته می‌شوند اثر ضد انعقادی خونی را حل نمی کنند اما تشکیل لخته را به تاخیر می‌اندازند و در بیمارانی که خونریزی معدی روده‌ای دارند نباید مورد استفاده قرار گیرد. یون باریم به شدت سمی است ولی چون سولفات باریم خیلی کم در اب محلول است (سوسپانسیون) در نتیجه یونیزاسیون نداشته و اثر سمی شدیدی ندارد. وقتی املاح باریم با مقدار زیاد خورده شوند فلج نسبتا شدید عضلانی ایجاد می‌شود که می‌تواند عضلات دستگاه تنفسی را بگیرد و باعث مرگ شود. بنابراین در بیمارانیکه خونریزی دستگاه گوارش دارند از مواد کنتراست محلول در آب مانند کلستروگرافین استفاده می‌شود.

 

[S i s i l]

[h=1]فشارسنج پزشکی[/h]
[h=1]مقدمه[/h]فشاری که در هر انقباض عضله قلب در اثر برخورد خون به دیواره سرخرگ وارد می‌شود فشار خون می‌نامند. فشار خون بوسیله دستگاه مخصوصی به نام فشارسنج قابل اندازه‌گیری است.
[h=1]انواع فشار سنج[/h]فشارسنج پزشکی وسیله ایست که از آن برای اندازه‌گیری فشار سیستولی و فشار دیاستولی خون استفاده می‌شود. فشارسنج پزشکی انواع و اقسام بسیاری دارد اما دو نوع فشارسنج جیوه‌ای و فشارسنج عقربه‌ای آن در ایران بیشتر کاربرد دارند.

نوع جیوه‌ای دستگاه بزرگتری دارد و فرد گیرنده فشار از روی ارتفاع ستون جیوه می‌تواند فشار خون بیمار را مشخص کند. در صورتی که در نوع عقربه‌ای ، صفحه‌ای مانند کیلومتر شمار اتومبیل وجود دارد که محل عقربه‌ روی این صفحه فشار خون سیستولی و دیاستولی را نشان می‌دهد. فشارسنج جیوه‌ای دقیقتر و بهتر از همه انواع فشارسنجها و بادوامتر است، ولی به علت بزرگی و حمل سخت از آن کمتر استفاده می‌شود.
[h=1]ساختمان فشار‌سنج و طرز استفاده آن[/h]ساختمان فشار‌سنج از یک بازوبند که بوسیله لوله لاستیکی از طرفی به مخزن مدرج جیوه و صفحه مدرج مربوط و از طرف دیگر به یک پو‌آر یا پمپ (تلمبه) متصل است، تشکیل می‌شود. برای اندازه‌گیری فشار خون ابتدا بازوبند دستگاه را 2 الی 3 انگشت بالاتر از چین آرنج می‌بندیم و پس از بستن پیچ تنظیم هوا بوسیله پمپ لاستیکی هوایی بازوبند را پر از هوا می‌کنیم در نتیجه ستون جیوه (در دستگاه جیوه‌ای) یا عقربه مدرج (در دستگاه عقربه‌ای) شروع به بالا رفتن می‌کند، فشار بازوبند را توسط پمپ آنقدر افزایش می‌دهیم تا نبض قطع گردد. سپس صفحه گوشی را روی شریان بازویی در ناحیه جلوی چین آرنج قسمت داخل قرار داده و فشار هوای بازوبند را به تدریج و به آهستگی حدود 2 میلیمتر جیوه در ثانیه با باز کردن پیچ مربوطه کم می‌کنیم، و بدین ترتیب فشار خون را اندازه می‌گیریم.
[h=1]فشارسنج دیجیتالی[/h]اخیراً فشارسنج پزشکی دیجیتالی و فشارسنج پزشکی اتوماتیک نیز به بازار ایران عرضه شده‌اند که به دلیل عدم آگاهی از نحوه استفاده صحیح از این دستگاهها و برخی اشکالات فنی استفاده از آنها توصیه نمی‌شود.

این دستگاهها شامل یک نوع بازوبند است که توسط لوله‌ای به قسمت الکترونیکی دستگاه وصل می‌شود. با فشار دادن دکمه‌ای روی قسمت دیجیتالی دستگاه ، بازوبند شروع به باد شدن می‌کند تا به یک سطح معینی برسد. سپس بطور اتوماتیک باد آن می‌خوابد. در بازوبند یک گیرنده خاص الکترونیکی وجود دارد که نسبت به نبض حساس است و میزان فشار خون را روی صفحه نمایشگر نشان می‌دهد.
[h=1]بازوبند فشارسنج[/h]

از بازوبند فشارسنج همچنین می‌توان برای جلوگیری از خونریزی سرخرگی دست یا پا به جای شریان بند استفاده کرد. بازوبند را کمی بالاتر از محل زخم ( بین زخم و قلب ) قرار دهید و تا حدی آن را باد کنید که خونریزی را متوقف کند. معمولاً میزان فشار لازم برای این کار در افرادی که فشار خون طبیعی دارند 150mmHg است.

 

[S i s i l]

[h=1]لباسهای ضد شوک[/h]

لباسهای ضد شوک ، شکم و پاها را می‌پوشاند و به منظور ایجاد فشار متقابل باد می‌شوند. از لباسهای ضد شوک برای درمان شوک حاد ناشی از کمبود حجم ، کنترل خونریزی ، آتل بندی و دیگر موارد استفاده می‌شود که بعضی از این موارد هنوز مورد بحث است. [h=1]انواع لباسهای ضد شوک[/h] لباسهای بادی ضد شوک (PASG) شلوارهای نظامی ضد شوک (MAST) وسایل بادی ایجاد کننده فشار متقابل [h=1]عملکرد لباسهای ضد شوک[/h]پوشش ضد شوک با کم شدن حجم خون و خونریزی داخلی ، مقابله می‌کند. این کار را از طریق ایجاد فشار سرتاسری در اطراف پاها ، لگن و شکم انجام می‌دهد. این فشار ، خونریزی را در آن نواحی از بدن که تحت فشار لباس ضد شوک قرار گرفته‌اند، قطع می‌کند. خونریزی از طریق فشار مستقیمی که لباس ضد شوک بر رگ و یا رگهای خونی وارد می‌کند، متوقف می‌شود. لباسهای ضد شوک ، فشار خون را بالا می‌برد. فشار خون ممکن است از طریق مکانیسمهای زیر بالا رود: لباس ضد شوک خون را از پاها به سمت گردش خون مرکز می‌راند. این اقدام ، انتقال خودکار خون (Autotransfusion) نام دارد. مکانیسم دوم، افزایش مقاومت سیستم عروقی بدن است. یعنی لباس ضد شوک باعث انقباض رگهای خونی می‌شود و در نتیجه فشار خون بالا می‌رود. [h=1]مزایا و معایب استفاده از لباسهای ضد شوک[/h][h=2]استفاده از لباس ضد شوک به غیر از تاثیر بر فشارخون ، منافع دیگری نیز دارد.[/h] می‌توان لباس را سریع بر تن مصدوم کرد و هر وقت که لازم شد آن را باد کرد. از لباس ضد شوک می‌شود به جای آتل بادی برای شکستگی لگن و یا پاها استفاده کرد. می‌توان از مصدوم رادیولوژیهای لازم و نوار قلب گرفت و زمانی که لباس ضد شوک باد شده بر تن مصدوم است، یک سوند ادراری برای تخلیه مثانه از ادرار به او وصل کرد. به دلیل افزایش حجم خون در رگهای خونی دستها ، باز کردن یک رگ و تزریق سرم از طریق آن در بعضی موارد بسیار آسانتر است. [h=2]برخی از ضررها[/h] مصدومینی که مسن هستند، احتمال دارد حجم مایعات در ششهایشان افزایش یابد. ممکن است بعضی از مصدومین نتوانند به راحتی تنفس کنند. خونریزی در نواحی از بدن که تحت فشار لباس ضد شوک قرار نگرفته‌اند، افزایش می‌یابد. اگر در ناحیه شکم جراحتی وجود داشته باشد، شدت پیدا می‌کند و احتمال فتق یا بیرون زدگی احشاء از طریق جراحت شکمی افزایش می‌یابد. حالت تهوع و استفراغ در بعضی از مصدومین افزایش می‌یابد. اندامهای دفعی بدن دچار مشکلاتی می‌شوند. مصدومینی که در ناحیه قفسه سینه صدمه دیده‌اند درصد مرگ و میرشان بسیار بالا است. بعضی از متخصصین عقیده دارند که این لباسها ، شرایط مصدوم را بدتر می‌کنند. صدماتی مانند جراحتهای نافذ در سینه ، وجود مایع بر روی قلب (درون آبشامه قلب) و خونریزی داخلی رگهای اصلی قفسه سینه ، در اثر استفاده از لباسهای ضد شوک پیچیده‌تر می‌شوند. ضمن مطالعه موارد زیر در مورد طرز استفاده از این وسیله، اختلاف نظری را که در مورد لباسهای ضد شوک وجود دارد در نظر بگیرید. به یاد داشته باشید که تصمیم نهایی در مورد استعمال این وسایل به عهده تیم خدمات پزشکی اورژانس می‌باشد. [h=1]موارد استعمال[/h]اگر مصدومی دارای شرایط زیر بود، از لباس ضد شوک استفاده کنید: فشار خون سیستولیک کمتر از 80 میلیمتر جیوه فشار خون سیستولیک کمتر از100میلیمتر جیوه و وجود علائم مشخص شوک خونریزی شدید از جراحت و یا جراحتهای موجود در پا شکستگی در پاها شکستگی لگن و یا استخوان ران که ایجاد شوک کرده است. باد کردن وسیله باعث می‌شود که شکستگیهای لگن و اندامهای تحتانی ثابت شوند و خونریزی از شکستگیها متوقف شود. جراحت داخلی در شکم که سبب شوک شده است. در مواردی که مصدوم در نقاط مختلف بدنش دارای ضرب دیدگی است و این ضرب دیدگی متعدد باعث شوک شده باشد. زن مصدومی که باردار است و دچار شوک شود. در این مورد فقط قسمت پایین لباس ضد شوک که پاها را می‌پوشاند، باد شود. این اقدام برای مصدومینی که خیلی چاق هستند نیز توصیه می‌شود. [h=1]موارد عدم استعمال[/h]مواردی هست که استفاده از لباس ضد شوک در آن موارد ، مشکلاتی ایجاد می‌کند ولی جلوگیری از شوک حاد مهمتر از مشکلات احتمالی است که این پوشش ایجاد خواهد کرد. به آن موارد، موارد نسبی عدم استعمال پوشش ضد شوک می‌گویند. تعداد موارد عدم استعمال از این پوشش بستگی به نیاز کنترل شوک دارد. بعضی از این موارد عبارتند از: خیز و ادم ریه: وجود مایع در ششها؛ رگهای خونی ریه‌ها و کیسه‌های هوایی ، مایعات زیادی در خود جمع می‌کنند که این حالت بسیار خطرناک است. خیز ریه ، اکسیژن رسانی به ریه‌ها را کاهش می‌دهد. با گوش دادن به قفسه سینه بیمار با گوشی پزشکی به این موضوع پی می‌برید. خس‌خس سینه و صداهای غیر طبیعی ششها هنگام ورود هوا به مایعات موجود در درخت نایژه‌ای ، نشان دهنده خیز ریه است. (مطالعات نشان می‌دهد که تکنسینهای اورژانس اغلب نمی‌توانند صدای تنفس را درست تشخیص دهند. اگر در مورد خیز ریه مصدوم شک دارید ولی مطمئن نیستید، راهنمائیهای مرکز پزشکی را دنبال کنید.) سیاهرگهای گردن مصدومی که دچار خیز ریه شده است، متورم می‌شوند. در صورت تشخیص خیز ریه ، به هیچ وجه از لباس ضد شوک استفاده نکنید. خونریزی در محفظه سینه: بعضی از پزشکان اعتقاد دارند، در این مورد به هیچ وجه نباید از پوشش ضد شوک استفاده کرد. خونریزی شدیدی که با استفاده از فشار مستقیم و پانسمان فشاری مهار نشود.در این مورد نیز بعضی از پزشکان معتقدند که به هیچ وجه نباید از این وسیله استفاده کرد. بارداری: اگر مصدومی که باردار است ، دارای علائم شوک است، قسمت پایین پوشش ضدشوک (پاها) را باد کنید ولی پوشش شکم را نباید پاک کرد. ممکن است با اجازه پزشک ، پوشش شکم را نیز بتوان باد کرد. جراحت در ناحیه شکم و پارگی روده و یا جراحت نافذ (زخم باز) در شکم. بیشتر سیستمها توصیه می‌کنند که در صورت وجود جراحت باز در شکم ، فقط قسمت پایین پوشش باد شود. درد در قفسه سینه ، حمله قلبی و مغزی. از پوشش ضد شوک در اینگونه موارد بستگی به فشار خون ، وجود خیز ریه و عوامل دیگر دارد. بعضی از سیستمهای خدمات پزشکی اورژانس استفاده از پوشش شوک را در مواردی که مصدوم در ناحیه سر صدمه دیده است، منع می‌کنند تا از افزایش فشار داخل جمجمه جلوگیری شود، با این حال بعضی از مراکز استفاده از این پوشش را در مواردی که سر مصدوم صدمه دیده است و علائم و نشانه‌های شوک نیز وجود دارد، جایز می‌دانند. اغلب ، در صورت وجود جراحت در سر و فشار خون پایین ، کاهش فشار خون به دلیل خونریزی داخلی قفسه سینه و شکم است. یعنی ضربه سر به تنهایی و بدون همراهی با ضربه نخاع یا شکم و قفسه سینه سبب کاهش فشار خون و شوک و کمبود حجم نمی‌شود. در این شرایط ، از این پوشش برای درمان شوک ناشی از کمبود حجم خون استفاده می‌شود، و احتمال افزایش داخل جمجمه بسیار کم خواهد بود.

 

[S i s i l]

[h=1]رادیوگرافی استخوان[/h]

رادیوگرافی ، یا همانطور که بیشتر شهرت دارد، عکسبرداری با اشعه X ، قدیمیترین و شایعترین نوع عکسبرداری تشخیصی پزشکی است که بیش از یک قرن پیش کشف شده ، عکسبرداری با اشعه ایکس می‌تواند تصاویر تشخیصی از بدن انسان را روی فیلم یا روی صفحه کامپیوتر نشان دهد.

[h=1]مقدمه[/h]عکسبرداری با اشعه ایکس سریعترین و آسانترین راه برای دیدن استخوانهای شکسته ، مفاصل یا آسیبهای مهره‌ای است، حداقل دو تصویر از زوایای مختلف برای تشخیص لازم است و ممکن است در محل مفاصل زانو ، آرنج یا مچ گاهی سه تصویر لازم باشد. رادیوگرافی کلید اصلی برای راهنمایی جراحیهای ارتوپدی و درمان صدمات ناشی از ورزش است، اما رادیوگرافی حتی در شکل پیشرفته ممکن است، یافته واضحی از سرطانهای استخوان را نشان ندهد، لذا غربالگری سرطانهای استخوان و تشخیص در مراحل اولیه نیاز به روشهای دیگری مثل سونوگرافی ، MRI ، اسکن استخوان و ... دارد.

آمادگی خاصی برای بسیاری از رادیوگرافی‌های استخوانی لازم نیست، ممکن است از شما بخواهند که لباس مخصوصی را به جای لباسهای خود بپوشید. از شما خواسته می‌شود جواهرات ، ساعت و وسایل فلزی ، عینک و ... را از خود دور کنید چرا این اشیا در رادیوگرافی دیده می‌شوند و ممکن است روی یافته پاتولوژیک را بپوشانند و ضایعه زیر فلز پنهان شده و دیده نشود. خانمهایی که به حاملگی خود شک دارند یا حامله هستند حتما باید در این مورد با رادیولوژیست صحبت کنند.
[h=1]موارد معمول استفاده از رادیوگرافی[/h]شایعترین مورد استفاده این روش کمک به پزشک برای تشخیص و درمان شکستگیها می‌باشد، عکسبرداری با اشعه X از جمجمه ، مهره‌ها ، مفاصل ، دستها و پاها هر روز و هر دقیقه در بیمارستان ، بخش اورژانس ، کلینیکهای ارتوپدی و ... انجام می‌شود. عکسبرداری از محل ضایعه می‌تواند خطوط شکستگی به باریکی مو یا خردشدگی استخوان را نشان دهد، همچنین عکسبرداری بعد از درمان ، پزشک را مطمئن می‌کند که شکستگی زاویه خوب و مناسبی برای جوش خوردن دارد یا این که وضعیت بهبودی چگونه است.

عکسبرداری با اشعه X روش اساسی در جراحیهای ارتوپدی مثل ترمیم مهره‌ها ، جایگزینی مفاصل یا ترمیم شکستگیها است. این تکنیک می‌تواند برای تشخیص و تحت نظر گرفتن سیر بیماری و یا روند بهبودی در بیماریهای تخریب کننده مفصل مثل آرتریت (آرتروز) باشد و همچنین نقش مهمی در تشخیص سرطان ایفا می‌کنند اما معمولا MRI,CT اطلاعات بهتر و وسیعتری از ضایعه مشکوک به سرطان در اختیار پزشک قرار می‌دهند. پوکی استخوان (استئوپروز) خیلی شدید در عکسبرداری های معمول با اشعه X قابل مشاهده است اما برای تشخیص زودرس میزان مواد معدنی استخوان نیاز به روشهای تشخیصی اختصاصی تری نظیر سنجش تراکم استخوان دارد.
[h=1]شرح دستگاه رادیوگرافی[/h]تجهیزات رادیوگرافی یک صفحه بزرگ و صاف است که کاست فیلم درون آن جاسازی می‌شود. یک بخش دیگر هم در آن وجود دارد که اشعه را می‌فرستد که معمولا به بالای صفحه متصل است. رادیوگرافی شامل قرار دادن قسمتی از بدن در برابر دوز کمی از اشعه است تا تصویری از ارگان های داخلی بدن را نشان دهد، وقتی که اشعه X در بدن نفوذ می کند مقادیر متفاوتی از آن توسط بافتهای مختلف جذب می‌شود، به عنوان مثال دنده‌ها بیشتر اشعه را در خود می‌گیرند و در عکس سفید یا خاکستری روشن دیده می‌شوند. بافتهای نرم مثل کبد و ریه‌ها تیره تر دیده می‌شوند، چرا که اشعه می‌تواند از میان آنها عبور کنند. در ضمن تصویر ممکن است روی فیلم ظاهر شود و یا روی کامپیوتر ذخیره شود.
[h=1]نحوه انجام رادیوگرافی[/h]تکنسین رادیولوژی بیمار را در وضعیت مناسب قرار می‌دهد و کاست فیلم را در مقابل محلی که باید تصویر از آن تهیه شود، قرار می‌دهد. گاهی از کیسه‌های شنی یا بالش برای فراهم کردن وضعیت مناسب کمک گرفته می‌شود، تکنسین از بیمار می‌خواهد برای چند ثانیه بی‌حرکت باشد یا نفس خود را حبس کند. تجهیزات و دستگاهها فعال می‌شوند و اشعه X را از درون بدن عبور داده به فیلم حساس می‌رسانند، تکنسین بیمار را برای جهت مناسب عکسبرداری بعدی آماده می‌کند و مراحل به همانگونه تکرار می‌شود. وقتی عکسبرداری به اتمام رسید از شما خواسته می‌شود اندکی صبر کنید تا تکنسین چک کند که عکس و تصویر از نظر مواجهه کافی با اشعه و یا وضعیت و حرکت کاملا مناسب است تا در صورت نیاز عکس تکرار شود.
[h=1]فواید و خطرات رادیوگرافی[/h][h=2]فواید[/h]

• عکسبرداری با اشعه X برای تشخیص صدمات وارده به استخوان و مفاصل و بیماریهای آنها اعم از شکستگیها ، عفونتها ، التهابات مفصلی و سرطانها قابل استفاده است.
• به دلیل سرعت بالا و راحتی انجام ، در تشخیص و درمانهای اورژانسی کاربرد زیادی دارد.
• تجهیزات رادیولوژی خیلی هزینه بر و گران نیستند لذا در کلینیکهای پزشکی و بیمارستانها و گاهی درمانگاهها هم وجود دارد که این ، کار را برای بیمار و پزشک راحت تر می‌کند.

[h=2]خطرات[/h]

• اشعه X یک نوع اشعه الکترومغناطیسی غیر قابل دیدن است که هیچ احساسی را هنگامی که از بدن عبور می‌کند، ایجاد نمی‌کند. تکنیکهای مدرن عکسبرداری با اشعه X تنها بخشی از اشعه را که در رادیوگرافی لازم است، مورد استفاده قرار می‌دهند.
• خانمها در سنین باروری اگر حتی احتمال بارداری را می‌دهند حتما باید این نکته را به پزشک یا تکنسین متذکر شوند.
• برای عکسبرداری با اشعه X در طول یک بار مواجهه ، بیمار در معرض حدود 20 میلی رونتگن اشعه قرار می‌گیرد. برای اینکه این میزان اشعه قابل تصور شود باید بگوییم همه ما در معرض حدود 100 میلی رونتگن از اشعه‌های محیطی مثل اشعه ماورا بنفش خورشید یا ایزوتوپهای رادیواکتیو مثل اورانیوم موجود در خاک، قرار می‌گیریم.

[h=2]خطرات و راههای کاهش آنها[/h]

• استفاده از فیلمهای اشعه X با سرعت بالا که به مقادیر کم اشعه جهت تصویر برداری مطلوب نیاز دارند.
• روشهای استانداردی که با راهنمایی های بین المللی لازم برای اقدامات محافظتی انجام می‌شود.
• روشهای مدرن که در آن از اشعه X استفاده می‌شود مثل ماموگرافی ، آنژیوگرافی و ... که از اشعه X خیلی کنترل شده استفاده می‌کنند و *****های مخصوصی برای کنترل میزان اشعه در این روشها استفاده می‌شود، بدین وسیله از پخش شدن و پراکنده شدن اشعه جلوگیری کرده و نقاطی از بدن که لزومی به دریافت اشعه ندارند دیگر در معرض اشعه قرار نمی‌گیرند.

[h=1]نتایج حاصل از رادیوگرافی استخوان[/h]رادیوگرافی و عکسبرداری بوسیله اشعه X یک روش بالقوه بدون درد است، برخی از ناراحتیهایی که احساس می‌شود ناشی از تکیه دادن روی میز مخصوص است که سطح سفت و محکمی دارد که ممکن است سرد باشد، گاهی اوقات برای گرفتن تصویر واضح از محل آسیب دیده مثل شکستگیهای احتمالی ممکن است لازم باشد برای مدت کوتاهی شما در وضعیتی که برایتان ناخوشایند است قرار بگیرید، هرگونه حرکتی می‌تواند برای بدست آمدن تصویر واضح و قابل استفاده مجددا عکسبرداری تکرار شود.

پزشک رادیولوژی (رادیولوژیست) که در مورد عکسهای استخوان و دیگر انواع آزمایشات رادیولوژی تجربه و تخصص دارد، تصاویر را تحلیل می‌کند و یک گزارش امضا شده برای پزشک معالج شما که عکس را درخواست کرده است می‌فرستد و سپس پزشک معالج نتایج را تفسیر می‌کند.
[h=1]محدودیت‌های رادیوگرافی استخوان[/h]با وجود این که تصاویر بدست آمده جزئیات استخوان را به وضوح نشان می‌دهند اطلاعات کمی در مورد بافتهای نرم در اختیار پزشک قرار می‌دهند.

• به عنوان مثال MRI در مورد ضایعات زانو و شانه مخصوصا در تشخیص پارگیهای لیگامانی ، وجود مایع در مفصل و سایر مشکلات، بیشتر کمک کننده است.
• در مورد ارزیابی استخوانهایی که در اثر صدمات دچار فشردگی و کوفتگی استخوانی شدند وخطوط قابل رویت شکستگی در آنها ایجاد نشده MRI استفاده می‌شود.

• اسکن استخوان یا CT در مورد تشخیص سرطانهای متاستاتیک (تهاجم سرطان از سایر نقاط بدن به استخوان) یا تومورهای اولیه استخوانی مفیدتر هستند.
• MRI به خصوص در مورد تصویربرداری از ستون فقرات و نخاع درون آن مفید است.
• سونوگرافی در مورد صدمات اطراف مفصل و ارزیابی مفصل لگن در بچه‌ها برای تشخیص مشکلات مادرزادی مفید است.

 

[S i s i l]

[h=1]سی تی اسکن[/h]
سی تی اسکن (CT-SCAN)

این شیوه تصویر برداری در حقیقت به معنی تصویر گیری مقطعی و عرضی از اعضای بدن می‌باشد. اما دارای اسامی مختلفی است که از آن جمله می‌توان به CAT مخفف کلمات Computerized Axial Tomography به معنی توموگرافی کامپیوتری محوری می‌باشد. CTAT مخفف کلمات Computerized trans Axial Tomography به معنی توموگرافی کامپیوتری عرضی محوری می‌باشد. CTR مخفف کلمات computerized trans Recanstration ، CDT مخفف کلمات computerized Digital Tomography به معنی توموگرافی دیجیتالی کامپیوتری می‌باشد. اما نام ترجیحی آن که در کتابها و کاربردهای پزشکی بکار می‌رود کلمه CT اسکن مخفف کلمات computerized tomography scan می‌باشد که کلمه scan اسکن به معنی تقطیع کردن و واژه توموگرافی از Tomo به معنی برش یا قطعه و graphy به معنی شکل و ترسیم است، گرفته شده است. در اصل به معنی تصویرگیری از برشهای قطع شده از یک عضو به صورت کامپیوتری می‌باشد.

[h=1]دیدکلی[/h]اگر با یک درخواست سی‌تی اسکن ، به بخش سی‌تی اسکن یک بیمارستان مراجعه کرده باشید، شاید برای شما این سوال پیش آمده باشد که فرو رفتن در یک دستگاه تونل مانند و بی حرکت ماندن برای مدتی در داخل آن شما را دچار دلهره می‌کند یا نه. آیا با توجه به اخبارهای رادیو و تلویزیون راجع به خطرات اشعه ایکس خطری شما را تهدید می‌کند یا نه؟ یا اینکه چگونه یک کارشناس رادیولوژی بعد از قرار دادن شما در داخل دستگاه خود به اتاق دیگری رفته و از پشت یک شیشه بزرگ و یک کامپیوتر چه کاری انجام می‌دهد و با بلندگو با شما صحبت می‌کند؟
[h=1]تاریخچه[/h]در سال 1917 میلادی یک ریاضیدان اتریشی به نام رادون (J.Radon) ثابت کرد که یک شیئی دو یا سه بعدی را می‌توان با گرفتن بی‌نهایت عکس از آن در جهات مختلف به تصویر کشید که پایه‌ای برای سی‌تی اسکن محسوب می‌شد. در سال 1956 دانشمندی به نام بارسول (Barcewell) نقشه خورشیدی از تصاویر شعاع‌ها درست کرد. در سال 1961 الدندرف (oldendorf) و در سال 1963 آلن کورمارک (Allencormarck) اندیشه‌هایی از سی‌تی اسکن را فهمیده و مدلهایی در حد آزمایشگاهی ساخته‌اند. در سال 1968 کول (kuhl) و ادواردز (Edwords) یک دستگاه اسکن مکانیکی برای تصویری از هسته ساخته‌اند که موفق بودند. اما نتوانستند کار خود را در حد رادیولوژی تشخیصی ، توسعه دهند. تا اینکه در سال 72-1970 اصول ریاضی گفته ‌شده توسط ریاضیدان انگلیسی (God feryhaunsfield) بکار گرفته شد و توانست یک دستگاه سی‌تی اسکن را بسازد و جهت مصرف بالینی معرفی کند. در سال 1979 جایزه نوبل بطور مشترک به پروفسور آلن کورمارک و گاد فری هانسفیلد تعلق گرفت.
[h=1]سیر تحولی و رشد[/h]مانند تمام رشته‌های تصویر گیری پزشکی (رادیولوژی) دستگاه‌های سی‌تی اسکن بطور مداوم تغییر کرده و بوسیله کارخانه‌ها و سازندگان مختلف پیش رفته است. دستگاه اولیه که بوسیله هانسفیلد و توسط شرکت EMI ساخته شده بود، فقط برای ارزیابی مغز طراحی شده بود، که دستگاه نسل اول یا EMI نام داشت. مدت‌ زمان کوتاهی نگذشت که نسل دوم دستگاه‌های سی‌تی اسکن با امکانات بیشتر به بازار آمد و نسل سوم این دستگاه‌ها با امکاناتی از جمله کم شدن زمان تصویر گیری معرفی شد. هم ‌اکنون نسل چهارم با سرعت خیلی بالا و امکانات بهینه و نتایج عالی موجود می‌باشد.
[h=1]ساختمان یک دستگاه سی‌تی اسکن[/h]یک دستگاه اسکن توموگرافی کامپیوتری از یک میز برای قرار گرفتن بدن بیمار ، یک گانتری که سر بیمار در آن قرار می‌گیرد، یک منبع تولید اشعه ایکس ، سیستمی برای آشکار کردن تشعشع خارج ‌شده از بدن ، یک ژنراتور اشعه ایکس ، یک کامپیوتر برای بازسازی تصویر و کنسول عملیاتی که تکنولوژیست رادیولوژی بر آن قرار می‌گیرد، تشکیل شده است.
[h=1]اصول کار دستگاه سی‌تی اسکن[/h]پس از اینکه بدن بیمار بر روی میز و سر آن در گانتری قرار گرفت و شرایط دستگاه بر حسب ناحیه مورد تصویر برداری تنظیم شد، یک دسته پرتو ایکس توسط کولیماتور (محدودکننده دسته اشعه) به صورت یک باریکه در آمده و از بدن بیمار رد می‌شود (پالس می‌شود). مقداری از انرژی اشعه هنگام عبور از بدن جذب و باقیمانده اشعه با عنوان پرتو خروجی که از بدن بیمار عبور می‌کند توسط آشکار سازی که مقابل دسته پرتو ایکس قرار دارد، اندازه ‌گیری شده و بعد از تبدیل به زبان کامپیوتری در حافظه کامپیوتر ذخیره می‌شود. بلافاصله پس از اینکه اولین پالس اشعه بطرف بیمار فرستاده و اندازه‌گیری شد و لامپ اشعه ایکس یک حرکت چرخشی بسیار کم انجام داد، دسته پرتو ایکس دوباره پالس شده ، مجددا اندازه‌گیری می‌شود و در حافظه کامپیوتر ذخیره می‌گردد.

این مرحله چند صد یا چند هزار بار بسته به نوع دستگاه تکرار می‌شود تا تمام اطلاعات مربوط به عضو مورد نظر در حافظه کامپیوتر ذخیره شود. کامپیوتر میزان اشعه‌ای را که هر حجم معینی از بافت جذب می‌کند، اندازه ‌گیری می‌کند. این حجم بافتی را واکسل (Voxel) می‌نامند که مشابه چند میلیمتر مکعب از بافت بدن می‌باشد. در سی ‌تی ‌اسکن یک لایه مقطعی از بدن به این واکسلهای ریز تقسیم می‌شود، که با توجه به مقدار جذب اشعه‌ای که توسط هر کدام از این واکسلها صورت می‌گیرد، یک شماره نسبت داده می‌شود. این شماره‌ها نیز بر روی تصویر که بر صفحه تلویزیون مانند کامپیوتر می‌افتد، یک چگالی با معیار خاکستری (از سفید تاسیاه) اختصاص داده می‌‌شود.

نمایش هر کدام از واکسلها را بر روی مونیتور یک پیکسل (Pixl) می‌گویند. یعنی واکسلها حجم سه بعدی و پیکسلها دو بعدی می‌باشند و هر چه تعداد پیکسلها بر روی مونیتور بیشتر باشد تصویر واضح‌تر و قابل تفکیک‌تر است. اعدادی که با توجه به مقدار جذب اشعه به هر بافت اختصاص داده می‌شود، را اعداد سی ‌تی یا اعداد هانسفیلد می‌نامند. بطور مثال بافت چربی کمتر از بافت عضلانی و بافت عضلانی کمتر از بافت استخوانی اشعه را جذب می‌کند. بنابراین بطور مثال استخوان 400+ ، آب صفر و چربی 50 و هوا 500 می‌باشد که هر چه مقدار این اعداد کمتر باشد، بر روی فیلم سی‌تی اسکن آن قسمت طبق معیار خاکستری بیشتر به سمت سیاهی تمایل دارد و برعکس هرچه عدد سی‌ تی مثل استخوان بالا باشد تصویر به سمت سفیدی تمایل دارد. گاهی برای مشخص ‌تر شدن اعضایی که دارای چگالی شبیه به هم هستند از مواد کنتراست‌ زا استفاده می‌شود که تفاوت را به خوبی مشخص کند.
[h=1]کاربرد[/h]

• تشخیص بیماریهای مغز و اعصاب
• چون سی ‌تی اسکن می‌تواند تفاوت بین خون تازه و کهنه را به تصویر بکشد، به همین دلیل برای نشان دادن موارد اورژانس بیماریهای مغزی بهترین کاربرد را دارد.
• بیمارهای مادر زادی مانند بزرگی یا کوچکی جمجمه .
• تشخیص تومورهای داخل جمجمه‌ای و خارج مغزی .
• خونریزی در قسمت‌های مختلف مغز و سکته‌های مغزی .
• تشخیص بیماری اعضای داخل شکمی مانند کبد ، لوزالمعده ، غدد فوق کلیوی.
• بررسی بیماریهای ریه.

 

[S i s i l]

[h=1]ام آر آی[/h]

MRI روشی برای تصویربرداری از درون اندام غیر شفاف، در موجودات زنده، و نیز مقدار آب موجود در ساختارهای زمین شناسی می باشد.

[h=1]دیدکلی[/h]به تمامی بیمارانی که به بخش MRI وارد می‌شوند، قبل ز انجام MRI توصیه اکید می‌شود که از به همراه داشتن وسایل فلزی مانند ساعت و ... خودداری کنند و این سوالی برای تمامی این بیماران می‌باشد که چرا این همه توصیه. ممکن است با به همراه داشتن این وسایل چه اتفاقی برای آنها بیافتد؟ یا چه اثری ممکن است بر روی نتیجه تصویر برداری از آنها داشته باشد؟
[h=1]ریشه لغوی[/h]MRI مخفف کلمات Magnetic Resonance Imaging به معنی تصویر برداری تشدید مغناطیسی می‌باشد. به این روش NMR نیز اطلاق می‌شود که مخفف کلمات Nuclear magnetic Resonance به معنی تشدید هسته‌ای مغناطیسی نیز می‌‌گویند، که در کتابها و کاربردهای پزشکی واژه MRI کاربرد بیشتری دارد.
[h=1]تاریخچه[/h]در سال 1937 میلادی اولین آزمایش در رابطه با MRI انجام شد. شخصی به نام رابی حدود 7 سال بعد از آن گزارش کاری در مورد MRI ارایه کرد و برنده جایزه نوبل شد. در سال 1946 فرد دیگری به نام پلاک آزمایشی را در مورد اجسام حجیم انجام داد و در سال 1952 جایزه نوبل را گرفت. در سال 1971 جینریک تصویر دو بعدی از MRI گرفت، و در سال 1973 هم تصویری از دو ماده غیر همجنس گرفت، و اولین تصویر از حیوانات زنده در سال 1974 گرفته شد و بالاخره MRI تجارتی در دهه 1980 پایه‌ریزی شد.
[h=1]اساس تصویر برداری[/h]همانگونه که کره زمین دارای دو نوع حرکت وضعی (حرکت به دور خود) و حرکت انتقالی (حرکت به دور خورشید) و نیز دو قطب مغناطیسی شمال و جنوب می‌باشد. هسته هر اتم نیز دارای حرکت وضعی (چرخش به دور خود) و نیز دو قطب می‌باشد. هسته حاوی پروتون (بار مثبت) می‌باشد و بنابراین هسته به عنوان یک ذره مثبت در حال چرخش می‌باشد. از آنجایی که ذرات باردار متحرک در اطراف خود میدان مغناطیسی تولید می‌کنند. از این خاصیت هسته اتمهای بدن برای تصویر سازی به شیوه MRI استفاده می‌شود. از آنجا که 70 درصد وزن بدن انسان را آب تشکیل می‌دهد و آب نیز از دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن تشکیل شده ، بنابراین هسته اتم هیدروژن برای تصویر سازی مناسب می‌باشد. زیرا بطور طبیعی و به مقدار زیاد در بافتهای بدن وجود دارد.

حال چنانچه این اتم‌های هیدروژن در یک میدان مغناطیسی خارجی بسیار قوی قرار داده شوند، تعدادی از این هسته‌ها با نظمی خاص در محور مغناطیسی جدید قرار گرفته و از حالت تصادفی اولیه خود خارج می‌شوند. در همان جهت به چرخش خود ادامه خواهند داد. حال اگر یک سیم‌پیچ القائی بدور این اتمهای هیدروژن چرخان قرار دهیم و در همین حال یک موج رادیویی با طول موج معین به اتم‌های مذکور طوری برخورد کند که موجب انحراف محور اتمهای هیدروژن به میزان 90 درجه گردد. در این صورت پروتونها یک نیروی الکترو موتوری کوچک را تولید کند که بوسیله سیم‌پیچ القائی قابل اندازه‌گیری می‌باشد. پس از تقویت این جریان ضعیف می‌توان آن را بوسیله اسیلوسکوپ نمایان کرد که این جریان به صورت نزولی کم می‌شود تا صفر شود و مدت زمانی که طول می‌کشد تا این جریان به صفر برسد را زمان T[SUB]2[/SUB] یا زمان استراحت عرضی می‌نامند.

حالا اگر ما یک موج رادیویی با طول موجی دوبرابر طول موج اولی به پروتونهایی که در همان جهت مغناطیسی می‌چرخند وارد کنیم، محور مغناطیسی آنها این بار 180 درجه تغییر جهت خواهد داد که دوباره مدت زمانی طول می‌کشد تا پروتونها به حالت اولیه بازگردند. این زمان نسبت به حالت قبلی افزایش می‌یابد و زمان استراحت شبکه چرخشی یا T[SUB]1[/SUB] نامیده می‌شود. زمانهای T[SUB]1[/SUB] و T[SUB]2[/SUB] برای بافتهای مختلف بدن ، متفاوت می‌باشد. لذا این زمانها پس از ورود به کامپیوتر مورد سنجش قرار گرفته و نوع بافت و عضو مربوط در کامپیوتر مشخص می‌شود. این اطلاعات به نقاط سیاه و سفید یا رنگی تبدیل و بر روی صفحه تلویزیون نشان داده می‌شود که در واقع تصویر یک مقطع از عضو مورد نظر می‌باشد. هر چه تعداد اتمهای هیدروژن در یک عضو بیشتر باشد، زمانهای T[SUB]1[/SUB] و T[SUB]2[/SUB] بیشتر و جزئیات یک تصویر مشهود تر می‌باشد. در MRI از سه جهت ساژیتال ، کورونال و ابلیک (مایل) می‌توان از یک عضو تصویر سازی کرد.
[h=1]کاربرد[/h]این شیوه تصویربرداری برای بررسی بیماریهای کبدی ، کلیوی ، ریوی ، نارسایی‌های قلبی ، بررسی جریان خون ، بیماری وبا و کم‌خونی راسی شکل بسیار مؤثر می‌باشد. همچنین برای بررسی ماهیچه ، عروق ، تاندون و رباطها کاربرد دارد. اگر چه MRI نمی‌تواند استخوان را به تصویر بکشد، ولی با استفاده از آن می‌توان مغز استخوان و ساختمانهای خیلی ریز را نمایان ساخت.
[h=1]مزایا[/h]

1. فقدان اشعه یونیزان یا هرگونه خطر بیولوژیک دیگر.
2. به کمک این سیستم علاوه بر آناتومی عضو مورد نظر ، بیوشیمی و فیزیولوژی آن را نیز می‌توان مورد بررسی قرار داد.
3. علاوه بر ایجاد تصویر اگزیال از این مزیت برخوردار است که می‌توان براحتی در هر قطع مثل ساژیتال و کورونال نیز تصویر تهیه کرد.
4. عدم نیاز به آمادگی قبلی برای گرفتن تصویر مانند خوردن روغن کرچک و غیره.
5. عاری بودن تصاویر MRI از هرگونه آرتی فکت (هرگونه تصویر مزاحمی غیر از تصویر اصلی).
6. تفاوت بین ساختمانهای عروقی و غیر عروقی بدون نیاز به مواد کنتراست‌ زا و بر عکس سی تی اسکن .

[h=1]معایب[/h]

1. به علت استفاده از میدان مغناطیسی قوی نمی‌توان آن را در مورد تمام بیماران اجرا کرد. از جمله این بیماران افراد دارای باطرهای قلبی ، پارگی در عروق مغزی یا اشیا و پیوندهای فلزی در چشم. زیرا این میدان قوی مغناطیسی می‌تواند باعث گرم شدن ، کشیدن یا جابجایی اجزای فلزی شود یا منجر به آسیب‌های بافتی ، یا بد عمل کردن آنها و حتی مرگ شود.
2. عدم توانایی در تصویربر داری از استخوان.
3. وجود هر گونه وسایل فلزی در اتاق محل آزمایش که میدان مغناطیسی سبب کشیده شدن آن وسایل به طرف دستگاه شده و ممکن است خطرات جانبی برای بیمار بوجود آید.
4. وزن بسیار زیاد ، مغناطیس درون دستگاه (در حدود 4 تن) و قیمت بالای آن.
5. زمان طولانی مورد نیاز جهت تصویر برداری (بطور معمول 45 دقیقه یا یک ساعت).

[h=1]تحولات[/h]

1. از آنجایی که به کمک MRI موفق به اندازه‌ گیری فسفر بدن نیز گشته‌اند، تحقیقات برای اندازه ‌گیری دیگر عناصر بدن در حال انجام است.
2. تصویربرداری MRI می‌تواند سرطانهای علاج‌‌پذیر را که در بعضی موارد توسط ماموگرافی یا معاینه یافت نشده‌اند، نمایان سازد. بنابراین MRI می‌تواند به عنوان مکمل ماموگرافی در افرادی که احتمال ابتلا به سرطان پستان در آنها زیاد است، مورد استفاده قرار بگیرد.
3. انجام MRI برای بیماران دارای باطریهای قلبی (Pacemaker) در آینده نزدیک ، بیمارانی که دارای اینگونه جراحیها می‌باشند از تصویربرداری MRI بدون ایجاد هیچگونه مشکلی می‌توانند استفاده کنند. بر اساس گزارش محققان ، آزمایشهای انجام شده بر روی حیوانات و در شرایط آزمایشگاهی نشان داده که می‌توان با تحقیقات بیشتر و پیشرفت ساخت تجهیزات پزشکی در آینده نزدیک ، شاهد ساخت باطریهایی از جنس تیتانیوم باشند که میدان مغناطیسی بر آنها بی‌تآثیر می‌باشد و در طول MRI از حرکات احتمالی آنها جلوگیری می‌شود.

 

[S i s i l]

[h=1]صفحات تشدید کننده اشعه رایولوژی[/h]
[h=1]دید کلی[/h]برای تصویر برداری با اشعه ایکس از صفحات تشدید کننده استفاده می‌شود. از آنجائی که اشعه ایکس قدرت نفوذ بالایی دارد بنابراین فقط در حدود 1 % از آن توسط لایه امولسیون فیلم جذب می‌شود در صورتی که برای تشکیل تصویر از اشعه X به تنهایی استفاده می‌شود تصویر مربوطه دانسیته مطلوب را نخواهد داشت. برای ایجاد دانسیته کافی باید از شرایط تابشی بالایی استفاده کرد که آسیبهای رادیوبیولوژیکی زیادی را برای بیمار ایجاد خواهد کرد. در صفحات تشدید کننده انرژی اشعه X به نور مرئی تبدیل می‌شود. ( به ازای هر فوتون اشعه X صدها فوتون نور مرئی تولید می‌کنند.) حساسیت فیلم‌ها به نور مرئی بیشتر از اشعه X است.
[h=1]لومینسانس[/h]تابش نور توسط موادی که با عوامل محرک مانند اشعه X تحریک شده‌اند را پدیده لومینسانس می‌گویند و شامل دو اثر است.

• اثر فلورسانس
• اثر فسفرسانس

در پدیده فلورسانس بلافاصله پس از تابش اشعه به مواد حساس ، نور ساطع می‌شود ولی در پدیده فسفرسانس نور با تاخیر پس از تابش اشعه تولید می‌شود. بنابراین پدیده فسفرسانس برای تصویربرداری با اشعه X مناسب نمی‌باشد.
[h=1]ساختمان صفحات تشدید کننده[/h][h=2]پایه (Base)[/h]معمولا از کاغذ ، مقوا و امروز بیشتر از پلاستیک شفاف مانند پلی استر ساخته می‌شود. هدف از استفاده از این لایه ایجاد یک محافظ قوی ، انعطاف‌پذیر و صاف برای لایه فلورسانس می‌باشد. ضخامت این لایه باید 0.18 میلیمتر باشد.
اما یک پایه خوب باید چه خصوصیاتی داشته باشد؟

• عدم واکنش شیمیایی با لایه فسفر
• شفافیت یکنواخت
• مقاومت در برابر رطوبت و . . .

[h=2]زیر لایه (Sub Stratum layer)[/h]این لایه در حقیقت متصل کننده لایه فسفر به پایه است و می‌تواند به سه حالت جذب کننده ، منعکس کننده و شفاف موجود باشد.
زیر لایه‌های منعکس کننده نورهایی را که به جهت مخالف فیلم تابیده می‌شود منعکس می‌کند. به منظور ایجاد این اثر دانه‌های سفید دی‌اکسید تیتانیم را به قسمت زیر لایه اضافه می‌کنند. زیر لایه جذب کننده اثری مخالف اثر لایه منعکس کننده دارد.
[h=2]لایه فسفرسانس یا فلورسانس (Flures Centlayer)[/h]این لایه قسمت فعال صفحه تشدید کننده است و از کریستالهایی تشکیل شده‌اند که در اثر تابش اشعه به آنها از خود نور ساطع می‌کنند.
[h=2]لایه محافظ (Super Coat)[/h]این لایه از استات ساخته شده است و کاربرد آن محافظت از لایه فسفر و مقاومت در برابر سائیدگی است. این لایه باید کاملا شفاف باشد تا نور تولیدی توسط صفحات تشدید کننده بطور کامل از آن عبور کند. ضد آب بودن این لایه مانع از رسیدن رطوبت به لایه فسفر می‌شود. این لایه علاوه بر اینکه بر روی سطح لایه فسفر کشیده می‌شود در کناره‌های آن و حتی در پشت صفحه نیز قرار داده می‌شود. این کار موجب مراقبت از کناره‌های صفحه و جلوگیری از زخمی شدن آن می‌شود. صفحات تشدید کننده را بوسیله چسبهای دو طرفه به قسمت جلو و عقب و داخل کاست نصب می‌کنند.
[h=1]انواع صفحات تشدید کننده و کاربرد آنها[/h]در رادیوگرافی صفحات تشدید کننده بیشتر به صورت جفتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این صفحات در سه نوع مختلف با سرعتهای متفاوت تولید می‌شوند.


[h=2]صفحات با قدرت تفکیک بالا (High Resolution)[/h]سرعت این صفحات پایین است و از آنها در مواردی که نیاز به جزئیات زیاد باشد استفاده می‌شود. اما باید توجه داشت که میزان اشعه تابشی و بار حرارتی تیوپ اشعه ایکس در هنگام استفاده از این صفحات افزایش می‌یابد و باید مدت زمان تابش را 2 تا 3 برابر افزایش داد. بنابراین در رادیوگرافی اطفال که نمی‌توان آنها را ثابت نگه داشت استفاده از این صفحات برای آنها مناسب نمی‌باشد.
[h=2]صفحات با سرعت متوسط (Regular medium speed)[/h]این صفحات سرعت متوسطی دارند و در رادیوگرافیهای معمولی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
[h=2]صفحات سریع یا تند (Fast)[/h]تصویری که با استفاده از این صفحات گرفته می‌شود وضوح پایینی دارد، زیرا در این صفحات از ماده منعکس کننده در قسمت زیر لایه استفاده می‌شود و از این صفحات در مواردی که خطر محو شدگی حرکت وجود دارد. مثلا در رادیوگرافی اطفال و عکسبرداری از قسمتهایی از بدن با دانسیته و ضخامت بالا مانند شکم و کاهش در تابش به بیمار استفاده می‌شود.
[h=1]تاثیر صفحات تشدید کننده در وضوح تصویر[/h]از آنجائیکه بسیاری از فیلم‌های امروزی هر طرف هستند و صفحات به صورت جفتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین امولسیون هر طرف فیلم در تماس کامل با سطح صفحه تشدید کننده همان طرف می‌باشد. برای ایجاد سیاهی یکسان در دو طرف فیلم باید سرعت صفحه تشدید کننده پشت کاست افزایش یابد. علت این امر تضعیف اشعه در اثر عبور از صفحه تشدید اول و دو لایه امولسیون فیلم و همچنین پایه فیلم است.

در بعضی از موارد مانند ماموگرافی از کاستها با یک صفحه تشدید کننده و فیلم‌های یک طرفه استفاده می‌شود که موجب کاهش مقدار ناواضحی تصویر می‌شود. صفحه تشدیدکننده آنها بیشتر در موقعیت پشتی کاست نصب شده است تا قسمت جلوئی آن. زیرا اگر صفحه تشدیدکننده در قسمت جلویی کاست گذاشته شود. فوتون اشعه X در لایه‌های فوقانی صفحه جذب شده و نور حاصله با فاصله زیادتری از فیلم تولید می‌شود. بنابراین فرصت پراکندگی بیشتری داشته و ناواضحی بیشتری ایجاد می‌کند. در حالیکه اگر صفحه تشدید کننده در پشت کاست گذاشته شود، فاصله بین محل تولید نور و امولیسون کم شده و پراکندگی کاهش می‌یابد و ناواضحی کمتری ایجاد می‌کند.
[h=1]مراقبت و نگهداری از صفحات تشدید کننده[/h]یکی از نکاتی که باید در حین استفاده از صفحات تشدید کننده مد نظر داشت. این است که هرگونه آسیبی به صفحات تشدید کننده غیر قابل جبران می‌باشد، و از آنجائی که صفحات تشدید کننده‌ها به صورت جفتی در بازار فروخته می‌شود. لذا هرگونه آسیبی به اینگونه صفحات باعث تعویض هر دو صفحه شده که این کار منجر به صرف هزینه زیادی خواهد شد. اثر انگشت ، لکه ، گرد و غبار و دیگر ذرات خارجی باعث کاهش اثر تابشی صفحه تشدید کننده می‌شوند و به دنبال آن دانسیته‌ای که بر روی سطح فیلم ایجاد می‌شود کمتر از مقدار نرمال خواهد بود.
[h=2]رعایت موارد زیر می‌تواند از بروز این اثرات جلوگیری کند.[/h]

• هرگز کاست را در نزدیکی محلولهای شیمیایی یا دیگر مایعات نباید باز کرد.
• هرگز نباید کاست را به صورت باز روی میز تاریکخانه رها کرد. زیرا این عمل منجر به آلوده شدن آن می‌شود.
• هرگز نباید کاستها را در نزدیکی منبع تولید گرما یا شوفاژ گذاشت، زیرا این کار باعث تاب برداشتن کاست شده و تماس فیلم و صفحه تشدید کننده کاهش می‌یابد.