تاق «گرا» يادگاري اشكاني با يادگار‌نوشته‌هاي امروزي

آزرمیدخت

عضو جدید
روچيار حيدري :

انگار گردشگری کشور ما هنوز نیاز به تجربه‌های بیشتری دارد تا فرهنگ درست آن جا بیفتد ولی به اين شرط كه تا آن زمان چيزي از گذشته، برايمان مانده باشد. طاق «گرا»، يكي از قربانيان فقر فرهنگي ماست که از اثرات منفی گردشگر بی‌بهره نمانده و شور‌بختانه آن‌چه در نگاه نخست،‌ بيننده را به خود مي‌خواند، يادگار‌نوشته‌‌هايي است كه از دست گردشگر‌نماها به جاي مانده است. اين بنا در سبك پارتي، يك سازه‌ي بي‌همتا است و همين نيز يكي از شوندهاي ممتازي اين سازه شده است. با اين همه، حتا بودن در چنين جايگاهي نيز، نه شوندي بوده بر پاسداري‌اش از سوي سازمان ميراث و نه شوندي بر حفظ‌‌شدنش از دست گردشگر‌نماها.
طاق گره‌(گرا) در نزديكي سرپل زهاب كه به شماره‌ي 33 در سياهه‌ي آثار ملي به ثبت رسيده، يادگاري است با معماري سبك پارتي.
درباره‌ي كارايي اين بنا سخن‌‌هاي گوناگوني گفته شده است. برخي همچون «هورات» و «گيرشمن» آن‌را بنايي يادبودي براي پايان ساخت راه، دانسته و برخي ديگر همچون «فلاندن» آن‌را بنايي براي آسودگي شاهان مي‌دانسته‌اند. اما در اين ميان نيز كساني چون «كريستن‌سن» آن‌را آتشكده خوانده و آن را آتشكده‌ي جبيره ناميده‌اند. البته كسي همچون ناصرالين‌شاه نيز در سفر‌نامه‌اش از آن به عنوان تاق كسرا ياد كرده است!
اين اثر كه در سال ١٣٥٤ خورشيدي توسط دكتر كامبخش‌فرد و الكساندراي ايتاليايي مرمت شده با قوس هلوچين به بلنداي 58/5 و پهناي دهانه‌ي 28/4 و از ملات سنگ آهك ساخته شده است. شور‌بختانه اين روزها از سوي گردشگران و حتا عابران بي‌مهري‌هاي بسياري بر اين تاق هزارن‌ساله رفته‌است، به گونه‌اي كه اين تاق چهره‌ي ناخوشايندي به خود گرفته از نوشته‌هاي يادگاري و آن‌چه به زور ميخ و سيخ بر آن، حك شده است.
انتظار مي‌رود هرچند كه ما عابران و گردشگران كه شايد همچون ناصر‌الدين‌شاه از نام اين بنا و پيشينه‌اش، چيزي نمي‌دانيم و از ارزشش، آگاه نيستيم اما به پاس ارجي كه سال‌ها نياكانمان به تاق گرا گذاشته‌اند‌(‌در برخي از سرچشمه‌ها آمده است كه اين بنا براي مردم دشت زهاب و به وي‍ژه مردم يارسان از ارج بسياري برخوردار بوده) از ويراني‌اش و نوشتن آن‌چه شايسته‌ي خود و بناي ارزشمندي چون تاق گرا، نيست خود داري كنيم.
نام اين سازه را « گرا» يا «گره» دانسته‌اند كه گويا برگرفته از «گر» است كه در زبان كردي به معني گرما و عشق است. اين بنا نزد محلي‌ها به تاق شيرين و فرهاد، نامور است. مردم مي‌گويند فرهاد اين تاق را براي شيرين ساخته است. البته در برخي از سرچشمه‌ها نام گرا را از واژه‌ي گبر دانسته‌اند.









فرتورها از روچيار است.


http://www.amordadnews.com/neveshtehNamyesh.aspx?NId=4929
 
بالا