[h=1]سنگلج؛ تماشاخانه‌‌ای در قلب تهران قدیم[/h]
تماشاخانه سنگلج به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های نمایش تهران که در سال 1344 بهره برداری شده یکی از خاطره‌انگیزترین مکان‌های فرهنگی شهر تهران است. در این گزارش با این مجموعه فرهنگی بیشتر آشنا می‌شویم.
شاید روزی که مهندس بابایان، مدیرعامل شرکت بهساز نو، در سال ۱۳۴۳ یک قواره زمین، واقع در محله "سنگلج" تهران و ضلع جنوب غربی "پارک شهر" را برای ساخت یک تماشاخانه اختصاص داد و آن را هدیه کرد هرگز گمان نمی‌کرد دارد یکی از اصیل‌ترین و دوست داشتنی‌ترین فضاهای هنری تهران را پایه می‌ریزد. وقتی از مکان‌های خاطره انگیز تهران حرف می‌زنیم بدون هیچ تردیدی تماشاخانه سنگلج یکی از سرآمد‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید. این جنبه خاطره انگیزی هم نه فقط در محدوده هنرمندان و دست اندرکاران تئاتر، که وسعتی به اندازه تمام دوستداران و به اصطلاح عام مشتریان نمایش را در برمی گیرد. قرار گرفتن این مرکز هنری در بافت تاریخی شهر یعنی تهران قدیم و در مجاورت قدیمی‌ترین پارک تهران و به عنوان یکی از اولین تالارهای نمایش شهر هم خودبه خود آن چنان یادواره‌هایی را در ذهن جمعی ما تداعی می‌کند که این تالار را منزلت و عزیزی ویژه‌ای می‌بخشد. تنها کافی است تصور کنید که این تماشاخانه در حیات خود محل فعالیت چه هنرمندان طراز اولی بوده و تماشاگران اجراهای نمایش این تالار شاهد چه نمایش‌های درخشان و به یادماندنی‌ای بوده‌اند. نمایش "امیر ارسلان" نوشته پرویز کارگردان و کارگردانی علی نصیریان، نمایش "چوب به دستهای ورزیل"، نوشته غلامحسین ساعدی و کارگردانی جعفر والی، نمایش "بهترین بابای دنیا"، نوشته غلامحسین ساعدی و کارگردانی عزت اله انتظامی، نمایش "پهلوان اکبر می‌میرد"، نوشته بهرام بیضایی و کارگردانی عباس جوانمرد به عنوان تعدادی از اولین نمایش‌هایی که در سنگلج روی صحنه رفته‌اند به خوبی نشان دهنده اعتبار و منزلت این مرکز هنری در عرصه تئاتر کشور و صدالبته در اذهان عمومی ما است.
و البته همه این ویژگی‌ها کافی است تا مطمئن باشیم از گزارشی در آشنایی بیشتر با تماشاخانه سنگلج که در ادامه می‌آید خرسند خواهید شد.
اولین جاذبه برای تازه وارد‌ها
شاید اولین جاذبه تماشاخانه سنگلج که نگاه هر تازه واردی را به خود جلب می‌کند، اولین تابلوی معرق کاشی به شیوه مدرن در ایران، به ابعادسه متر در ۱۴ متر است که در سال ۱۳۴۳ خورشیدی توسط دکتر سیما کوبان طراحی و توسط گروه کاشی سازی دانشکده هنرهای زیبا ساخته شده و بر سردر ورودی این تماشاخانه خودنمایی می‌کند.
آغازی درخشان برای سنگلجدر آغاز کار تماشاخانه سنگلج مقرر بود که آثار نمایشی در این تالار هر یک به مدت دویاسه هفته اجرا شوند ولی به دلیل استقبال تماشاگران، با توجه به استقبالی که از هر اثر نمایشی صورت می‌گرفت، یک یا دو ماه اجرا برای این آثار در نظر گرفته شد.
تالار اصلی سنگلج
تماشاخانه سنگلج "در آن زمان به لحاظ تجهیزات فنی، نور، صدا و آکوستیک سالن اجرا کاملا استاندارد بوده و وجود امکانات صحنه‌ای همچون سن گردان، میله‌های بالا برنده پرده و دکور موجب شده بود که این تماشاخانه از ویژگی خاصی برخوردار باشد.
نمایش پوسترهای تئاتر، دستگاه‌ها و اسناد قدیمی تماشاخانه
اما دیدنی‌های تماشاخانه سنگلج فقط محدود به نمایش‌های روی صحنه آن نیست. راه پله‌ای که سالن انتظار سنگلج را به طبقه دوم و بخش اداری این مرکز می‌رساند در حال حاضر بسیار دیدنی و جالب توجه است. آنچه در این قسمت از تماشاخانه با آن مواجه می‌شوید پوسترهای اریژینال تعدادی از نمایش‌هایی است که در سال‌های دور در این سالن روی صحنه رفته است. این پوستر‌ها که بعضا توسط طراحان بزرگ و نام آشنای کشورمان طراحی شده اندبه اصطلاح هم فال است و هم تماشا. جالب اینکه با تماشای این پوستر‌ها می‌توانید با همه عوامل نمایش‌ها و با ترکیب هنرمندانی که در اجرای نمایش‌های آن روزگار با یکدیگر همکاری داشته‌اند آشنا شوید. با دیدن این پوستر‌ها مطمئنا حسی از شعف و هیجان شما را دربرخواهد گرفت چرا که هنگام تماشای اعلان پوسترهای قدیمی می‌توانید مطمئن باشید که در مقابل یکی از معدود نسخه‌های باقی مانده این اعلان‌ها قرار دارید.
بالای راه پله‌های منتهی به طبقه دوم و در کنار بخش اداری تماشاخانه هم تعدادی از دستگاه‌های قدیمی کنترل نور و صدای تالار در معرض دید قرار گرفته که به نوبه خود جالب و دیدنی است. خوب است بدانید که این دستگاه‌ها که اندازه‌های بزرگی هم دارند در زمان خود جزو بهترین و کامل‌ترین ادوات کنترل نور و صدای تالارهای نمایش بوده و شاید امروزه مشاهده این دستگاه‌ها به راحتی امکان پذیر نباشد.
بخشی از نسخه‌های اصل اسناد مربوط به مکاتبات اداری تماشاخانه سنگلج در سال‌های دور هم درون قاب‌هایی روی دیوارهای داخلی بخش اداری رفته که اگر برای دیدن آن‌ها کنجکاوی به خرج بدهید مطمئن باشید مسئولین تماشاخانه مانعتان نخواهند شد. بازهم نباید فکر کنید که اگر این اسناد را اینجا نبینید جای دیگر به راحتی در دسترستان باشد.
منبع :هنر آنلاین
تماشاخانه سنگلج به عنوان یکی از قدیمی‌ترین سالن‌های نمایش تهران که در سال 1344 بهره برداری شده یکی از خاطره‌انگیزترین مکان‌های فرهنگی شهر تهران است. در این گزارش با این مجموعه فرهنگی بیشتر آشنا می‌شویم.
شاید روزی که مهندس بابایان، مدیرعامل شرکت بهساز نو، در سال ۱۳۴۳ یک قواره زمین، واقع در محله "سنگلج" تهران و ضلع جنوب غربی "پارک شهر" را برای ساخت یک تماشاخانه اختصاص داد و آن را هدیه کرد هرگز گمان نمی‌کرد دارد یکی از اصیل‌ترین و دوست داشتنی‌ترین فضاهای هنری تهران را پایه می‌ریزد. وقتی از مکان‌های خاطره انگیز تهران حرف می‌زنیم بدون هیچ تردیدی تماشاخانه سنگلج یکی از سرآمد‌ترین آن‌ها به شمار می‌آید. این جنبه خاطره انگیزی هم نه فقط در محدوده هنرمندان و دست اندرکاران تئاتر، که وسعتی به اندازه تمام دوستداران و به اصطلاح عام مشتریان نمایش را در برمی گیرد. قرار گرفتن این مرکز هنری در بافت تاریخی شهر یعنی تهران قدیم و در مجاورت قدیمی‌ترین پارک تهران و به عنوان یکی از اولین تالارهای نمایش شهر هم خودبه خود آن چنان یادواره‌هایی را در ذهن جمعی ما تداعی می‌کند که این تالار را منزلت و عزیزی ویژه‌ای می‌بخشد. تنها کافی است تصور کنید که این تماشاخانه در حیات خود محل فعالیت چه هنرمندان طراز اولی بوده و تماشاگران اجراهای نمایش این تالار شاهد چه نمایش‌های درخشان و به یادماندنی‌ای بوده‌اند. نمایش "امیر ارسلان" نوشته پرویز کارگردان و کارگردانی علی نصیریان، نمایش "چوب به دستهای ورزیل"، نوشته غلامحسین ساعدی و کارگردانی جعفر والی، نمایش "بهترین بابای دنیا"، نوشته غلامحسین ساعدی و کارگردانی عزت اله انتظامی، نمایش "پهلوان اکبر می‌میرد"، نوشته بهرام بیضایی و کارگردانی عباس جوانمرد به عنوان تعدادی از اولین نمایش‌هایی که در سنگلج روی صحنه رفته‌اند به خوبی نشان دهنده اعتبار و منزلت این مرکز هنری در عرصه تئاتر کشور و صدالبته در اذهان عمومی ما است.
و البته همه این ویژگی‌ها کافی است تا مطمئن باشیم از گزارشی در آشنایی بیشتر با تماشاخانه سنگلج که در ادامه می‌آید خرسند خواهید شد.
اولین جاذبه برای تازه وارد‌ها
شاید اولین جاذبه تماشاخانه سنگلج که نگاه هر تازه واردی را به خود جلب می‌کند، اولین تابلوی معرق کاشی به شیوه مدرن در ایران، به ابعادسه متر در ۱۴ متر است که در سال ۱۳۴۳ خورشیدی توسط دکتر سیما کوبان طراحی و توسط گروه کاشی سازی دانشکده هنرهای زیبا ساخته شده و بر سردر ورودی این تماشاخانه خودنمایی می‌کند.
آغازی درخشان برای سنگلج
تالار اصلی سنگلج
تماشاخانه سنگلج "در آن زمان به لحاظ تجهیزات فنی، نور، صدا و آکوستیک سالن اجرا کاملا استاندارد بوده و وجود امکانات صحنه‌ای همچون سن گردان، میله‌های بالا برنده پرده و دکور موجب شده بود که این تماشاخانه از ویژگی خاصی برخوردار باشد.
ظرفیت تالار نمایش سنگلج در مجموع ۲۳۶ صندلی است که ۱۷۵ صندلی آن در همکف و ۶۱ صندلی هم در بالکن این مجموعه قرار دارد. طول صحنه نمایش سنگلج ۱۲ متر و عرض آن ۸ متر است و در پشت صحنه نمایش هم دواتاق برای گریم بازیگران، همچنین انبار صحنه قرار دارد. ارتفاع سن نمایش از کف سالن هم ۱۰۶ سانتی‌متر است که با پله‌هایی از دوطرف به جایگاه تماشاگران می‌رسد. این سالن همچنین به بالابرنده‌های دستی و برقی به طور مجزا مجهز است.
نمایش پوسترهای تئاتر، دستگاه‌ها و اسناد قدیمی تماشاخانه
اما دیدنی‌های تماشاخانه سنگلج فقط محدود به نمایش‌های روی صحنه آن نیست. راه پله‌ای که سالن انتظار سنگلج را به طبقه دوم و بخش اداری این مرکز می‌رساند در حال حاضر بسیار دیدنی و جالب توجه است. آنچه در این قسمت از تماشاخانه با آن مواجه می‌شوید پوسترهای اریژینال تعدادی از نمایش‌هایی است که در سال‌های دور در این سالن روی صحنه رفته است. این پوستر‌ها که بعضا توسط طراحان بزرگ و نام آشنای کشورمان طراحی شده اندبه اصطلاح هم فال است و هم تماشا. جالب اینکه با تماشای این پوستر‌ها می‌توانید با همه عوامل نمایش‌ها و با ترکیب هنرمندانی که در اجرای نمایش‌های آن روزگار با یکدیگر همکاری داشته‌اند آشنا شوید. با دیدن این پوستر‌ها مطمئنا حسی از شعف و هیجان شما را دربرخواهد گرفت چرا که هنگام تماشای اعلان پوسترهای قدیمی می‌توانید مطمئن باشید که در مقابل یکی از معدود نسخه‌های باقی مانده این اعلان‌ها قرار دارید.
بالای راه پله‌های منتهی به طبقه دوم و در کنار بخش اداری تماشاخانه هم تعدادی از دستگاه‌های قدیمی کنترل نور و صدای تالار در معرض دید قرار گرفته که به نوبه خود جالب و دیدنی است. خوب است بدانید که این دستگاه‌ها که اندازه‌های بزرگی هم دارند در زمان خود جزو بهترین و کامل‌ترین ادوات کنترل نور و صدای تالارهای نمایش بوده و شاید امروزه مشاهده این دستگاه‌ها به راحتی امکان پذیر نباشد.
بخشی از نسخه‌های اصل اسناد مربوط به مکاتبات اداری تماشاخانه سنگلج در سال‌های دور هم درون قاب‌هایی روی دیوارهای داخلی بخش اداری رفته که اگر برای دیدن آن‌ها کنجکاوی به خرج بدهید مطمئن باشید مسئولین تماشاخانه مانعتان نخواهند شد. بازهم نباید فکر کنید که اگر این اسناد را اینجا نبینید جای دیگر به راحتی در دسترستان باشد.
منبع :هنر آنلاین
