|
»برنامه ريزي و مديريت مصرف انرژي« جديدترين كتابي است كه در زمينه چگونگي مصرف انرژي منتشر شده و مؤسسه مطالعات بين المللي انرژي در انتشار آن نقش عمده اي ايفا كرده و 5 نفر از متخصصان و كارشناسان بنام هاي قاسم عرب، عقيل براتي ملايري، حامد حوري جعفري، سورنا ستاري و محسن مشايخي آنرا تاليف كرده اند.
اين كتاب در5 فصل تدوين شده و تجربيات3 كشور چين، ژاپن و تركيه را در مديريت مصرف انرژي توضيح داده است. سورنا ستاري عضو هيات علمي دانشگاه صنعتي شريف و از مؤلفان كتاب در اين زمينه نكاتي را مطرح كرده كه به خلاصه اي از آن اشاره مي شود.
|
انرژي يكي از مهمترين نهاده هاي توسعه و از عوامل اصلي توليد است. توسعه دانش عمومي و تخصصي بهينه سازي مصرف انرژي و همچنين استانداردسازي مصارف انرژي در بخش هاي مختلف مصرف كننده از مهمترين روش هاي كنترل مصرف حامل هاي انرژي و صيانت از سرمايه هاي ملي است. با توجه به مبالغ پرداختي در بخش يارانه هاي انرژي در كشور، بازار بزرگ صنعت بهينه سازي مصرف انرژي در كشور نياز به توسعه، برنامه ريزي و نگرشي استراتژيك دارد.
اجراي صحيح و اصولي برنامه هاي بهينه سازي مصرف حامل هاي انرژي كه آثار آن در تمامي زير بخش هاي اقتصاد ملي و بهبود محيط زيست ملموس است، تامين سياست هاي راهبردي كشور در سطوح ملي و بين المللي از نقش تعيين كننده اي برخوردار است. ضرورت و اهميت انرژي در ساختار و ثبات اقتصادي، اجتماعي و سياسي كشور، از يك سو و آگاهي از اين نكته كه منابع انرژي فسيلي در دسترس نسل كنوني پايان پذير بوده، از سوي ديگر مبناي توجهات خاص و عمده در چند سال گذشته به امر انرژي بوده است، ايجاد نهاد بهينه سازي مصرف سوخت و همچنين سازمان بهره وري انرژي در كشور در اين راستا بوده است.
با نگاهي به آمار و اطلاعات موجود درباره فاصله شدت مصرف انرژي در ايران با كشورهاي توسعه يافته، مصرف ناكاراي انرژي در كشور ما بيشتر به چشم مي آيد كه از مهمترين دلايل آن بازده پايين فناوري هاي تبديل انرژي و فرهنگ غيرصحيح مصرف انرژي است. علاوه بر آن فرسودگي تجهيزات، قديمي بودن فرايندهاي توليد، عدم توجه به فعاليت هاي تحقيقاتي و پژوهشي در واحدهاي صنعتي، استفاده از تجهيزات و لوازم خانگي با كارايي كم و فرهنگ ناصحيح استفاده از انرژي در بخش ساختمان و تكنولوژي هاي پايين خودروهاي توليدي در كشور از عوامل مهم مصرف غيرمنطقي انرژي در بخش هاي مختلف كشور مي باشد.
بسياري از كشورهاي صنعتي و پاره اي از كشورهاي در حال توسعه سال هاست در مواجهه با بحران انرژي، سياست ها و مكانيزم هايي را در زمينه صيانت و صرفه جويي مصرف انرژي اعمال كرده اند. همچنين اقدامات اجرايي چه در سطح ملي و منطقه اي و چه در سطح بين المللي در دستوركار اين كشورها قرار گرفته است. بطور كلي در اين كشورها، اين سياست ها و مكانيزم ها در زمينه هاي مختلف حمل و نقل، صنايع، مصارف بخش ساختمان و لوازم خانگي و شيوه هاي توليد انرژي بطور نسبي به گونه اي همه جانبه اجرا شده و با بهبود آنها توانسته اند به روش هاي مؤثرتري براي مديريت مصرف انرژي و همچنين كاهش آسيب هاي زيست محيطي دست يابند.
|
|
تدوين روش ها- مكانيزم ها
براي بسياري از كشورها دهه هاي1970 و1980 دوره عطفي براي اعمال مديريت بهتر و برنامه ريزي كارآمدتر براي مصرف انرژي در توسعه اقتصادي و بخش هاي صنعتي، حمل و نقل و ساختمان بوده است. علت اين امر و توجه خاص به مسائل صرفه جويي انرژي و نيز تدوين سياست ها و بكارگيري مكانيزم هاي لازم براي اين منظور، بطور عمده اي ناشي از شوك اول نفتي، ضرورت هاي امنيت تامين انرژي، افزايش قيمت حامل هاي انرژي در سطح جهاني و اثرات مخرب زيست محيطي بكارگيري انرژي هاي فسيلي بوده است. اكنون از نظر مسائل زيست محيطي مصرف سوخت هاي فسيلي به سطحي مازاد بر تحمل طبيعي كره زمين رسيده و پديده هاي مخرب جديدي چون تراكم گازهاي گلخانه اي و تحليل لايه اوزن را بوجود آورده است. ا زاين روست كه كشورهاي صنعتي اكنون در كنار تلاش براي استفاده از انرژي هاي نو، همزمان مكانيزم هاي مهار مصرف انرژي فسيلي را مورد توجه قرار داده و در اين راستا، صاحبان صنايع، سازندگان ساختمان هاي اداري و تجاري و بالاخره ساكنين ساختمان هاي مسكوني را با استفاده از روش هاي گوناگون به رعايت اصول استفاده كارآمدتر از انرژي تشويق مي نمايد. بسياري از اين تمهيدات مستلزمهزينه هاي ناچيزي بوده و بعضاً با ارتقاي آگاهي هاي عمومي صورت مي پذيرند.
افزايش مشكلات زيست محيطي و تهديدهايي كه مصرف انرژي براي زندگي انسان ها در زمين بوجود مي آورد، بعنوان موتور محرك ثانويه باعث افزايش اهميت مصرف بهينه انرژي گرديد. اين موضوع، بخصوص پس از عقد پيمان كيوتو، به شكل مدون در چارچوب برنامه هاي مصرف انرژي در كشورهاي صنعتي تعريف شد و به عنوان يكي از شاخص هاي اصلي توسعه پايدار مورد توجه قرار گرفت.
سياست هاي اصلي كشورها در زمينه بهينه سازي مصرف انرژي عبارتند از:
- حفظ امنيت توليد و عرضه انرژي
- توسعه پايدار بر مبناي 3E’s (بهبود امنيت و كارايي انرژي، حفاظت از محيط زيست و بهره وري اقتصادي)
- توسعه بازار انرژي در چارچوب سيستم بازار
- مديريت تقاضاي انرژي
- تنوع سازي در حامل هاي انرژي
- استفاده از انرژي هاي نو
- تحقيق و توسعه
- افزايش تعاملات و همكاري هاي بين المللي
در اين كتاب بررسي و دسته بندي تجربيات سه كشور دنيا در زمينه بهينه سازي مصرف انرژي در بخش هاي مختلف اقتصادي و اجتماعي و بررسي تطبيقي مكانيزم ها و سياست هاي آنها به منظور شناسايي و بهره گيري از الگويي مناسب جهت اعمال مديريت مصرف انرژي در كشور صورت گرفته است. انجام چنين بررسي هايي مي تواند سياست هايي متناسب با وضعيت كشور را فراروي قرار داده و زمينه را براي دستيابي به حداكثر سطح قابل دسترس صرفه جويي در مصرف انرژي را در حداقل زمان فراهم سازد. چنين رويكردي در گام هاي بعدي خواهد توانست با دسته بندي سياست ها و مكانيزم هاي به كار گرفته شده و لحاظ نمودن شرايط كشور راهكارهايي براي سياست گذاري و تدوين مكانيزم هاي صرفه جويي در مصرف انرژي را ارايه كند.
