بررسي نقوش و شيوه تزيين توپي گچي ته آجري در بناهاي دوره سلجوقي و ايلخاني

[DDDIQ]

بررسي نقوش و شيوه تزيين توپي گچي ته آجري
در بناهاي دوره سلجوقي و ايلخاني


دكتر ابوالقاسم دادور
- نصرت الملوك مصباح اردكاني

نشريه هنرهاي زيبا • شماره 26 • تابستان 1385
​

چكيده:
در بناهاي دوره سلجوقي وايلخاني دو نوع تزيين اساسي ديده مي شود: تزيين آجري و تزيين گچبري . توپي گچي ته آجري ز ينتي است كه با استفاده از گچ و آجر به وجود مي آيد؛ اما نه در رده تزيينات گچي قرار مي گيرد و نه در زمره تزيينات آجري . آرايه اي است قائم به ذات، با پشتوانه بصري قوي كه با سادگي ابتدايي و هماهنگي چشم نواز ساختمان را از بند تزيينات پيچيده و رمز آلود جدا ساخته، نوعي رهايي و آزادي در تركيب تزيينات بنا به وجود مي آورد. علت اصلي ايجاد توپي هاي گچي علاوه بر مباحث زيباشناختي اعتماد معماران و اساتيد زمان صفويه به پاتين روي آجرها كه ماده سخت نگهدارنده بدنه آجري و عدم تراش اين پاتين و كاربرد بند كشي هاي گچي به خاطر پوشا ندن عيوب آجرها و جلوگيري از همان تراش در از بين بردن پاتين آجر بوده است

واژه هاي كليدي:
توپي گچي ته آجري، بند كشي،گچ، آجر، سلجوقي، ايلخاني.