شماي المان‌هاي كنترلي موتور خيلي شبيه به طرح‌هاي الكترونيكي است كه در اين‌جا به جاي مقاومت، خازن‌ها، ديودها و ترانزيستورها از لوله‌ها، مقاومت‌هاي هيدروليكي، رداكتورها(فشار شكن‌ها)، شيرها، ديافراگم‌هاي برشي، رگولاتور دبي جرمي و المان‌هاي ديگر استفاده ميشود.
المان‌هاي آرماتوري با توجه به مفهوم خاص آن منحصر به فرد است و هر كدام قابليت كاربردي خاصي دارند.
اكثر آرمارتورهاي الكتروپنوماتيك موشك استاندارد شده است. تعداد زيادي از المان‌ها از جمله لوله‌ها، مهره‌ها، رزوه‌ها، اتصالات و بعضي ازانواع شيرها استاندارد است، اما براي همه عناصر به كار رفته و نسبتا پيچيده، ارائه استاندارد قابل اعتماد براي اتصالات و آب‌بندي‌ها عملي نيست و با توجه به هر موتور خاص و وظيفه مشخص، تحت مشخصه‌هاي مفروض تهيه ميشود.
در مقايسه با تعداد زيادي از مسايل موجود در فن موشك‌سازي، تكنولوژي آرماتور ساده‌تر و ملموس‌تر به نظر مي‌رسد. پس از انتخاب روش‌هاي مناسب تزريق سوخت و اصول خنك‌كاري محفظه احتراق، مسايل باقي‌مانده ساده‌تر است و تنها كافيست كه مشكلات مربوط به تزريق اسمي، استارت موتور، سپس قطع آن را بررسي كرد. عملا فن آرماتوري شبيهبه هيدروليك است و قديمي شده است. اين فن همزمان با توليد اولين لوله‌هاي انتقال آب ايجاد شد و همراه با ساخت ماشين بخار و مبدل‌هاي آبي توسعه يافت. شيرها، مونتاژ مهره و اتصالات، آب‌بندها، پيچش مواد وري رزوه و بسياري از موارد ديگر امروزه براي همگان روشن و شناخته شده است، اما در صنعت موشك‌سازي عدم دقت كافي يا بي‌تفاوتي هزينه گران و سنگيني را به دنبال دارد. در شرايط كاري براي تامين قابليت اعتماد و صحت آرماتور،شرايط خاصي اعمال ميشود. بنابراين در صنعت موشك‌سازي فن آرماتور موتور نيز سح بالايي پيدا كرده است.
مونتاژ كلي آرماتورها و لوله‌هاي موتور موشك سوخت مايع، امروزه مشخصه خاصي در فضاي موجو.د موتور دارد. ترسيم نقشه مونتاژ فني و اندازه‌گذاري نواحي اتصال در چنين فضاي پيچيده‌اي خيلي مشكل است و تعداد نقشه‌ها و برش‌هاي زياد نيز در مقاطع خاص كفايت نمي‌كند.
بنابراين در توليد و ساخت موتور، علاوه بر مدارك فني و نقشه‌هاي تهيه شده به وسيله كامپيوتر، همان‌گونه كه در صنعت هواپيما‌سازي نيز مرسوم است، ماكت موتور اصلي و نمونه لوله‌هاي خميده مورد استفاده در موتور نيز ساخته ميشود.
هنگام ساخت اشكال پيچيده لوله‌ها همواره نمي‌توان به طور دقيق آنها را طبق نقشه ساخت كه اين مطلب مشكلاتي را در هنگام مونتاژ ايجاد مي‌كند. براي لوله‌هاي با قطكم و طول به نسبت بلند، مي‌تتوان در محل مونتاژ خميدگي لازم را ايجاد كرد و فلانژهاي اتصالي با كيفيت خوبي عمل مي‌كنند، اما براي لوله‌هاي با قطر بزرگ چنين كاري غير ممكن است. بنابراين لوله‌هايي با قطر بيشتر، الزاما از الماني‌هاي الاستيك خمشي استفاده مي‌شسود. در مسيرهاي فشار بالا،سليفون به وسيلهرينگ‌هاي فرزي تقويت ميشود كه در قسمت فرورفتگي آن نصب ميشود. علاوه بر آن سطح سيلفون با رزين صخيم پوشيده مي‌گردد. در موارد خاص از شلنگ‌هاي فلزي الاستيك استفاده ميشود. سطح رويي اين شلنگ‌هابا رزي و نوار فلزي پوشيده ميشود و كاربرد آنها در حين مونتاژ بسيار راحت است.
شماي كلي مسيرهاي ارتباطي موتور را، شماي پنوماتيك-هيدروليك مي‌ناميم. اما از نظر فني اين عبارت كامل نيست و بايد به آن پيشوند الكترو يا پيرو را اضافه كرد. المان‌هاي كنترلي موشك و از جمله موتور، كاملا الكتريكي است و براي استارت موتور و قطع سوخت و اكسيد كننده و براي انجام بسياري از فرمان‌هاي يك بار استفاده شونده، از نوع انفجاري استفاده ميشود.
شبكه كابل‌هاي الكتريكي خط اصلي ارتباطات موشك به مجموعه باتري‌هايي متصل شده است كه اين مجموعه به ترتيب فرمان‌هاي استارت، باز و بسته شدن شيرها را براي تنظيم شارژ گاز فشرده شده و ارسال سوخت و اكسيد كننده انجام مي‌دهد. علاوه بر آن كابل‌هاي الكتريكي وظيفه تغذيه سيستم‌هاي انتقال قدرت الكتريكي را به عهده دارند. از سوخت‌هاي انفحاري به عنوان چشمه انرژي يكبار استفاده شونده براي تغيير وضعيت شيرها از يك حالت به حالت ديگر استفاده ميشود. سيستم پنوماتيك وظيفه كمكي شارژ مخزن‌ها، تزريق سوخت واكسيد كننده كمكي را در حالتي كه به علت عدم توان كم سروالكتريك‌ها درست كار نمي‌كنند، به عهده دارد.
در نهايت جريان سوخت واكسيد كننده اصلي به محفظه احتراق و مولد گاز وارد ميشود.
سيستم پنوماتيك المان‌هاي كنترلي مخازن فشار بالا به وسيله رداكتور تغدي ميشود. از نظر سازه‌اي رداكتور را مي‌توان مشابه يك شير در نظر گرفت كه شمال فنر است. نيريو فنر به شير وارد ميشود و در نتيجه گاز به ناحيه فشار پايي اعمال مي‌گردد. هنگام مصرف گاز با دبي ثابت،شير در موقعيت تعادل قرار دارد. نيروي اعمالي از فنرها و نيروي حاصل از فشار گاز در ديافراگم در حالت تعادل قرار دارد. اگر به دليلي دبي جرمي در مجموعه پنوماتيك افزايش يابد، فشار در ناحيه افت مي‌كند. بنابراين، نيريو اعمالي از طرف گاز به ديافراگم كاهش مي‌يابد. اين بدين معناست كه شير از مقطع دور شده و دبي جرمي از ناحيه فشار بالا افزايش مي‌يابد. اگر همچنين دبي جرمي به مجموعه كاهش يابد، شير بر اثر فنر نيم بسته ميشود. تنمظيم رداكتور در فشار مورد نظر به كمك نيروي اوليه در فنر، به وسيله مهره صورت مي‌گيرد. براي تنظيم شارژ گاز فشرده، از شيرهاي كنترلي با سروهاي الكترو مغناطيسي استفاده ميشود كه قابليت شارژ يا قطع تزريق گاز را با سيگنال الكتريكي دارد.
المان‌هاي آرماتوري با توجه به مفهوم خاص آن منحصر به فرد است و هر كدام قابليت كاربردي خاصي دارند.
اكثر آرمارتورهاي الكتروپنوماتيك موشك استاندارد شده است. تعداد زيادي از المان‌ها از جمله لوله‌ها، مهره‌ها، رزوه‌ها، اتصالات و بعضي ازانواع شيرها استاندارد است، اما براي همه عناصر به كار رفته و نسبتا پيچيده، ارائه استاندارد قابل اعتماد براي اتصالات و آب‌بندي‌ها عملي نيست و با توجه به هر موتور خاص و وظيفه مشخص، تحت مشخصه‌هاي مفروض تهيه ميشود.
در مقايسه با تعداد زيادي از مسايل موجود در فن موشك‌سازي، تكنولوژي آرماتور ساده‌تر و ملموس‌تر به نظر مي‌رسد. پس از انتخاب روش‌هاي مناسب تزريق سوخت و اصول خنك‌كاري محفظه احتراق، مسايل باقي‌مانده ساده‌تر است و تنها كافيست كه مشكلات مربوط به تزريق اسمي، استارت موتور، سپس قطع آن را بررسي كرد. عملا فن آرماتوري شبيهبه هيدروليك است و قديمي شده است. اين فن همزمان با توليد اولين لوله‌هاي انتقال آب ايجاد شد و همراه با ساخت ماشين بخار و مبدل‌هاي آبي توسعه يافت. شيرها، مونتاژ مهره و اتصالات، آب‌بندها، پيچش مواد وري رزوه و بسياري از موارد ديگر امروزه براي همگان روشن و شناخته شده است، اما در صنعت موشك‌سازي عدم دقت كافي يا بي‌تفاوتي هزينه گران و سنگيني را به دنبال دارد. در شرايط كاري براي تامين قابليت اعتماد و صحت آرماتور،شرايط خاصي اعمال ميشود. بنابراين در صنعت موشك‌سازي فن آرماتور موتور نيز سح بالايي پيدا كرده است.
مونتاژ كلي آرماتورها و لوله‌هاي موتور موشك سوخت مايع، امروزه مشخصه خاصي در فضاي موجو.د موتور دارد. ترسيم نقشه مونتاژ فني و اندازه‌گذاري نواحي اتصال در چنين فضاي پيچيده‌اي خيلي مشكل است و تعداد نقشه‌ها و برش‌هاي زياد نيز در مقاطع خاص كفايت نمي‌كند.
بنابراين در توليد و ساخت موتور، علاوه بر مدارك فني و نقشه‌هاي تهيه شده به وسيله كامپيوتر، همان‌گونه كه در صنعت هواپيما‌سازي نيز مرسوم است، ماكت موتور اصلي و نمونه لوله‌هاي خميده مورد استفاده در موتور نيز ساخته ميشود.
هنگام ساخت اشكال پيچيده لوله‌ها همواره نمي‌توان به طور دقيق آنها را طبق نقشه ساخت كه اين مطلب مشكلاتي را در هنگام مونتاژ ايجاد مي‌كند. براي لوله‌هاي با قطكم و طول به نسبت بلند، مي‌تتوان در محل مونتاژ خميدگي لازم را ايجاد كرد و فلانژهاي اتصالي با كيفيت خوبي عمل مي‌كنند، اما براي لوله‌هاي با قطر بزرگ چنين كاري غير ممكن است. بنابراين لوله‌هايي با قطر بيشتر، الزاما از الماني‌هاي الاستيك خمشي استفاده مي‌شسود. در مسيرهاي فشار بالا،سليفون به وسيلهرينگ‌هاي فرزي تقويت ميشود كه در قسمت فرورفتگي آن نصب ميشود. علاوه بر آن سطح سيلفون با رزين صخيم پوشيده مي‌گردد. در موارد خاص از شلنگ‌هاي فلزي الاستيك استفاده ميشود. سطح رويي اين شلنگ‌هابا رزي و نوار فلزي پوشيده ميشود و كاربرد آنها در حين مونتاژ بسيار راحت است.
شماي كلي مسيرهاي ارتباطي موتور را، شماي پنوماتيك-هيدروليك مي‌ناميم. اما از نظر فني اين عبارت كامل نيست و بايد به آن پيشوند الكترو يا پيرو را اضافه كرد. المان‌هاي كنترلي موشك و از جمله موتور، كاملا الكتريكي است و براي استارت موتور و قطع سوخت و اكسيد كننده و براي انجام بسياري از فرمان‌هاي يك بار استفاده شونده، از نوع انفجاري استفاده ميشود.
شبكه كابل‌هاي الكتريكي خط اصلي ارتباطات موشك به مجموعه باتري‌هايي متصل شده است كه اين مجموعه به ترتيب فرمان‌هاي استارت، باز و بسته شدن شيرها را براي تنظيم شارژ گاز فشرده شده و ارسال سوخت و اكسيد كننده انجام مي‌دهد. علاوه بر آن كابل‌هاي الكتريكي وظيفه تغذيه سيستم‌هاي انتقال قدرت الكتريكي را به عهده دارند. از سوخت‌هاي انفحاري به عنوان چشمه انرژي يكبار استفاده شونده براي تغيير وضعيت شيرها از يك حالت به حالت ديگر استفاده ميشود. سيستم پنوماتيك وظيفه كمكي شارژ مخزن‌ها، تزريق سوخت واكسيد كننده كمكي را در حالتي كه به علت عدم توان كم سروالكتريك‌ها درست كار نمي‌كنند، به عهده دارد.
در نهايت جريان سوخت واكسيد كننده اصلي به محفظه احتراق و مولد گاز وارد ميشود.
سيستم پنوماتيك المان‌هاي كنترلي مخازن فشار بالا به وسيله رداكتور تغدي ميشود. از نظر سازه‌اي رداكتور را مي‌توان مشابه يك شير در نظر گرفت كه شمال فنر است. نيريو فنر به شير وارد ميشود و در نتيجه گاز به ناحيه فشار پايي اعمال مي‌گردد. هنگام مصرف گاز با دبي ثابت،شير در موقعيت تعادل قرار دارد. نيروي اعمالي از فنرها و نيروي حاصل از فشار گاز در ديافراگم در حالت تعادل قرار دارد. اگر به دليلي دبي جرمي در مجموعه پنوماتيك افزايش يابد، فشار در ناحيه افت مي‌كند. بنابراين، نيريو اعمالي از طرف گاز به ديافراگم كاهش مي‌يابد. اين بدين معناست كه شير از مقطع دور شده و دبي جرمي از ناحيه فشار بالا افزايش مي‌يابد. اگر همچنين دبي جرمي به مجموعه كاهش يابد، شير بر اثر فنر نيم بسته ميشود. تنمظيم رداكتور در فشار مورد نظر به كمك نيروي اوليه در فنر، به وسيله مهره صورت مي‌گيرد. براي تنظيم شارژ گاز فشرده، از شيرهاي كنترلي با سروهاي الكترو مغناطيسي استفاده ميشود كه قابليت شارژ يا قطع تزريق گاز را با سيگنال الكتريكي دارد.