ابزار پرهيز از قضاوت زودهنگام
سيد محمد اعظمي‌نژاد*
منبع: Mindtools
آيا تاکنون از سوی اطرافيان به قضاوت زودهنگام و عجله در نتيجه گيری متهم شده‌ايد؟ در دنياي سريع امروزی، به جای اينکه فرصتی برای تعمق و تفکر و استدلال داشته باشيم، هميشه تحت فشار برای اقدامات فوری
هستيم.
اين امر نه تنها می‌تواند به يک نتيجه اشتباه منجر شود، بلکه می‌تواند موجب بروز تعارضات فردی با کسانی شود که برای همان موضوع نتيجه‌گيری کاملا متفاوتی پيش‌بينی کرده‌اند. به ويژه در يک محيط کسب‌وکار چالاک، شما نياز داريد که اقدامات و تصميمات خود را بر مبنای واقعيات بگيريد. به همين ترتيب، زمانی که قصد داريد نتيجه‌گيری افراد ديگر را بپذيريد يا آن را به چالش بکشيد، بايد به استدلال خود يا آنها به صورت پايدار و براساس حقايق اطمينان داشته باشيد. برای اين منظور می‌توانيد از ابزار «نردبان استنتاج» استفاده کنيد.
معرفی ابزار
نردبان استنتاج فرآيند فکر کردن به موضوع خاصی برای نتيجه گيری را تشريح می‌کند. اين مراحل در شکل به تصوير کشيده شده است:
در پايين‌ترين پله اين نردبان، با حقايق و واقعيات مواجه هستيم و از اطلاعات و تجربيات قابل مشاهده استفاده می‌کنيم. از اين نقطه به بعد اين پلکان اينگونه طی مي‌شود:
• از اطلاعات قابل مشاهده، بر اساس تجارب قبلی خود انتخابی مناسب انجام دهيد.
• انتخاب خود را براساس شرايط فرهنگی و فردی تفسير کنيد.
• فرضيات ذهنی خود را برمبنای تفسير ارائه شده، به اين موضوعات اضافه کنيد.
• برمبنای تفسير و فرضيات نتيجه‌گيری کنيد.
• سپس بر مبنای نتيجه‌گيری انجام شده، باورهای خود را شکل دهيد.
• برمبنای باوری به وجود آمده، اقدام درست را انجام دهيد.
با توجه به اينکه اقدامات ما بر مبنای باورها صورت می‌گيرد و چون در بسياری از موارد باورها قبلا شکل گرفته است، از طی کردن پلکان نردبان استنتاج سر باز می‌زنيم و به همين دليل نتيجه‌گيری‌های پخته و درستی عايدمان نمی‌شود.
فرآيند استدلال گام به گام ابزار نردبان استنتاج، به شما کمک می‌کند تا به صورت هدفمند به يک نتيجه توافق شده و بدون درگيری با افراد دست پيدا کنيد. برای استفاده از اين ابزار، گام‌های زير را جهت يک انجام تفکری چالشی طی کنيد:
1) موقعيت مکانی خود را در پلکان نردبان استنتاج پيدا کنيد.
2) دلايل حضور خود را در اين موقعيت از پايين سطح نردبان استنتاج مورد تجزيه و تحليل قرار دهيد.
در هر مرحله از خود بپرسيد که به چيزی و چرا فکر می‌کنيد. شايد نياز باشد در اين مرحله دلايل خود را تکميل‌تر کنيد. اين سوالات می‌تواند به شما برای پايين آمدن از نردبان (زمانی که در بالای نردبان قرار داريد) کمک کند:
• چرا من اين اقدام را انتخاب کرده‌ام؟ آيا اقدامات ديگری هم وجود دارد که در نظر نگرفته باشم؟
• چه باوری منجر به تصميم به اين اقدام شده است؟ آيا اين باور به خوبی شکل گرفته است؟
• چرا به اين نتيجه‌گيری رسيده‌ام؟ آيا اين نتيجه‌گيری مناسب هست؟
• چه فرضياتی در نظر گرفته‌ام و چرا؟ آيا پيش فرض‌های من معتبر بوده است؟
• چه اطلاعاتی را انتخاب کرده‌ام و چرا؟ آيا اين انتخاب ها با دقت انجام شده است؟
• از چه حقايق و مشاهداتی استفاده کرده‌ام؟ آيا مواردی ديگر هست که بايد آنها را در نظر بگيرم؟
3) اکنون می‌توانيد با ميدان ديد وسيع‌تری از اطلاعات و مفروضات فرآيند تفکر، نتيجه گيری، شکل گيری باور و اقدام را طی کنيد.
موردکاوی- فرض کنيد گزارش عملکرد سالانه مدير فروش، نشان از افت محسوس فروش دارد. بنابراين ساده‌ترين کار، اخراج اوست! اما اجازه بدهيد بررسی کنيم اين سناريو با طی کردن نردبان استنتاج چگونه خواهد بود؟
آمار فروش سالانه (واقعيت) افت داشته است و مدير فروش در آن نقش مستقيم دارد (انتخاب واقعيت)، فروش طی ماه‌های قبلی نيز نزولی بوده است (تفسير واقعيت) و اين به دليل عملکرد نامناسب مدير فروش است (فرض) و نتايج حاصله ناشی از تصميمات وی بوده است (نتيجه‌گيری) بنابراين او شايستگی احراز اين شغل را ندارد (باور) و اخراج بهترين گزينه برای او است (اقدام) نکته اينجا است که با طرح سوالاتی که با استفاده از اين ابزار ذکر شد، می‌توان به تغييری در فرضيات يا باور رسيد و در نتيجه در تصميم اتخاذ شده بازنگری کرد.
به خاطر داشته باشيد گاهی هزينه يک تصميم يا قضاوت نادرست می‌تواند بسيار سنگين باشد؛ بنابراين بهتر است به عنوان يک مدير با صبر و شکیبایی تصمیم‌گیری کنید.
*عضو هيات ریيسه کميته تخصصي توسعه- انجمن مديريت منابع انساني ايران
سيد محمد اعظمي‌نژاد*
منبع: Mindtools
آيا تاکنون از سوی اطرافيان به قضاوت زودهنگام و عجله در نتيجه گيری متهم شده‌ايد؟ در دنياي سريع امروزی، به جای اينکه فرصتی برای تعمق و تفکر و استدلال داشته باشيم، هميشه تحت فشار برای اقدامات فوری
هستيم.
اين امر نه تنها می‌تواند به يک نتيجه اشتباه منجر شود، بلکه می‌تواند موجب بروز تعارضات فردی با کسانی شود که برای همان موضوع نتيجه‌گيری کاملا متفاوتی پيش‌بينی کرده‌اند. به ويژه در يک محيط کسب‌وکار چالاک، شما نياز داريد که اقدامات و تصميمات خود را بر مبنای واقعيات بگيريد. به همين ترتيب، زمانی که قصد داريد نتيجه‌گيری افراد ديگر را بپذيريد يا آن را به چالش بکشيد، بايد به استدلال خود يا آنها به صورت پايدار و براساس حقايق اطمينان داشته باشيد. برای اين منظور می‌توانيد از ابزار «نردبان استنتاج» استفاده کنيد.
معرفی ابزار
نردبان استنتاج فرآيند فکر کردن به موضوع خاصی برای نتيجه گيری را تشريح می‌کند. اين مراحل در شکل به تصوير کشيده شده است:
در پايين‌ترين پله اين نردبان، با حقايق و واقعيات مواجه هستيم و از اطلاعات و تجربيات قابل مشاهده استفاده می‌کنيم. از اين نقطه به بعد اين پلکان اينگونه طی مي‌شود:
• از اطلاعات قابل مشاهده، بر اساس تجارب قبلی خود انتخابی مناسب انجام دهيد.
• انتخاب خود را براساس شرايط فرهنگی و فردی تفسير کنيد.
• فرضيات ذهنی خود را برمبنای تفسير ارائه شده، به اين موضوعات اضافه کنيد.
• برمبنای تفسير و فرضيات نتيجه‌گيری کنيد.
• سپس بر مبنای نتيجه‌گيری انجام شده، باورهای خود را شکل دهيد.
• برمبنای باوری به وجود آمده، اقدام درست را انجام دهيد.
با توجه به اينکه اقدامات ما بر مبنای باورها صورت می‌گيرد و چون در بسياری از موارد باورها قبلا شکل گرفته است، از طی کردن پلکان نردبان استنتاج سر باز می‌زنيم و به همين دليل نتيجه‌گيری‌های پخته و درستی عايدمان نمی‌شود.
فرآيند استدلال گام به گام ابزار نردبان استنتاج، به شما کمک می‌کند تا به صورت هدفمند به يک نتيجه توافق شده و بدون درگيری با افراد دست پيدا کنيد. برای استفاده از اين ابزار، گام‌های زير را جهت يک انجام تفکری چالشی طی کنيد:
1) موقعيت مکانی خود را در پلکان نردبان استنتاج پيدا کنيد.
2) دلايل حضور خود را در اين موقعيت از پايين سطح نردبان استنتاج مورد تجزيه و تحليل قرار دهيد.
در هر مرحله از خود بپرسيد که به چيزی و چرا فکر می‌کنيد. شايد نياز باشد در اين مرحله دلايل خود را تکميل‌تر کنيد. اين سوالات می‌تواند به شما برای پايين آمدن از نردبان (زمانی که در بالای نردبان قرار داريد) کمک کند:
• چرا من اين اقدام را انتخاب کرده‌ام؟ آيا اقدامات ديگری هم وجود دارد که در نظر نگرفته باشم؟
• چه باوری منجر به تصميم به اين اقدام شده است؟ آيا اين باور به خوبی شکل گرفته است؟
• چرا به اين نتيجه‌گيری رسيده‌ام؟ آيا اين نتيجه‌گيری مناسب هست؟
• چه فرضياتی در نظر گرفته‌ام و چرا؟ آيا پيش فرض‌های من معتبر بوده است؟
• چه اطلاعاتی را انتخاب کرده‌ام و چرا؟ آيا اين انتخاب ها با دقت انجام شده است؟
• از چه حقايق و مشاهداتی استفاده کرده‌ام؟ آيا مواردی ديگر هست که بايد آنها را در نظر بگيرم؟
3) اکنون می‌توانيد با ميدان ديد وسيع‌تری از اطلاعات و مفروضات فرآيند تفکر، نتيجه گيری، شکل گيری باور و اقدام را طی کنيد.
موردکاوی- فرض کنيد گزارش عملکرد سالانه مدير فروش، نشان از افت محسوس فروش دارد. بنابراين ساده‌ترين کار، اخراج اوست! اما اجازه بدهيد بررسی کنيم اين سناريو با طی کردن نردبان استنتاج چگونه خواهد بود؟
آمار فروش سالانه (واقعيت) افت داشته است و مدير فروش در آن نقش مستقيم دارد (انتخاب واقعيت)، فروش طی ماه‌های قبلی نيز نزولی بوده است (تفسير واقعيت) و اين به دليل عملکرد نامناسب مدير فروش است (فرض) و نتايج حاصله ناشی از تصميمات وی بوده است (نتيجه‌گيری) بنابراين او شايستگی احراز اين شغل را ندارد (باور) و اخراج بهترين گزينه برای او است (اقدام) نکته اينجا است که با طرح سوالاتی که با استفاده از اين ابزار ذکر شد، می‌توان به تغييری در فرضيات يا باور رسيد و در نتيجه در تصميم اتخاذ شده بازنگری کرد.
به خاطر داشته باشيد گاهی هزينه يک تصميم يا قضاوت نادرست می‌تواند بسيار سنگين باشد؛ بنابراين بهتر است به عنوان يک مدير با صبر و شکیبایی تصمیم‌گیری کنید.
*عضو هيات ریيسه کميته تخصصي توسعه- انجمن مديريت منابع انساني ايران
