كربلايي حسام
اخراجی موقت
کتک زدن زنان
سوره النساء (زنان) آیه ۳۴
... وَ اللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِيالْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّسَبِيلاً إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا.
... و آن زنان را که از نافرمانیشان بیم دارید، اندرز دهید و از خوابگاهشان دوری کنید و بزنیدشان. اگر فرمانبرداری کردند، از آن پس دیگر راه بیداد پیش مگیرید. و خدا بلند پایه و بزرگ است.
شبهه: (1) مرداندرصورتی که "بیم" نافرمانی (و نه حتی در حالتی که این نافرمانی واقعاً رخ دهد) بایدزنان را با سه روشی که آمده است تنبیه کنند، یکی از این تنبیهات این است که بایدآنها را کتک بزنند. (2) بعد از آن نباید به آنها ظلم کنند، یعنی در صورتی که بیمنافرمانی دارند، مردها باید به آنها ظلم کنند.
پاسخ:
شبهه افکن مرتکب سفسطۀ تفسیر ناصحیح شده است.
۱) آیا اسلام به مرد حق کتک زدن زنش را داده است؟
محل نزول
این آیه در مدینه نازل شد.(۱) پیشتر و در مکه، زنان کتک می خوردند وشکایتی نداشتند و آن را توهین به خود و خارج از عرف و فرهنگ مردمان نمیدانستند. چگونه توهین شمرده می شد، در صورتی که دختران را زنده به گور میکردند؟! نیز نذر میکردند پسران را قربانی خدایان کنند!(۲)
سه سال پیش از نزول آیه بنابر اسناد تاریخی، زنان مدینه شهرنشین بودند و از آزادی افزونتری نسبت به زنان مکه برخوردار بودند. پیامبر مایل بود فرهنگ زنان مکه را همچونفرهنگ بانوان مدینه کند و تنبیه بدنی توسط شوهران را از میان بردارد، ازاین رو مردان را از کتک زدن زنان منع می کرد (۳) و می فرمود: «اینان راکتک نزنید».(۴)نیز درباره مردانی که همسران خود را می زدند، می فرمود: «این مردان، نیکان نیستند».(۵)حتی پیامبر فرمان قصاص برای مردانی صادر می کرد که زنان خود را کتک می زدند.
آیا به راستی در قرآن حکم به تنبیه شده است؟
قرآن رابطه دو زوج را از آیات الهی و نشان رحمت ومودت می داند و عفو و گذشت را سرمایه بزرگ انسان دانسته و فرمان می دهد کهحتی بدی را به نیکی پاسخ دهید: «ادفع بالحسنة السیئة» نیز به مردان فرمانمی دهد که با زنان خود به نیکی رفتار نمائید: «و عاشروهن بالمعروف.» روایات بسیار از پیامبر اسلام در مورد مهربانی و عطوفت به زنان وارد شده ومردان را از زدن زنان باز داشته ، مانند این روایت که پیامبر فرمود: «ایضرب احدکم المرأة ثم یظل معانقها(۶) آیا زن را کتک می‌زنید،سپس می‌خواهید با او همآغوش باشید؟!»حتی در احکام فقهی برای زدن زنان که منجر به آسیب مانند کبودی بدن شود، دیه تعیین شده است و گویابرتری در میان نیست.(۷)
نزول آیه به هنگام جنگ اُحد
گفتیم فرهنگ زنان مدینه متفاوت از زنان مکه بود، از این رو زنان بر ضدشوهران می شوریدند و نافرمانی میکردند. این وضع جامعۀ مسلمانان را دچارنابسامانی کرده بود. دگرگونی حکم در شب اُحد پیش آمد. اینانگرفتار ترس و بحران بودند. بیم آن میرفتاسلام توسط مشرکان از بین برود. درچنین وضعی، کنار گذاشتن اختلافات داخلی میان مسلمانان و اتحاد زن و مردبسیار لازم بود. خداوند به منظور وحدت و سلامت امت، آیه ۳۴ و ۳۵ نساء رافرود فرستاد. پسخداوند بدین مصلحت بسیار مهم (واقعیت و شرایط زمانه) حکم را عوض کرد و ازگسست امت (با توجه به تهدیدات) جلوگیری کرد اما تغییر حکم بدان معنا نبود که بر زنان ، ستم و جفایی شود، بلکهزن فقط در برابر تعهدی که با ازدواج ، آن را پذیرفته، بازخواست می شود،یعنی اعمال زناشویی ، نه خانه و بچه داری.
سوره النساء (زنان) آیه ۳۴
... وَ اللاَّتِي تَخَافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَاهْجُرُوهُنَّ فِيالْمَضَاجِعِ وَاضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلاَ تَبْغُواْ عَلَيْهِنَّسَبِيلاً إِنَّ اللّهَ كَانَ عَلِيًّا كَبِيرًا.
... و آن زنان را که از نافرمانیشان بیم دارید، اندرز دهید و از خوابگاهشان دوری کنید و بزنیدشان. اگر فرمانبرداری کردند، از آن پس دیگر راه بیداد پیش مگیرید. و خدا بلند پایه و بزرگ است.
شبهه: (1) مرداندرصورتی که "بیم" نافرمانی (و نه حتی در حالتی که این نافرمانی واقعاً رخ دهد) بایدزنان را با سه روشی که آمده است تنبیه کنند، یکی از این تنبیهات این است که بایدآنها را کتک بزنند. (2) بعد از آن نباید به آنها ظلم کنند، یعنی در صورتی که بیمنافرمانی دارند، مردها باید به آنها ظلم کنند.
پاسخ:
شبهه افکن مرتکب سفسطۀ تفسیر ناصحیح شده است.
۱) آیا اسلام به مرد حق کتک زدن زنش را داده است؟
محل نزول
این آیه در مدینه نازل شد.(۱) پیشتر و در مکه، زنان کتک می خوردند وشکایتی نداشتند و آن را توهین به خود و خارج از عرف و فرهنگ مردمان نمیدانستند. چگونه توهین شمرده می شد، در صورتی که دختران را زنده به گور میکردند؟! نیز نذر میکردند پسران را قربانی خدایان کنند!(۲)
سه سال پیش از نزول آیه بنابر اسناد تاریخی، زنان مدینه شهرنشین بودند و از آزادی افزونتری نسبت به زنان مکه برخوردار بودند. پیامبر مایل بود فرهنگ زنان مکه را همچونفرهنگ بانوان مدینه کند و تنبیه بدنی توسط شوهران را از میان بردارد، ازاین رو مردان را از کتک زدن زنان منع می کرد (۳) و می فرمود: «اینان راکتک نزنید».(۴)نیز درباره مردانی که همسران خود را می زدند، می فرمود: «این مردان، نیکان نیستند».(۵)حتی پیامبر فرمان قصاص برای مردانی صادر می کرد که زنان خود را کتک می زدند.
آیا به راستی در قرآن حکم به تنبیه شده است؟
قرآن رابطه دو زوج را از آیات الهی و نشان رحمت ومودت می داند و عفو و گذشت را سرمایه بزرگ انسان دانسته و فرمان می دهد کهحتی بدی را به نیکی پاسخ دهید: «ادفع بالحسنة السیئة» نیز به مردان فرمانمی دهد که با زنان خود به نیکی رفتار نمائید: «و عاشروهن بالمعروف.» روایات بسیار از پیامبر اسلام در مورد مهربانی و عطوفت به زنان وارد شده ومردان را از زدن زنان باز داشته ، مانند این روایت که پیامبر فرمود: «ایضرب احدکم المرأة ثم یظل معانقها(۶) آیا زن را کتک می‌زنید،سپس می‌خواهید با او همآغوش باشید؟!»حتی در احکام فقهی برای زدن زنان که منجر به آسیب مانند کبودی بدن شود، دیه تعیین شده است و گویابرتری در میان نیست.(۷)
نزول آیه به هنگام جنگ اُحد
گفتیم فرهنگ زنان مدینه متفاوت از زنان مکه بود، از این رو زنان بر ضدشوهران می شوریدند و نافرمانی میکردند. این وضع جامعۀ مسلمانان را دچارنابسامانی کرده بود. دگرگونی حکم در شب اُحد پیش آمد. اینانگرفتار ترس و بحران بودند. بیم آن میرفتاسلام توسط مشرکان از بین برود. درچنین وضعی، کنار گذاشتن اختلافات داخلی میان مسلمانان و اتحاد زن و مردبسیار لازم بود. خداوند به منظور وحدت و سلامت امت، آیه ۳۴ و ۳۵ نساء رافرود فرستاد. پسخداوند بدین مصلحت بسیار مهم (واقعیت و شرایط زمانه) حکم را عوض کرد و ازگسست امت (با توجه به تهدیدات) جلوگیری کرد اما تغییر حکم بدان معنا نبود که بر زنان ، ستم و جفایی شود، بلکهزن فقط در برابر تعهدی که با ازدواج ، آن را پذیرفته، بازخواست می شود،یعنی اعمال زناشویی ، نه خانه و بچه داری.
