Sarp
مدیر بازنشسته
میخواهیم در این مطلب به یک سری اصول مقدماتی کار با برنامههای مدیریت بسته (Package Manager) در توزیعهای معروف بپردازیم.
معمولا اکثر این پکیج منیجرها دارای رابط گرافیکی مناسب هستند. با این حال آشنا بودن با نحوه استفاده از آنها از طریق خط فرمان کمک بزرگی به شما خواهد کرد. در اغلب موارد اقدام از طریق خط فرمان سریعتر و بی نقص تر خواهد بود. چرا که شما با داشتن خروجی مربوط به هر دستور به راحتی میتوانبد به عیب یابی و رفع مشکل بپردازید.
۱- pacman , aur , abs
همانطور که میدانید این سیستم مدیریت بسته در توزیع آرچ لینوکس، بهکار رفته است و در توزیع های دیگری مثل frugalware یا DeLi Linux (که در حال حاضر با نام ConnochaetOS عرضه میشود) هم بهکار گرفته شده است. این برنامه هر کاری که مورد نیاز شما باشد را به سادگی انجام میدهد. اینجا میخواهیم اصول کلی کار با این برنامه را آموزش دهیم. در آخر نیز نکاتی که به نظر شخص خودم مفید هستند را بیان میکنم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید باشد.
نصب با استفاده از pacman
برای این کار از سوییچ S- استفاده کنید. به این فرم:
حذف با استفاده از pacman :
نصب بسته از روی دیسک:
معمولا اکثر این پکیج منیجرها دارای رابط گرافیکی مناسب هستند. با این حال آشنا بودن با نحوه استفاده از آنها از طریق خط فرمان کمک بزرگی به شما خواهد کرد. در اغلب موارد اقدام از طریق خط فرمان سریعتر و بی نقص تر خواهد بود. چرا که شما با داشتن خروجی مربوط به هر دستور به راحتی میتوانبد به عیب یابی و رفع مشکل بپردازید.
۱- pacman , aur , abs
همانطور که میدانید این سیستم مدیریت بسته در توزیع آرچ لینوکس، بهکار رفته است و در توزیع های دیگری مثل frugalware یا DeLi Linux (که در حال حاضر با نام ConnochaetOS عرضه میشود) هم بهکار گرفته شده است. این برنامه هر کاری که مورد نیاز شما باشد را به سادگی انجام میدهد. اینجا میخواهیم اصول کلی کار با این برنامه را آموزش دهیم. در آخر نیز نکاتی که به نظر شخص خودم مفید هستند را بیان میکنم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید باشد.
نصب با استفاده از pacman
برای این کار از سوییچ S- استفاده کنید. به این فرم:
کد:
[LEFT]pacman -S [I]packagenames[/I]
[/LEFT]
حال برنامه به جستجو میپردازد و از سایت (mirror ها انتخابی) تمام پکیجهای مورد نیاز را دانلود و نصب میکند. میتوانید نام چند پکیج را با فاصله بنویسید تا همگی دانلود و نصب شوند.
میتوانید چند سوییچ دیگر را نیز با این سوییچ به کار ببرید. از y برای آپدیت کردن همهی مخازن استفاده کنید. از u برای آپدیت کردن پکیجها استفاده کنید. وقتی از سوییچ w استفاده میکنید به این معنی است که شما میخواهید فقط پکیجها دانلود شوند ولی چیزی نصب نشود. مثلا برای اینکه سیستم را بصورت کامل آپدیت کنید از
کد:
[LEFT]pacman -Syu
[/LEFT]
استفاده کنید. اگر w را نیز اضافه کنید چیزی نصب نخواهد شد، بلکه فقط بستههای مورد نیاز دانلود میشوند.
اگه اسم پکیج را دقیقا نمیدانید و میخواهید دنبال آن بگردید از s استفاده کنید:
کد:
[LEFT]pacman -Ss [I]searchterm[/I]
[/LEFT]
میتونید از * یا ؟ هم استفاده کنید. این دستور فقط اسم بستهها را نشان خواهد داد و چیزی نصب نمیکند. برای نصب کردن بستههای پیدا شده از دستوری شبیه این استفاده کنید:
کد:
[LEFT](pacman -S $(pacman -Ssq [I]searchterm[/I]
[/LEFT]
فقط در نظر بگیرید که عبارت جستجو را بطور مناسب انتخاب کنید تا بستههای اضافی نصب نشوند.
نکتهی دیگری نیز هست آن هم اینکه بستههایی که دانلود میشوند به طور پیشفرض در مسیر /var/cache/pacman/pkg قرار میگیرند. بعد از مدتی این مسیر حجیم و حاوی تعداد زیادی بسته میشود. این مورد، هم خوب است و هم بد. خوب از این نظر که اگر با بستهای مشکل داشتید و سیستم شما را به هم ریخت به سادگی میتوانید نسخهی پیشین آن را که درست کار میکرد از این مسیر نصب کنید تا مشکل برطرف شود. بد هم از این نظر که این بستهها به مرور زمان فضای زیادی اشغال میکنند. اگر سیستم شما مشکلی ندارد میتوانید بستههای قدیمی را پاک کنید. از این دستور استفاده کنید:
کد:
[LEFT]pacman -Sc
[/LEFT]
حذف با استفاده از pacman :
برای حذف یه پکیج میتوانید از سوییچ R استفاده کنید. به این شکل:
کد:
[LEFT]pacman -R [I]packagename[/I]
[/LEFT]
نصب بسته از روی دیسک:
اگه بستهای را خودتان دانلود کردید یا از aur گرفتید و یا با abs (توضیحات این دو مورد در ادامه آمده است) آن را کامپایل کردید و میخواهید اقدام به نصب آن کنید، این دستور این کار را برای شما انجام خواهد داد:
کد:
[LEFT]pacman -U [I]filename[/I]
[/LEFT]
فقط در نظر بگیرید که باید اسم فایل را به جای filename بنویسید نه اسم برنامه یا بسته را. معمولا فایلها پسوند tar.gz یا tar.xz دارند.
دیدن بستههای نصب شده:
برای اینکه بفهمید چه بستههایی روی سیستم نصب هست از این دستور استفاده کنید
کد:
[LEFT]pacman -Q
[/LEFT]
خب این دستور خروجی زیادی تولید میکند که قطعا گشتن درون آن به صورت دستی سخت خواهد بود. ولی اگر مطلب آشنایی با برخی ابزارهای خط فرمان را خوانده باشید یا خودتان با دستورات ترمینال آشنایی داشته باشید میدانید که چگونه درون این همه خط دنبال یک مطلب خاص بگردید.
نکته:
اگر دقت کرده باشید سرعت دانلود خود pacman خیلی زیاد نیست. میتوانید پکیجها را به صورت دستی خودتان دانلود کرده و آنها را در مسیر cache که پیشتر گفته شد قرار دهید. آنگاه دستور نصب را اجرا کنید که در این حالت چون بسته در cache موجود است بدون نیاز به دانلود مجدد، عملیات نصب انجام خواهد شد.احتمالا این روش سرعت دانلود بیشتری خواهد داشت، چون شما با برنامهی دلخواهتان بستهها را دانلود میکنید. البته میتوانید کاری کنید که خود pacman با استفاده از برنامهی دیگری بستهها را دانلود کند. برای این کار باید فایل /etc/pacman.conf را ویرایش کنید. در این فایل خطی به صورت
کد:
[LEFT]….=XferCommand#
[/LEFT]
وجود دارد. میدانید که علامت # به معنای غیر فعال بودن این خط است. این خط را میتوانید ویرایش کنید. طوری که با برنامهی دلخواهتان بسته ها را دانلود کند. فقط دقت کنید که “برنامه ی دلخواه” به صورت خط فرمانی باشد نه گرافیکی. سه مثال زیر برای دانلود منیجر های معروف wget – aria2 – axel کاربرد دارند:
کد:
[LEFT]usr/bin/wget –passive-ftp -c -O %o %u/
[/LEFT]
[LEFT]usr/bin/aria2c –allow-overwrite=true -c –file-allocation=none –log-level=error \ -m2 –max-connection-per-server=2 –max-file-not-found=5 –min-split-size=5M –no-conf \ –remote-time=true –summary-interval=60 -t5 -d / -o %o %u/
[/LEFT]
[LEFT]usr/bin/axel -n 5 -a -o %o %u/[/LEFT]
این خطوط باید بعد از = نوشته شوند.
تنظیمات wget که نیازی به توضیح ندارد. axel هم ساده است فقط فایل را به ۵ بخش برای دانلود تقسیم میکند. اگر خواستید عدد ۵ را تغییر دهید آزاد هستید.
تنظیمات aria2 را نیز به همین شکل رها کنید. اگر میخواهید بیشتر بدانید به این صفحه رجوع کنید. در صورتی که مایل بودید میتوانید به این تنظیمات، سوییچهای -s و -x را هم اضافه کنید تا فایلها را به بخش های مختلفی تقسیم و دانلود کند. مثلا ۶ s- و ۶ x- را اضافه کنید که هر فایل را به ۶ بخش تقسیم و دانلود کند.
aur و abs :
اینها سیستم مدیریت بسته نیستند ولی خوب است که کمی دربارهشان صحبت کنیم. میدانید که بعضی برنامهها را باید کامپایل کرد. چون بستهی آمادهای برای آن برنامهها وجود ندارد. این سیستم برای این به وجود آمده که کار کامپایل را سادهتر کند. به جرات میتوان گفت که مخزن aur یکی از کاملترین و بزرگترین مخازنی هست که تا به حال دیدهاید و حدودا هر چیزی درون آن پیدا میشود.
اصلیترین بخش این سیستم PKGBUILD ها و makepkg هستند. PKGBUILD ها همان فایلهایی هستند که از aur میگیرید. این فایل حاوی یکسری دستور برای دانلود سورس و کامپایل آن به صورت اتوماتیک است. makepkg هم دستوری است که PKGBUILD را اجرا میکند. روش کلی کار این است که اول فایل PKGBUILD بسته را از aur دریافت میکنید. بعد فایل PKGBUILD را درون پوشهای قرار میدهید. بعد از طریق ترمینال وارد پوشه شده و دستور makepkg را در آن پوشه اجرا میکنید. به همین سادگی!
فقط به پکیجهایی که باید قبل از نصب پکیج مورد نظرتان نصب شوند دقت کنید. معمولا در صفحهای که PKGBUILD را دریافت میکنید این پکیجها (وابستگی ها یا dependencies) نوشته شده است. اینها را باید قبل از نصب پکیج مورد نظر نصب کنید. همچنین دقت کنید که دستور makepkg به مجوز root نیاز ندارد.
این اصول کار بود. راه سادهتر برای این کار استفاده از yaourt است. با استفاده از این برنامه میتوانید هم در مخازن اصلی و هم در aur به دنبال بستهی مورد نظر بگردید و آن را نصب کنید. این برنامه تمام کار ها را خودکار انجام میدهد. شما فقط باید اسم بسته را به آن بدهید. خود برنامه از اینجا قابل دانلود و نصب است (از طریق aur دانلود و به شرح بالا نصب شود). دربارهی این برنامه توضیحی نمیدهیم ولی راهنمای آن در اینجا قابل مشاهده است.
در آخر پیشنهاد میکنم هر مشکلی داشتید اول با man pacman در میان بگذارید!