onia$
دستیار مدیر تالار مدیریت
«مديريت و اقتصاد» در دانشگاه شريف، چرا؟
دکتر علی‌نقی مشایخی
رشته‌هاي علمی مديريت و اقتصاد، رشته‌هاي پيچيده و مهمي براي بهبود وضع اقتصادي و پيشرفت كشور هستند. با توجه به اهميت اين رشته‌ها بايد جوانان نخبه و با استعداد كشور جذب اين رشته‌ها شوند ...
درحالي‌كه درجامعه ما با استعدادترين جوانان جذب رشته‌هاي فني و مهندسي مي‌شوند و رتبه‌هاي بالاي آزمون سراسري دوره كارشناسي، رشته‌هاي فني و مهندسي دانشگاه‌هاي معتبر را انتخاب مي‌كنند. به عنوان مثال از 100 نفر اول آزمون كارشناسي هر ساله بيش از 96 نفر به دانشگاه صنعتي شريف مي‌آيند.
تحلیلی از بنیان‌گذار دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف
«مديريت و اقتصاد» در دانشگاه شريف، چرا؟
رشته‌هاي علمی مديريت و اقتصاد، رشته‌هاي پيچيده و مهمي براي بهبود وضع اقتصادي و پيشرفت كشور هستند. با توجه به اهميت اين رشته‌ها بايد جوانان نخبه و با استعداد كشور جذب اين رشته‌ها شوند. درجامعه ما بااستعدادترين جوانان جذب رشته‌هاي فني و مهندسي مي‌شوند.
رتبه‌هاي بالاي آزمون سراسري دوره كارشناسي، رشته‌هاي فني و مهندسي دانشگاه‌هاي معتبر را انتخاب مي‌كنند. به عنوان مثال از 100 نفر اول آزمون كارشناسي هر ساله بيش از 96 نفر به دانشگاه صنعتي شريف مي‌آيند. متاسفانه و به جز موارد استثنايي كساني كه دوره‌هاي كارشناسي علوم انساني از جمله اقتصاد و مديريت را انتخاب مي‌كنند، آنهايي هستند كه از نظر رتبه آزمون امكان ورود به رشته‌هاي فني و مهندسي در دانشگاه‌های معتبر را ندارند. به سادگی نمی‌توان ذهنیت جامعه و خانواده‌ها را در مورد ارجحیت رشته‌های فنی- مهندسی و علوم به رشته‌های علوم انسانی تغییر داد. دانش‌آموزان قوی تر برای دوره کارشناسی رشته‌های مهندسی و علوم را انتخاب می‌کنند. باید با ایجاد شناخت بیشتر از اهمیت و پیچیدگی رشته‌های علوم انسانی در بین جوانان با استعداد طی دوره‌های کارشناسی، آنها را به این رشته‌ها جذب و راه را به رشته‌های مهم علوم انسانی در دوره‌های کارشناسی ارشد برای آنها باز کرد. با توجه به تجمع استعدادهاي برتر كشور در رشته‌هاي فني و مهندسي لازم است رشته‌هاي مديريت و اقتصاد در جوار اين استعدادها برقرار شود تا موجب ایجاد این شناخت و جذب آنها به اين رشته‌ها در دوره‌های کارشناسی ارشد شود.
اكنون كه 14 سال از تاسيس دانشكده مديريت و اقتصاد در دانشگاه صنعتي شريف مي‌گذرد، كاملا روشن است كه اين دانشكده در جذب استعدادهاي برجسته با ملاك رتبه‌هاي آن در آزمون‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد موفق بوده است. بيش از 30 درصد پذيرفته‌شدگان به دوره‌های کارشناسی ارشد در آن دانشکده افرادي هستند كه رتبه آنها در آزمون‌هاي كارشناسي دو رقمي بوده است و طی دوره كارشناسي خود از دانشجويان ممتاز در بين افرادي با رتبه‌هاي مشابه بوده‌اند.
جذب دانشجويان زبده ايجاب مي‌كند كه دانشكده، آموزشي با كيفيت بالا ارائه دهد تا ذهن كنجكاو و قوي پذیرفته شدگان را ارضا نمايد. به اين ترتيب استاندارد آموزشي دانشكده و مواد و مطالب درسي باید با استانداردهای بالا ارائه شود. دانشجويان ورودي مستعد همراه با آموزش خوب موجب شده است كه فارغ‌التحصيلان دانشكده، زبده و مورد تقاضاي بازار كار باشند. در بررسی آماری که در سال 89 از فارغ‌التحصیلان دانشکده به عمل آمد فقط یک درصد آنها مشغول به کار نبودند و بسیاری قبل از اتمام تحصیلات خود جذب سازمان‌ها می‌شوند. کیفیت خوب آموزش و موفق و موثر بودن فارغ‌التحصیلان در بازار کار موجب جذب بیشتر و روزافزون جوانان مستعد به دانشکده شده است. بدون وجود کیفیت خوب آموزشی و اثر بخشی آن در محیط بیرون، جوانان نخبه که افراد عاقل و باهوشی هستند متقاضی ورود به دانشکده نمی‌شدند.
با توجه به اهمیت رشته‌های مدیریت و اقتصاد برای توسعه و پیشرفت کشور، توسعه کیفی ظرفیت آموزش در این رشته‌ها بسیار ضروری و حیاتی است. کادرهای آموزشی باکیفیت باید از میان افراد با استعداد و نخبه تربیت شوند. جذب نيروهاي مستعد و آموزش خوب آنها، موجب پذيرش‌شان در دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا و كشور براي ادامه تحصيل تا مقطع دكترا مي‌شود. در چند سال گذشته دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا نظير MIT، هاروارد، شيكاگو، نورث وسترن، بركلي و لندن از فارغ‌التحصيلان دانشکده مدیریت و اقتصاد شريف در رشته‌هاي مديريت و اقتصاد دانشجو پذيرفته‌اند. در گذشته سابقه نداشته است كه آن دانشگاه‌های درجه اول از فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي مديريت و اقتصاد ايران دانشجويي پذيرفته باشند. جالب است که گفته شود شاگرد اول آزمون دوره دکترای اقتصاد، فارغ‌التحصیل دوره کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف بوده است که کارشناسی خود را در رشته مهندسی گذرانده بوده است و به قصد ورود به دوره دکترای دانشکده مدیریت و اقتصاد امتحان داده و از پذیرش همراه با بورس تحصیلی خارج از کشور صرف‌نظر کرده است، البته اکنون به ناگاه با صفر اعلام شدن ظرفیت پذیرش دانشجو در دوره دکترای اقتصاد شریف مواجه شده است! تحصيل جوانان نخبه ايران در دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا موجب تربيت دانشمندان توانمندی خواهد شد که تسلط بالایی به حوزه‌هاي تحصيلي خود پيدا مي‌كنند. هرگونه تحول در علوم انساني در كشور نيز مستلزم اشتغال استعدادهای برتر در این علوم و تسلط به دانش روز بشري در علوم مزبور است. بدون درک عمیق از دستاوردهای بشر در این علوم بعید است بتوان تحولی در علوم انسانی به وجود آورد. این فهم عمیق ذهن‌های قوی را می‌طلبد. یکی از هدف‌های مهم دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف جذب نخبگان برای ادامه تحصیل در این رشته‌ها بوده است. امیدواریم این افراد دانشمندانی بشوند که در آينده ضمن آنكه تحول كيفي در آموزش عالي در رشته‌هاي مديريت و اقتصاد ايجاد مي‌كنند، بتوانند در ايجاد تحول در علوم مزبور بر اساس ارزش‌هاي اسلامی جامعه نقش مهمي نيز ايفا كنند.
یکی از فعالیت‌های مهم دانشكده مديريت و اقتصاد در دانشگاه صنعتي شريف ارائه دروس اختياري در زمینه مديريت و اقتصاد به دانشجويان دوره كارشناسي رشته‌هاي مهندسي و علوم پايه بوده است. چون فارغ‌التحصيلان با استعداد در رشته‌هاي مزبور تحصيل مي‌كنند و عموما بعد از فارغ‌التحصيلي مسووليت‌هاي اداره صنايع را بر عهده مي‌گيرند، آشنايي آنها با مباني علوم مزبور به آنها كمك مي‌كند كه كار خود را بهتر آغاز نمايند و با اطلاع اوليه از آن با احتمال بیشتری مطالعات خود را در حوزه مزبور ادامه دهند و وقتي به مسووليت‌هاي بالاتر مديريتي مي‌رسند از دانش‌هاي مربوطه بیشتری نيز بهره‌مند باشند. دروس اختياري در حوزه مدیریت مورد استقبال زياد دانشجويان دوره‌هاي كارشناسي دانشگاه واقع شده و موجب شده است که تعداد بيشتري از آنها با شناختي كه از رشته‌هاي اقتصاد و مديريت بدست مي‌آورند به اين دو رشته مهم علاقه‌مند شده و براي ادامه تحصيل اقتصاد و مديريت را انتخاب كنند. در واقع ایجاد دانشکده مدیریت و اقتصاد در شریف و آشنايی بیشتر دانشجویان آن با این رشته‌ها و کیفیت قابل ارائه در آنها، متقاضیان ادامه تحصیل در این رشته‌ها را به طور قابل توجهی افزایش داده است و می‌توان گفت جایگاه این دو رشته در بین دانشجویان با سابقه تحصیلی قوی تر بالاتر رفته است. نقش مهم دیگری نیز دانشکده مدیریت و اقتصاد در یک دانشگاه صنعتي می‌تواند ایفا کند. امروزه دانشگاه‌هاي صنعتي تراز اول دنيا به دنبال تجاري‌سازي نتايج تحقيقات خود هستند. سياست‌هاي كلي علم و فناوري كشور هم در همين جهت است كه تحقيقات در علوم پايه و فني و مهندسي به فناوري تبديل شده و تجاري‌سازي شوند. براي تجاري‌سازي نتايج تحقيقات لازم است كه مهندسين و محققين صنعتي ضمن آشنایی با مبانی مدیریت و اقتصاد در پيوند با افرادي كه از يك طرف درك خوبي از تحقيقات صنعتي دارند و از طرف ديگر با دانش مديريت براي برنامه‌ريزي، سازماندهي، تامين منابع، بازاريابي و فروش و خلاصه تجاري‌سازي يك محصول آشنا هستند نتايج كارهاي تحقيقاتي خود را که قابلیت لازم دارند تجاری‌سازی کنند. وجود دانشكده مديريت در يك دانشگاه صنعتي كمك شاياني به تسهيل و تسريع تجاري‌سازي نتايج تحقيقات مي‌كند. خوشبختانه به دنبال ایجاد دانشکده مدیریت و اقتصاد در دانشگاه صنعتی شریف و موفقیت‌های قابل توجه آن، سایر دانشگاه‌های صنعتی نظیر امیرکبیر، علم و صنعت، و خواجه نصیر در اقداماتی مشابه رشته مدیریت را ایجاد کرده‌‌اند و البته، باز هم خوشبختانه، ظرفیت پذیرش دانشجو در آنها صفر اعلام نشده است.
فایده ديگر ايجاد دانشكده مديريت و اقتصاد در شریف آن است كه بيشتر مديران سازمان‌هاي صنعتي كشور از فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي صنعتي هستند و اينان با دانشگاه‌هاي محل تحصيل خود زبان مشترك بيشتري داشته و بهتر و سريع‌تر رابطه برقرار مي‌كنند. در نتيجه دانشكده مديريت در يك دانشگاه صنعتي درك بهتري از نگرش و تفكر مهندسين داشته و فضاي بهتري براي آموزش آنها است. آموزش‌هايي كه دانشكده مديريت صنعتي شريف براي مهندسين و شاغلين در صنعت در دوره‌هاي كوتاه‌مدت و ويژه ارائه مي‌دهد بسيار مورد استقبال شركت‌كنندگان قرار گرفته و تقاضا براي ارائه دوره‌هاي مزبور توسط دانشكده به شدت رو به روز افزايش بوده است.
نکته دیگری که در رابطه با دانشکده مدیریت و اقتصاد مطرح شده است رابطه آنچه در این دانشکده ارائه می‌شود با باورها و اعتقادات دینی است. علوم انساني كه در اينجا بيشتر نظر بر اقتصاد و مديريت است، همان‌طوري كه از اسم آنها پيدا است، دو رشته علمي هستند كه توسط دانشمندان زیادی از كشورهاي مختلف به خصوص در طي 3 قرن گذشته و بالاخص در طي قرن بيستم تاكنون توسعه يافته‌اند. نسبت و رابطه باورها و اعتقادات ديني با اين حوزه‌هاي معرفتي را از دو زاويه مي‌توان مطرح كرد.
زاويه اول آن است كه اين علوم، مانند هر علم ديگري مي‌تواند در جهت هدف‌هاي مختلفي به كار گرفته شود. اعتقادات ديني مي‌تواند هدف و جهت استفاده و به كارگيري اين علوم را تعيين كند. مثلا همچنان كه يك سازمان با هدف ترويج و تبليغ اسلام مانند سازمان تبليغات اسلامي با مسائلي نظير چشم‌انداز، استراتژي، برنامه‌هاي عملياتي، بودجه‌ريزي و تخصيص منابع، سازماندهي، جذب و نگهداري و توسعه نيروهاي انساني مناسب مواجه است و دانش مديريت مي‌تواند در جهت اهداف اسلامي آن سازمان مفيد و موثر باشد. همان دانش مديريت ممكن است در سازمان‌هايي با هدف‌هاي زشت و ناپسند مانند شبکه‌های جرم و جنایت یا سازمان‌هایی که تبلیغات ضددینی می‌کنند هم به كار رود. بنابراين اعتقادات ديني زمینه و جهت به‌كارگيري علوم اقتصادي و مديريتي را تعیین می‌کند. اما از زاويه ديگر، اصول اعتقادي ممكن است در افراد يك جامعه رسوخ كرده باشد و فرهنگ جوامع و نوع رفتار و علائق افراد آن را تحت تاثير قرار داده باشد. آنگاه بايد فرضيات و پيش‌فرض‌هاي نظريه‌هاي مطرح شده در علوم مزبور را مورد بازنگري قرار داد و به توسعه نظریه‌هاي جديدي در علوم مذكور دست يافت. البته باز هم براي آنكه یافته‌ها در زمره یافته‌های علمی قرار گيرد، بايد نظرياتي كه با پيش‌فرض‌هاي تغيير يافته توسعه مي‌يابند مورد آزمون و اعتبارسنجي قرار گيرند تا با كسب اعتبار بتوانند در اداره امور اقتصادي و مديريتي به كارگرفته شوند. زاويه ديگري كه باورها و اعتقادات بر علوم اقتصادي و مديريتي مي‌تواند تاثيرگذار باشد آن است كه اعتقادات ديني مرزها، چارچوب‌ها و بايدها و نبايدهايي را تعيين مي‌كنند. مانند تحريم ربا در اسلام. يك چالش مهم، توسعه علوم مزبور در چارچوب‌هاي تعيين شده اعتقادات است. يعني اگر در جامعه‌اي بايدها و نبايدهايي بر اساس اعتقادات دینی اعمال شود و افراد آن جامعه در محدوده آن بايدها و نبايدها مجبور باشند يا بخواهند عمل كنند، در آن صورت نظريه‌ها و تئوري‌هايي باید توسعه یابد كه بتواند پديده مديريتي و اقتصادي را در چارچوب‌ها و محدودیت‌های اعلام شده تبیین كرده و توضيح دهد و همانند هر علم ديگري بتواند آينده را نيز تا حد قابل قبولي پيش‌بيني كند. در این حالت نیز باید تئوری‌ها و نظریه‌ها مورد آزمون و اعتبارسنجی قرار گیرد تا بتوان آن نظریه‌ها را علمی نامید و با اعتباری که در نتیجه آزمون کسب می‌کنند در عمل مورد استفاده و راهنمایی تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران قرار گیرد. توسعه نظريه‌ها و تئوري‌ها از دو زاويه اخير كار زيادي را مي‌طلبد. بايد نظريه‌ها و تئوري‌هاي موجود را عميق و خوب فهمید، پيش‌فرض‌ها و چارچوب‌هاي احتمالي حاكم بر آنها را درك كند، تعارضات آن با اصول اعتقادي را دریافت و آنگاه به طرح تئوري و نظريه‌هاي قابل آزمون جديد پرداخت. دانشكده مديريت و اقتصاد در اين زمينه‌ها فعاليت‌هايي را در سال‌هاي اخير شروع كرده است. رساله‌هايي توسط دانشجويان و با راهنمايي برخي اساتيد انجام شده است. ولي اين كار بسيار عظيم بوده و منابع و زمان زيادي را مي‌طلبد كه اميدواريم با توسعه دانشكده و افزايش منابع، دانشكده مديريت و اقتصاد شريف با همكاري ساير مراكز تحقيقاتي علاقه‌مند در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها بتوانند گام‌هاي مؤثر بيشتري در اين زمينه‌ها بردارند. در حال حاضر، اساتيد دانشكده مديريت و اقتصاد مانند اساتيد ساير دانشكده‌هاي دانشگاه صنعتي شريف بر اساس معيارهاي علمي، اخلاقي و اعتقادي انتخاب مي‌شوند. دانشكده پرونده متقاضيان را از نظر علمي بررسي مي‌كند. در صورتي كه سوابق تحصيلي خوبي در دانشگاه‌هاي معتبر داخلي يا خارجي داشته باشند و حداقل دو مقاله در نشريات بين‌المللي چاپ كرده باشند و رشته تحصيلي آنها با نيازهاي دانشكده انطباق داشته باشد، از آنها براي ارائه يك سمينار علمي دعوت مي‌شود. در صورت تاييد سمينار آنها توسط اساتيد گروه علمي، متقاضيان از نظر علمي تاييد مي‌شوند. به علاوه دانشكده متقاضيان را از نظر اخلاق و رفتار حرفه‌اي و رعايت اصول و ارزش‌هاي حرفه‌اي در یک محیط علمی یک ارزيابي اجمالی مي‌نمايد بدون آنكه به نحوه تفكر يا گرايش‌هاي سياسي آنها كاري داشته باشد. بعد از تاييد علمي، پرونده متقاضيان از نظر خصوصيات عمومي توسط هسته‌هاي گزينش در دانشگاه و وزارت علوم بررسي و با تاييد هسته‌های گزینش عضو هيات علمي استخدام مي‌شود. بنابراين دانشكده صلاحيت‌هاي علمي و حرفه‌اي را بررسي مي‌كند و هسته‌هاي گزينش صلاحيت‌هاي عمومي را. تمام اساتيدي كه در دانشكده استخدام شده‌اند اين مراحل را طي كرده‌اند. بر‌خلاف آنکه یک اطلاعیه با نویسندگان مجهول‌الهویه اعلام کرده است، استادان دانشكده مدیریت و اقتصاد شریف مروج هيچ‌گونه گرايش سیاسی نيستند. آنچه در دانشكده تدريس مي‌شود، منطبق با برنامه‌هاي مصوب وزارت علوم و با استفاده از كتاب‌ها و مقالات روز دنيا در موضوع مورد نظر است.
به عنوان مثال اگر در دوره مصوب وزارت علوم دروس اقتصاد خرد و اقتصاد كلان يا اقتصادسنجي گنجانده شده است، در دانشكده همين دروس و با استفاده از كتاب‌هاي علمي كه در بهترين دانشگاه‌هاي دنيا تدريس مي‌شود آموزش داده مي‌شوند. چون هدف آموزش علم اقتصاد بر اساس برنامه‌هاي مصوب است. البته تدریس این کتاب‌ها که استاندارد روز دنیا در آموزش اقتصاد است برای عده ای سنگین است که امیدوارم این موضوع موجب نفی آموزش علم روز دنیا در حوزه اقتصاد و مدیریت نشده باشد.
نگارنده از مساله پيش آمده برای دانشکده مدیریت و اقتصاد بسيار متاسف و متحير است. دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه صنعتي شريف كه انتخاب اول بهترين دانشجويان متقاضي تحصيل در اين رشته‌هااست، دانشكده‌اي كه فارغ‌التحصيلان آن مورد تقاضاي شديد سازمان‌هاي مختلف كشورند، دانشكده‌اي كه فارغ‌التحصيلان علاقه‌مند به ادامه تحصيلش در بهترين دانشگاه‌هاي دنيا در رشته‌هاي مديريت و اقتصاد با بورس تحصيلي پذيرفته مي‌شوند و شانه به شانه بهترين فارغ‌التحصيلان دنيا در اين رشته‌ها به رقابت مي‌پردازند و سربلندي و افتخار براي ايران و جوانان آن كسب مي‌كنند، دانشكده‌اي كه برنامه‌هاي مصوب وزارت علوم را با بهترين كيفيت و با استفاده از بهترين منابع و مآخذ روز دنيا اجرا مي‌كند، دانشکده‌ای که هیات آموزشی آن با عشق به آبادانی و پیشرفت کشور و با صمیمیت و محبت جوانان مستعد جامعه را آموزش می‌دهند، دانشکده ای که با قدمت کم خود اثرگذاری مشهود و قابل توجهی در عرصه‌های اقتصادی و مدیریتی سازمان‌های بزرگ کشور داشته است، چرا بايد با اين مشكل مواجه شود؟ چرا بايد دانشكده‌هايي با اعضاي هيات علمي به مراتب كمتر، با متقاضيان و دانشجويانی با معیارهای آزمون‌های وزارت علوم ضعيف‌تر، و با اثرگذاري كمتر روي تفكر مديريتي و اقتصادي جامعه پا بر جا باشند كه البته بايد باشند و رشد و توسعه يابند، و آنگاه ظرفیت پذیرش دانشجو در مقبول‌ترين دانشكده مديريت و اقتصاد به لحاظ انتخاب نخبگان در آموزش عالي بايد صفر شود؟ واقعا چرا؟ حتما سوء‌تفاهم یا اشتباهي در اين تصميم‌گيري رخ داده است و با بررسی مسوولان، مساله حل خواهد شد.
دکتر علی‌نقی مشایخی
رشته‌هاي علمی مديريت و اقتصاد، رشته‌هاي پيچيده و مهمي براي بهبود وضع اقتصادي و پيشرفت كشور هستند. با توجه به اهميت اين رشته‌ها بايد جوانان نخبه و با استعداد كشور جذب اين رشته‌ها شوند ...
|
تحلیلی از بنیان‌گذار دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف
«مديريت و اقتصاد» در دانشگاه شريف، چرا؟
رشته‌هاي علمی مديريت و اقتصاد، رشته‌هاي پيچيده و مهمي براي بهبود وضع اقتصادي و پيشرفت كشور هستند. با توجه به اهميت اين رشته‌ها بايد جوانان نخبه و با استعداد كشور جذب اين رشته‌ها شوند. درجامعه ما بااستعدادترين جوانان جذب رشته‌هاي فني و مهندسي مي‌شوند.
رتبه‌هاي بالاي آزمون سراسري دوره كارشناسي، رشته‌هاي فني و مهندسي دانشگاه‌هاي معتبر را انتخاب مي‌كنند. به عنوان مثال از 100 نفر اول آزمون كارشناسي هر ساله بيش از 96 نفر به دانشگاه صنعتي شريف مي‌آيند. متاسفانه و به جز موارد استثنايي كساني كه دوره‌هاي كارشناسي علوم انساني از جمله اقتصاد و مديريت را انتخاب مي‌كنند، آنهايي هستند كه از نظر رتبه آزمون امكان ورود به رشته‌هاي فني و مهندسي در دانشگاه‌های معتبر را ندارند. به سادگی نمی‌توان ذهنیت جامعه و خانواده‌ها را در مورد ارجحیت رشته‌های فنی- مهندسی و علوم به رشته‌های علوم انسانی تغییر داد. دانش‌آموزان قوی تر برای دوره کارشناسی رشته‌های مهندسی و علوم را انتخاب می‌کنند. باید با ایجاد شناخت بیشتر از اهمیت و پیچیدگی رشته‌های علوم انسانی در بین جوانان با استعداد طی دوره‌های کارشناسی، آنها را به این رشته‌ها جذب و راه را به رشته‌های مهم علوم انسانی در دوره‌های کارشناسی ارشد برای آنها باز کرد. با توجه به تجمع استعدادهاي برتر كشور در رشته‌هاي فني و مهندسي لازم است رشته‌هاي مديريت و اقتصاد در جوار اين استعدادها برقرار شود تا موجب ایجاد این شناخت و جذب آنها به اين رشته‌ها در دوره‌های کارشناسی ارشد شود.
اكنون كه 14 سال از تاسيس دانشكده مديريت و اقتصاد در دانشگاه صنعتي شريف مي‌گذرد، كاملا روشن است كه اين دانشكده در جذب استعدادهاي برجسته با ملاك رتبه‌هاي آن در آزمون‌هاي كارشناسي و كارشناسي ارشد موفق بوده است. بيش از 30 درصد پذيرفته‌شدگان به دوره‌های کارشناسی ارشد در آن دانشکده افرادي هستند كه رتبه آنها در آزمون‌هاي كارشناسي دو رقمي بوده است و طی دوره كارشناسي خود از دانشجويان ممتاز در بين افرادي با رتبه‌هاي مشابه بوده‌اند.
جذب دانشجويان زبده ايجاب مي‌كند كه دانشكده، آموزشي با كيفيت بالا ارائه دهد تا ذهن كنجكاو و قوي پذیرفته شدگان را ارضا نمايد. به اين ترتيب استاندارد آموزشي دانشكده و مواد و مطالب درسي باید با استانداردهای بالا ارائه شود. دانشجويان ورودي مستعد همراه با آموزش خوب موجب شده است كه فارغ‌التحصيلان دانشكده، زبده و مورد تقاضاي بازار كار باشند. در بررسی آماری که در سال 89 از فارغ‌التحصیلان دانشکده به عمل آمد فقط یک درصد آنها مشغول به کار نبودند و بسیاری قبل از اتمام تحصیلات خود جذب سازمان‌ها می‌شوند. کیفیت خوب آموزش و موفق و موثر بودن فارغ‌التحصیلان در بازار کار موجب جذب بیشتر و روزافزون جوانان مستعد به دانشکده شده است. بدون وجود کیفیت خوب آموزشی و اثر بخشی آن در محیط بیرون، جوانان نخبه که افراد عاقل و باهوشی هستند متقاضی ورود به دانشکده نمی‌شدند.
با توجه به اهمیت رشته‌های مدیریت و اقتصاد برای توسعه و پیشرفت کشور، توسعه کیفی ظرفیت آموزش در این رشته‌ها بسیار ضروری و حیاتی است. کادرهای آموزشی باکیفیت باید از میان افراد با استعداد و نخبه تربیت شوند. جذب نيروهاي مستعد و آموزش خوب آنها، موجب پذيرش‌شان در دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا و كشور براي ادامه تحصيل تا مقطع دكترا مي‌شود. در چند سال گذشته دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا نظير MIT، هاروارد، شيكاگو، نورث وسترن، بركلي و لندن از فارغ‌التحصيلان دانشکده مدیریت و اقتصاد شريف در رشته‌هاي مديريت و اقتصاد دانشجو پذيرفته‌اند. در گذشته سابقه نداشته است كه آن دانشگاه‌های درجه اول از فارغ‌التحصيلان رشته‌هاي مديريت و اقتصاد ايران دانشجويي پذيرفته باشند. جالب است که گفته شود شاگرد اول آزمون دوره دکترای اقتصاد، فارغ‌التحصیل دوره کارشناسی ارشد دانشکده مدیریت و اقتصاد شریف بوده است که کارشناسی خود را در رشته مهندسی گذرانده بوده است و به قصد ورود به دوره دکترای دانشکده مدیریت و اقتصاد امتحان داده و از پذیرش همراه با بورس تحصیلی خارج از کشور صرف‌نظر کرده است، البته اکنون به ناگاه با صفر اعلام شدن ظرفیت پذیرش دانشجو در دوره دکترای اقتصاد شریف مواجه شده است! تحصيل جوانان نخبه ايران در دانشگاه‌هاي درجه اول دنيا موجب تربيت دانشمندان توانمندی خواهد شد که تسلط بالایی به حوزه‌هاي تحصيلي خود پيدا مي‌كنند. هرگونه تحول در علوم انساني در كشور نيز مستلزم اشتغال استعدادهای برتر در این علوم و تسلط به دانش روز بشري در علوم مزبور است. بدون درک عمیق از دستاوردهای بشر در این علوم بعید است بتوان تحولی در علوم انسانی به وجود آورد. این فهم عمیق ذهن‌های قوی را می‌طلبد. یکی از هدف‌های مهم دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف جذب نخبگان برای ادامه تحصیل در این رشته‌ها بوده است. امیدواریم این افراد دانشمندانی بشوند که در آينده ضمن آنكه تحول كيفي در آموزش عالي در رشته‌هاي مديريت و اقتصاد ايجاد مي‌كنند، بتوانند در ايجاد تحول در علوم مزبور بر اساس ارزش‌هاي اسلامی جامعه نقش مهمي نيز ايفا كنند.
یکی از فعالیت‌های مهم دانشكده مديريت و اقتصاد در دانشگاه صنعتي شريف ارائه دروس اختياري در زمینه مديريت و اقتصاد به دانشجويان دوره كارشناسي رشته‌هاي مهندسي و علوم پايه بوده است. چون فارغ‌التحصيلان با استعداد در رشته‌هاي مزبور تحصيل مي‌كنند و عموما بعد از فارغ‌التحصيلي مسووليت‌هاي اداره صنايع را بر عهده مي‌گيرند، آشنايي آنها با مباني علوم مزبور به آنها كمك مي‌كند كه كار خود را بهتر آغاز نمايند و با اطلاع اوليه از آن با احتمال بیشتری مطالعات خود را در حوزه مزبور ادامه دهند و وقتي به مسووليت‌هاي بالاتر مديريتي مي‌رسند از دانش‌هاي مربوطه بیشتری نيز بهره‌مند باشند. دروس اختياري در حوزه مدیریت مورد استقبال زياد دانشجويان دوره‌هاي كارشناسي دانشگاه واقع شده و موجب شده است که تعداد بيشتري از آنها با شناختي كه از رشته‌هاي اقتصاد و مديريت بدست مي‌آورند به اين دو رشته مهم علاقه‌مند شده و براي ادامه تحصيل اقتصاد و مديريت را انتخاب كنند. در واقع ایجاد دانشکده مدیریت و اقتصاد در شریف و آشنايی بیشتر دانشجویان آن با این رشته‌ها و کیفیت قابل ارائه در آنها، متقاضیان ادامه تحصیل در این رشته‌ها را به طور قابل توجهی افزایش داده است و می‌توان گفت جایگاه این دو رشته در بین دانشجویان با سابقه تحصیلی قوی تر بالاتر رفته است. نقش مهم دیگری نیز دانشکده مدیریت و اقتصاد در یک دانشگاه صنعتي می‌تواند ایفا کند. امروزه دانشگاه‌هاي صنعتي تراز اول دنيا به دنبال تجاري‌سازي نتايج تحقيقات خود هستند. سياست‌هاي كلي علم و فناوري كشور هم در همين جهت است كه تحقيقات در علوم پايه و فني و مهندسي به فناوري تبديل شده و تجاري‌سازي شوند. براي تجاري‌سازي نتايج تحقيقات لازم است كه مهندسين و محققين صنعتي ضمن آشنایی با مبانی مدیریت و اقتصاد در پيوند با افرادي كه از يك طرف درك خوبي از تحقيقات صنعتي دارند و از طرف ديگر با دانش مديريت براي برنامه‌ريزي، سازماندهي، تامين منابع، بازاريابي و فروش و خلاصه تجاري‌سازي يك محصول آشنا هستند نتايج كارهاي تحقيقاتي خود را که قابلیت لازم دارند تجاری‌سازی کنند. وجود دانشكده مديريت در يك دانشگاه صنعتي كمك شاياني به تسهيل و تسريع تجاري‌سازي نتايج تحقيقات مي‌كند. خوشبختانه به دنبال ایجاد دانشکده مدیریت و اقتصاد در دانشگاه صنعتی شریف و موفقیت‌های قابل توجه آن، سایر دانشگاه‌های صنعتی نظیر امیرکبیر، علم و صنعت، و خواجه نصیر در اقداماتی مشابه رشته مدیریت را ایجاد کرده‌‌اند و البته، باز هم خوشبختانه، ظرفیت پذیرش دانشجو در آنها صفر اعلام نشده است.
فایده ديگر ايجاد دانشكده مديريت و اقتصاد در شریف آن است كه بيشتر مديران سازمان‌هاي صنعتي كشور از فارغ‌التحصيلان دانشگاه‌هاي صنعتي هستند و اينان با دانشگاه‌هاي محل تحصيل خود زبان مشترك بيشتري داشته و بهتر و سريع‌تر رابطه برقرار مي‌كنند. در نتيجه دانشكده مديريت در يك دانشگاه صنعتي درك بهتري از نگرش و تفكر مهندسين داشته و فضاي بهتري براي آموزش آنها است. آموزش‌هايي كه دانشكده مديريت صنعتي شريف براي مهندسين و شاغلين در صنعت در دوره‌هاي كوتاه‌مدت و ويژه ارائه مي‌دهد بسيار مورد استقبال شركت‌كنندگان قرار گرفته و تقاضا براي ارائه دوره‌هاي مزبور توسط دانشكده به شدت رو به روز افزايش بوده است.
نکته دیگری که در رابطه با دانشکده مدیریت و اقتصاد مطرح شده است رابطه آنچه در این دانشکده ارائه می‌شود با باورها و اعتقادات دینی است. علوم انساني كه در اينجا بيشتر نظر بر اقتصاد و مديريت است، همان‌طوري كه از اسم آنها پيدا است، دو رشته علمي هستند كه توسط دانشمندان زیادی از كشورهاي مختلف به خصوص در طي 3 قرن گذشته و بالاخص در طي قرن بيستم تاكنون توسعه يافته‌اند. نسبت و رابطه باورها و اعتقادات ديني با اين حوزه‌هاي معرفتي را از دو زاويه مي‌توان مطرح كرد.
زاويه اول آن است كه اين علوم، مانند هر علم ديگري مي‌تواند در جهت هدف‌هاي مختلفي به كار گرفته شود. اعتقادات ديني مي‌تواند هدف و جهت استفاده و به كارگيري اين علوم را تعيين كند. مثلا همچنان كه يك سازمان با هدف ترويج و تبليغ اسلام مانند سازمان تبليغات اسلامي با مسائلي نظير چشم‌انداز، استراتژي، برنامه‌هاي عملياتي، بودجه‌ريزي و تخصيص منابع، سازماندهي، جذب و نگهداري و توسعه نيروهاي انساني مناسب مواجه است و دانش مديريت مي‌تواند در جهت اهداف اسلامي آن سازمان مفيد و موثر باشد. همان دانش مديريت ممكن است در سازمان‌هايي با هدف‌هاي زشت و ناپسند مانند شبکه‌های جرم و جنایت یا سازمان‌هایی که تبلیغات ضددینی می‌کنند هم به كار رود. بنابراين اعتقادات ديني زمینه و جهت به‌كارگيري علوم اقتصادي و مديريتي را تعیین می‌کند. اما از زاويه ديگر، اصول اعتقادي ممكن است در افراد يك جامعه رسوخ كرده باشد و فرهنگ جوامع و نوع رفتار و علائق افراد آن را تحت تاثير قرار داده باشد. آنگاه بايد فرضيات و پيش‌فرض‌هاي نظريه‌هاي مطرح شده در علوم مزبور را مورد بازنگري قرار داد و به توسعه نظریه‌هاي جديدي در علوم مذكور دست يافت. البته باز هم براي آنكه یافته‌ها در زمره یافته‌های علمی قرار گيرد، بايد نظرياتي كه با پيش‌فرض‌هاي تغيير يافته توسعه مي‌يابند مورد آزمون و اعتبارسنجي قرار گيرند تا با كسب اعتبار بتوانند در اداره امور اقتصادي و مديريتي به كارگرفته شوند. زاويه ديگري كه باورها و اعتقادات بر علوم اقتصادي و مديريتي مي‌تواند تاثيرگذار باشد آن است كه اعتقادات ديني مرزها، چارچوب‌ها و بايدها و نبايدهايي را تعيين مي‌كنند. مانند تحريم ربا در اسلام. يك چالش مهم، توسعه علوم مزبور در چارچوب‌هاي تعيين شده اعتقادات است. يعني اگر در جامعه‌اي بايدها و نبايدهايي بر اساس اعتقادات دینی اعمال شود و افراد آن جامعه در محدوده آن بايدها و نبايدها مجبور باشند يا بخواهند عمل كنند، در آن صورت نظريه‌ها و تئوري‌هايي باید توسعه یابد كه بتواند پديده مديريتي و اقتصادي را در چارچوب‌ها و محدودیت‌های اعلام شده تبیین كرده و توضيح دهد و همانند هر علم ديگري بتواند آينده را نيز تا حد قابل قبولي پيش‌بيني كند. در این حالت نیز باید تئوری‌ها و نظریه‌ها مورد آزمون و اعتبارسنجی قرار گیرد تا بتوان آن نظریه‌ها را علمی نامید و با اعتباری که در نتیجه آزمون کسب می‌کنند در عمل مورد استفاده و راهنمایی تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران قرار گیرد. توسعه نظريه‌ها و تئوري‌ها از دو زاويه اخير كار زيادي را مي‌طلبد. بايد نظريه‌ها و تئوري‌هاي موجود را عميق و خوب فهمید، پيش‌فرض‌ها و چارچوب‌هاي احتمالي حاكم بر آنها را درك كند، تعارضات آن با اصول اعتقادي را دریافت و آنگاه به طرح تئوري و نظريه‌هاي قابل آزمون جديد پرداخت. دانشكده مديريت و اقتصاد در اين زمينه‌ها فعاليت‌هايي را در سال‌هاي اخير شروع كرده است. رساله‌هايي توسط دانشجويان و با راهنمايي برخي اساتيد انجام شده است. ولي اين كار بسيار عظيم بوده و منابع و زمان زيادي را مي‌طلبد كه اميدواريم با توسعه دانشكده و افزايش منابع، دانشكده مديريت و اقتصاد شريف با همكاري ساير مراكز تحقيقاتي علاقه‌مند در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌ها بتوانند گام‌هاي مؤثر بيشتري در اين زمينه‌ها بردارند. در حال حاضر، اساتيد دانشكده مديريت و اقتصاد مانند اساتيد ساير دانشكده‌هاي دانشگاه صنعتي شريف بر اساس معيارهاي علمي، اخلاقي و اعتقادي انتخاب مي‌شوند. دانشكده پرونده متقاضيان را از نظر علمي بررسي مي‌كند. در صورتي كه سوابق تحصيلي خوبي در دانشگاه‌هاي معتبر داخلي يا خارجي داشته باشند و حداقل دو مقاله در نشريات بين‌المللي چاپ كرده باشند و رشته تحصيلي آنها با نيازهاي دانشكده انطباق داشته باشد، از آنها براي ارائه يك سمينار علمي دعوت مي‌شود. در صورت تاييد سمينار آنها توسط اساتيد گروه علمي، متقاضيان از نظر علمي تاييد مي‌شوند. به علاوه دانشكده متقاضيان را از نظر اخلاق و رفتار حرفه‌اي و رعايت اصول و ارزش‌هاي حرفه‌اي در یک محیط علمی یک ارزيابي اجمالی مي‌نمايد بدون آنكه به نحوه تفكر يا گرايش‌هاي سياسي آنها كاري داشته باشد. بعد از تاييد علمي، پرونده متقاضيان از نظر خصوصيات عمومي توسط هسته‌هاي گزينش در دانشگاه و وزارت علوم بررسي و با تاييد هسته‌های گزینش عضو هيات علمي استخدام مي‌شود. بنابراين دانشكده صلاحيت‌هاي علمي و حرفه‌اي را بررسي مي‌كند و هسته‌هاي گزينش صلاحيت‌هاي عمومي را. تمام اساتيدي كه در دانشكده استخدام شده‌اند اين مراحل را طي كرده‌اند. بر‌خلاف آنکه یک اطلاعیه با نویسندگان مجهول‌الهویه اعلام کرده است، استادان دانشكده مدیریت و اقتصاد شریف مروج هيچ‌گونه گرايش سیاسی نيستند. آنچه در دانشكده تدريس مي‌شود، منطبق با برنامه‌هاي مصوب وزارت علوم و با استفاده از كتاب‌ها و مقالات روز دنيا در موضوع مورد نظر است.
به عنوان مثال اگر در دوره مصوب وزارت علوم دروس اقتصاد خرد و اقتصاد كلان يا اقتصادسنجي گنجانده شده است، در دانشكده همين دروس و با استفاده از كتاب‌هاي علمي كه در بهترين دانشگاه‌هاي دنيا تدريس مي‌شود آموزش داده مي‌شوند. چون هدف آموزش علم اقتصاد بر اساس برنامه‌هاي مصوب است. البته تدریس این کتاب‌ها که استاندارد روز دنیا در آموزش اقتصاد است برای عده ای سنگین است که امیدوارم این موضوع موجب نفی آموزش علم روز دنیا در حوزه اقتصاد و مدیریت نشده باشد.
نگارنده از مساله پيش آمده برای دانشکده مدیریت و اقتصاد بسيار متاسف و متحير است. دانشكده مديريت و اقتصاد دانشگاه صنعتي شريف كه انتخاب اول بهترين دانشجويان متقاضي تحصيل در اين رشته‌هااست، دانشكده‌اي كه فارغ‌التحصيلان آن مورد تقاضاي شديد سازمان‌هاي مختلف كشورند، دانشكده‌اي كه فارغ‌التحصيلان علاقه‌مند به ادامه تحصيلش در بهترين دانشگاه‌هاي دنيا در رشته‌هاي مديريت و اقتصاد با بورس تحصيلي پذيرفته مي‌شوند و شانه به شانه بهترين فارغ‌التحصيلان دنيا در اين رشته‌ها به رقابت مي‌پردازند و سربلندي و افتخار براي ايران و جوانان آن كسب مي‌كنند، دانشكده‌اي كه برنامه‌هاي مصوب وزارت علوم را با بهترين كيفيت و با استفاده از بهترين منابع و مآخذ روز دنيا اجرا مي‌كند، دانشکده‌ای که هیات آموزشی آن با عشق به آبادانی و پیشرفت کشور و با صمیمیت و محبت جوانان مستعد جامعه را آموزش می‌دهند، دانشکده ای که با قدمت کم خود اثرگذاری مشهود و قابل توجهی در عرصه‌های اقتصادی و مدیریتی سازمان‌های بزرگ کشور داشته است، چرا بايد با اين مشكل مواجه شود؟ چرا بايد دانشكده‌هايي با اعضاي هيات علمي به مراتب كمتر، با متقاضيان و دانشجويانی با معیارهای آزمون‌های وزارت علوم ضعيف‌تر، و با اثرگذاري كمتر روي تفكر مديريتي و اقتصادي جامعه پا بر جا باشند كه البته بايد باشند و رشد و توسعه يابند، و آنگاه ظرفیت پذیرش دانشجو در مقبول‌ترين دانشكده مديريت و اقتصاد به لحاظ انتخاب نخبگان در آموزش عالي بايد صفر شود؟ واقعا چرا؟ حتما سوء‌تفاهم یا اشتباهي در اين تصميم‌گيري رخ داده است و با بررسی مسوولان، مساله حل خواهد شد.
