اقتصاد کشاورزی
- شروع کننده موضوع mhmojtaba
- تاریخ شروع
دوست عزیز اگه مطلب کافی و علمی دارین در مورد اقتصاد کشاورزی بگین همه استفاده میکنن ازش.
اگه نه و فقط در حد پیشنهاد هست یا تو تاپیک دفتر مدیریت و یا تاپیک گفت و گوی اعضا بگین.
ممنون.موفق باشین.
اقتصاد کشاورزی، در جهان امروز یکی از مشکلات اساسی بشر تأمین نیازهای غذایی است، به گونه‌ای که امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف مهم سرلوحه برنامه‌های دولتها قرار گرفته‌است. بدون شک به منظور نیل به امنیت غذایی علاوه بر اتخاذ سیاستهای مطلوب و برخورداری از منابع کافی باید تولید کشاورزی به گونه‌ای باشد که تمامی نیازهای جامعه را برآورده کند. از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی می‌باشد. گروه اول، عوامل فیزیکی تولید از قبیل: زمین، بذر، آب، نیروی کار و غیره که وجود آنها از نظر کمی و کیفی شرط لازم تولید است و گروه دوم عوامل غیرفیزیکی تولید که ریشه در مدیریت و اقتصاد کشاورزی دارند. با توجه به اهمیت و ضرورت مدیریت و اقتصاد کشاورزی، این عامل به عنوان شرط کافی تولید تلقی می‌گردد. بنابراین به منظور تولید کشاورزی مطلوب و بهینه، وجود عوامل فیزیکی و غیرفیزیکی تولید در کنار یکدیگر لازم و ملزوم هم می‌باشند.
مهندسی اقتصاد کشاورزی
تعریف و هدف
اقتصاد کشاورزی به مجموعه‌ای از علوم و روشها اطلاق می‌شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید و توسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و این امکان را به کشاورز می‌دهد که با مقدار زمین سایر لوازمی که در اختیار دارد سود بیشتری بدست اورد. به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریه‌های اقتصاد عمومی در فرآیند تولید، مبادله، توزیع و مصرف مواد غذایی و مواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخش هاست. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که اقتصاد کشاورزی، روش‌های چگونگی استفاده مطلوب و بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوه‌ها و ابزار کارآمد خود مورد مطالعه قرار می‌دهد. هدف از ایجاد این رشته، تربیت نیروهای متخصص و کارآمدی است که بتوانند با تکیه بر دانش و اندوخته‌های علمی و تجارب عملی خود به عنوان کارشناس اقتصاد کشاورزی به تهیه و تدوین طرح‌های توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها در سطوح مختلف منطقه‌ای و یا ملی بپردازند و همچنین از طریق بکارگیری روش‌های تجزیه و تحلیل کمی و ارائه مدل‌های ریاضی در حل مسائل و مشکلات تولید، توزیع و یا مصرف مواد غذایی و مواد خام، راهکارهای مناسبی را ارائه می‌نمایند. متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می‌توانند همکاری نمایند.
اهمیت و جایگاه در جامعه
با عنایت به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه و نیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی تولیدو با توجه به این که کشاورزان در این زمینه اطلای کمی دارند(به خصوص کشاورزان ایران) اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه‌های علوم کشاورزی از حدود یک قرن پیش در کنار سایر رشته‌های کشاورزی به تدریج مطرح شد و با سیر تکاملی‌اش امروزه به شکل یک دانش منسجم و مدرن در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در اختیار مشتاقان علم و جامعه کشاورزی قرار گرفته‌است. در عرصه فعالیت‌های زراعی، حضور متخصصانی که علاوه بر دانش کشاورزی، اصول علم اقتصاد را نیز فراگرفته باشند و بتوانند با استفاده از تجربیات و دانش خود، در زمینه برنامه‌ریزی و تهیه طرح‌های تولیدی محصولات کشاورزی بطور اقتصادی فعالیت کنند، از ضروریات تحول کشاورزی کشور است و این امر، جایگاه و اهمیت رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی را به خوبی مشخص می‌کند.وبا توجه به این که امروزه یکی از راههای تحت سلطه در اوردن کشورها وابسطه کردن از طریق مواد غذایی است
ببخشيد من وقتم خيلي كمه
اما منتظر مطالب بيشتر باشيد
اين در حد يك كپي بود
سال نو مبارك
اقتصاد كشاورزي
اقتصاد كشاورزي
*در دنيا، ايران به‌عنوان تنها كشوري كه بيش از ۶۰۰ نوع خرما توليد مي‌كند، مقام اول تنوع اين محصول را دارا مي‌باشد؛ اما به لحاظ صادرات خرما ايران در رتبه‌هايي غير از رتبه اول قرار دارد. اين محصول از جنوب غربي تا جنوب شرقي كشور مهم‌ترين محصول باغي محسوب مي‌شود و بيشرين سطح زيركشت در جنوب كشور را شامل مي‌شود.
اهميت كشاورزي در دنيا چه به لحاظ آباداني و عمران ( از عهد باستان تا كنون) و چه به لحاظ تامين مهم‌ترين نياز مادي جوامع بشري يعني غذا بر كسي پوشيده نيست. از سوي ديگر توليد مواد غذايي مختلف و متنوع، هم به لحاظ اقتصادي و هم به لحاظ سياسي، تاثيرات مستقيم و محسوس يا غير مستقيم و نامحسوس بر جامعه مي‌گذارد.
به‌طور كلي كشاورزي را مي‌توان به پنج بخش اصلي تقسيم نمود:
1- بخش توليدات محصولات كشاورزي كه شامل امور زراعي، امور باغي و امور دامي مي‌شود.
2- بخش تبديلات محصولات كشاورزي كه شامل صنايع غذايي تبديلي و تكميلي مي‌شود.
3- بخش امكانات، ابزار و مكانيزاسيون كه شامل ماشين‌آلات و ابزار و ... مي‌شود.
4- بخش آب و خاك
5- بخش حفظ و نگهداري منابع طبيعي از جنگل‌داري و جنگل‌كاري تا بيابان‌زدايي و بخش توسعه و عمران روستايي
در ادامه به بحث پيرامون هر يك از اين پنج بخش مي‌پردازيم:
1- بخش توليدات كشاورزي
1-1- زراعت:
بخش زراعت به عنوان مهم‌ترين، اصلي‌ترين و قديمي‌ترين زيرشاخه‌هاي كشاورزي مي‌باشد كه موارد ذيل را شامل مي‌شود:
1-1-1- غلات: شامل گندم، جو، برنج، چاودار، يولاف، تريتيكاله و ... مي‌باشد.
- گندم: به‌عنوان استراتژيك‌ترين محصول كشاورزي به لحاظ اقتصادي، سياسي و امنيت غذايي در دنيا اهميت خاصي دارد. گندم و نان به‌عنوان قوت غالب در كشور محسوب مي‌شود و نياز جدي به آن و لزوم خودكفايي امروز كشور در آن بر كسي پوشيده نيست. گندم، بيشترين سطح زير كشت در بين تمام غلات را دارد و همه محصولات كشاورزي به نوعي به آن تعلق دارند.
- جو: غير از استفاده محدود در برخي غذاها و نان‌ها به‌عنوان مهم‌ترين غذاي پرانرژي در خوراك و جيره دام‌ها اعم از طيور، گاو و گوسفند و شيلات مي‌باشد، كه نشان از اهميت خاص آن در دامپروري دارد.
- برنج: به‌عنوان يكي از غذاهاي اصلي پس از گندم در ايران به‌شمار مي‌رود. سطح قابل توجهي از بهترين زمين‌هاي كشاورزي در استان‌هاي گيلان، مازندران، گلستان، اصفهان و فارس به آن اختصاص داده شده و با وجود توليد بالا در كشور، باز هم شاهد واردات قابل توجه برنج پاكستان، بنگلادش و هند به كشور از مبادي رسمي و قاچاق مي‌باشيم.
1-1-2- نباتات صنعتي:
نباتات صنعتي آن دسته از گياهان زراعي هستند كه به‌دليل اهميت خاصي كه دارند، كارخانجات صنعتي ويژه‌اي براي استفاده از مواد توليدي آنها ايجاد شده اند. چغندر قند و دانه‌هاي روغني دو نوع عمده از نباتات صنعتي را تشكيل مي‌دهند.
- چغندر قند: كه ماده اصلي كارخانجات قند است و يكي از محصولات مورد توجه كشاورزان در نواحي قطب كشاورزي مي‌باشد.
- دانه‌هاي روغني: همچون آفتاب‌گردان، سويا ، گلرنگ و كلزا كه كارخانه‌جات روغن‌كشي و بعضا رنگ‌گيري را فعال مي‌كنند و در تامين روغن خوراكي كشور از اهميت ويژه‌اي برخوردارند و با توجه به كم شدن نياز واردات كشور به اين محصولات، نمود بيشتري پيدا كرده است.
1-1-3- حبوبات:
شامل انواع لوبيا، نخود، باقلا و سويا كه به‌دليل وجود پروتئين‌هاي گياهي از جايگزينان جدي گوشت در جيره‌هاي غذايي اقشار كم‌درآمد مي‌باشد.
1-1-4- نباتات علوفه‌اي:
نباتات علوفه‌اي پس از غلات، بخش عمده زراعت را شامل مي‌شود كه به‌عنوان علوفه خشك و تر دام و طيور مورد استفاده قرار مي‌گيرد و اهميت خاصي در دامپروري بالاخص گاوداري و صنايع پايين‌دستي آن مانند كارخانجات شير لبنيات دارد.
- يونجه: اصلي‌ترين خوراك گاو مي‌باشد و سطح زيادي از مزارع كشور پس از گندم، جو و چغندر را به خود اختصاص داده است.
- ذرت علوفه‌اي: پس از يونجه نقش خاصي در جيره غذايي دام دارد و سطح زير كشت آن نيز در اكثر نقاط بالا مي‌باشد.
1-1-5- گياهان دارويي:
اين گياهان كه به‌صورت سنتي در عطاري‌ها و به‌صورت طبيعي (خودرو) در مناطق غير كشاورزي همچون دامنه كوه‌ها و يا بيابان‌ها و صحراهاي كشور مي‌رويند. امروزه شاهد رشد اين نوع محصولات در كشور به‌صورت مكانيزه هستيم كه هم امكان بهره‌برداري صنعتي در داخل و هم صادرات به خارج را دارا مي‌باشند.
1-1-6- كشت ديم:
كشت ديم، به كشت گياهان بدون آبياري با آب روان يا چاه و به كمك رطوبت ناشي از نزولات آسماني و نگهداري اين رطوب در خاك مزرعه در طول دوره رشد گفته مي‌شود. اهميت آن وقتي بيشتر آشكار مي‌گردد كه بدانيم اين كشت در حدود 60 درصد گندم كشور را تامين مي‌كند. اين نوع از زراعت به‌دليل وابستگي به ميزان نزولات جوي، از آسيب پذيرترين بخش‌هاي كشاورزي به لحاظ اقتصادي محسوب مي‌شود.
علاوه‌بر موارد ذكر شده در بالا، زراعت زعفران و زيره سبز نيز جزو محصولات مهم اما پراكنده مي‌باشند. زعفران به‌دليل قيمت بالا براي كشاورزي كشور ارزش بالايي دارد و زيره سبز كه جزو ادويه‌جات و داروهاي گياهي است، به‌دليل موقعيت آب و هوايي و اقليمي مناسب ايران براي كشت آن، از اهميت اقتصادي برخوردارند.
1-2- باغباني
باغباني از چند بخش فرعي تشكيل مي‌شود كه از محصولات صيفي همچون هندوانه، خربزه، خيار، بادمجان، گوجه‌فرنگي و سيب‌زميني تا انواع درخت‌ها و درختچه‌هاي ميوه را شامل مي‌شود.
1-2-1- باغات ميوه
اين باغات شامل ميوه‌هاي نادر و بومي ويژه ايران و ميوه‌هاي درختي عمومي بومي و غيره بومي ذيل مي‌گردد:
- پسته:
مناطق بزرگي از كرمان، سمنان، يزد و خراسان جنوبي به زير كشت اين محصول پرقيمت رفته است و انواع واريته‌هاي گوناگون آن در حال توليد مي‌باشد. اما به‌دليل عدم بسته‌بندي مناسب اين محصول در ايران، كشور اسپانيا با نام خود، محصول ايران را بسته‌بندي كرده و مي‌فروشد. با اين وجود، طبق آمار جهاني، ايران بيش از 60 درصد پسته دنيا را توليد مي‌كند.
- انار:
يكي ديگر از محصولات ويژه و بومي ايران كه در دنيا كم‌نظير و تقريبا منحصر به ايران است و متقاضيان زيادي در دنيا دارد، ميوه انار مي‌باشد. باغات پر محصول و با كيفيت اين ميوه در يزد و بخش‌هايي از خراسان رضوي و جنوبي و استان مركزي از شهرت جهاني برخوردارند.
- خرما:
در دنيا، ايران به‌عنوان تنها كشوري كه بيش از 600 نوع خرما توليد مي‌كند، مقام اول تنوع اين محصول را دارا مي‌باشد؛ اما به لحاظ صادرات خرما ايران در رتبه‌هايي غير از رتبه اول قرار دارد. اين محصول از جنوب غربي تا جنوب شرقي كشور مهم‌ترين محصول باغي محسوب مي‌شود و بيشرين سطح زيركشت در جنوب كشور را شامل مي‌شود و در صورت بسته‌بندي شكيل، مناسب و رعايت استانداردهاي جهاني ميتواند به يكي از صادرات مهم كشاورزي تبديل شود. دليل سطح زيركشت بالا را علاوه‌بر تنوع گونه‌ها و واريته‌ها، بايد در گستردگي اقليم‌هاي گرم و خشك ايران و نياز آبي كم و مقاومت به شوري و خشكي آن دانست.
- مركبات:
اين خانواده از تنوع گونه‌اي زيادي در كشور برخوردار مي‌باشد. سطح زيركشت آن در استان‌هاي شمالي، فارس و استان‌هاي جنوبي به‌صورت انواع مختلف و واريته‌هاي گوناگون وجود دارد. پرتغال، ليموشيرين، نارنگي، نارنج و گريپ فرويت به ترتيب از پرمحصول‌ترين مركبات مي‌باشند.
- انگور: يكي از ميوه‌هاي متنوع و پرمحصول كشور مي‌باشد كه علاوه‌بر استفاده در صنايع آبميوه، فرآورده مهم آن يعني كشمش در صادرات خشكبار ايران جايگاه به‌خصوصي دارد.
- سيب، گلابي و به:
در بين اين ميوه‌ها سيب پرطرفدارترين محصول به‌حساب مي آيد.
- آلوها: ايران دومين توليدكننده زردآلو و هفتمين توليدكننده هلو در دنيا مي‌باشد.
- زرشك: از ديگر محصولات تقريباً خاص ايران مي‌باشد.
1-2-2- محصولات صيفي:
شامل انواع هندوانه، خربزه، طالبي كه تنوع هندوانه‌هاي بومي و برخي از كشت‌هاي ارقام خارجي ميتواند اهميت صادراتي داشته باشد. كيفيت خربزه‌هاي ايراني بالاخص محصولي كه از خراسان رضوي به‌دست مي‌آيد جنبه صادراتي دارد كه متاسفانه به‌دليل استفاده بيش از اندازه از سموم، صادرات آن را با مشكل مواجه كرده است. انواع بادمجان، سيب‌زميني، فلفل، كاهو و كلم نيز داراي اهميت مي‌باشند. گوجه‌فرنگي به‌دليل عدم اتخاذ يك سياست بلندمدت با وجودي كه از مهم‌ترين محصولات جاليزي است و ماده اوليه كارخانجات رب‌سازي مي‌باشد، اما داراي نوسان شديد بازار در سال‌هاي متوالي مي‌باشد و در اكثر مناطق، كشاورزان با ريسك بالا به كشت آن مي‌پردازند. كمبود كارخانجات رب‌سازي و از دست دادن بازارهاي خارجي بالاخص در خاورميانه از جمهوري‌هاي همسايه شمالي كشور گرفته تا عراق، افغانستان، سوريه و تركيه را مي‌توان از ديگر موارد عدم توجه به محصول گوجه‌فرنگي دانست.
1-2-3- پرورش گل و گياه:
امروزه ايران پس از هلند، سوئيس، هند، مالزي و اندونزي به‌عنوان يكي از صادركنندگان گل در دنيا به‌شمار مي‌رود. اما بخش قابل توجهي از اين صادرات از طريق هلند به نقاط مختلف دنيا صادر مي‌شود.
1-2-4- كشت گلخانه‌اي:
يكي از جديدترين روش‌هاي كشت در ايران براي محصولاتي همچون خيار، گوجه‌فرنگي و بادمجان، كشت گلخانه‌اي مي‌باشد كه در بين آنها خيار داربستي (درختي) از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اين كشت عليرغم نياز به تجهيزات مفصل اعم از گلخانه، هيتر (وسيله گرمايي)، سيستم آبياري خاص داراي بازده نسبي بالايي است كه با توجه به سطح زير كشت نسبتاً كم آن و وام‌هاي بانك كشاورزي و جهاد كشاورزي مي‌توان آن‌را از پرطرفداراترين كشت‌هاي سال‌هاي اخير دانست.
1-2-5- پرورش قارچ:
قارچ با وجود جديد بودن محصول و نبود بازار بزرگ مصرف در جامعه ايراني در چند سال اخير در دو نوع دكمه‌اي و صدفي، رشد توليد بسيار بالايي داشته است. اين رشد توليد به‌سبب عدم نياز به تجهيزات و امكانات زياد بالاخص در توليد نوع صدفي آن است. البته نوع دكمه‌اي كه از قيمت بالاتر و بازارپسندي بيشتري برخوردار است تا حدودي نياز به صرف هزينه دارد. اما نوع صدفي يكي از ساده‌ترين و سهل‌الوصول‌ترين و سريع‌ترين و كم خرج‌ترين كشت يك محصول كشاورزي مي‌باشد.
اقتصاد كشاورزي
*در دنيا، ايران به‌عنوان تنها كشوري كه بيش از ۶۰۰ نوع خرما توليد مي‌كند، مقام اول تنوع اين محصول را دارا مي‌باشد؛ اما به لحاظ صادرات خرما ايران در رتبه‌هايي غير از رتبه اول قرار دارد. اين محصول از جنوب غربي تا جنوب شرقي كشور مهم‌ترين محصول باغي محسوب مي‌شود و بيشرين سطح زيركشت در جنوب كشور را شامل مي‌شود.
به‌طور كلي كشاورزي را مي‌توان به پنج بخش اصلي تقسيم نمود:
1- بخش توليدات محصولات كشاورزي كه شامل امور زراعي، امور باغي و امور دامي مي‌شود.
2- بخش تبديلات محصولات كشاورزي كه شامل صنايع غذايي تبديلي و تكميلي مي‌شود.
3- بخش امكانات، ابزار و مكانيزاسيون كه شامل ماشين‌آلات و ابزار و ... مي‌شود.
4- بخش آب و خاك
5- بخش حفظ و نگهداري منابع طبيعي از جنگل‌داري و جنگل‌كاري تا بيابان‌زدايي و بخش توسعه و عمران روستايي
در ادامه به بحث پيرامون هر يك از اين پنج بخش مي‌پردازيم:
1- بخش توليدات كشاورزي
1-1- زراعت:
بخش زراعت به عنوان مهم‌ترين، اصلي‌ترين و قديمي‌ترين زيرشاخه‌هاي كشاورزي مي‌باشد كه موارد ذيل را شامل مي‌شود:
1-1-1- غلات: شامل گندم، جو، برنج، چاودار، يولاف، تريتيكاله و ... مي‌باشد.
- گندم: به‌عنوان استراتژيك‌ترين محصول كشاورزي به لحاظ اقتصادي، سياسي و امنيت غذايي در دنيا اهميت خاصي دارد. گندم و نان به‌عنوان قوت غالب در كشور محسوب مي‌شود و نياز جدي به آن و لزوم خودكفايي امروز كشور در آن بر كسي پوشيده نيست. گندم، بيشترين سطح زير كشت در بين تمام غلات را دارد و همه محصولات كشاورزي به نوعي به آن تعلق دارند.
- جو: غير از استفاده محدود در برخي غذاها و نان‌ها به‌عنوان مهم‌ترين غذاي پرانرژي در خوراك و جيره دام‌ها اعم از طيور، گاو و گوسفند و شيلات مي‌باشد، كه نشان از اهميت خاص آن در دامپروري دارد.
- برنج: به‌عنوان يكي از غذاهاي اصلي پس از گندم در ايران به‌شمار مي‌رود. سطح قابل توجهي از بهترين زمين‌هاي كشاورزي در استان‌هاي گيلان، مازندران، گلستان، اصفهان و فارس به آن اختصاص داده شده و با وجود توليد بالا در كشور، باز هم شاهد واردات قابل توجه برنج پاكستان، بنگلادش و هند به كشور از مبادي رسمي و قاچاق مي‌باشيم.
1-1-2- نباتات صنعتي:
نباتات صنعتي آن دسته از گياهان زراعي هستند كه به‌دليل اهميت خاصي كه دارند، كارخانجات صنعتي ويژه‌اي براي استفاده از مواد توليدي آنها ايجاد شده اند. چغندر قند و دانه‌هاي روغني دو نوع عمده از نباتات صنعتي را تشكيل مي‌دهند.
- چغندر قند: كه ماده اصلي كارخانجات قند است و يكي از محصولات مورد توجه كشاورزان در نواحي قطب كشاورزي مي‌باشد.
- دانه‌هاي روغني: همچون آفتاب‌گردان، سويا ، گلرنگ و كلزا كه كارخانه‌جات روغن‌كشي و بعضا رنگ‌گيري را فعال مي‌كنند و در تامين روغن خوراكي كشور از اهميت ويژه‌اي برخوردارند و با توجه به كم شدن نياز واردات كشور به اين محصولات، نمود بيشتري پيدا كرده است.
1-1-3- حبوبات:
شامل انواع لوبيا، نخود، باقلا و سويا كه به‌دليل وجود پروتئين‌هاي گياهي از جايگزينان جدي گوشت در جيره‌هاي غذايي اقشار كم‌درآمد مي‌باشد.
1-1-4- نباتات علوفه‌اي:
نباتات علوفه‌اي پس از غلات، بخش عمده زراعت را شامل مي‌شود كه به‌عنوان علوفه خشك و تر دام و طيور مورد استفاده قرار مي‌گيرد و اهميت خاصي در دامپروري بالاخص گاوداري و صنايع پايين‌دستي آن مانند كارخانجات شير لبنيات دارد.
- يونجه: اصلي‌ترين خوراك گاو مي‌باشد و سطح زيادي از مزارع كشور پس از گندم، جو و چغندر را به خود اختصاص داده است.
- ذرت علوفه‌اي: پس از يونجه نقش خاصي در جيره غذايي دام دارد و سطح زير كشت آن نيز در اكثر نقاط بالا مي‌باشد.
1-1-5- گياهان دارويي:
اين گياهان كه به‌صورت سنتي در عطاري‌ها و به‌صورت طبيعي (خودرو) در مناطق غير كشاورزي همچون دامنه كوه‌ها و يا بيابان‌ها و صحراهاي كشور مي‌رويند. امروزه شاهد رشد اين نوع محصولات در كشور به‌صورت مكانيزه هستيم كه هم امكان بهره‌برداري صنعتي در داخل و هم صادرات به خارج را دارا مي‌باشند.
1-1-6- كشت ديم:
كشت ديم، به كشت گياهان بدون آبياري با آب روان يا چاه و به كمك رطوبت ناشي از نزولات آسماني و نگهداري اين رطوب در خاك مزرعه در طول دوره رشد گفته مي‌شود. اهميت آن وقتي بيشتر آشكار مي‌گردد كه بدانيم اين كشت در حدود 60 درصد گندم كشور را تامين مي‌كند. اين نوع از زراعت به‌دليل وابستگي به ميزان نزولات جوي، از آسيب پذيرترين بخش‌هاي كشاورزي به لحاظ اقتصادي محسوب مي‌شود.
علاوه‌بر موارد ذكر شده در بالا، زراعت زعفران و زيره سبز نيز جزو محصولات مهم اما پراكنده مي‌باشند. زعفران به‌دليل قيمت بالا براي كشاورزي كشور ارزش بالايي دارد و زيره سبز كه جزو ادويه‌جات و داروهاي گياهي است، به‌دليل موقعيت آب و هوايي و اقليمي مناسب ايران براي كشت آن، از اهميت اقتصادي برخوردارند.
1-2- باغباني
باغباني از چند بخش فرعي تشكيل مي‌شود كه از محصولات صيفي همچون هندوانه، خربزه، خيار، بادمجان، گوجه‌فرنگي و سيب‌زميني تا انواع درخت‌ها و درختچه‌هاي ميوه را شامل مي‌شود.
1-2-1- باغات ميوه
اين باغات شامل ميوه‌هاي نادر و بومي ويژه ايران و ميوه‌هاي درختي عمومي بومي و غيره بومي ذيل مي‌گردد:
- پسته:
مناطق بزرگي از كرمان، سمنان، يزد و خراسان جنوبي به زير كشت اين محصول پرقيمت رفته است و انواع واريته‌هاي گوناگون آن در حال توليد مي‌باشد. اما به‌دليل عدم بسته‌بندي مناسب اين محصول در ايران، كشور اسپانيا با نام خود، محصول ايران را بسته‌بندي كرده و مي‌فروشد. با اين وجود، طبق آمار جهاني، ايران بيش از 60 درصد پسته دنيا را توليد مي‌كند.
- انار:
يكي ديگر از محصولات ويژه و بومي ايران كه در دنيا كم‌نظير و تقريبا منحصر به ايران است و متقاضيان زيادي در دنيا دارد، ميوه انار مي‌باشد. باغات پر محصول و با كيفيت اين ميوه در يزد و بخش‌هايي از خراسان رضوي و جنوبي و استان مركزي از شهرت جهاني برخوردارند.
- خرما:
در دنيا، ايران به‌عنوان تنها كشوري كه بيش از 600 نوع خرما توليد مي‌كند، مقام اول تنوع اين محصول را دارا مي‌باشد؛ اما به لحاظ صادرات خرما ايران در رتبه‌هايي غير از رتبه اول قرار دارد. اين محصول از جنوب غربي تا جنوب شرقي كشور مهم‌ترين محصول باغي محسوب مي‌شود و بيشرين سطح زيركشت در جنوب كشور را شامل مي‌شود و در صورت بسته‌بندي شكيل، مناسب و رعايت استانداردهاي جهاني ميتواند به يكي از صادرات مهم كشاورزي تبديل شود. دليل سطح زيركشت بالا را علاوه‌بر تنوع گونه‌ها و واريته‌ها، بايد در گستردگي اقليم‌هاي گرم و خشك ايران و نياز آبي كم و مقاومت به شوري و خشكي آن دانست.
- مركبات:
اين خانواده از تنوع گونه‌اي زيادي در كشور برخوردار مي‌باشد. سطح زيركشت آن در استان‌هاي شمالي، فارس و استان‌هاي جنوبي به‌صورت انواع مختلف و واريته‌هاي گوناگون وجود دارد. پرتغال، ليموشيرين، نارنگي، نارنج و گريپ فرويت به ترتيب از پرمحصول‌ترين مركبات مي‌باشند.
- انگور: يكي از ميوه‌هاي متنوع و پرمحصول كشور مي‌باشد كه علاوه‌بر استفاده در صنايع آبميوه، فرآورده مهم آن يعني كشمش در صادرات خشكبار ايران جايگاه به‌خصوصي دارد.
- سيب، گلابي و به:
در بين اين ميوه‌ها سيب پرطرفدارترين محصول به‌حساب مي آيد.
- آلوها: ايران دومين توليدكننده زردآلو و هفتمين توليدكننده هلو در دنيا مي‌باشد.
- زرشك: از ديگر محصولات تقريباً خاص ايران مي‌باشد.
1-2-2- محصولات صيفي:
شامل انواع هندوانه، خربزه، طالبي كه تنوع هندوانه‌هاي بومي و برخي از كشت‌هاي ارقام خارجي ميتواند اهميت صادراتي داشته باشد. كيفيت خربزه‌هاي ايراني بالاخص محصولي كه از خراسان رضوي به‌دست مي‌آيد جنبه صادراتي دارد كه متاسفانه به‌دليل استفاده بيش از اندازه از سموم، صادرات آن را با مشكل مواجه كرده است. انواع بادمجان، سيب‌زميني، فلفل، كاهو و كلم نيز داراي اهميت مي‌باشند. گوجه‌فرنگي به‌دليل عدم اتخاذ يك سياست بلندمدت با وجودي كه از مهم‌ترين محصولات جاليزي است و ماده اوليه كارخانجات رب‌سازي مي‌باشد، اما داراي نوسان شديد بازار در سال‌هاي متوالي مي‌باشد و در اكثر مناطق، كشاورزان با ريسك بالا به كشت آن مي‌پردازند. كمبود كارخانجات رب‌سازي و از دست دادن بازارهاي خارجي بالاخص در خاورميانه از جمهوري‌هاي همسايه شمالي كشور گرفته تا عراق، افغانستان، سوريه و تركيه را مي‌توان از ديگر موارد عدم توجه به محصول گوجه‌فرنگي دانست.
1-2-3- پرورش گل و گياه:
امروزه ايران پس از هلند، سوئيس، هند، مالزي و اندونزي به‌عنوان يكي از صادركنندگان گل در دنيا به‌شمار مي‌رود. اما بخش قابل توجهي از اين صادرات از طريق هلند به نقاط مختلف دنيا صادر مي‌شود.
1-2-4- كشت گلخانه‌اي:
يكي از جديدترين روش‌هاي كشت در ايران براي محصولاتي همچون خيار، گوجه‌فرنگي و بادمجان، كشت گلخانه‌اي مي‌باشد كه در بين آنها خيار داربستي (درختي) از اهميت ويژه‌اي برخوردار است. اين كشت عليرغم نياز به تجهيزات مفصل اعم از گلخانه، هيتر (وسيله گرمايي)، سيستم آبياري خاص داراي بازده نسبي بالايي است كه با توجه به سطح زير كشت نسبتاً كم آن و وام‌هاي بانك كشاورزي و جهاد كشاورزي مي‌توان آن‌را از پرطرفداراترين كشت‌هاي سال‌هاي اخير دانست.
1-2-5- پرورش قارچ:
قارچ با وجود جديد بودن محصول و نبود بازار بزرگ مصرف در جامعه ايراني در چند سال اخير در دو نوع دكمه‌اي و صدفي، رشد توليد بسيار بالايي داشته است. اين رشد توليد به‌سبب عدم نياز به تجهيزات و امكانات زياد بالاخص در توليد نوع صدفي آن است. البته نوع دكمه‌اي كه از قيمت بالاتر و بازارپسندي بيشتري برخوردار است تا حدودي نياز به صرف هزينه دارد. اما نوع صدفي يكي از ساده‌ترين و سهل‌الوصول‌ترين و سريع‌ترين و كم خرج‌ترين كشت يك محصول كشاورزي مي‌باشد.
.آزاده
عضو جدید
اقتصاد کشاورزی
اقتصاد کشاورزی، در جهان امروز یکی از مشکلات اساسی بشر تأمین نیازهای غذایی است، به گونه‌ای که امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف مهم سرلوحه برنامه‌های دولتها قرار گرفته‌است. بدون شک به منظور نیل به امنیت غذایی علاوه بر اتخاذ سیاستهای مطلوب و برخورداری از منابع کافی باید تولید کشاورزی به گونه‌ای باشد که تمامی نیازهای جامعه را برآورده کند. از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی می‌باشد:
تعریف و هدف
اقتصاد کشاورزی به مجموعه‌ای از علوم و روشها اطلاق می‌شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید و توسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و این امکان را به کشاورز می‌دهد که با مقدار زمین سایر لوازمی که در اختیار دارد سود بیشتری بدست اورد. به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریه‌های اقتصاد عمومی در فرآیند تولید، مبادله، توزیع و مصرف مواد غذایی و مواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخش هاست. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که اقتصاد کشاورزی، روش‌های چگونگی استفاده مطلوب و بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوه‌ها و ابزار کارآمد خود مورد مطالعه قرار می‌دهد. هدف از ایجاد این رشته، تربیت نیروهای متخصص و کارآمدی است که بتوانند با تکیه بر دانش و اندوخته‌های علمی و تجارب عملی خود به عنوان کارشناس اقتصاد کشاورزی به تهیه و تدوین طرح‌های توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها در سطوح مختلف منطقه‌ای و یا ملی بپردازند و همچنین از طریق بکارگیری روش‌های تجزیه و تحلیل کمی و ارائه مدل‌های ریاضی در حل مسائل و مشکلات تولید، توزیع و یا مصرف مواد غذایی و مواد خام، راهکارهای مناسبی را ارائه می‌نمایند. متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می‌توانند همکاری نمایند.
اهمیت و جایگاه در جامعه
با عنایت به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه و نیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی تولیدو با توجه به این که کشاورزان در این زمینه اطلاع کمی دارند(به خصوص کشاورزان ایران) اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه‌های علوم کشاورزی از حدود یک قرن پیش در کنار سایر رشته‌های کشاورزی به تدریج مطرح شد و با سیر تکاملی‌اش امروزه به شکل یک دانش منسجم و مدرن در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در اختیار مشتاقان علم و جامعه کشاورزی قرار گرفته‌است. در عرصه فعالیت‌های زراعی، حضور متخصصانی که علاوه بر دانش کشاورزی، اصول علم اقتصاد را نیز فراگرفته باشند و بتوانند با استفاده از تجربیات و دانش خود، در زمینه برنامه‌ریزی و تهیه طرح‌های تولیدی محصولات کشاورزی بطور اقتصادی فعالیت کنند، از ضروریات تحول کشاورزی کشور است و این امر، جایگاه و اهمیت رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی را به خوبی مشخص می‌کند. وبا توجه به این که امروزه یکی از راههای تحت سلطه در آوردن کشورها وابسته کردن از طریق مواد غذایی است.
اقتصاد کشاورزی، در جهان امروز یکی از مشکلات اساسی بشر تأمین نیازهای غذایی است، به گونه‌ای که امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف مهم سرلوحه برنامه‌های دولتها قرار گرفته‌است. بدون شک به منظور نیل به امنیت غذایی علاوه بر اتخاذ سیاستهای مطلوب و برخورداری از منابع کافی باید تولید کشاورزی به گونه‌ای باشد که تمامی نیازهای جامعه را برآورده کند. از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی می‌باشد:
- عوامل فیزیکی تولید از قبیل: زمین، بذر، آب، نیروی کار و غیره که وجود آنها از نظر کمی و کیفی شرط لازم تولید است
- عوامل غیرفیزیکی تولید که ریشه در مدیریت و اقتصاد کشاورزی دارند.
تعریف و هدف
اقتصاد کشاورزی به مجموعه‌ای از علوم و روشها اطلاق می‌شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید و توسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد و این امکان را به کشاورز می‌دهد که با مقدار زمین سایر لوازمی که در اختیار دارد سود بیشتری بدست اورد. به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریه‌های اقتصاد عمومی در فرآیند تولید، مبادله، توزیع و مصرف مواد غذایی و مواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخش هاست. بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که اقتصاد کشاورزی، روش‌های چگونگی استفاده مطلوب و بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوه‌ها و ابزار کارآمد خود مورد مطالعه قرار می‌دهد. هدف از ایجاد این رشته، تربیت نیروهای متخصص و کارآمدی است که بتوانند با تکیه بر دانش و اندوخته‌های علمی و تجارب عملی خود به عنوان کارشناس اقتصاد کشاورزی به تهیه و تدوین طرح‌های توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها در سطوح مختلف منطقه‌ای و یا ملی بپردازند و همچنین از طریق بکارگیری روش‌های تجزیه و تحلیل کمی و ارائه مدل‌های ریاضی در حل مسائل و مشکلات تولید، توزیع و یا مصرف مواد غذایی و مواد خام، راهکارهای مناسبی را ارائه می‌نمایند. متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیت‌های آموزشی و تحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می‌توانند همکاری نمایند.
اهمیت و جایگاه در جامعه
با عنایت به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه و نیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی تولیدو با توجه به این که کشاورزان در این زمینه اطلاع کمی دارند(به خصوص کشاورزان ایران) اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخه‌های علوم کشاورزی از حدود یک قرن پیش در کنار سایر رشته‌های کشاورزی به تدریج مطرح شد و با سیر تکاملی‌اش امروزه به شکل یک دانش منسجم و مدرن در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در اختیار مشتاقان علم و جامعه کشاورزی قرار گرفته‌است. در عرصه فعالیت‌های زراعی، حضور متخصصانی که علاوه بر دانش کشاورزی، اصول علم اقتصاد را نیز فراگرفته باشند و بتوانند با استفاده از تجربیات و دانش خود، در زمینه برنامه‌ریزی و تهیه طرح‌های تولیدی محصولات کشاورزی بطور اقتصادی فعالیت کنند، از ضروریات تحول کشاورزی کشور است و این امر، جایگاه و اهمیت رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی را به خوبی مشخص می‌کند. وبا توجه به این که امروزه یکی از راههای تحت سلطه در آوردن کشورها وابسته کردن از طریق مواد غذایی است.
Similar threads
| Thread starter | عنوان | تالار | پاسخ ها | تاریخ |
|---|---|---|---|---|
| S | منابع آزمون کارشناسی ارشد اقتصاد کشاورزی | اقتصاد کشاورزی | 0 | |
|
ارشد اقتصاد کشاورزی | اقتصاد کشاورزی | 3 | |
| K | مهم : معرفی مجلات مرتبط با اقتصاد کشاورزی | اقتصاد کشاورزی | 0 | |
| K | اقتصاد کشاورزی: چالش ها و راهکارها | اقتصاد کشاورزی | 0 | |
| K | فارغ التحصیلان اقتصاد کشاورزی | اقتصاد کشاورزی | 0 |