newsoprano
عضو جدید
سلام خدمت همه مهندسين متالورژي،كسي از عزيزان جزوه يا مقاله اي در باره بازيافت سرب از باتريهاي اسقاطي داره؟اگه اطلاعاتي در مورد فرآيند بازيافت دارين لطفن كمك كنين 
بازيافت سرب
- شروع کننده موضوع newsoprano
- تاریخ شروع
کنترل زیست محیطی بازیافت سرب از باتریهای سربی اسیدی فرسوده
امروزه باتوجه به رایج شدن بازیافت سرب از باتریهای سربی اسیدی فرسوده در بسیاری از کشورهای جهان، کنوانسیون بازل با درج این پسماند در کد A۱۱۵۰ الحاقیه شماره ۸ در خصوص مدیریت صحیح زیست محیطی این نوع ازپسماندهای خطرناک اقدام به ارائه راهنمایی هایی در سطح دنیا نموده است .
امروزه باتوجه به رایج شدن بازیافت سرب از باتریهای سربی اسیدی فرسوده در بسیاری از کشورهای جهان، کنوانسیون بازل با درج این پسماند در کد A۱۱۵۰ الحاقیه شماره ۸ در خصوص مدیریت صحیح زیست محیطی این نوع ازپسماندهای خطرناک اقدام به ارائه راهنمایی هایی در سطح دنیا نموده است . از آنجاییکه این نوع باتریها حاوی فلزات سنگین بخصوص سرب، اسید سولفوریک و انواع پلاستیک می باشند، فرایند بازیافت درصورتیکه به خوبی کنترل نشود، می تواند فرایندی خطرناک باشد . این مقاله برمواردی چون ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) بازیافت سرب، تصفیه منابع آلودگی و جلوگیری از آلودگی کارگاههای بازیافت، الکترولیت اسیدی و خروجیها و جمع آوری غبار و فیلت راسیون هوا متمرکز شده است و ارزیابی اثرات زیست محیطی (EIA) بازیافت سرب را به عنوان اولین و مهمترین گام در زمینه کنترل زیست محیطی فرایند مورد بررسی قرار می دهد . این گامی است که هریک از تأسیسات بازیافت سرب بایستی به منظور ممانعت از آلودگی زیست محیطی بردارند و بهترین موقعیت را برای ایجاد تغییراتی با کمترین هزینه و نیز برنامه ریزی آتی درزمینه در دسترس ترین و مناسبترین فناوریهای بازیافتی فراهم می آورد.
__________________
بازيافت باتريهاي فرسوده
اهميت استفاده از سرب در صنعت از يک سو و خطرات بالقوه بهداشتي و زيست محيطي آن از سوي ديگر ، موجب توجه جامعه جهاني به چگونگي مديريت صحيح زيست محيطي بازيافت باتريهاي سرب ي اسيدي شده است. مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود ۶۰ درصد کل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و ۴۰ درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرب ارههاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود.
اين مساله در سراسر دنيا يکي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است. هماکنون بازيافت اين باتريها در کشور بيشتر به روش سنتي و در کنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها صورت ميگيرد.
بايد توجه کرد که اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي اين مواد درکشور نيازمند در نظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است که بر اساس اولويت هاي کشور تعيين شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمعآوري ، حملونقل و بازيافت صورت گيرد تا اثرات و خطرات زيست محيطي و بهداشتي بازيافت اين پسماندها که تحت کنوانسيون بازل هستند، به حداقل کاهش يابد.
باتريهاي سرب ي اسيدي مجموعههايي کوچک براي ذخيره انرژي از طريق استفاده کنترلشده از واکنشهاي شيميايي هستند.
براساس تحقيقات صورت گرفته از سوي دفتر بررسي آلودگي آب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست، اينگونه باتريها به دليل غيرقابل بازگشت بودن واکنشهاي شيميايي داراي دوره عمري مشخص هستند و پس از رسيدن به انتهاي دوره عمري خود، با وجود محتواي فلزي بالا بويژه سرب ، غيراستفاده و فرسوده و در گروه پسماندهاي ويژه تقسيمبندي ميشوند.
تحقيقات نشان ميدهد بازيافت آنها و وارد کردن فلزاتي نظير سرب ، قلع، آنتيموان، آرسنيک و مواد آلي نظير پليپروپيلن حاصل از بازيافت آنها به چرخه صنعت امري اقتصادي است ولي به دليل وجود خطرات مواد مختلف موجود در ساختار آنها بويژه فلزات سنگين، رعايت اصول بهداشتي و زيست محيطي ، استفاده از فناوريهاي نوين در جمعآوري و مراحل پيش بازيافت و بازيافت آنها ابداع شده است.
کارشناسان معتقدند اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي براي اين پسماند هاي ويژه در کشور نيازمند درنظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است که بر اساس اولويت هاي کشور تعيين و تعريف شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمع آوري، حملونقل و بازيافت باشد.
بايد توجه کرد که ايجاد سيستم جمعآوري تحت چارچوبي قانوني يکي از اولين مراحل مديريت صحيح زيست محيطي باتري هاي فرسوده است تا خطرات و اثرات زيست محيطي جانبي آنها به حداقل کاهش يابد.
● باتريهاي سرب ي اسيدي
سرب يکي از فلزات گروه چهارم و رديف ششم جدول تناوبي با ظرفيت ۲ و ۴ است که آلياژ آن با فلزات مختلف نظير آنتيموان، قلع، آرسنيک و برليم کاربردهاي وسيع در صنعت دارد که يکي از مصارف اين فلز کاربرد آن در ساخت باتريهاي سرب ي اسيدي است.
بررسيها نشان ميدهد اين باتريها از طريق انجام همزمان چندين واکنش شيميايي، انرژي الکتريکي لازم را براي سيستمهاي خارجي فراهم ميکنند. هنگاميکه يک باتري بتدريج تخليه ميشود، غلظت اسيد سولفوريک و به تبع آن سرعت واکنشها کاهش مييابد.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آّب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست، باتريها ميتوانند به دفعات شارژ و مجدد بهرهبرداري شوند، ولي شارژ و تخليه مکرر آنها موجب ميشود صفحات آنها که از جنس اکسيد سرب سرب آلوده شوند که موجب کاهش و بالاخره توقف واکنشها ميشود.
هستند ، بتدريج به سولفات
بعلاوه لايهاي نيز شامل سولفات سرب ، اکسيد سرب و سرب فلزي در کف باتري انباشته ميشود که در اين هنگام باتري ديگر قابليت شارژ شدن را از دست داده و به بالاترين حد آلودگي رسيده است، اين باتري ديگر فرسوده است و کارايي لازم را ندارد و براي بازيافت آماده است.
باتريها داراي محتواي فلزي بالا بخصوص مقدار زيادي سرب هستند که لازم است همراه با ديگر فلزات موجود در آنها نظير قلع، آنتيموان، آرسنيک و مواد آلي نظير پليپروپيلن مورد بازيافت قرار گرفته و مجدد وارد چرخه صنعت شوند.
اين فرآيند به دليل وجود فلزات سنگين، اسيد سولفوريک و انواع پلاستيکها در صورت اعمال نشدن کنترل مناسب ميتوانند براي محيطزيست و سلامت بشر خطرناک و عوارض زيست محيطي جبرانناپذيري را به دنبال داشته باشند.
متاسفانه بر اساس گزارشهاي موجود، در بسياري از موارد ديده شده است که بازيافت اين باتريها در کشور به روش سنتي صورت ميگيرد و کارگران و دستاندرکاران اين امر فاقد هرگونه آگاهي از خطرات بهداشتي و زيست محيطي و تجهيزات و ملزومات ايمني مربوط هستند.
امروزه انواع فناوريهاي نوين و روشهاي مناسب بهداشتي و زيست محيطي در انجام فرآيند بازيافت باتريهاي سرب ي اسيدي فرسوده بويژه استحصال سرب از آنها که عمدهترين ماده حاصل از بازيافت اين باتريهاست، ابداع شده که اثرات زيست محيطي را به حداقل ميرساند.
● باتريهاي فرسوده منابع تامين سرب
هماکنون بازيافت باتريهاي سرب ي فرسوده به ۲ شيوه سنتي و اصولي در کشور صورت ميگيرد و کارشناسان معتقدند روشهاي اصولي نيز بايد با بهکارگيري فناوريهاي نوين و اصول زيست محيطي ارتقا يابند.
مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود ۶۰ درصد کل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و ۴۰ درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرب ارههاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود که اين مساله در سراسر دنيا يکي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است.
بازيافت کنندگان سنتي معمولا در کنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها مستقر هستند و همراه با آنها به بازيافت باتريهاي سرب اسيدي ميپردازند و مانند کل فعاليت اوراقچيها حجم دريافتي بازيافت کنندگان سنتي قابل پيشبيني نيست.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست که براساس تجزيه و تحليل کارشناسي از مستندات داخلي و خارجي با در نظرگيري قوانين و مقررات موجود کشور شامل قانون مديريت پسماند و کنوانسيون بازل در خصوص حملونقل برون مرزي پسماندهاي خطرناک و امحاي آنها صورت گرفته، عملکرد بازيافت کنندگان سنتي فاقد ماهيت صنعتي است و در بخش شکستن باتريها و ذوب شبکههاي سرب ي عملا متکي به نيروي کارگري، بدون هيچگونه آموزش، تجربه و حتي سرمايه است. باتريها به وسيله نيروي کارگري و با پتک و چکش خرد و اجزاي آن تفکيک ميشود.
براساس بررسيهاي صورت گرفته، محتويات دروني شبکهها و مواد فعال خارج و سپس باقيمانده مواد از روي شبکهها زدوده و همراه با رسوب ته باتري که عمدتا مرکب از سولفات سرب ، اکسيد سرب و سرب فلزي است، وارد زبالههاي عادي ميشوند.
هرچه مقدار سرمايه اين بازيافت کنندگان کمتر باشد، لوازم و تجهيزات کمتري مورد استفاده قرار ميگيرد و ابعاد محل بازيافت نيز تحت تاثير ميزان همين سرمايه است.
تحقيقات نشان ميدهد ، کيفيت سرب استحصالي ترکيبي از سرب خالص، اکسيد سرب ، آنتيموان و ناخالصي هاي سولفاتي ، کلسيمي ، آهني و مسي است که در مجموع سرب با خلوص ۹۲ تا ۹۵ درصد را حاصل ميکنند ، در کارگاههاي سنتي بازيافت امکانات آموزشي و ايمني حداقل است و کارکنان آنها از خطرات بالقوه سرب آگاهي کافي ندارند، از اينرو تعليم و آموزش اين کارکنان نيز بسيار ضروري است.
بررسيها نشان ميدهد، در بعضي کارخانجات بازيافت به روشهاي اصوليتر و با رعايت بيشتر اصول زيست محيطي صورت ميگيرد و سرب ي با درجه خلوص ۹۹/۹۹ درصد حاصل ميشود. سيستمهاي يکپارچه تهويه و تصفيه غبار ناشي از عمليات شکستن و ديگر فرآيندهاي مربوط موجب ممانعت از آلودگي محيط زيست و استفاده از محتواي بالاي غبار سرب ميشود.
فناوريهاي روز دنيا اين امکان را ميدهد که با بهرهگيري از مبدل کالدو، توانايي استفاده از هرگونه ماده حاوي سرب محقق شود و قادر است حتي باتريها را با تمام محتويات اعم از شبکهها، مواد فعال، پوسته و بدنه و جداکنندهها بازيافت کند.
همچنين بر اين اساس ميتوان باتريهاي نو را در ازاي دريافت باتري فرسوده به بهاي مصوب فروخت و در غير اين صورت مصرفکننده را موظف به پرداخت مبلغي بيشتر کرد. تحقيقات نشان ميدهد اين سياست بازگشت باتريهاي
فرسوده به کارخانجات توليد باتري را فراهم ميآورد.
● بازيافت باتريها
براساس دستورالعملهاي فني کنوانسيون بازل، فرآيند بازيافت متشکل از ۳ مرحله شکستن باتريها، احياي سرب و تصفيه سرب است. در فرآيند مدرن شکستن باتريهاي فرسوده، تماس انسان معمولا تا حد امکان کاهش يافته است و اين باتريها به وسيله صفحات خودکار دريافت و به سمت دستگاه خردکننده آنها تحت آسياب چکشي يا ديگر مکانيسمهاي خردکننده به قطعات کوچک تبديل ميشوند.
اين قطعات براساس خصوصيات چگالي و مکانيسم هاي هيدروليک در ۳ لايه تفکيک ميشوند؛ اول، قطعات سبک نظير پلاستيکها، دوم اکسيد سرب و سولفاتها و سوم لايه سنگين صفحات سرب ي و اتصال دهندههاست.
پس از مراحل تفکيک ، لايه آلي مورد تفکيک بيشتري قرار ميگيرد و پسماندهاي پليپروپيلن (مواد آلي سبک) و جداکنندهها و ابونيت (مواد آلي سنگين) از هم جدا ميشوند سپس مواد آلي سبک به منظور زدودن باقيمانده اکسيدهاي سرب شستشو مييابند و به قطعات کوچک براي مصارف آينده آسياب ميشوند ولي ابونيت و جداگرها به همان شکل انبار ميشوند.
اگر شکستن مکانيکي باتريها به هر دليلي امکانپذير نباشد، روش ايمن آماده سازي آن براي ذوب شامل سوراخ کردن و تخليه الکتروليت و تصفيه آن، جدا کردن صفحات و جداگرهاي باتري با اره دوار با استفاده از تجهيزات حفاظتي، فرستادن صفحات و شبکهها همراه با قسمت بالاي باتري به ذوبکننده و بازگشت باتري به کارخانه سازنده براي مصرف مجدد آنها صورت ميگيرد.
در مرحله دوم احياي سرب صورت ميگيرد و در مرحله سوم سرب تصفيه ميشود. در اين مرحله در صورتي که عمليات يک کارگاه ذوب تنها محدود به ترکيب احيا باشد ، آنچه توليد ميکند به عنوان سرب سخت يا آنتيمواني شناخته ميشود که اگر هدف يک کارگاه توليد سرب خالص باشد، شمش سرب خام بايد يک مرحله تصفيه را نيز با هدف فرآيند تصفيه و زدودن تقريبا همه مس، آنتيموان، آرسنيک و قلع متحمل شود.
● کنوانسيون بازل
کنوانسيون بازل يکي از کنوانسيونهاي بينالمللي زيستمحيطي است که دولت جمهوري اسلامي ايران نيز متعهد به اجراي آن است. بر اين اساس، حمل و نقل برونمرزي باتريهاي سرب ي اسيدي فرسوده و واردات و صادرات آنها به هر کشور عضو کنوانسيون بازل به عنوان يکي از پسماندهاي خطرناک مشمول اين کنوانسيون مبتني بر مفاد آن انجام ميگيرد و اين امر منوط به وجود مديريت صحيح زيست محيطي اينگونه پسماند در کشور و تاييد اين مديريت توسط مرجع ذيصلاح آن کشور و به تبع آن ارائه مجوز از سوي آن مرجع است لذا واردات خودسرانه اين باتريها بدون کسب مجوز از مراجع ذيصلاح کشور محل ورود امري غيرقانوني است.
کنوانسيون بازل همچنين طي تدوين دستورالعملهاي فني درخصوص مديريت صحيح زيست محيطي پسماندها، ديدگاهها و راهنماييهاي مفيدي را درخصوص ايجاد يا ارتقاي مديريت پسماندها ي خطرناک در کشورهاي عضو ارائه ميکند.
اهميت استفاده از سرب در صنعت از يک سو و خطرات بالقوه بهداشتي و زيست محيطي آن از سوي ديگر ، موجب توجه جامعه جهاني به چگونگي مديريت صحيح زيست محيطي بازيافت باتريهاي سرب ي اسيدي شده است. مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود ۶۰ درصد کل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و ۴۰ درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرب ارههاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود.
اين مساله در سراسر دنيا يکي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است. هماکنون بازيافت اين باتريها در کشور بيشتر به روش سنتي و در کنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها صورت ميگيرد.
بايد توجه کرد که اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي اين مواد درکشور نيازمند در نظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است که بر اساس اولويت هاي کشور تعيين شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمعآوري ، حملونقل و بازيافت صورت گيرد تا اثرات و خطرات زيست محيطي و بهداشتي بازيافت اين پسماندها که تحت کنوانسيون بازل هستند، به حداقل کاهش يابد.
باتريهاي سرب ي اسيدي مجموعههايي کوچک براي ذخيره انرژي از طريق استفاده کنترلشده از واکنشهاي شيميايي هستند.
براساس تحقيقات صورت گرفته از سوي دفتر بررسي آلودگي آب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست، اينگونه باتريها به دليل غيرقابل بازگشت بودن واکنشهاي شيميايي داراي دوره عمري مشخص هستند و پس از رسيدن به انتهاي دوره عمري خود، با وجود محتواي فلزي بالا بويژه سرب ، غيراستفاده و فرسوده و در گروه پسماندهاي ويژه تقسيمبندي ميشوند.
تحقيقات نشان ميدهد بازيافت آنها و وارد کردن فلزاتي نظير سرب ، قلع، آنتيموان، آرسنيک و مواد آلي نظير پليپروپيلن حاصل از بازيافت آنها به چرخه صنعت امري اقتصادي است ولي به دليل وجود خطرات مواد مختلف موجود در ساختار آنها بويژه فلزات سنگين، رعايت اصول بهداشتي و زيست محيطي ، استفاده از فناوريهاي نوين در جمعآوري و مراحل پيش بازيافت و بازيافت آنها ابداع شده است.
کارشناسان معتقدند اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي براي اين پسماند هاي ويژه در کشور نيازمند درنظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است که بر اساس اولويت هاي کشور تعيين و تعريف شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمع آوري، حملونقل و بازيافت باشد.
بايد توجه کرد که ايجاد سيستم جمعآوري تحت چارچوبي قانوني يکي از اولين مراحل مديريت صحيح زيست محيطي باتري هاي فرسوده است تا خطرات و اثرات زيست محيطي جانبي آنها به حداقل کاهش يابد.
● باتريهاي سرب ي اسيدي
سرب يکي از فلزات گروه چهارم و رديف ششم جدول تناوبي با ظرفيت ۲ و ۴ است که آلياژ آن با فلزات مختلف نظير آنتيموان، قلع، آرسنيک و برليم کاربردهاي وسيع در صنعت دارد که يکي از مصارف اين فلز کاربرد آن در ساخت باتريهاي سرب ي اسيدي است.
بررسيها نشان ميدهد اين باتريها از طريق انجام همزمان چندين واکنش شيميايي، انرژي الکتريکي لازم را براي سيستمهاي خارجي فراهم ميکنند. هنگاميکه يک باتري بتدريج تخليه ميشود، غلظت اسيد سولفوريک و به تبع آن سرعت واکنشها کاهش مييابد.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آّب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست، باتريها ميتوانند به دفعات شارژ و مجدد بهرهبرداري شوند، ولي شارژ و تخليه مکرر آنها موجب ميشود صفحات آنها که از جنس اکسيد سرب سرب آلوده شوند که موجب کاهش و بالاخره توقف واکنشها ميشود.
هستند ، بتدريج به سولفات
بعلاوه لايهاي نيز شامل سولفات سرب ، اکسيد سرب و سرب فلزي در کف باتري انباشته ميشود که در اين هنگام باتري ديگر قابليت شارژ شدن را از دست داده و به بالاترين حد آلودگي رسيده است، اين باتري ديگر فرسوده است و کارايي لازم را ندارد و براي بازيافت آماده است.
باتريها داراي محتواي فلزي بالا بخصوص مقدار زيادي سرب هستند که لازم است همراه با ديگر فلزات موجود در آنها نظير قلع، آنتيموان، آرسنيک و مواد آلي نظير پليپروپيلن مورد بازيافت قرار گرفته و مجدد وارد چرخه صنعت شوند.
اين فرآيند به دليل وجود فلزات سنگين، اسيد سولفوريک و انواع پلاستيکها در صورت اعمال نشدن کنترل مناسب ميتوانند براي محيطزيست و سلامت بشر خطرناک و عوارض زيست محيطي جبرانناپذيري را به دنبال داشته باشند.
متاسفانه بر اساس گزارشهاي موجود، در بسياري از موارد ديده شده است که بازيافت اين باتريها در کشور به روش سنتي صورت ميگيرد و کارگران و دستاندرکاران اين امر فاقد هرگونه آگاهي از خطرات بهداشتي و زيست محيطي و تجهيزات و ملزومات ايمني مربوط هستند.
امروزه انواع فناوريهاي نوين و روشهاي مناسب بهداشتي و زيست محيطي در انجام فرآيند بازيافت باتريهاي سرب ي اسيدي فرسوده بويژه استحصال سرب از آنها که عمدهترين ماده حاصل از بازيافت اين باتريهاست، ابداع شده که اثرات زيست محيطي را به حداقل ميرساند.
● باتريهاي فرسوده منابع تامين سرب
هماکنون بازيافت باتريهاي سرب ي فرسوده به ۲ شيوه سنتي و اصولي در کشور صورت ميگيرد و کارشناسان معتقدند روشهاي اصولي نيز بايد با بهکارگيري فناوريهاي نوين و اصول زيست محيطي ارتقا يابند.
مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود ۶۰ درصد کل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و ۴۰ درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرب ارههاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود که اين مساله در سراسر دنيا يکي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است.
بازيافت کنندگان سنتي معمولا در کنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها مستقر هستند و همراه با آنها به بازيافت باتريهاي سرب اسيدي ميپردازند و مانند کل فعاليت اوراقچيها حجم دريافتي بازيافت کنندگان سنتي قابل پيشبيني نيست.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آب و خاک سازمان حفاظت محيط زيست که براساس تجزيه و تحليل کارشناسي از مستندات داخلي و خارجي با در نظرگيري قوانين و مقررات موجود کشور شامل قانون مديريت پسماند و کنوانسيون بازل در خصوص حملونقل برون مرزي پسماندهاي خطرناک و امحاي آنها صورت گرفته، عملکرد بازيافت کنندگان سنتي فاقد ماهيت صنعتي است و در بخش شکستن باتريها و ذوب شبکههاي سرب ي عملا متکي به نيروي کارگري، بدون هيچگونه آموزش، تجربه و حتي سرمايه است. باتريها به وسيله نيروي کارگري و با پتک و چکش خرد و اجزاي آن تفکيک ميشود.
براساس بررسيهاي صورت گرفته، محتويات دروني شبکهها و مواد فعال خارج و سپس باقيمانده مواد از روي شبکهها زدوده و همراه با رسوب ته باتري که عمدتا مرکب از سولفات سرب ، اکسيد سرب و سرب فلزي است، وارد زبالههاي عادي ميشوند.
هرچه مقدار سرمايه اين بازيافت کنندگان کمتر باشد، لوازم و تجهيزات کمتري مورد استفاده قرار ميگيرد و ابعاد محل بازيافت نيز تحت تاثير ميزان همين سرمايه است.
تحقيقات نشان ميدهد ، کيفيت سرب استحصالي ترکيبي از سرب خالص، اکسيد سرب ، آنتيموان و ناخالصي هاي سولفاتي ، کلسيمي ، آهني و مسي است که در مجموع سرب با خلوص ۹۲ تا ۹۵ درصد را حاصل ميکنند ، در کارگاههاي سنتي بازيافت امکانات آموزشي و ايمني حداقل است و کارکنان آنها از خطرات بالقوه سرب آگاهي کافي ندارند، از اينرو تعليم و آموزش اين کارکنان نيز بسيار ضروري است.
بررسيها نشان ميدهد، در بعضي کارخانجات بازيافت به روشهاي اصوليتر و با رعايت بيشتر اصول زيست محيطي صورت ميگيرد و سرب ي با درجه خلوص ۹۹/۹۹ درصد حاصل ميشود. سيستمهاي يکپارچه تهويه و تصفيه غبار ناشي از عمليات شکستن و ديگر فرآيندهاي مربوط موجب ممانعت از آلودگي محيط زيست و استفاده از محتواي بالاي غبار سرب ميشود.
فناوريهاي روز دنيا اين امکان را ميدهد که با بهرهگيري از مبدل کالدو، توانايي استفاده از هرگونه ماده حاوي سرب محقق شود و قادر است حتي باتريها را با تمام محتويات اعم از شبکهها، مواد فعال، پوسته و بدنه و جداکنندهها بازيافت کند.
همچنين بر اين اساس ميتوان باتريهاي نو را در ازاي دريافت باتري فرسوده به بهاي مصوب فروخت و در غير اين صورت مصرفکننده را موظف به پرداخت مبلغي بيشتر کرد. تحقيقات نشان ميدهد اين سياست بازگشت باتريهاي
فرسوده به کارخانجات توليد باتري را فراهم ميآورد.
● بازيافت باتريها
براساس دستورالعملهاي فني کنوانسيون بازل، فرآيند بازيافت متشکل از ۳ مرحله شکستن باتريها، احياي سرب و تصفيه سرب است. در فرآيند مدرن شکستن باتريهاي فرسوده، تماس انسان معمولا تا حد امکان کاهش يافته است و اين باتريها به وسيله صفحات خودکار دريافت و به سمت دستگاه خردکننده آنها تحت آسياب چکشي يا ديگر مکانيسمهاي خردکننده به قطعات کوچک تبديل ميشوند.
اين قطعات براساس خصوصيات چگالي و مکانيسم هاي هيدروليک در ۳ لايه تفکيک ميشوند؛ اول، قطعات سبک نظير پلاستيکها، دوم اکسيد سرب و سولفاتها و سوم لايه سنگين صفحات سرب ي و اتصال دهندههاست.
پس از مراحل تفکيک ، لايه آلي مورد تفکيک بيشتري قرار ميگيرد و پسماندهاي پليپروپيلن (مواد آلي سبک) و جداکنندهها و ابونيت (مواد آلي سنگين) از هم جدا ميشوند سپس مواد آلي سبک به منظور زدودن باقيمانده اکسيدهاي سرب شستشو مييابند و به قطعات کوچک براي مصارف آينده آسياب ميشوند ولي ابونيت و جداگرها به همان شکل انبار ميشوند.
اگر شکستن مکانيکي باتريها به هر دليلي امکانپذير نباشد، روش ايمن آماده سازي آن براي ذوب شامل سوراخ کردن و تخليه الکتروليت و تصفيه آن، جدا کردن صفحات و جداگرهاي باتري با اره دوار با استفاده از تجهيزات حفاظتي، فرستادن صفحات و شبکهها همراه با قسمت بالاي باتري به ذوبکننده و بازگشت باتري به کارخانه سازنده براي مصرف مجدد آنها صورت ميگيرد.
در مرحله دوم احياي سرب صورت ميگيرد و در مرحله سوم سرب تصفيه ميشود. در اين مرحله در صورتي که عمليات يک کارگاه ذوب تنها محدود به ترکيب احيا باشد ، آنچه توليد ميکند به عنوان سرب سخت يا آنتيمواني شناخته ميشود که اگر هدف يک کارگاه توليد سرب خالص باشد، شمش سرب خام بايد يک مرحله تصفيه را نيز با هدف فرآيند تصفيه و زدودن تقريبا همه مس، آنتيموان، آرسنيک و قلع متحمل شود.
● کنوانسيون بازل
کنوانسيون بازل يکي از کنوانسيونهاي بينالمللي زيستمحيطي است که دولت جمهوري اسلامي ايران نيز متعهد به اجراي آن است. بر اين اساس، حمل و نقل برونمرزي باتريهاي سرب ي اسيدي فرسوده و واردات و صادرات آنها به هر کشور عضو کنوانسيون بازل به عنوان يکي از پسماندهاي خطرناک مشمول اين کنوانسيون مبتني بر مفاد آن انجام ميگيرد و اين امر منوط به وجود مديريت صحيح زيست محيطي اينگونه پسماند در کشور و تاييد اين مديريت توسط مرجع ذيصلاح آن کشور و به تبع آن ارائه مجوز از سوي آن مرجع است لذا واردات خودسرانه اين باتريها بدون کسب مجوز از مراجع ذيصلاح کشور محل ورود امري غيرقانوني است.
کنوانسيون بازل همچنين طي تدوين دستورالعملهاي فني درخصوص مديريت صحيح زيست محيطي پسماندها، ديدگاهها و راهنماييهاي مفيدي را درخصوص ايجاد يا ارتقاي مديريت پسماندها ي خطرناک در کشورهاي عضو ارائه ميکند.
اهميت استفاده از سرب در صنعت از يك سو و خطرات بالقوه بهداشتي و زيست محيطي آن از سوي ديگر ، موجب توجه جامعه جهاني به چگونگي مديريت صحيح زيست محيطي بازيافت باتريهاي سربي اسيدي شده است. مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود 60 درصد كل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و 40 درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرباره‌هاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود.
اين مساله در سراسر دنيا يكي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است. هم‌اكنون بازيافت اين باتريها در كشور بيشتر به روش سنتي و در كنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها صورت ميگيرد.
بايد توجه كرد كه اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي اين مواد دركشور نيازمند در نظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است كه بر اساس اولويت هاي كشور تعيين شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمعآوري ، حملونقل و بازيافت صورت گيرد تا اثرات و خطرات زيست محيطي و بهداشتي بازيافت اين پسماندها كه تحت كنوانسيون بازل هستند، به حداقل كاهش يابد.
باتريهاي سربي اسيدي مجموعههايي كوچك براي ذخيره انرژي از طريق استفاده كنترل‌شده از واكنش‌هاي شيميايي هستند.
براساس تحقيقات صورت گرفته از سوي دفتر بررسي آلودگي آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست، اينگونه باتريها به دليل غيرقابل بازگشت بودن واكنش‌هاي شيميايي داراي دوره عمري مشخص هستند و پس از رسيدن به انتهاي دوره عمري خود، با وجود محتواي فلزي بالا بويژه سرب، غيراستفاده و فرسوده و در گروه پسماندهاي ويژه تقسيمبندي ميشوند.
تحقيقات نشان ميدهد بازيافت آنها و وارد كردن فلزاتي نظير سرب، قلع، آنتيموان، آرسنيك و مواد آلي نظير پليپروپيلن حاصل از بازيافت آنها به چرخه صنعت امري اقتصادي است ولي به دليل وجود خطرات مواد مختلف موجود در ساختار آنها بويژه فلزات سنگين، رعايت اصول بهداشتي و زيست محيطي ، استفاده از فناوريهاي نوين در جمعآوري و مراحل پيش‌بازيافت و بازيافت آنها ابداع شده است.
كارشناسان معتقدند اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي براي اين پسماند هاي ويژه در كشور نيازمند درنظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است كه بر اساس اولويت هاي كشور تعيين و تعريف شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمع آوري، حملونقل و بازيافت باشد.
بايد توجه كرد كه ايجاد سيستم جمعآوري تحت چارچوبي قانوني يكي از اولين مراحل مديريت صحيح زيست محيطي باتري هاي فرسوده است تا خطرات و اثرات زيست محيطي جانبي آنها به حداقل كاهش يابد.
بررسيها نشان ميدهد اين باتريها از طريق انجام همزمان چندين واكنش شيميايي، انرژي الكتريكي لازم را براي سيستمهاي خارجي فراهم مي‌كنند. هنگامي‌كه يك باتري بتدريج تخليه ميشود، غلظت اسيد سولفوريك و به تبع آن سرعت واكنش‌ها كاهش مييابد.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آّب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست، باتريها ميتوانند به دفعات شارژ و مجدد بهرهبرداري شوند، ولي شارژ و تخليه مكرر آنها موجب ميشود صفحات آنها كه از جنس اكسيد سرب هستند ، بتدريج به سولفات سرب آلوده شوند كه موجب كاهش و بالاخره توقف واكنش‌ها ميشود.
بعلاوه لايهاي نيز شامل سولفات سرب ، اكسيد سرب و سرب فلزي در كف باتري انباشته ميشود كه در اين هنگام باتري ديگر قابليت شارژ شدن را از دست داده و به بالاترين حد آلودگي رسيده است، اين باتري ديگر فرسوده است و كارايي لازم را ندارد و براي بازيافت آماده است.
باتريها داراي محتواي فلزي بالا بخصوص مقدار زيادي سرب هستند كه لازم است همراه با ديگر فلزات موجود در آنها نظير قلع، آنتيموان، آرسنيك و مواد آلي نظير پليپروپيلن مورد بازيافت قرار گرفته و مجدد وارد چرخه صنعت شوند.
اين فرآيند به دليل وجود فلزات سنگين، اسيد سولفوريك و انواع پلاستيك‌ها در صورت اعمال نشدن كنترل مناسب ميتوانند براي محيطزيست و سلامت بشر خطرناك و عوارض زيست محيطي جبرانناپذيري را به دنبال داشته باشند.
متاسفانه بر اساس گزارشهاي موجود، در بسياري از موارد ديده شده است كه بازيافت اين باتريها در كشور به روش سنتي صورت ميگيرد و كارگران و دست‌اندركاران اين امر فاقد هرگونه آگاهي از خطرات بهداشتي و زيست محيطي و تجهيزات و ملزومات ايمني مربوط هستند.
امروزه انواع فناوريهاي نوين و روشهاي مناسب بهداشتي و زيست محيطي در انجام فرآيند بازيافت باتريهاي سربي اسيدي فرسوده بويژه استحصال سرب از آنها كه عمدهترين ماده حاصل از بازيافت اين باتريهاست، ابداع شده كه اثرات زيست محيطي را به حداقل ميرساند.
مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود 60 درصد كل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و 40 درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرباره‌هاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود كه اين مساله در سراسر دنيا يكي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است.
بازيافت‌كنندگان سنتي معمولا در كنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها مستقر هستند و همراه با آنها به بازيافت باتريهاي سرب اسيدي ميپردازند و مانند كل فعاليت اوراقچيها حجم دريافتي بازيافت‌كنندگان سنتي قابل پيشبيني نيست.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست كه براساس تجزيه و تحليل كارشناسي از مستندات داخلي و خارجي با در نظرگيري قوانين و مقررات موجود كشور شامل قانون مديريت پسماند و كنوانسيون بازل در خصوص حملونقل برون مرزي پسماندهاي خطرناك و امحاي آنها صورت گرفته، عملكرد بازيافت‌كنندگان سنتي فاقد ماهيت صنعتي است و در بخش شكستن باتريها و ذوب شبكه‌هاي سربي عملا متكي به نيروي كارگري، بدون هيچگونه آموزش، تجربه و حتي سرمايه است. باتريها به وسيله نيروي كارگري و با پتك و چكش خرد و اجزاي آن تفكيك ميشود.
براساس بررسيهاي صورت گرفته، محتويات دروني شبكه‌ها و مواد فعال خارج و سپس باقيمانده مواد از روي شبكه‌ها زدوده و همراه با رسوب ته باتري كه عمدتا مركب از سولفات سرب، اكسيد سرب و سرب فلزي است، وارد زبالههاي عادي ميشوند.
هرچه مقدار سرمايه اين بازيافت‌كنندگان كمتر باشد، لوازم و تجهيزات كمتري مورد استفاده قرار ميگيرد و ابعاد محل بازيافت نيز تحت تاثير ميزان همين سرمايه است.
تحقيقات نشان ميدهد ، كيفيت سرب استحصالي تركيبي از سرب خالص، اكسيد سرب ، آنتيموان و ناخالصي هاي سولفاتي ، كلسيمي ، آهني و مسي است كه در مجموع سرب با خلوص 92 تا 95 درصد را حاصل مي‌كنند ، در كارگاه‌‌هاي سنتي بازيافت امكانات آموزشي و ايمني حداقل است و كاركنان آنها از خطرات بالقوه سرب آگاهي كافي ندارند، از اينرو تعليم و آموزش اين كاركنان نيز بسيار ضروري است.
بررسيها نشان ميدهد، در بعضي كارخانجات بازيافت به روشهاي اصوليتر و با رعايت بيشتر اصول زيست محيطي صورت ميگيرد و سربي با درجه خلوص 99/99 درصد حاصل ميشود. سيستمهاي يكپارچه تهويه و تصفيه غبار ناشي از عمليات شكستن و ديگر فرآيندهاي مربوط موجب ممانعت از آلودگي محيط زيست و استفاده از محتواي بالاي غبار سرب ميشود.
فناوريهاي روز دنيا اين امكان را ميدهد كه با بهرهگيري از مبدل كالدو، توانايي استفاده از هرگونه ماده حاوي سرب محقق شود و قادر است حتي باتريها را با تمام محتويات اعم از شبكه‌ها، مواد فعال، پوسته و بدنه و جداكننده‌ها بازيافت كند.
همچنين بر اين اساس ميتوان باتريهاي نو را در ازاي دريافت باتري فرسوده به بهاي مصوب فروخت و در غير اين صورت مصرف‌كننده را موظف به پرداخت مبلغي بيشتر كرد. تحقيقات نشان ميدهد اين سياست بازگشت باتريهاي فرسوده به كارخانجات توليد باتري را فراهم ميآورد.
اين قطعات براساس خصوصيات چگالي و مكانيسم هاي هيدروليك در 3 لايه تفكيك ميشوند؛ اول، قطعات سبك نظير پلاستيك‌ها، دوم اكسيد سرب و سولفاتها و سوم لايه سنگين صفحات سربي و اتصال دهندههاست.
پس از مراحل تفكيك ، لايه آلي مورد تفكيك بيشتري قرار ميگيرد و پسماندهاي پليپروپيلن (مواد آلي سبك) و جداكننده‌ها و ابونيت (مواد آلي سنگين) از هم جدا ميشوند سپس مواد آلي سبك به منظور زدودن باقيمانده اكسيد‌‌هاي سرب شستشو مييابند و به قطعات كوچك براي مصارف آينده آسياب ميشوند ولي ابونيت و جداگرها به همان شكل انبار ميشوند.
اگر شكستن مكانيكي باتريها به هر دليلي امكان‌پذير نباشد، روش ايمن آماده سازي آن براي ذوب شامل سوراخ كردن و تخليه الكتروليت و تصفيه آن، جدا كردن صفحات و جداگرهاي باتري با اره دوار با استفاده از تجهيزات حفاظتي، فرستادن صفحات و شبكه‌ها همراه با قسمت بالاي باتري به ذوب‌كننده و بازگشت باتري به كارخانه سازنده براي مصرف مجدد آنها صورت ميگيرد.
در مرحله دوم احياي سرب صورت ميگيرد و در مرحله سوم سرب تصفيه ميشود. در اين مرحله در صورتي كه عمليات يك كارگاه ذوب تنها محدود به تركيب احيا باشد ، آنچه توليد مي‌كند به عنوان سرب سخت يا آنتيمواني شناخته ميشود كه اگر هدف يك كارگاه توليد سرب خالص باشد، شمش سرب خام بايد يك مرحله تصفيه را نيز با هدف فرآيند تصفيه و زدودن تقريبا همه مس، آنتيموان، آرسنيك و قلع متحمل شود.
كنوانسيون بازل همچنين طي تدوين دستورالعملهاي فني درخصوص مديريت صحيح زيست محيطي پسماندها، ديدگاهها و راهنماييهاي مفيدي را درخصوص ايجاد يا ارتقاي مديريت پسماندهاي خطرناك در كشور‌‌هاي عضو ارائه مي‌كند.
بايد توجه كرد كه اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي اين مواد دركشور نيازمند در نظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است كه بر اساس اولويت هاي كشور تعيين شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمعآوري ، حملونقل و بازيافت صورت گيرد تا اثرات و خطرات زيست محيطي و بهداشتي بازيافت اين پسماندها كه تحت كنوانسيون بازل هستند، به حداقل كاهش يابد.
باتريهاي سربي اسيدي مجموعههايي كوچك براي ذخيره انرژي از طريق استفاده كنترل‌شده از واكنش‌هاي شيميايي هستند.
براساس تحقيقات صورت گرفته از سوي دفتر بررسي آلودگي آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست، اينگونه باتريها به دليل غيرقابل بازگشت بودن واكنش‌هاي شيميايي داراي دوره عمري مشخص هستند و پس از رسيدن به انتهاي دوره عمري خود، با وجود محتواي فلزي بالا بويژه سرب، غيراستفاده و فرسوده و در گروه پسماندهاي ويژه تقسيمبندي ميشوند.
تحقيقات نشان ميدهد بازيافت آنها و وارد كردن فلزاتي نظير سرب، قلع، آنتيموان، آرسنيك و مواد آلي نظير پليپروپيلن حاصل از بازيافت آنها به چرخه صنعت امري اقتصادي است ولي به دليل وجود خطرات مواد مختلف موجود در ساختار آنها بويژه فلزات سنگين، رعايت اصول بهداشتي و زيست محيطي ، استفاده از فناوريهاي نوين در جمعآوري و مراحل پيش‌بازيافت و بازيافت آنها ابداع شده است.
كارشناسان معتقدند اجراي بازيافت زيست محيطي و بهداشتي براي اين پسماند هاي ويژه در كشور نيازمند درنظرگيري راهبردها و خط مشي هايي است كه بر اساس اولويت هاي كشور تعيين و تعريف شده و بايد در جهت تدوين چارچوبي قانوني براي جمع آوري، حملونقل و بازيافت باشد.
بايد توجه كرد كه ايجاد سيستم جمعآوري تحت چارچوبي قانوني يكي از اولين مراحل مديريت صحيح زيست محيطي باتري هاي فرسوده است تا خطرات و اثرات زيست محيطي جانبي آنها به حداقل كاهش يابد.
باتريهاي سربي اسيدي
سرب يكي از فلزات گروه چهارم و رديف ششم جدول تناوبي با ظرفيت 2 و 4 است كه آلياژ آن با فلزات مختلف نظير آنتيموان، قلع، آرسنيك و برليم كاربرد‌هاي وسيع در صنعت دارد كه يكي از مصارف اين فلز كاربرد آن در ساخت باتريهاي سربي اسيدي است.بررسيها نشان ميدهد اين باتريها از طريق انجام همزمان چندين واكنش شيميايي، انرژي الكتريكي لازم را براي سيستمهاي خارجي فراهم مي‌كنند. هنگامي‌كه يك باتري بتدريج تخليه ميشود، غلظت اسيد سولفوريك و به تبع آن سرعت واكنش‌ها كاهش مييابد.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آّب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست، باتريها ميتوانند به دفعات شارژ و مجدد بهرهبرداري شوند، ولي شارژ و تخليه مكرر آنها موجب ميشود صفحات آنها كه از جنس اكسيد سرب هستند ، بتدريج به سولفات سرب آلوده شوند كه موجب كاهش و بالاخره توقف واكنش‌ها ميشود.
بعلاوه لايهاي نيز شامل سولفات سرب ، اكسيد سرب و سرب فلزي در كف باتري انباشته ميشود كه در اين هنگام باتري ديگر قابليت شارژ شدن را از دست داده و به بالاترين حد آلودگي رسيده است، اين باتري ديگر فرسوده است و كارايي لازم را ندارد و براي بازيافت آماده است.
باتريها داراي محتواي فلزي بالا بخصوص مقدار زيادي سرب هستند كه لازم است همراه با ديگر فلزات موجود در آنها نظير قلع، آنتيموان، آرسنيك و مواد آلي نظير پليپروپيلن مورد بازيافت قرار گرفته و مجدد وارد چرخه صنعت شوند.
اين فرآيند به دليل وجود فلزات سنگين، اسيد سولفوريك و انواع پلاستيك‌ها در صورت اعمال نشدن كنترل مناسب ميتوانند براي محيطزيست و سلامت بشر خطرناك و عوارض زيست محيطي جبرانناپذيري را به دنبال داشته باشند.
متاسفانه بر اساس گزارشهاي موجود، در بسياري از موارد ديده شده است كه بازيافت اين باتريها در كشور به روش سنتي صورت ميگيرد و كارگران و دست‌اندركاران اين امر فاقد هرگونه آگاهي از خطرات بهداشتي و زيست محيطي و تجهيزات و ملزومات ايمني مربوط هستند.
امروزه انواع فناوريهاي نوين و روشهاي مناسب بهداشتي و زيست محيطي در انجام فرآيند بازيافت باتريهاي سربي اسيدي فرسوده بويژه استحصال سرب از آنها كه عمدهترين ماده حاصل از بازيافت اين باتريهاست، ابداع شده كه اثرات زيست محيطي را به حداقل ميرساند.
باتريهاي فرسوده منابع تامين سرب
هم‌اكنون بازيافت باتريهاي سربي فرسوده به 2 شيوه سنتي و اصولي در كشور صورت ميگيرد و كارشناسان معتقدند روشهاي اصولي نيز بايد با به‌كارگيري فناوريهاي نوين و اصول زيست محيطي ارتقا يابند.مطالعات انجام شده نشان ميدهد امروزه حدود 60 درصد كل توليد سرب تصفيه شده از معادن سرب تامين و 40 درصد باقيمانده از بازيافت قراضهها و سرباره‌هاي باتريهاي فرسوده حاصل ميشود كه اين مساله در سراسر دنيا يكي از منابع مهم دستيابي به سرب خالص است.
بازيافت‌كنندگان سنتي معمولا در كنار اوراقچيهاي حرفهاي خودروها مستقر هستند و همراه با آنها به بازيافت باتريهاي سرب اسيدي ميپردازند و مانند كل فعاليت اوراقچيها حجم دريافتي بازيافت‌كنندگان سنتي قابل پيشبيني نيست.
بر اساس تحقيقات دفتر بررسي آلودگي آب و خاك سازمان حفاظت محيط زيست كه براساس تجزيه و تحليل كارشناسي از مستندات داخلي و خارجي با در نظرگيري قوانين و مقررات موجود كشور شامل قانون مديريت پسماند و كنوانسيون بازل در خصوص حملونقل برون مرزي پسماندهاي خطرناك و امحاي آنها صورت گرفته، عملكرد بازيافت‌كنندگان سنتي فاقد ماهيت صنعتي است و در بخش شكستن باتريها و ذوب شبكه‌هاي سربي عملا متكي به نيروي كارگري، بدون هيچگونه آموزش، تجربه و حتي سرمايه است. باتريها به وسيله نيروي كارگري و با پتك و چكش خرد و اجزاي آن تفكيك ميشود.
براساس بررسيهاي صورت گرفته، محتويات دروني شبكه‌ها و مواد فعال خارج و سپس باقيمانده مواد از روي شبكه‌ها زدوده و همراه با رسوب ته باتري كه عمدتا مركب از سولفات سرب، اكسيد سرب و سرب فلزي است، وارد زبالههاي عادي ميشوند.
هرچه مقدار سرمايه اين بازيافت‌كنندگان كمتر باشد، لوازم و تجهيزات كمتري مورد استفاده قرار ميگيرد و ابعاد محل بازيافت نيز تحت تاثير ميزان همين سرمايه است.
تحقيقات نشان ميدهد ، كيفيت سرب استحصالي تركيبي از سرب خالص، اكسيد سرب ، آنتيموان و ناخالصي هاي سولفاتي ، كلسيمي ، آهني و مسي است كه در مجموع سرب با خلوص 92 تا 95 درصد را حاصل مي‌كنند ، در كارگاه‌‌هاي سنتي بازيافت امكانات آموزشي و ايمني حداقل است و كاركنان آنها از خطرات بالقوه سرب آگاهي كافي ندارند، از اينرو تعليم و آموزش اين كاركنان نيز بسيار ضروري است.
بررسيها نشان ميدهد، در بعضي كارخانجات بازيافت به روشهاي اصوليتر و با رعايت بيشتر اصول زيست محيطي صورت ميگيرد و سربي با درجه خلوص 99/99 درصد حاصل ميشود. سيستمهاي يكپارچه تهويه و تصفيه غبار ناشي از عمليات شكستن و ديگر فرآيندهاي مربوط موجب ممانعت از آلودگي محيط زيست و استفاده از محتواي بالاي غبار سرب ميشود.
فناوريهاي روز دنيا اين امكان را ميدهد كه با بهرهگيري از مبدل كالدو، توانايي استفاده از هرگونه ماده حاوي سرب محقق شود و قادر است حتي باتريها را با تمام محتويات اعم از شبكه‌ها، مواد فعال، پوسته و بدنه و جداكننده‌ها بازيافت كند.
همچنين بر اين اساس ميتوان باتريهاي نو را در ازاي دريافت باتري فرسوده به بهاي مصوب فروخت و در غير اين صورت مصرف‌كننده را موظف به پرداخت مبلغي بيشتر كرد. تحقيقات نشان ميدهد اين سياست بازگشت باتريهاي فرسوده به كارخانجات توليد باتري را فراهم ميآورد.
بازيافت باتريها
براساس دستورالعملهاي فني كنوانسيون بازل، فرآيند بازيافت متشكل از 3 مرحله شكستن باتريها، احياي سرب و تصفيه سرب است. در فرآيند مدرن شكستن باتريهاي فرسوده، تماس انسان معمولا تا حد امكان كاهش يافته است و اين باتريها به وسيله صفحات خودكار دريافت و به سمت دستگاه خردكننده آنها تحت آسياب چكشي يا ديگر مكانيسم‌‌هاي خردكننده به قطعات كوچك تبديل ميشوند.اين قطعات براساس خصوصيات چگالي و مكانيسم هاي هيدروليك در 3 لايه تفكيك ميشوند؛ اول، قطعات سبك نظير پلاستيك‌ها، دوم اكسيد سرب و سولفاتها و سوم لايه سنگين صفحات سربي و اتصال دهندههاست.
پس از مراحل تفكيك ، لايه آلي مورد تفكيك بيشتري قرار ميگيرد و پسماندهاي پليپروپيلن (مواد آلي سبك) و جداكننده‌ها و ابونيت (مواد آلي سنگين) از هم جدا ميشوند سپس مواد آلي سبك به منظور زدودن باقيمانده اكسيد‌‌هاي سرب شستشو مييابند و به قطعات كوچك براي مصارف آينده آسياب ميشوند ولي ابونيت و جداگرها به همان شكل انبار ميشوند.
اگر شكستن مكانيكي باتريها به هر دليلي امكان‌پذير نباشد، روش ايمن آماده سازي آن براي ذوب شامل سوراخ كردن و تخليه الكتروليت و تصفيه آن، جدا كردن صفحات و جداگرهاي باتري با اره دوار با استفاده از تجهيزات حفاظتي، فرستادن صفحات و شبكه‌ها همراه با قسمت بالاي باتري به ذوب‌كننده و بازگشت باتري به كارخانه سازنده براي مصرف مجدد آنها صورت ميگيرد.
در مرحله دوم احياي سرب صورت ميگيرد و در مرحله سوم سرب تصفيه ميشود. در اين مرحله در صورتي كه عمليات يك كارگاه ذوب تنها محدود به تركيب احيا باشد ، آنچه توليد مي‌كند به عنوان سرب سخت يا آنتيمواني شناخته ميشود كه اگر هدف يك كارگاه توليد سرب خالص باشد، شمش سرب خام بايد يك مرحله تصفيه را نيز با هدف فرآيند تصفيه و زدودن تقريبا همه مس، آنتيموان، آرسنيك و قلع متحمل شود.
كنوانسيون بازل
كنوانسيون بازل يكي از كنوانسيون‌‌هاي بينالمللي زيستمحيطي است كه دولت جمهوري اسلامي ايران نيز متعهد به اجراي آن است. بر اين اساس، حمل و نقل برونمرزي باتريهاي سربي اسيدي فرسوده و واردات و صادرات آنها به هر كشور عضو كنوانسيون بازل به عنوان يكي از پسماندهاي خطرناك مشمول اين كنوانسيون مبتني بر مفاد آن انجام ميگيرد و اين امر منوط به وجود مديريت صحيح زيست محيطي اينگونه پسماند در كشور و تاييد اين مديريت توسط مرجع ذيصلاح آن كشور و به تبع آن ارائه مجوز از سوي آن مرجع است لذا واردات خودسرانه اين باتريها بدون كسب مجوز از مراجع ذيصلاح كشور محل ورود امري غيرقانوني است.كنوانسيون بازل همچنين طي تدوين دستورالعملهاي فني درخصوص مديريت صحيح زيست محيطي پسماندها، ديدگاهها و راهنماييهاي مفيدي را درخصوص ايجاد يا ارتقاي مديريت پسماندهاي خطرناك در كشور‌‌هاي عضو ارائه مي‌كند.
حميده سادات هاشمي
منبع : جام جم
farfarmetal
عضو جدید
منم دقیقا دنبال مطلب راجع به بازیافت سرب ام. ممنون میشم اگه کمکم کنین
Similar threads
| Thread starter | عنوان | تالار | پاسخ ها | تاریخ |
|---|---|---|---|---|
|
برنز - روش هاي بازيافت ، مصارف و ... (كمك) | درخواست ها | 2 | |
| S | مقاله يا كنفرانس در مورد بازيافت ماسه در ريخته گري | درخواست ها | 1 |