زبانها و گویشها
- شروع کننده موضوع mr.abooli
- تاریخ شروع
زبان گیلکی
زبان گیلکی
زبان گیلکی از گروه زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی است، که در قسمت گیلان و دیلمستان متداول بوده [۱]. [۲] و زبان مادری مردم استان گیلان و جوامع کوچکتری در استانهای مجاور، از جمله استانهای مازندران و زنجان، و نیز در استان تهران است. [۳] این زبان شاخه‌ای از زبانی است به نام پهلوی اشکانی و مردم سرزمینهای گیلان، طبرستان (مازندران) قدیم)، گرگان، قزوین، ری، دامغان، سمنان، همدان، آذربایجان، لرستان، کردستان و ... با آن یا لهجه‌ای از آن سخن می‌گفتند. [۴]
زبان گیلکی، مشتمل بر سه لهجه بیه‌پسی (گیلان غربی)، بیه‌پیشی (گیلان شرقی؛ بيه پيش)، و گالشی می‌باشد. مردم شمال غربی گیلان، به زبانی دیگر از خانواده گویش های كناره دریای مازندران که زبان تالشی باشد تکلم می‌کنند.
زبان گیلکی
زبان گیلکی از گروه زبانهای ایرانی شاخه شمال غربی است، که در قسمت گیلان و دیلمستان متداول بوده [۱]. [۲] و زبان مادری مردم استان گیلان و جوامع کوچکتری در استانهای مجاور، از جمله استانهای مازندران و زنجان، و نیز در استان تهران است. [۳] این زبان شاخه‌ای از زبانی است به نام پهلوی اشکانی و مردم سرزمینهای گیلان، طبرستان (مازندران) قدیم)، گرگان، قزوین، ری، دامغان، سمنان، همدان، آذربایجان، لرستان، کردستان و ... با آن یا لهجه‌ای از آن سخن می‌گفتند. [۴]
زبان گیلکی، مشتمل بر سه لهجه بیه‌پسی (گیلان غربی)، بیه‌پیشی (گیلان شرقی؛ بيه پيش)، و گالشی می‌باشد. مردم شمال غربی گیلان، به زبانی دیگر از خانواده گویش های كناره دریای مازندران که زبان تالشی باشد تکلم می‌کنند.
تالشی
تالشی
تالشی نام یکی از زبانهای ایرانی شمال غربی است و همچنین به فردی که گویشور آن زبان باشد می‌گویند. زبان تالشی از ریشه پهلوی اشکانی و هم‌ریشه با زبانهای کرانه خزر همچون گیلکی و مازندرانی است ولی با آنها تفاوتی آشکار دارد. تاتها و تالشی‌ها و مازندرانیها به لهجه‌هایی سخن می‌گویند که در بسیاری موارد با زبان فارسی تفاوت داشته و با مادی و پارتی و اوستایی مشابهت دارد. [۱] زبان تالشی مشابهت با زبانهای اوستایی و کردی دارد. [۲] [۳] [۴] تالشی در بخش شمالی استان گیلان و شهرستان نمین در استان اردبیل، ایران و استان لنکران-آستارا در جنوب جمهوری آذربایجان صحبت می‌شود.
تالشی
تالشی نام یکی از زبانهای ایرانی شمال غربی است و همچنین به فردی که گویشور آن زبان باشد می‌گویند. زبان تالشی از ریشه پهلوی اشکانی و هم‌ریشه با زبانهای کرانه خزر همچون گیلکی و مازندرانی است ولی با آنها تفاوتی آشکار دارد. تاتها و تالشی‌ها و مازندرانیها به لهجه‌هایی سخن می‌گویند که در بسیاری موارد با زبان فارسی تفاوت داشته و با مادی و پارتی و اوستایی مشابهت دارد. [۱] زبان تالشی مشابهت با زبانهای اوستایی و کردی دارد. [۲] [۳] [۴] تالشی در بخش شمالی استان گیلان و شهرستان نمین در استان اردبیل، ایران و استان لنکران-آستارا در جنوب جمهوری آذربایجان صحبت می‌شود.
مردم تالش را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
مردم تالش را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
مردم تالش را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
از دیرباز زندگی در کوهستانهای بلند، گالش‌ها را در برابر بیماریهای گوناگون بیمه می‌کرده‌است. راه‌های دشوارگذر و باریک که رخنه در آن دشوار بود گالشان را تنومند، چالاک و گردنکش بار آورده بود. از همین رو و با وجود ساختار کوچنشین در برابر نیروهای پیرامون خود به ستیز برمی خاستند. چیرگی بر چنین مردم بی نیاز، دلاور و بی باک بسیار سخت بود در حالی که تالشان، یعنی جلگه‌ای‌ها، دچار بیماریهای گوناگون بوده و به آسانی زیر چیرگی فرمانروایان گوناگون در می‌آمدند.
گالشان نمی‌خواستند با جایگیری در جلگه‌ها به سرنوشت همکیشان تالشی خود دچار شوند، از همین رو گسترش آبادی‌ها – به ویژه شهرها – تا پایان سده هژدهم در سراسر منطقه تالش با کندی ویژه‌ای دنبال می‌شد امری که به مهاجران – به ویژه ترکان- فرصت می‌داد خلأ پدید آمده از عدم حضور آنها را پر کنند. در گیلان هرجا سخن از تفنگ اندازی زبردستانه، کشتن جانوران بزرگ پیکر، ورزیدگی در سوارکاری و جز اینهاست، نام گالش میدرخشد.
جنگجویی
تالشان به دلیل برخورداری از توانایی جسمی بالا و چیره دستی در تیراندازی نگهبانی بیشینه شهرهای گیلان را بر دوش داشته‌اند. میرزا احمد میرزا خداویردی در توصیف و بازنمود جنگهای تالشان می‌نویسد که آنها خنجر به دست یاعلی گویان به دشمن هجوم می‌بردند. تالشان از رهگذر ساختار قومی ویژه خود، واپسین واردکننده فناوریهای زمان خود به ویژه جنگ افزار بوده‌اند. در دوره شاه تهماسب نخستین گروه سیصد نفره تالشان که در سپاه صفوی خدمت می‌کردند مجهز به تفنگ شدند؛ ولی تا پایان دوره دوم جنگهای ایران و روس کاربرد جنگ افزار سرد در جنگ با دشمنان همواره در میان آنها رواج داشت. افزون بر حضور تالشان در سپاه صفوی که در اواخر پادشاهی تهماسب یکم به پیرامون هزار تن می‌رسید امکان بسیج گسترده تالشان در سراسر سامان تالش نشین وجود داشت. برجسته‌ترین وظیفه و خویشکار تالشان در دوره صفویان داشتن نیروهای چریکی لازم برای پاسداشت منافع شاه در کرانه‌های خزر بود. در مقابل صفویان آنها را مالکان سرزمینهای کرگانرود، آستارا، زووند، اولوف، اُجارود و ارچوان اعلام کردند. فرمانداران تالش به خاطر منافع ایلی گاه در کنار شاه و زمانی هم برای نگهداشت چیرگی یا افزایش چیرگی خویش با فرمانروایان نواحی گوناگون از جمله شیروان و گیلان به ستیز برمی خاستند.
تالش‌های استان اردبیل به خوبی زبان خودرا حفظ کرده‌اند. عنبران نمین اردبیل زبان تالش یرا هنوز پاس می‌دارند
منابع
مردم تالش را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
مردم تالش را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
- مردم یکجانشین که در روستاها و شهرها زندگی می‌کنند و پیشه شان کشاورزی است و به آنها «تالش» می‌گویند.
- باشندگان بلندیها که پیشه آنها دامداری است و اصطلاحا «گالش» نامیده می‌شوند.
از دیرباز زندگی در کوهستانهای بلند، گالش‌ها را در برابر بیماریهای گوناگون بیمه می‌کرده‌است. راه‌های دشوارگذر و باریک که رخنه در آن دشوار بود گالشان را تنومند، چالاک و گردنکش بار آورده بود. از همین رو و با وجود ساختار کوچنشین در برابر نیروهای پیرامون خود به ستیز برمی خاستند. چیرگی بر چنین مردم بی نیاز، دلاور و بی باک بسیار سخت بود در حالی که تالشان، یعنی جلگه‌ای‌ها، دچار بیماریهای گوناگون بوده و به آسانی زیر چیرگی فرمانروایان گوناگون در می‌آمدند.
گالشان نمی‌خواستند با جایگیری در جلگه‌ها به سرنوشت همکیشان تالشی خود دچار شوند، از همین رو گسترش آبادی‌ها – به ویژه شهرها – تا پایان سده هژدهم در سراسر منطقه تالش با کندی ویژه‌ای دنبال می‌شد امری که به مهاجران – به ویژه ترکان- فرصت می‌داد خلأ پدید آمده از عدم حضور آنها را پر کنند. در گیلان هرجا سخن از تفنگ اندازی زبردستانه، کشتن جانوران بزرگ پیکر، ورزیدگی در سوارکاری و جز اینهاست، نام گالش میدرخشد.
جنگجویی
تالشان به دلیل برخورداری از توانایی جسمی بالا و چیره دستی در تیراندازی نگهبانی بیشینه شهرهای گیلان را بر دوش داشته‌اند. میرزا احمد میرزا خداویردی در توصیف و بازنمود جنگهای تالشان می‌نویسد که آنها خنجر به دست یاعلی گویان به دشمن هجوم می‌بردند. تالشان از رهگذر ساختار قومی ویژه خود، واپسین واردکننده فناوریهای زمان خود به ویژه جنگ افزار بوده‌اند. در دوره شاه تهماسب نخستین گروه سیصد نفره تالشان که در سپاه صفوی خدمت می‌کردند مجهز به تفنگ شدند؛ ولی تا پایان دوره دوم جنگهای ایران و روس کاربرد جنگ افزار سرد در جنگ با دشمنان همواره در میان آنها رواج داشت. افزون بر حضور تالشان در سپاه صفوی که در اواخر پادشاهی تهماسب یکم به پیرامون هزار تن می‌رسید امکان بسیج گسترده تالشان در سراسر سامان تالش نشین وجود داشت. برجسته‌ترین وظیفه و خویشکار تالشان در دوره صفویان داشتن نیروهای چریکی لازم برای پاسداشت منافع شاه در کرانه‌های خزر بود. در مقابل صفویان آنها را مالکان سرزمینهای کرگانرود، آستارا، زووند، اولوف، اُجارود و ارچوان اعلام کردند. فرمانداران تالش به خاطر منافع ایلی گاه در کنار شاه و زمانی هم برای نگهداشت چیرگی یا افزایش چیرگی خویش با فرمانروایان نواحی گوناگون از جمله شیروان و گیلان به ستیز برمی خاستند.
تالش‌های استان اردبیل به خوبی زبان خودرا حفظ کرده‌اند. عنبران نمین اردبیل زبان تالش یرا هنوز پاس می‌دارند
منابع
- <LI id=cite_note-0>↑ دیاکونف، ا. م. : تاریخ ماد، ترجمه کریم کشاورز <LI id=cite_note-1>↑ زبان تالشی و خویشاوندی آن با زبان کردی <LI id=cite_note-2>↑ دایره المعارف بزرگ اسلامی جلد ۱۴ مدخل تالش. علی عبدلی
- ↑ علی عبدلی، فرهنگ تطبیقی تالشی - تاتی - آذری ، تهران ، ۱۳۸۰ .
زبان کردی
زبان کردی
زبان کردی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییر مسیر از کردی)
پرش به: ناوبری, جستجو
زبان کردی زبانی است که کردها هم اینک با آن سخن می‌گویند. زبان کردی از زیرگروه شمال غربی زبانهای ایرانی است که خود در شاخه هندوایرانی خانواده زبانهای هندواروپایی دسته بندی می‌شود.
زبان كردى اخص را كرمانجى مينامند كه خود لهجه هاى متعدد دارد مانند: مكرى، سليمانيه يى، سنندجى، كرمانشاهى، بايزيدى، عبدويى، زندى. [۱] [۲] زبان كردى با دسته شمالى لهجه هاى ايرانى غربى بعض مشابهات دارد، و از زبانهاى مهم دسته غربى بشمار ميرود وصاحب اشعار و تصانيف، قصص و سنن ادبى است. [۳] [۴]
شبیه ترین زبانها به زبان کردی، لری، بختیاری، فارسی، بلوچی، تالشی، تاتی، تبری، گیلکی، دیلمی، سمنانی، سنگسری، زازاکی، گورانی، زبان آذری و زبانهای ایران مرکزی هستند، این زبانها متعلق به زبانهای ایرانی غربی هستند. [۵] [۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰]
«زبان کُردی» بر خلاف زبان فارسی یک شکل استاندارد ندارد.[۱۱][۱۲] و اصطلاح زبان کردی امروزه برای طیفی از زبانها و گویشهای ایرانی شاخه شمال غربی استفاده می‌شود که گاه به هم نزدیک و گاه نسبت به هم از نظر زبان‌شناسی دورند.[۱۳]
زبان کردی عمدتا در بخشهایی از ترکیه، ایران، سوریه، عراق و تعدادی از جمهوری های شوروی سابق مورد استفاده قرار می‌گیرد. جمعیتهای پراکنده کرد همچنین در اروپا نیز زندگی می‌کنند.
کردهای مهاجر همچنین جمعیت های قابل توجهی را در آلمان , نروژ و سوئد تشکیل داده اند.
[۱۴] شاخه‌های اصلی زبان کردی عبارتند از: [۱۵] [۱۶] [۱۷] [۱۸] [۱۹]
محدوده‌های قرمز رنگ روی نقشه نشانگر مناطقی است که در آنها زبان کردی به عنوان زبان مادری صحبت می‌شود
فهرست مندرجات
[نهفتن]
باستان
پروفسور ن. مکنزی نوشته است[۲۴] که در نظر اول می‌توان انتظار داشت که منظور از زبان مادی زبان کردی است ... معتبرترین زبانشناس زبان کُردی ولادیمیر مینورسکی نیز همین نظر را تایید می‌کند:[۲۵]
«اگر کردها از نوادگان مادها نباشند، پس بر سر ملتی چنین کهن و مقتدر چه آمده‌است و این همه قبیله و تیرهٔ مختلف کرد که به یک زبان ایرانی و جدای از زبان دیگر ایرانیان تکلم می‌کنند؛ از کجا آمده‌اند؟» (مینورسکی ۱۹۷۳)
تئودور نولدکه خاورشناس آلمانی، معتقد است که اگر روزی زبان مادی درست شناخته شود، بدون شک خویشاوندی بسیار نزدیکی با زبان پارسی باستان خواهد داشت. اکنون با کاوش در مناطق غرب ایران از مادها آثاری در تپه هگمتانه در دست است.
میانه و نو
کردی از ریشه زبان های ایران قبل از حمله اعراب به ایران، يعنی زبان پهلوی اشکانی است. این گويش از عربی و ترکی تأثير چندان نپذيرفته و کمابیش اصیل مانده است. زبان کردی دارای ادبی بسیار پهناور است. قديم‌ترين نوشته به زبان پهلوی اشکانی قباله‌ای است که از اورامان در کردستان به دست آمده. [۲۶]
زبان کردی
زبان کردی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
(تغییر مسیر از کردی)
پرش به: ناوبری, جستجو
زبان کردی زبانی است که کردها هم اینک با آن سخن می‌گویند. زبان کردی از زیرگروه شمال غربی زبانهای ایرانی است که خود در شاخه هندوایرانی خانواده زبانهای هندواروپایی دسته بندی می‌شود.
زبان كردى اخص را كرمانجى مينامند كه خود لهجه هاى متعدد دارد مانند: مكرى، سليمانيه يى، سنندجى، كرمانشاهى، بايزيدى، عبدويى، زندى. [۱] [۲] زبان كردى با دسته شمالى لهجه هاى ايرانى غربى بعض مشابهات دارد، و از زبانهاى مهم دسته غربى بشمار ميرود وصاحب اشعار و تصانيف، قصص و سنن ادبى است. [۳] [۴]
شبیه ترین زبانها به زبان کردی، لری، بختیاری، فارسی، بلوچی، تالشی، تاتی، تبری، گیلکی، دیلمی، سمنانی، سنگسری، زازاکی، گورانی، زبان آذری و زبانهای ایران مرکزی هستند، این زبانها متعلق به زبانهای ایرانی غربی هستند. [۵] [۶] [۷] [۸] [۹] [۱۰]
«زبان کُردی» بر خلاف زبان فارسی یک شکل استاندارد ندارد.[۱۱][۱۲] و اصطلاح زبان کردی امروزه برای طیفی از زبانها و گویشهای ایرانی شاخه شمال غربی استفاده می‌شود که گاه به هم نزدیک و گاه نسبت به هم از نظر زبان‌شناسی دورند.[۱۳]
زبان کردی عمدتا در بخشهایی از ترکیه، ایران، سوریه، عراق و تعدادی از جمهوری های شوروی سابق مورد استفاده قرار می‌گیرد. جمعیتهای پراکنده کرد همچنین در اروپا نیز زندگی می‌کنند.
کردهای مهاجر همچنین جمعیت های قابل توجهی را در آلمان , نروژ و سوئد تشکیل داده اند.
[۱۴] شاخه‌های اصلی زبان کردی عبارتند از: [۱۵] [۱۶] [۱۷] [۱۸] [۱۹]
- کردی شمال-غرب: کرمانجی
- کردی مرکز: سورانی
- کردی جنوبی: سنجابی، کرمانشاهی، کلهری، لکی، لرىپشتکوه. [۲۰] [۲۱]
محدوده‌های قرمز رنگ روی نقشه نشانگر مناطقی است که در آنها زبان کردی به عنوان زبان مادری صحبت می‌شود
فهرست مندرجات
[نهفتن]
- <LI class="toclevel-1 tocsection-1">۱ تاریخچه زبان کردی
- <LI class="toclevel-2 tocsection-2">۱.۱ باستان
- ۱.۲ میانه و نو
- ۸ پیوند به بیرون
باستان
پروفسور ن. مکنزی نوشته است[۲۴] که در نظر اول می‌توان انتظار داشت که منظور از زبان مادی زبان کردی است ... معتبرترین زبانشناس زبان کُردی ولادیمیر مینورسکی نیز همین نظر را تایید می‌کند:[۲۵]
«اگر کردها از نوادگان مادها نباشند، پس بر سر ملتی چنین کهن و مقتدر چه آمده‌است و این همه قبیله و تیرهٔ مختلف کرد که به یک زبان ایرانی و جدای از زبان دیگر ایرانیان تکلم می‌کنند؛ از کجا آمده‌اند؟» (مینورسکی ۱۹۷۳)
تئودور نولدکه خاورشناس آلمانی، معتقد است که اگر روزی زبان مادی درست شناخته شود، بدون شک خویشاوندی بسیار نزدیکی با زبان پارسی باستان خواهد داشت. اکنون با کاوش در مناطق غرب ایران از مادها آثاری در تپه هگمتانه در دست است.
میانه و نو
کردی از ریشه زبان های ایران قبل از حمله اعراب به ایران، يعنی زبان پهلوی اشکانی است. این گويش از عربی و ترکی تأثير چندان نپذيرفته و کمابیش اصیل مانده است. زبان کردی دارای ادبی بسیار پهناور است. قديم‌ترين نوشته به زبان پهلوی اشکانی قباله‌ای است که از اورامان در کردستان به دست آمده. [۲۶]
لینکهای انواع گویشها و زبانها هم مشخصه
درود بر تمامی اقوام اصیل ایران
این یکی رو باهات موافقم... حیف فقط تشکر ندارم
سهند جان کارت درسته
کاش اون یارویی که منبع میخواست برای وجودیت ما بیاد و بخونه
فقط یه چیزی اسم تاریخی کادوس بوده
منم ایشالا یه چیزایی دارم میزارم برات
---------------------------------------
یه یاد آوری هم میکنم
اگه الان تالار ایرانشناسی داشتیم بهتر نبود؟؟؟؟؟؟؟؟؟
این جور موضوعات اونجا مطرح بشه بهتره!!!
Similar threads
| Thread starter | عنوان | تالار | پاسخ ها | تاریخ |
|---|---|---|---|---|
| آ | یه خبر برا ترک زبانها و اوناییکه اهنگ ترکی دوست دارن | گفتگوی آزاد | 31 |
Similar threads
-
یه خبر برا ترک زبانها و اوناییکه اهنگ ترکی دوست دارن
- شروع شده توسط آراز ائل سس
- پاسخ ها: 31