چگونه نهالستان احداث كنيم

[fgni]

بذر درختان ميوه و درختان غيرمثمر را نيز ابتدا در خزانه مي کارند و نهال هاي حاصل را پس يا قبل از پيوند زدن به محل اصلي منتقل مي نمايند. به اين نوع خزانه «نهالستان» مي گويند. هدف از ايجاد نهالستان تأمين و انتخاب نهال هاي مناسب و قوي براي عمل پيوند زدن مي باشد.
براي احداث نهالستان خاک را به طور عميق در پاييز شخم مي زنند و با انجام عمليات خاک ورزي ثانويه کلوخه را خرد و نرم و سطح خاک را مسطح مي سازند، سپس با افزودن کود حيواني و شيميايي، حاصلخيزي خاک را تقويت مي نمايند و در پايان با بيل و يا با شيار سازها زمين را به صورت جوي پشته در مي آورند تا امکان کاشت بذر درختان مهيا گردد. معمولاً خاک کف جوي ها را با افزودن ماسه قدري سبک نموده ، بذرها را در آن مي کارند. انجام عمليات آبياري و وجين و تنک کردن و ... ساير مراقبت هاي داشت ضروري است.





1- مقدمه :

مهمترین مسئله در ايجاد فضاي سبز کاشتن نهال می باشد . برای رسیدن به هدفهای پیش بینی شده در تولید و کاشت نهال و بیشترین اهمیت را کیفیت بذری که کاشته می شود و عوامل کاشت به عهده دارند .

اساسی ترین کار درشروع در تولید و استقرار نهال خواهد بود و با توجه به اینکه جنگلکاری پر هزینه و بسیار پر زحمت می باشد لذا باید نهال مناسب که از بذر مناسبی تولید شده باشد به عرصه کاشت منتقل شود . برای تشریح اهمیت موضوع ضرورت تولید بذر مناسب و عواملی را که در کاشت نهال دخالت دارند مختصراً توضیح می دهیم.

امروزه نسبت حجم ریشه به سابقه به عنوان شاخص برای تعیین کیفیت نهال به کار می رود علاوه بر این عوامل دیگری مانند قطریقه و سیستم ریشه ای مطلوب مورد نظر می باشد و درتعیین نسبت زنده مانی نهال موثر خواهد بود . هنگامی این شرایط فراهم خواهد شد که تکنیکهای مختلف مانند هرس ریشه ، باز کاشت کردن ، آبیاری کردن ، کود دادن و سایر عوامل دیگر به موقع انجام شود .

بخصوص داشتن اطلاعاتی در مورد مبداء بذر خصوصیات ژنتیکی بذر و نهال ضروری است .

اگر تولید نهال ونهال کاری بدون آگاهی از مبداء از مبداء و ژنتیک بذرانجام شود امکان دارد که این نهال کاری در قدمهای اولیه مستقر شود ولی این عمل موقتی بوده و ممکن است بعداً با شکست روبرو شود . بهر حال مبداء و ژنتیک بذر باید روشن و مشخص باشد و مهمترین عامل استقرار بعدی نهال و درصد زنده مانی نهالکاری کاشته شده خواهد بود .

در این مقاله تحت این شرایط و اصول اساسی در مورد تکنیک های تولید نهال در نهالستان اطلاعاتی دراختیار خوانندگان قرار خواهد گرفت .



2- تکنیکهای کاشت :

1-2- انتخاب محوطه بذرکاری :

بسترهای کاشت وبازکاشت در واقع بسترهایی هستند که نهالستان به منظور بذرکاری و انتقال نونهال ها آمده می شوند برای کاشت گونه ای حساس محل کاشت در قسمتهای محافظت شده تغییرات جوی درنهالستان انتخاب می شود . به طوریکه نور خورشید صبح به آن نتابد و قسمت خواص فیزیکی باعث افزایش مواد غذایی خواهد شد . برای خاکهای شنی درصد مواد آلی مناسب 2 % و برای خاکهای سنگین 3% توصیه می شود .

درصورتیکه درصد مواد آلی کمتر از مقادیر ذکرشده باشد خواص فیزیکی و ساختمان خاک نامناسب بوده و مواد غذایی آن کم می باشد . البته متقابلاً درصورت زیاد بودن درصد مواد آلی نسبت ازت به کربن بهم خورده و این نسبت بالاتر از نسبتی خواهد بود که مناسب فعالیت میکروارگانیسم های خاک میباشد . دراین صورت فعالیت آنها افزایش پیدا کرده و ازت زایدی آزاد شده و باعث کاهش فسفر درخاک می شود . بهمین دلیل باید تجزیه خاک قبل از اضافه کردن مواد به خاک انجام شود ومقدار عناصری که به خاک باید اضافه نمود بر اساس گونه ای که تحت کشت خواهد شد تعیین شود .



2-2- آماده کردن بستر کاشت :

بذر پاشی و جوانه زدن بذر موقعی آسان خواهد بود . که بستر بذر کاملاً تسطیح شده و از شنهای درشت و باقیمانده گیاهان و کلوخه های سخت پاک شده باشد . بستر بذر یا وسیله کارگر آماده میشود و یا با استفاده ازماشین آلات مخصوص مهیا می شود . سطح بستر بذر میبایست کاملاً صاف بوده و امتداد آن در یک خط مستقسم باشد ، رعایت این مساله برای انحام عملیات مکانیزه کاملاً ضرورت دارد . معمولاً عرض 20/1 مترو فاصله بین بستر های بذر یا راهرو 40 سانتیمتر در نظر گرفته می شود . طول بستر های بذر تابع طول قطعه می باشد .

اختلاف ارتفاع بستر بذر یا راهروها در شرایط معمولی 10 سانتیمتر و درشرایطی که مساله زهکشی خاک مطرح باشد 25- 30 سانتیمتر در نظر گرفته می شود . شیب طولی بسترهای بذر نباید بیشتر از 3 درصد باشد .

شرایط زهکشی در سطح خاک و عمق خاک ، فرسایش و برآورد اقتصادی در سیستم آبیاری نکات مهمی هستند که در طراحی روشهای آبیاری در بسترهای بذر میبایست در نظر گرفته شود .

در شرایط زهکشی نامناسب بسترهای بذر در امتداد شیب استقرار پیدا میکنند و در شرایطی که خطر فرسایش به وسیله جریانهای سطحی و بارش وجود دارد بسترهای بذر در امتداد خطوط کشوری احداث خواهد شد . موقعیکه شرایط زهکشی و سایر شرایط مناسب باشد بسترهای بذر باید عمود بر جهت باد قرار گیرند .



3-2- ضد عفونی کردن بستر بذر :

گاهی ضرورت دارد که بستر های بذر علیه آفات و بیماریهای مختلف و علف های هرز بذرکاری شده از سرمای بهاره و یخ زدگی سطح خاک درامان باشد . قسمتهایی از نهالستان که ذکر شده برای کاشت و بازکاشت سوزنی برگان مناسب است و کلاً باید به این نکته توجه داشت :

در اراضی زیر کشت سال قبل کاشت بذر مناسب نیست و قطعاتی که به صورت آیش زیر کود سبز قرار داشته است مناسب تر می باشد . خاکهای ماسه ای لومی مناسبترین قطعه نهالستان برای بذرکاری است و درصورتیکه چنین قطعه ای در دسترس نبود می توان با اضافه کردن ماسه و کمپوست و پیت نسبت به اصلاح خاک اقدام نمود مساله حاصلخیزی در انتخاب قطعه مهمترین مساله میباشد و لی در خاکهای بسیار حاصلخیز نیز نهالها رشد قدی کرده و ریشه ها توسعه مطلوب را پیدا نمیکنند و این ریشه ها قادر به تغذیه نهال درمرحله استقرار در زمین اصلی نخواهند بود . یکی دیگر از نکاتی که باید رعایت شود زهکشی خوب خاک بستر کاشت میباشد زیرا درصورت ضعیف بودن زهکشی ریشه ها خواهند پوسید . بادگیر نبودن قسمتهای انتخاب شده نیز یکی از عوامل موثر خواهد . به هر حال در صورتیکه قطعه دیگری وجود ندارد باید به وسیله بادشکن های مصنوعی یا بادشکن سبز محافظت شود .


​

 

[fgni]

4-2- آماده کردن خاک برای کاشت :

قطعات انتخاب شده برای آماده سازی بستر کاشت میبایست به خوبی شخم خورده و به وسیله روتیواتورودیسک کلوخ ها خورد شده و خاک زیرین نیز شکسته شده و تسطیح شود . این عمل جند بار قبل از کاشت باید انجام شود . برای رسیدن به این هدف قطعات مورد نظر اگر برای کشف پائیزه آماده میشوند در مرداد ماه و اگر برای کشت بهاره آماده میشوند در پائیز عملیات مربوطه انجام شده در صورتیکه در قطعات مربوطه کود سبز کشت شده باشد در بهار پس از گل دادن باید برگردانده شده و 2 تا 3 بار شخم بفاصله 2 ماه و حداقل سه نوبت این کار انجام شود .

برای کشت سوزنی برگها خاکهای سندی لوم یالومی سند مناسبترین بسترهای کاشت هستند .

نسبت سیلت و خاک رس در نهالستانها 25-10% برای سوزنی برگها و 35% برای پهن برگها توصیه میشود . خاکهای سنگین تغذیه را کاهش داده و جلوی توسعه خوب نهال را میگیرد ، برای استفاده از چنین خاکهائی ماسه و مواد مختلف آلی میبایستی بمصرف برسد.

بهمین منظور برای تغییر بافت خاک با اضافه کردن ماسه و مواد آلی و شخم و مخلوط کردن یکنواخت آن تا عمق 30 سانتیمتر عملیات انجام شود . مواد آلی که به مصرف خواهند رسید عبارت خواهد بود تا عمق 30 سانتیمتر عملیات انجام شود . مواد آلی که به مصرف خواهند رسید عبارت خواهد بود از کود کمپوست ف خاک پیت ، کود حیوانی و کود سبز . این مواد ضمن بهبود نماتورها ضد عفونی شوند . برای گرفتن نتیجه بهتری از عملیات ضد عفونی کردن ، بذر کاری معمولاً پس از هوادهی خاک به معمل میآید . کلیه عملیات آماده سازی بستر بذر میبایست قبل از ضد عفونی کردن انجام شود . در بازار چند نوع ضد عفونی کننده شیمیائدی وجود دارد که همه آنها اثر مشابه دارند ، نام بعضی از آنها بشرح زیر است :

الف – CP- chorapicrin

ب – DKTT- molhyl isoihlocynatc

ج – MBR- methyl bromide



5-2- نگهداری بذر :

پس از جمع آوری بذور تحویل شده به نهالستان ها امکان استفاده یک باره از آنها در نهالستان وجود ندارد . در این صورت اضطراراً بذور باید در ظروف در بسته در حرارت 4 درجه سانتیگراد نگهداری نمود . در صورتی که بخواهیم مدت طولانی تری بذر را نگهداری کنیم رطوبت نسبی 7-10% و در 15 درجه سانتیگراد به مدت 4 تا 5 سال قابل نگهداری هستند .

بذور جنگلی که دارای پوشش سخت هستند ماننند کاج بادامی ، پیسه آ و لاریکس را میتوان حداقل بمدت 5 سال با رطوبت 8% در ظروف دربسته در حرارت 4 درجه سانتیگراد نگهداری نمود . در صورتی که بخواهیم مدت طولانی تری بذر را نگهداری کنیم رطوبت باید کمتر از 6% باشد .

بذور درختان افرا ، زبان گنجشک ، نمدار ، توسکا و ممرز ، آکاسیاونارون در شرایط طبیعی تا یکسال قابل نگهداری و ذخیره هستند ، برای نگهداری برای مدت طولانی تر ظروف دربسته با رطوبت 7- 20% و حرارت 4 درجه سانتیگراد بذر را نگهداری مینمایند .

بذر خیلی از درختان و بوته ها در هفته های اول یا ماههای اول قادر به جوانه زدن نیستند و حتی اگر شرایط اپتیمم را برای جوانه زدن فراهم کنیم جوانه نخواهند زد . دو دلیل برای اینکار وجود دارد، اولین دلیل پوشش سخت بذر میباشد که به عامل خارجی موسوم است و دومین دلیل که عامل داخلی یا فیزیولژیکی میباشد ممکن است به چنین یا آندوسپرم دانه مربوط باشد.

الف – موقعیکه پوسته بذر سخت باشد هوا واکسیژن قادر به رسیدن به چنین نیستند و چنین قادر به آمدن از پوسته بذر نیست . برای رفع این اشکال ممکن است بذر استراتیفیه نمود و یا بمدت معینی بذر را در آب جوش قرار دارد یا در اسید سولفوریک قرار داده و نهایتا، از روشهای مختلف خراش بذر استفاده نمود . برای از بین بردن عامل جلوگیری کننده از جوانه زدن 12 تا 24 ساعت بذر را در آب جوشیده نگاه میدارند ، این روش برای اقاقیا سیاه بکار میرود .

ب ) در خیلی از گونه های درختی عدم جوانه زدن بعلت عدم رشد کافی چنین یا دوره خواب و استراحتی باشد که چنین به آن نیاز دارد . مخصوصاً در پهن برگها علت جوانه زدن سخت بذر بهمین دلیل میباشد . چنین گونه هائی عبارتند از : بلوط ، زبان گنجشک ، ممرز ، افرا و غیره . برای جوانه زنی مطلوب بذرها باید ا ستراتیفیه شوند .

در بعضی گونه ها اندوسپرم سخت بوده و مخصوصاً در شرایطی قرار دارد که قادر به تغذیه چنین نیستند نمدارو ممرز گونه هائی هستند که جزو این گروهند . برای شکستن عواملی که مانع جوانه زدن این گونه بذرها هستند با روش سرما دادن استراتیفیه نمود .



6-2- پوشش دادن پوسته بذر و ضد عفونی کردن قبل از کاشت :

در بسیار از بذرهای سوزنی برگ بمنظور جلوگیری از خسارت پرونده ها و جوندگان وسایر حیوانات بدر را آلوده میسازند . سم تیرام و دورزیان دو نوع از این سموم هستند که مورد استفاده قرار بهت کشتن حشرات مضرو پرندگان و پستانداران کوچک میباشند . در ترکیه از تیرام که به آن پومارسول فورت اضافه شده است استفاده میشود . به این منظور 800 گرم از پومارسول فورت با 42 گرم پودر آلومینیوم و 1 لیتر آب با 15 کیلوگرم بذر آماده میشوند و بعداً به این مخلوط 5/7 گرم سم آلدرین اضافه میشود که علیه کرم سفید ریشه موثر است.



7-2- بذر کاری

به دو روش زیر در نهالستانها بذر کاری انجام میشود :

الف – بذر کاری به صورت درهم

ب – بذر کاری ردیفی

در روش اول بذر ها بصورت درهم روی بستر پاشیده میشوند ولی در سیستم بذر کاری ردیفی بذر در ردیف های آماده شده کاشته میشوند . در بذر کاری درهم در همه سطح بستر بذر نهال دیده میشود ولی در بذر کاری ردیفی نهال فقط در ردیفها میروید . انتخاب یک یاز دو روش ذکر شده تابع محل نهالستانها و هدفهای تولید و نوع گیاه و ظرفیت تولید نهالستان بستگی دارد .

در کشت درهم بیشترین تعداد نهال از هر متر مربع تولید خواهد شد . رشد نهال بیشتر و وزن نهال تولیدی بیشتر از روش ردیفی خواهد بود . همینطور تعداد جوانه های توسعه یافته و رشد کرده در این سیستم میباشد. سیستم ریشه در این سیستم توسعه یافته تر از تولید نهال بصورت خطی میباشد.

مهمترین مسئله در این روش مشکل مبارزه با علف هرز و نگهداری و مراقبت و جلوگیری از بادگردگی زمین در اثر سرما و یخبندان میباشد .

در روش کشت خطی مبارزه با علف هرز ، سله شکنی ، نهال کنی و شمارش نهال بسیار ساده تر از روش در هم میباشد . در این شرایط بذرها روی خطوط کاشت خیلی راحت تر پوشش بذر را پس از جوانه زنی بازکده و رشدمی نمایند . تعداد نهال و اندازه نهال در این روش کمتر و کوتاه تر از روش قبلی است .

معمولاً تعداد ردیفها را در پهن برگها 5 ردیف و در سوزنی برگها 7 ردیف در بستر های بذر در نظر گرفته میشود ( در نهالستانهای سازمان جنگلها و مراتع کشور سوزنی برگها در 5 ردیف و پهن برگها در 4 ردیف کشت میشوند ) . در سوزنی برگها فاصله ردیفها 17-15 سانتیمتر و برای پهن برگها 24-20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود . خطوط کاشت باغلطک کاشت روی بستر کاشت مشخص میشوند . خطوط کاشت باید مستقیم و هم عمق باشند بذرها بوسیله کارگر یا بذر پاش پاشیده میشود . میزان بذر مشخص و مساوی در هر ردیف باید کاشته شود پس از بذر کاری بذر ها باید به وسیله مود مختلف پوشش داده شود . هدف اصلی ایجاد رطوبت کافی برای جوانه زدن بذر و جلوگیری از خطرات سرما و گرمای ناگهانی و حفظ بذر در مقابل طدمه پرندگان و حیوانات ، فرسایش و باد میبادشد . موادر که برای پوشش بذر استفاده میشود میتواند از ماسه رودخانه ای ، خاک پیت ، خاک اره یا سیلت استفاده شود . بسته به بافت خاک مخلوطی از مواد ذکر شده نیز قابل مصرف است پس از مرحله پوشش بذر ، پوشش پخش شده توسط غلطک دیگری کوبیده میشود. پس از این مرحله با آبیاری مرحله بذر کاری خاتمه مییابد .



8-2- عمق کاشت

عمق کاشت بر حسب ضخامت اپتیمم پوشش بذر متفاوت است ، عمق کاشت در صوت بزرگی بذر قابل افزایش است . در بذور کوچک فقط اقاقیا را میتوان عمق تر کاشت . بذر بلوط شاه بلوط ، فندق ، گردو و درمقایسه با بذر پیسه آ و انواع کاج ها ، آبیس و گونه های مختلف سدروس میتوان عمق تر کاشت . بعضی اوقات جنس پوشش بذر در عمق کاشت موثر است .

در صورتی که پوشش بذر نرم و سنگین در اختیار داشته باشیم میتوان بذر را عمیقتر در این سیستم گسترده میباشد. سیستم ریشه در این سیستم توسعه یافته تر از تولید نهال بصورت خطی میباشد .

مهمترین مسئله در این روش مشکل مبارزه با علف هرز و نگهداری و مراقبت و جلوگیری از بادگردگی زمین در اثر سرما و یخبندان میباشد. در روش کشت خطی مبارزه با علف هرز ، سله شکنی ، نهال کنی و شمارش نهال بسیار ساده تر از روش درهم میباشد. در ایین شرایط بذرها روی خطوط کاشت خیلی راحت تر پوشش بذر را پس از جوانه زنی باز کده و رشد مینمایند . تعداد نهال و اندازه نهال در این روش کمتر و کوناه تر از روش قبلی است.

معمولاً تعداد ردیفها را در پهن برگها 5 ردیف و در سوزنی برگها 7 ردیف در بسترهای بذر در نظر گرفته میشود ( در نهالستانهای سازمان جنگلها و مراتع کشور سوزنی برگها در 5 ردیف و پهن برگها در 4 ردیف کشت میشوند ). در سوزنی برگها فاصله ردیفها 17-15 سانتیمتر و برای پهن برگها 24-20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود . خطوط کاشت با غلطک کاشت روی بیتر کاشت مشخص میشوند . خطوط کاشت باید مستقیم و هم عمق باشند، بذرها بوسیله کارگر یا بذر پاش پاشیده میشود . میزان بذر مشخص و مساوی در هر ردیف باید کاشته شود پس از بذر کاری بذرها باید به وسیله مواد مختلف پوشش داده شود. هدف اصلی ایجاد رطوبت کافی برای جوانه زدن بذر و جلوگیری از خطرات سرما و گرمای ناگهانی و حفظ بذر در مقابل صدمه پرندگان و حیوانات، فرسایش و باد میباشد . موادر که برای پوشش بذر استفاده میشود میتواند از ماسه رودخانه ای، خاک جنگلی، خاک پیت، خاک اره یا سیلت استفاده شود . بسته به بافت خاک مخلوطی از مواد ذکر شده نیز قابل مصرف است . پس از مرحله پوشش بذر پوشش پخش ده توسط غلطک دیگری کوبیده میشود . پس از این مرحله با آبیاری مرحله بذر کاری خاتمه مییابد .



8-2- عمق کاشت

عمق کاشت بر حسب ضخاخت اپتیمم پوشش بذر متفاوت است، عمق کاشت در صورت بزرگی بذر قابل افزایش است. در بذور کوچک فقط اقاقیا را میتوان عمیق تر کاشت. بذر بلوط شاه بلوط ، فندق، گردو در مقایسه با بذر پیسه آ و انواع کاج ها، آبیس و گونه های مختلف سدروس میتوان عمیق تر کاشت . بعضی اوقات جنس پوشش بذر در عمق کاشت موثر است .

در صورتی که پوشش بذر نرم و سنگین در اختیار داشته باشیم میتوان بذر را عمیقتر کاشت باید این نکته را در نظر داشت که رعایت عمیق کاشت در میزان نهال تولیدی بینهایت موثر میباشد . در صورتی که در اثر رعایت نکردن عمق کاشت نهالی تولید نشود جای تعجب نخواهد بود .

(( در بذر کاری بذرها نبایدعمیق تر از بلندترین طول بذر کاشته شوند ))


9-2- زمان بذرکاری:

عملاً همه بذرها در هر فصل از سال قابل کاشت هستند ولی به موجب فصل بذرکاری کشت را بهاره یا پائیزه می نامند که اصطلاحاً کشت تابستانه یا پائیزه و کشت زود بهاره یا کشت دیر بهاره گفته میشود . پس از رشد بذر و رسیدن آن طبیعی ترین روش کاشت آن در همان زمان است ولی عملاً همیشه این روش ممکن نیست بخصوص گونه هائی که بذر آن ها در زمستان میشود .

بذرها پس از جمع آوری استراتیفیه شده برای نارون و در مورد توس کاشت بذر باید پس از رشد بذر انجام شود. برای نارون در اواسط اردیبهشت و توس در اواخر خرداد میباشد. گونه هائی که بذر آنها در پائیز میرسد و روی خاک می افتد بذر کاری باید در پائیز انجام شود از جمله سدروس، آبیس البته بعضی از آنها به سختی جوانه می زنند مانند دوگلاس ، نمدار و راش .

پس از جمع آوری بذر در پائیز بذر هایئی مانند بلوط و گردو و برگ نو و شاه بلوط و افرادی شبه چناری در پائیز کاشته میشوند در کشت پائیزه باید از بذرکاری در خاکهای سنگین و مرطوب اجتناب نمود .

در غیر اینصورت بستر بذر در اثر یخبندان ناگهانی صدمه دیده و توسط حیوانات نیز صدمه خواهد خورد.

در بعضی نهالستان ها درترکیه معمولاً زمان اصلی کاشت در فروردین میباشد . البته کشت در این تاریخ بستگی به امکانات و شرایط آب و هوائی دارد. کشت زود بهاره مخصوص بذور سوزنی برگها که نیاز به طول دوره رویش طولانی تری دارد میباشد.


​

 

[fgni]

10-2- تراکم بذر :

تراکم بذر مهمترین مسئله در بدست آوردن ماگزیمم نهال در واحد سطح میباشد . بهمین دلیل تعیین میزان بذری که کاشته میشود از اهمیت خاص برخوردار است .

در بذرکاری تراکم نهالیها باریک با رشد کم و با توسعه کم ریشه ها همراه میباشد که در نتیجه نهال در شرایط خشک منحل زنده ماندن را نخواهد درشت در ضمن در این روش خطر دمپینگ آف با لامیرود.

بین تراکم بذر و وزن نهال تولیدی در واحد سطح نسبت مستقیم و اختلاف معنی دار وجود دارد . در کشت تراکم وزن نهالها کمتر از بذرکاری تنک میباشد . در کشت تراکم تعداد نهالهای قابل کاشت و قابل کاشت کاهش پیدا میکند . البته علاوه بر معایب بالا در بذرکاری تراکم مقداری از بذر ها نز از دست میرود ، بذوری که به زحمت تهیه شده و قیمت بالائی برای آن پرداخت میشود . البته همانطور که بذرکاری تراکم هزینه تنک کردن را افزایش میدهد بذرکاری تنک هم زمین نهالستان را هدر داده و باعث کاهش محصول میشود . کوتاهی کردن در رعایت میزان بذر باعث مسئولیت خواهد شد.

مقدار بذری که در هر متر مربع باید کاشته شود بر اساس گونه و روش کاشت ( خطی یا سراسری ) و انرژی جوانه زدن بذر متغیر میباشد .

همچنین در کشت خطی عرض خطوط و تعداد خطوط در میزان بذر موثر خواهد بود . بنابراین مشخص کردن بذر یکنواخت مقدور نیست . میزان مصرف بذر در هر متر مربع بر اساس برنامه کاشت در هر سال مشخص میشود برای داشتن ایده دو فرمول و روش پیشنهاد میشود.





الف) استفاده از فرمول





این فرمول برای کشت سرتاسری در نظر گرفته شده است :

p بذر لازم در هر متر مربع به کیلوگرم

A سطح بذر کاری بر حسب متر مربع

D تعداد نهال مورد انتظار از هر متر مربع

G قوه نامیه بر حسب درصد

S تعداد بذر در هر کیلوگرم

Y درصد نهال قابل انتظار از هر کیلوگرم بذر

T خلوص بذر برحسب درصد





ب) استفاده از فرمول



برای اندازه گیری بذر مصرفی در هر متر طول بستر در نظر گرفته شده است :

N میزان بذر مورد نیاز جهت کشت در هر متر طول بر حسب کیلوگرم

D تعداد نهال مورد انتظار در هر متر طول

G درصد جوانه زدن

Y درصد نهال قابل انتظار از هر کیلوگرم بذر



11-2- بازکاشت :

انتقال و کاشت نونهال را که در مکان اولیه رشد کافی نکرده و مقداری از رشد خود را کرده است در مکان دیگری غیر از مکان اولیه بازکاشت گویند. برای کاشت نهال در عرصه های مورد نظر در شرایط مختلف نیازمند نهال با ریشه های قوی میباشیم معمولاً چنین نهال هائی در بستر های کاشت بعمل نمی آیند ، زیرا با توجه به تراکم نهال در بستر کاشت ریشه توسعه و رشد کافی نمی نماید . نهال زمانی چنین رشدی خواهد داشت که فضای بیشتر و مواد غذائی بیشتر و خاک وسیعتری در اختیار داشته باشد.

مسلماً کاشت نهالهای بازکاشتی قوی در عرصه ها جنگلکاری برای مبارزه با علفهای هرز با قدرت رشد زیاد از مهمترین و ضروری ترین برنامه هاست .

در ترکیه سن کاشت معمولاً یکسال برای سوزنی برگهای سریع الرشد و 1تا 2 سال برای پهن برگها میباشد. در بستر های بازکاشت ممکن است که سوزنی برگها 1 تا 5 سال معطل شوند و پهن برگها 1 تا 2 سال باقی بمانند.

دوباره بازکاشت کردن در مورد گونه های Aescolos و چنار نتیجه بهتری دارد . معمولاً بازکاشت بهاره در تابستان انجام میشود . برای بازکاشت سوزنی برگها بهترین فصل قبل از شروع رشد بهاره و برای پهن برگها پائیز میباشد . برای نتیجه گیری بهتر از بازکاشت این عمل در ساعات ابری و گرفته روز یا صبح زود یا آخر وقت بعد از ظهر در ساعات خنک تر روز انجام شده آماده کردن بستر باز کاشت مشابه بستر کاشت میباشد فقط خاک بستر بازکاشت باید سبک تر از بستر کاشت باشد .

فاصله نونهال ها در بازکاشت برای سوزنی برگها و پهن برگها متفاوت است،فاصله بر اساس سن نو نهال و ماشین آلات مورد استفاده متفاوت خواهد بود .

برای نو نهالهای سوزنی برگ 1و 2 ساله فاصله بین ردیف ها 20-5/22 سانتیمتر و برای پهن برگها 40-20 سانتیمتر در نظر گرفته میشود . فاصله بین نونهال ها روی ردیف ها برای سوزنی برگها 5/12-5/7 سانتیمتر و برای پهن برگها 40-10 سانتیمتر مناسب است . اگر مدت زمان توقف نهال در بستر بازکاشت بیش از دو سال باشد عرض و فضای مورد نیاز هر نونهال باید اضافه شود . بازکاشت با ماشین یا کارگر انجام میشود .



3- نگهداری نهال :

1-3- آبیاری

آبیاری نهالها مسئله مهمی کاست بخصوص در مناطقی که داری فصل خشک بوده و باران کافی در بهار و تابستان نمی بارد . در طول جوانه زدن بذر بستر بذر باید همیشه مرطوب بماند . بذرهای بسیار ریز مانند صنوبر ( احتمالاً صنوبر لرزان ) حساس تر به میزان آب هستند . بستر های کاشت باید روزانه دوبار آبیاری شوند ، مادامی که بذر جوانه نزده است سطح بستر کاشت باید مرطوب نگاه داشته شود . عمق رطوبت در بستر کاشت حداقل 3 سانتیمتر و مناسب با اندازه بذر و نعمق کاشت باشد . در طول دوره جوانه زدن برای جلوگیری از دمپینگ آف آبیاری باید صبح زود انجام شود . موقعی که قارچ ظاهر شد مدت آبیاری باید محدود شود .

هنگامی که بذر در حال جوانه زدن است آبیاری در ساعات گرم روز برای خنک کردن خاک و هوا توصیه میشود . ولی مقدار آبیکه باید اضافه شود باید از میزان تبخیر بیشتر باشد . زمان آبیاری موثر صبح زود و غروب بهمدت 3تا 5 ساعت خواهد بود این آبیاری تا عمق 22-20 سانتیمتر نفوذ خواهد کرد تصمصم گیری در مورد مقدار روزمان آبیاری بستگی به اطلاعات موجود درباره رطوبت موجود در خاک دارد . البته یک تولید کننده با تجربه نهال میتواند با توجه به رطوبت خاک اطراف ریشه میزان رطوبت و نیاز آبی نهال را حدس بزند . رطوبت موجود در خاک را با ازمایش با تانسیومتر محاسبه مینمایند . امروزه در ترکیه آبیاری نهالستانها با سیستم آبیاری بارانی و یا غیر قابل انجام میشود البته مورد دوم در تولید نهال صنوبر بکار میرود .



2-3- مبارزه با علف هرز :

آماده کردن خاک اولین و مهمترین نقش را در پاکسازی علفهای هرز بازی میکند . معمولاً وجین وسله شکنی باید با هم انجام شود. وجین از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا علفهای هرز مصرف کننده مواد غذائی و آب در خاک بوده و رشد نهال را کاهش میدهند .

اگر وجین درست بعد از جوانه زدن بذر انجام شود باعث صدمه دیدن ریشه های نونهالها خواهد بود لذا برای جلوگیری از این خسارت باید صبر کرد تا نهال مستقر شود . اولین وجین باید هنگامی انجام شود که نهال 6-8 هتفته سن دارد. بهترین ساعات روز برای وجین اولین ساعات قبل از نیمه روز و یا پس از یک بارندگی سبک است .

وجین ومانی باید انجام شود که علفهای هرز جوان بوده و نرم و تازه هستند، عملیات وجین در خاکهای سبک به آسانی انجام شده و در خاکهای سنگین در شرایط رطوبی مناسب باید انجام شود به نحوی که ماشین آلات و ابزار باغبانی به راحتی کار کنند .

یکی از نکات مهم عدم استفاده از کود های حیوانی آلوده به علف هرز و همچنین استفاده از پوشش بذر کاری از علفهای هرز میباشد در ضمن کلیه جاده های نهالستان و راهروها نیز باید از علفهای هرز پاکسازی شوند . علفهای هرز اطراف نهالستان نیز میبایست قبل از گل دادن قطع شوند.

هزینه بالای وجین دستی و مکانیکی وصدمه ای که به محصول تولیدی وارد میشود، مشکلات حمل علف هرز در مدت زمان کوتاه در سطح های بزرگ و قیمت گران و هزینه بالای کارگری باعث شده کاست با از علف کش هی شیمیائی استفاده شود . درسالهای اخیر تحقیقات زیادی در ترکیه انجام شده است نتایج حاصله نشان میدهد که داکبستان (کلرتال) گراماکسون(پاراکوات) وراندآپ (gylphosate ) از سموم موثر هستند .

اطلاع داشته باشیم لذا با کندن چند نهال عمق ریشه را مشخص مینمائیم . در ترکیه عمق مناسب هرس ریشه برای سوزنی برگان 20-18 سانتیمتر در نظر گرفته میشود . برای پهن برگها هرس کمی عمیق تر انجام میشود.

زمان هرس ریشه تابع گونه و شرایط محیطی است برای نمونه در ترکیه برای هرس ریشه نهال 0+1 کاج سیاه شهریور ماه و برای نهال 0+2 در مرداد و نهال کاج بروسیا در تیر ماه و نهالهای 1 ساله پهن برگ در مرداد ماه انجام میشود.



4 – کندن و بسته بندی نهال :

1-4- نهال کن :

برداشت نهال از بستر کاشت را نهال کن میگویند و زمانی انجام میشود که طول دوره رشد تمام شده باشد این عمل با خزان در پائیز شروع شده و با جوانه زدن یا گل دادن در بهار پایان می یابد ، نهال کنی به موجب تقاضا و تعداد نهال و ظرفیت کار نهالستان بستگی دارد .

برای به حداقل رساندن افت در نهال کن رطوبت خاک باید مناسب اینکار باشد برای اینکار ضرورت دارد که بستر های کاشت برای نرم کردن خاک 2 تا3 نوبت آبیاری شوند. نهال کنی با دست یا با تیغه انجام میشود ، نهال کنی در مقیاس بزرگ به وسیله ماشین انجام میشود نهال کنی با ماشین ضمن کاهش هزینه و سرعت عمل از خسارت زدن به نهال نیز میکاهد. هنگامی نهال کنی نکات زیر را باید در نظر داشته باشیم :

- نهال کنی هنگامی که هوا گرفته و ابری یا مه آلود بوده و وزش بادو خطر یخ زدن وجود ندارد انجام شود .

- هنگام نهال کنی نهال بایدکاملاً رشد یافتهو جوانه انتهائی چوبی شده باشد .

- کارگران هنگام کندن نهال ها باید مراقب باشند که ریشه های فرعی و موئی صدمه نبینند در نهالستانهای کوچک که نهال با بیلچه و بیل کنده میشود میزان صدمه کمتر و در نهالستانهای بزرگ با استفاده از نهال کن با تیغه عریض کاهش مییابد .

نهالهای کنده شده باید پس از کنده شدن یک راست به انبار که در سایه بوده و خنک باشد منتقل شوند برای انتقال از کیسه ها و جعبه هایئی استفاده میشود که عمق آنها 20 سانتیمتر و برای حمل کارگر مناسب باشند . نهالها با خزه مرطوب یا گونه مرطوب بسته بندی می شوند علت این کار جلوگیری از هوا زدگی ریشه میباشد . نهالها باید در هانگار دو یا جای مناسب سلکسیون شده و انتخاب شوند .

نهالهای چنگالی ، بیمار باریک و نهالهایی که ریشه یا جوانه انتهایی آنها آسیب دیده است باشد حذف شوند . آن دسته از نهالها به عرصه های کاشت منتقل خواهند شد که دارای ریشه خوب بوده و از ریشه های قوی برخوردار باشند نهالهایی که دارای این خواص نیستند باید حذف کرد .

ریشه نهالهای کنده شده یاید هرس شوند . ریشه های فرعی آسیب دیده باید قطع شده و ریشه های فرعی باید به طول 20- 22 سانتیمتر از یقه کوتاه شوند. این عمل روی بلوک یا تخته ای با ضربه زدن با تیغه تیزی انجام شود این عمل به وسیله کارگران ماهر باید انجام شود .

برای پهن برگها هرس پس از برداشت و نهال کنی انجام شود . هرس با قیچی باغبانی نیز انجام می شود و ریشه های فرعی از 25 سانتیمتری یقه هرس می شوند .



2-4​

​

 

[losi]

مرسی محمدرضا جان... دستت درد این تاپیک شما واقعا با جا بود،در حال حاظر من خیلی به این اطلاعات نیاز دارم

 

[fgni]

 

[fgni]

- نگهداری نهال :

1-3- آبیاری

آبیاری نهالها مسئله مهمی کاست بخصوص در مناطقی که داری فصل خشک بوده و باران کافی در بهار و تابستان نمی بارد . در طول جوانه زدن بذر بستر بذر باید همیشه مرطوب بماند . بذرهای بسیار ریز مانند صنوبر ( احتمالاً صنوبر لرزان ) حساس تر به میزان آب هستند . بستر های کاشت باید روزانه دوبار آبیاری شوند ، مادامی که بذر جوانه نزده است سطح بستر کاشت باید مرطوب نگاه داشته شود . عمق رطوبت در بستر کاشت حداقل 3 سانتیمتر و مناسب با اندازه بذر و نعمق کاشت باشد . در طول دوره جوانه زدن برای جلوگیری از دمپینگ آف آبیاری باید صبح زود انجام شود . موقعی که قارچ ظاهر شد مدت آبیاری باید محدود شود .

هنگامی که بذر در حال جوانه زدن است آبیاری در ساعات گرم روز برای خنک کردن خاک و هوا توصیه میشود . ولی مقدار آبیکه باید اضافه شود باید از میزان تبخیر بیشتر باشد . زمان آبیاری موثر صبح زود و غروب بهمدت 3تا 5 ساعت خواهد بود این آبیاری تا عمق 22-20 سانتیمتر نفوذ خواهد کرد تصمصم گیری در مورد مقدار روزمان آبیاری بستگی به اطلاعات موجود درباره رطوبت موجود در خاک دارد . البته یک تولید کننده با تجربه نهال میتواند با توجه به رطوبت خاک اطراف ریشه میزان رطوبت و نیاز آبی نهال را حدس بزند . رطوبت موجود در خاک را با ازمایش با تانسیومتر محاسبه مینمایند . امروزه در ترکیه آبیاری نهالستانها با سیستم آبیاری بارانی و یا غیر قابل انجام میشود البته مورد دوم در تولید نهال صنوبر بکار میرود .



2-3- مبارزه با علف هرز :

آماده کردن خاک اولین و مهمترین نقش را در پاکسازی علفهای هرز بازی میکند . معمولاً وجین وسله شکنی باید با هم انجام شود. وجین از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا علفهای هرز مصرف کننده مواد غذائی و آب در خاک بوده و رشد نهال را کاهش میدهند .

اگر وجین درست بعد از جوانه زدن بذر انجام شود باعث صدمه دیدن ریشه های نونهالها خواهد بود لذا برای جلوگیری از این خسارت باید صبر کرد تا نهال مستقر شود . اولین وجین باید هنگامی انجام شود که نهال 6-8 هتفته سن دارد. بهترین ساعات روز برای وجین اولین ساعات قبل از نیمه روز و یا پس از یک بارندگی سبک است .

وجین ومانی باید انجام شود که علفهای هرز جوان بوده و نرم و تازه هستند، عملیات وجین در خاکهای سبک به آسانی انجام شده و در خاکهای سنگین در شرایط رطوبی مناسب باید انجام شود به نحوی که ماشین آلات و ابزار باغبانی به راحتی کار کنند .

یکی از نکات مهم عدم استفاده از کود های حیوانی آلوده به علف هرز و همچنین استفاده از پوشش بذر کاری از علفهای هرز میباشد در ضمن کلیه جاده های نهالستان و راهروها نیز باید از علفهای هرز پاکسازی شوند . علفهای هرز اطراف نهالستان نیز میبایست قبل از گل دادن قطع شوند.

هزینه بالای وجین دستی و مکانیکی وصدمه ای که به محصول تولیدی وارد میشود، مشکلات حمل علف هرز در مدت زمان کوتاه در سطح های بزرگ و قیمت گران و هزینه بالای کارگری باعث شده کاست با از علف کش هی شیمیائی استفاده شود . درسالهای اخیر تحقیقات زیادی در ترکیه انجام شده است نتایج حاصله نشان میدهد که داکبستان (کلرتال) گراماکسون(پاراکوات) وراندآپ (gylphosate ) از سموم موثر هستند .

اطلاع داشته باشیم لذا با کندن چند نهال عمق ریشه را مشخص مینمائیم . در ترکیه عمق مناسب هرس ریشه برای سوزنی برگان 20-18 سانتیمتر در نظر گرفته میشود . برای پهن برگها هرس کمی عمیق تر انجام میشود.

زمان هرس ریشه تابع گونه و شرایط محیطی است برای نمونه در ترکیه برای هرس ریشه نهال 0+1 کاج سیاه شهریور ماه و برای نهال 0+2 در مرداد و نهال کاج بروسیا در تیر ماه و نهالهای 1 ساله پهن برگ در مرداد ماه انجام میشود.



4 – کندن و بسته بندی نهال :

1-4- نهال کن :

برداشت نهال از بستر کاشت را نهال کن میگویند و زمانی انجام میشود که طول دوره رشد تمام شده باشد این عمل با خزان در پائیز شروع شده و با جوانه زدن یا گل دادن در بهار پایان می یابد ، نهال کنی به موجب تقاضا و تعداد نهال و ظرفیت کار نهالستان بستگی دارد .

برای به حداقل رساندن افت در نهال کن رطوبت خاک باید مناسب اینکار باشد برای اینکار ضرورت دارد که بستر های کاشت برای نرم کردن خاک 2 تا3 نوبت آبیاری شوند. نهال کنی با دست یا با تیغه انجام میشود ، نهال کنی در مقیاس بزرگ به وسیله ماشین انجام میشود نهال کنی با ماشین ضمن کاهش هزینه و سرعت عمل از خسارت زدن به نهال نیز میکاهد. هنگامی نهال کنی نکات زیر را باید در نظر داشته باشیم :

- نهال کنی هنگامی که هوا گرفته و ابری یا مه آلود بوده و وزش بادو خطر یخ زدن وجود ندارد انجام شود .

- هنگام نهال کنی نهال بایدکاملاً رشد یافتهو جوانه انتهائی چوبی شده باشد .

- کارگران هنگام کندن نهال ها باید مراقب باشند که ریشه های فرعی و موئی صدمه نبینند در نهالستانهای کوچک که نهال با بیلچه و بیل کنده میشود میزان صدمه کمتر و در نهالستانهای بزرگ با استفاده از نهال کن با تیغه عریض کاهش مییابد .

نهالهای کنده شده باید پس از کنده شدن یک راست به انبار که در سایه بوده و خنک باشد منتقل شوند برای انتقال از کیسه ها و جعبه هایئی استفاده میشود که عمق آنها 20 سانتیمتر و برای حمل کارگر مناسب باشند . نهالها با خزه مرطوب یا گونه مرطوب بسته بندی می شوند علت این کار جلوگیری از هوا زدگی ریشه میباشد . نهالها باید در هانگار دو یا جای مناسب سلکسیون شده و انتخاب شوند .

نهالهای چنگالی ، بیمار باریک و نهالهایی که ریشه یا جوانه انتهایی آنها آسیب دیده است باشد حذف شوند . آن دسته از نهالها به عرصه های کاشت منتقل خواهند شد که دارای ریشه خوب بوده و از ریشه های قوی برخوردار باشند نهالهایی که دارای این خواص نیستند باید حذف کرد .

ریشه نهالهای کنده شده یاید هرس شوند . ریشه های فرعی آسیب دیده باید قطع شده و ریشه های فرعی باید به طول 20- 22 سانتیمتر از یقه کوتاه شوند. این عمل روی بلوک یا تخته ای با ضربه زدن با تیغه تیزی انجام شود این عمل به وسیله کارگران ماهر باید انجام شود .

برای پهن برگها هرس پس از برداشت و نهال کنی انجام شود . هرس با قیچی باغبانی نیز انجام می شود و ریشه های فرعی از 25 سانتیمتری یقه هرس می شوند .



2-4- بسته بندی نهال :

بسته بندی نهال عملی است که بعد از انتخاب نهال برای جلوگیری از هرگونه صدمه های انتهایی با هرس فرم ریشه آغاز می شود . مهمترین مساله بسته بندی و توده کردن داخلی ریشه ها مجاور یکدیگر است .

سوزنی برگها حتی در زمستان بعد از کنده شدن یا انجام تبخیر آب از دست میدهند به همین دلیل نهالها باید به خوبی بسته بندی شده تا حمل ونقل بدون اثرات مضر انجام شود . عمل بسته بندی نهال به وسیله کارگران با تجربه باید انجام شود . برای بسته بندی روشهای مختلفی وجود دارد .

بسته بندی نهالهای سوزنی برگان معمولاً در بسته های کوچک یا بزرگ و کیسه های پلی اتیلن یا کرباس یا پوشالی یا سیم انجام گیرد . برای جلوگیری از گرم شدن ریشه خاک اره مرطوب یا ترکیبی از آنها باید مورد استفاده قرارگیرد. به عنوان ماده بسته بندی عدل های با 1000 نهال دو ساله سوزنی برگ و 2000 اصله نهال یکساله سوزنی برگ قابل تهیه است .

عدل نباید به یکدیگر فشرده شده و یا مدت طولانی در هوای آزاد باقی بماند و در صورتیکه قرار است مدت بیشتری عدل ها نگهداری شوند باید در جای سرد نگهداری نمایند .

نهال های پهن برگ ها به صورت دسته جمعی بسته بندی می گردند . بسته بندی درست باعث جلوگیری از صودمه دیدن نهال از ازعوارض خارجی و جلوگیری از کاهش آب خواهد شد . نهال های بدون استفاده از مواد مرطوب کننده بین ریشه ها بسته بندی می شوند . در کیسه هایی با ابعاد 50 * 60 سانتیمتر که 200 عدد نهال در آن بسته بندی می شود قطر این کیسه ها 1/0 میلیمتر می باشد .

سوزنها و ریشه ها و داخل کیسه ها نباید خیس باشد ، بعد از جابجا کردن نهال در کیسه ها باید هوای داخل آن را خالی کرد و آنها را در محل سردی که هوا در آن جریان دارد در 6 درجه بالای صفر نگهداری نمود .

هنگام حمل نهایت دقت و توجه در حمل و نقل نهال از نهالستان به عرصه های کاشت نباید خراب شده و خاک خالی گردد . در هوای گرم حمل و نقل در شب و یا ساعت خنک روز انجام شود .

5- اساس تولید نهالهای گلدانی ( لوله ای ) جنگلی :

نهال گلدانی به نهالی اطلاق میشود که با کشت مستقیم بذر با بازکاشت نهال دو نوعی از ظرف تولید شده باشد که به وسیله آن ظرف ها به محل کاشت منقل شده و با خاک همراه نهال کاشته می شود .

منابع زیادی در مورد تولید نهالهای گلدانی در فرهنگ جنگلکاری منتشر شده است و ترکیه نیز سالهاست که به مقدار محدود تولید نهال گلدانی صورت می گیرد ولی هنوز تولید نهال گلدانی روش جا افتاده ای در جنگلکاری ترکیه منظور نمی شود . با این حال وجود جوت آینده روشنی برای کاشت نهالهای گلدانی در جنگلکاری نواحی خشک و آبخیرها به منظور کنترل فرسایش وجود دارد لذا تولید نهال گلدانی را نباید از نظر دور داشت .

فواید نهالهای گلدانی به شرح زیر است :

- به علت حمل ونقل نهال با خاک بدون آنکه به ریشه صدمه ای وارد شود درصد زنده مانی نهالهای گلدانی خیلی بیشتر از نهالهای ریشه سخت است .

- به علت به همراه داشتن مقداری آب در فضای اطراف ریشه ها به علت آبیاری نهالها قبل از انتخاب درصد زنده مانی نهالها بالا خواهند بود .

- برخلاف نهالهای ریشه سخت نهال های گلدانی با میکرو ریزها تلقیح شده و در محل کاشت مستقر می شوند و به همین دلیل میتوانند مواد غذایی لازم را در خاک ذخیره کرده و در توسعه ریشه استفاده نمایند .

- نهالهای ریشه لخت درآب و هوای سرد اروپایی بر اثر یخبندان دچار صدمه می شوند ولی برای نهال های گلدانی تصور چنین حالتی وجود ندارد .

- با انتخاب تیپ و اندازه مناسب گلدان سیستم ریشه نهال می تواند توسعه خوبی پیدا کند .

- در مناطقی که به علت باران یا گرما در ابتدای پائیز فصل کندن و کاشتن کوتاه باشد نهالهایی گلدانی قابل کشت خواهند بود و همچنین مناسب مناطقی است که دارای بهار دیر رس می باشند .

- در این روش امکان تولید نهال در مناطقی که دارای خاک مامناسب می باشد نیز وجود دارد .

محدودیتهای تولید نهال گلدانی به شرح زیر است :

- چون نهالهای گلدانی هنگام حمل به طور کامل جا را اشغال میکنند حمل و نقل آنها مشکل و آهسته است و هزینه حمل بالا بوده و به لوازم مخصوص نیاز دارد .

- هزینه تولید نهالهای گلدانی قابل قیاس با نهالهای ریشه سخت نمی باشد زیرا نیازمند به استقرار گلخانه فایبر گلاس و بستر های مخصوص نهال میباشد .



1-5- مواد مورد مصرف در ساختن گلدان ( لوله ) :

موادی که در ساختن گلدانها بکار می رود به سه دسته تقسیم می شود :

اولین ماده ای که در ساختن گلدان به کار می رود کاغذ های مخصوص می با شد . دومین نوع مواد مورد مصرف از پیت فشرده و الیاف چوب تشکیل شده و بالاخره آخرین نوع آن مواد پلاستیکی یا پلی ایتلن می باشد که در نوعی از این آخری می توان چندین بار از گلدانها استفاده نمود . ( کانتینری ) امروزه این روش مناسب مناطق نیمه خشک درترکیه است .

درمورد ابعاد گلدانها بیشترین اهمیت را طول گلدان داشته و قطر آن در درجه بعدی اهمیت است . طول گلدانها 20 سانتیمتر و قطر آنها 60 سانتیمتر می باشد . برای موفقیت بیشتر گلدانها با قط کم تر مناسب تر هستند ولی برای تصمیم گیری درمورد قطر لوله و طول لوله شرایط محیط کاشت و دوره رشد نهال را میبایست در نظر گرفت زیرا اگر مدت توقف نهال در گلدانی طولانی تر باشد ممکن است ریشه دفورمه شده و تغییر شکل داده و درصد زنده مانی نهال کاهش یابد .

تولید نهال با کاشت مستقیم بذر در گلدان یا با باز کاشت کردن نونهال در گلدان انجام می شود .

در کاشت مستقیم میبایستی از بذر مرغوب با قوه نامیه خوب استفاده نمود زیرا کم بودن قوه نامیه باعث بالا رفتن قیمت نهال خواهد شد . چون نهال کمتری تولید خواهد شد . در عمل 2 یا 3 بذر براساس درصد قوه نامیه در هر گلدان کاشته می شود . پس از سبز شدن یکی از نونهال ها در هر گلدان حفظ می شود .

خاک ، سیلت ، کود حیوانی ، خزه و خاک پیت برای تهیه کردن مخلوط خاک گلدانها به کار میروند.

قبل از استفاده از هر یک از ترکیب های یاد شده میبایست بخوبی پاک شدهو فاقد بذر علفهای هرز و کلوخه باشند. درصد بالای شن در مخلوط باعث کاهش نهال تولیدی میشود. بالا بودن درصد مواد آلی باعث افزایش نیاز آبی نهال خواهد شد.



نسبت مواد مصرفی بر اساس نوع موادی که برای پر کردن گلدانها بکار میرود متفاوت است . در ترکیه از مخلوط 5 / 3 (سه پنجم) خاک ، 5 / 1 (یک پنجم) سیلت و 5 / 1 (یک پنجم) کود حیوانی استفاده میشود. بعضی اوقات بجای سلیت 5 / 5/ 0 هوموس ترجیح داده میشود.

درسالهای اخیر 1 قسمت پیت و یک قسمت ورمیکولیت استفاده میشود . نکته مهم ایجاد 35-40% تخلخل و PH مناسب ب اساس نیاز نهال میباشد.

زیان مهم تولید نهال با بذر کاری مستقیم پر کردن مواد تهیه شده وجین و مشکلات حمل نقل است و بر خلاف آن نسبت زنده مانی بالای نهال و کیفیت عالی نهال تولیدی از محاسن این نحوه تولید است .

تولید نهال گلدانی با بذر کاری مستقیم در گلدان در ترکیه روش جدیدی شناخته میشود قبلاً تولید نهال گلدانی با بازکاشت نونهالها صورت میگرفت ولی کاشت مستقیم بذر ارزانتر و آسانتر از تولید نهال با بازکاشت نونهال میباشد و اخیراً بذر کاری جانشین روش قبلی شده است. علاوه بر این بازکاشت نونهال به علت اثرات منفی که شرایط خارجی در نو نهال ایجاد مینمایند و تغیرات نامناسبی که به علت عدم تعادل ریشه و ساقه وجود داردو ریشه نیاز به هرس دارد از ضررهای بازکاشت نونهال در گلدان میباشد .

گلدانها پس از پر شدن بغل هم چیده میشوند و کف بستر باشن به ارتفاع چند سانتیمتر پوشانده میشود و دیوارها با بلوک هائی با ابعاد 50´30´10 سانتیمتر آماده میشوند . گلدانها 1تا 2 روز از بذر کاری به خوبی آبیاری میشوند .​

​

 

[losi]

من فکر میکردن نشا رو وقتی از خزانه به زمین منتقل می کنن تو پلاستیک می ذارن.... اون جوری حتی اگه کیفیت خاک خوب نباشه مشکلی نیست.... اما شما می گید بعد از اینکه نهال رو از زمین خارج کردیم و خاستیم توزیع کنیم تو پلاستیک می ذارن،درست متوجه شدم؟ اینطوری امکان صدمه دیدن ریشه های نهال در هنگام خارج کردن از زمین هم هست....!!!

 

[fgni]

من فکر میکردن نشا رو وقتی از خزانه به زمین منتقل می کنن تو پلاستیک می ذارن.... اون جوری حتی اگه کیفیت خاک خوب نباشه مشکلی نیست.... اما شما می گید بعد از اینکه نهال رو از زمین خارج کردیم و خاستیم توزیع کنیم تو پلاستیک می ذارن،درست متوجه شدم؟ اینطوری امکان صدمه دیدن ریشه های نهال در هنگام خارج کردن از زمین هم هست....!!!

نه شما بايد توجه كنين كه اول قلمه ها در خزانه ريشه دار ميشن و بعد به گلدان منتقل ميشن همه قلمه ها هم براي كشت مسقيم مناسب نيستند بعضي خيلي سخت ريشه ميدن بعضي هم چون بذري هستند و تفرق صفات باعث ميشه فقط بعنوان پايه برا پيوند ازشون استفاده كرد اونايي كه بذري هستند رو همون اول تو گلدانها مي كارن اما قلمه ها رو اول تو خزانه ريشه دار ميكنن البته خزانه نوع بسترش طوري نرمه كه به ريشه اسيب نميرسونه و بعد به گلدان انتقال ميدن اين چند دليل داره
1ريشه دهي حساسيت زيادي داره كه در صورت تجمع قلمه ها بهتر ميشه كنترلش كرد
2 تيمار قلمه ها با هورمونها و كودها اسانتره
3 در صورت تلفات ناشي از ريشه ندادن بعضي قلمه ها زمين يا گلدان به هدر نميره
4 و در نهايت فضاي نگهداري قلمه ها براي ريشه دهي خيلي كم ميشه​

 

[alestromeria]

سلام
ممنون از اطلاعاتی که بهمون دادی.

کسی هست که خودش نهالستان داشته باشه یا توی نهالستان کار کرده باشه؟

 

[losi]

نه شما بايد توجه كنين كه اول قلمه ها در خزانه ريشه دار ميشن و بعد به گلدان منتقل ميشن همه قلمه ها هم براي كشت مسقيم مناسب نيستند بعضي خيلي سخت ريشه ميدن بعضي هم چون بذري هستند و تفرق صفات باعث ميشه فقط بعنوان پايه برا پيوند ازشون استفاده كرد اونايي كه بذري هستند رو همون اول تو گلدانها مي كارن اما قلمه ها رو اول تو خزانه ريشه دار ميكنن البته خزانه نوع بسترش طوري نرمه كه به ريشه اسيب نميرسونه و بعد به گلدان انتقال ميدن اين چند دليل داره
1ريشه دهي حساسيت زيادي داره كه در صورت تجمع قلمه ها بهتر ميشه كنترلش كرد
2 تيمار قلمه ها با هورمونها و كودها اسانتره
3 در صورت تلفات ناشي از ريشه ندادن بعضي قلمه ها زمين يا گلدان به هدر نميره
4 و در نهايت فضاي نگهداري قلمه ها براي ريشه دهي خيلي كم ميشه​

مرسی محمدرضا جان دستت درد نکنه، مطالبت خیلی عالین
اما من باز متوجه یه چیزی نمیشم
قلمه ها رو اول ریشه دار میکنیم یا بذرا رو تو خرانه میکاریم سبز که شدن ، بعد منتقل میکنیم به زمین نهالستان درسته؟
وقتی می خوایم تو زمین نهالستان بکاریم اونا رو مستقیم تو زمین میکاریم یا تو پلاستیک مخصوص نهال میکاریم پلاستیک رو می ذاریم تو زمین؟

 

[fgni]

مرسی محمدرضا جان دستت درد نکنه، مطالبت خیلی عالین
اما من باز متوجه یه چیزی نمیشم
قلمه ها رو اول ریشه دار میکنیم یا بذرا رو تو خرانه میکاریم سبز که شدن ، بعد منتقل میکنیم به زمین نهالستان درسته؟
وقتی می خوایم تو زمین نهالستان بکاریم اونا رو مستقیم تو زمین میکاریم یا تو پلاستیک مخصوص نهال میکاریم پلاستیک رو می ذاریم تو زمین؟

خوب بذر رو ميشه مستقيم تو گلدون يا همون زمين اصلي كاشت اما قلمه رو نه چون قلمه كه همون شاخه بريده شده از درخت هست رو بايد اول ريشه دار كرد بعد به گلدان يا نهالستان منتقل كرد​

 

[losi]

خوب بذر رو ميشه مستقيم تو گلدون يا همون زمين اصلي كاشت اما قلمه رو نه چون قلمه كه همون شاخه بريده شده از درخت هست رو بايد اول ريشه دار كرد بعد به گلدان يا نهالستان منتقل كرد​

مرسهی از توضیحاتت محمدرضا جان...

 

[fgni]

خزانه
برخي از گياهان باغباني را براي زود رس كردن و براي رفع برخي از مشكلات مانند كوچك بودن بذر،نياز به مراقبت فراوان در محلي به نام خزانه كشت مي شوند.گياهاني كه در خزانه با مراقبت هاي زياد بوجود آمده نشاء ناميده مي شوند.پس از آماده شدن، نشاها براي كشت در زمين اصلي منتقل مي شوند.برخي از گياهان مانند كرفس كه دوره رشد سريع دارند و باغبان نياز دارد كه كرفس تازه به بازار عرضه كند نشاها را به خزانه دوم منتقل مي كنند.
در خزانه انتظار(خزانه دوم) فاصله بين خطوط كشت و نهال هاي جوان بيشتر از خزانه اول ( حدود دو تا سه برابر ) است. از خرداد تا شهريور متناسب با نوع آب و هواي منطقه عمل پيوند زدن انجام مي گيرد. اغلب پيوند را در فاصله 10 - 8 سانتي متري سطوح خاك و در جهت رو به شمال روي ساقه مي زنند تا از تابش مستقيم نور خورشيد محفوظ بماند. در سومين بهار، شاخه هاي حاصل از پيوند را سربرداري و هرس مي كنند و از زمستان همان سال درختان براي انتقال به محل اصلي آماده مي شوند. در مورد بعضي از درختان- مانند هسته داران – بذر را در خزانه اول مي كارند. اما بدون انتقال به خزانه دوم، در بهار و تابستان سال دوم آن را پيوند مي زنند و در بهار سال سوم به زمين اصلي منتقل مي كنند.​

 

[fgni]

بسته بندي و انتقال نهال :

يكي از عوامل بسيار مهم در موفقيت درختكاري ، بسته بندي و انتقال از مراكز توليد نهال يعني نهالستان ، به منطقه مورد كاشت مي باشد . پس از انتخاب نهال سالم ، بايد ريشه نهالها را كاملاً در داخل پوششي از پلاستيك يا گوني يا چادر برزنتي قرار داد تا ريشه هاي نهال در اثر مجاورت با باد و آفتاب و هواي آزاد از بين نرود ، سپس با وسايل نقليه ، نسبت به انتقال سريع نهال ها اقدام شود . بايد توجه شود به اندازه ميزان مصرف روزانه نهال از نهالستان تحويل گرفته شود.



دستورات فني كاشت نهال

آماده كردن عرصصه كاشت :

در صورت مسطح بودن زمين ، با استفاده از ادوات كشاورزي ، گاوآهن و غيره ، شياري به عمق حدود 40 سانتيمتر و به فواصل لازم ، بسته به شرايط منطقه ايجاد مي گردد. سپس محل چاله ها در داخل و حاشيه شيارهاي ايجادشده ، مشخص مي شود.

اول با استفاده از تراز دستي يا دوربين ، خطوط تراز و همچنين محل غرس نهال ، مشخص مي گردد . سپس روي خطوط تعيين شده ، شياري به ابعاد حداقل 40 × 20 سانتيمتر ، كه اصطلاحاً به آن بانكت گفته مي شود ، به منظور جمع آوري هرز آبهاي سطحي بين دو خط تراز و جلوگيري از فرسايش خاك حفر و در داخل آن ، چاله احداث مي شود.



تراكم كاشت :

به طور كلي فواصل كاشت نهال از يكديگر ، بستگي به اهداف و شرايط محيطي دارد . فواصل كشت در شمال كشور كمتر ، در جنوب و مناطق بياباني بيشتر و در ساير مناطق متوسط مي باشد . در ايجاد فضاي سبز هم ، فواصل كشت با توجه به نوع گونه و شرايط منطقه و اهداف تغيير مي يابد .

در هر صورت بهتر است از نظرات و تجارب اهل فن و كارشناسان منابع طبيعي منطقه استفاده گردد.



گودبرداري :

شكل چاله غرس نهال درختكاري ، معمولاً بصورت مكعب مستطيل ، مكعب مربع بوده ، به وسيله دست يا به وسيله مته گود برداري حفر مي شود . موقع كندن ، خاك رويي را (به عمق 30-20 سانتيمتري ) كه به آن خاك زراعي گفته مي شود جداگانه ريخته و خاك زيري را از آن جدا كرده ، با مقداري كود پوسيده دامي مخلوط كرده ، سپس كف گوده را پس از پايان عمليات خاكبرداري شخم زده ، نرم مي نمائيم.

ابعاد چاله ها براساس سن ، وضعيت ريشه و نوع گونه تعيين مي گردد بطور كلي هر قدر ابعاد آن بزرگتر باشد ، استقرارو رشد نهال بهتر خواهد بود .

1- براي نهال هاي درختي مانند : اقاقيا ، نارون ، توت ، سنجد ، عرعر ، زبان گنجشك ، داغداغان ، اكاليپتوس ، آكاسيا ، كنار ، كهور ، كاج و سرو ( سوزني برگان ) ، ابعاد هر گوده 70 × 60 × 60 سانتيمتر بوده و در آن اعداد كوچك ، معرف طول و عرض و اعداد بزرگ معرف عمق چاله مي باشد.

2- ابعاد چاله براي نهال درختان گردو ، مو و گونه هاي مشابه 100 × 80 × 80 سانتيمتر در نظر گرفته شود.

3- مشخصات چاله براي درختچه ها نظير : ختمي، درختي توري ، پيراكانتا ، دم موشي ، مرواريد ، ارغوان ، به ژاپني ، ياس زرد ، طاووسي ، خرزهره ، گل كاغذي و غيره 60 × 50 × 50 سانتيمتر و براي بوته هاي زينتي 40 × 30 × 30 سانتيمتر مي باشد.



زمان كاشت :

بهترين زمان كاشت نهال ، معمولاً هنگام خواب نهال است در مناطق گرم و متعدله و نيمه سردسير ، بهترين زمان كاشت ، پائيز پس از خواب رفتن نهال است ولي درمناطق سردسير نهالكاري بهتر است پس از سپري شدن يخبندان انجام شود.

بهترين شرايط براي غرس نهال روزهاي ابري وهواي آرام است .

در روزهاي آفتابي وگرم و يا يخبندان و روزهايي كه باد شديد است از كاشت نهال جداً خودداري شود .ختم زمان كاشت در پائيز طوري تنظيم و برنامه ريزي شود كه ريشه نهال با محيط جديد قبل از فرارسيدن يخبندان انس پيدا نموده باشد لذا بايستي پايان زمان كاشت 2 الي 3 هفته قبل از بيداري ظاهري نهال باشد .

البته زمان كاشت نهالهاي گلداني ، از قاعده فوق مستثني است زيرا نقل وانتقال و كاشت آنها در تمام طول سال عملي است مع الوصف رعايت موارد ذيل ضروري است .

1-درموقع انتقال نهال نبايستي درجه حرارت مبدا با مقصد اختلاف داشته باشد .

2-رطوبت بافت خاك گلدان درحدي باشد كه مانع از هم پاشيدگي خاك گلدان شود.

3-موقع كاشت ، ظرف گلدان ( نايلون و سفال و...) با احتياط جداگردد، از كاشت نهال با ظرف و گلدان بطور جدي خودداري شود .

نحوه كاشت نهال :

پس از پايان عمليات ترازيابي،احداث شيار (بانكت) و حفره چاله،عرصه آماده كشت براي نهال كاري مي گردد.طريقه كاشت به شرح زير صورت مي گيرد:

ابتدا در داخل چاله مقداري خاك سطحي زمين كه با كود پوسيده دامي مخلوط شده ريخته مي شود بطوريكه در موقع قراردادن نهال در داخل چاله ، يقه (طوقه ) نهال در سطح كف بانكت قرار مي گيرد سپس بقيه خاك را مخلوط با مقداري كود به داخل چاله ريخته و نهالهاي ريشه لخت را به آرامي تكان داده ، تا خاك چاله در لابلاي ريشه قرار گيرد. آنگاه خاك اطراف يقه نهال با فشار پا فشرده مي شود . نهال اصولاً بايستي در وسط چاله كشت شود.



استفاده از قيم (دار بان )

نهالهايي كه شاخ و برگ آنها نسبت به ريشه بيشتر است مانند نهالهاي سوزني برگان (سرو نقره اي ، زربين ، سرو شيراز سد روس ، انواع كاج ، زيتون و غيره ) پس از كاشت قادر نيستند بطور قائم در زمين قرار گيرند .بويژه اينكه اگر منطقه بادخيز باشد كه در اينصورت باعث خم شدن نهال بويژه پس از آبياري مي گردد.

آبياري :

بعد از كاشت ، بلافاصله بايستي آبياري انجام و آبياري هاي بعدي نيز با توجه به شرايط اقليمي منطقه و زمان شروع فعاليت نهال تنظيم گردد.

روشهاي مختلفي براي ابياري وجو دارد ، با توجه به شرايط كشور از نظر محدوديت آب قابل دسترس ، بهترين روش آبياري از نظر صرفه جويي در مصرف آب و هزينه (در بلند مدت ) و سهولت كار آبياري ، آبياري قطره اي مي باشد.

عمليات مراقبت و نگهداري :

براي بهبود شرايطي كه مناسب بقاء و رشد بعدي نهالها باشد عمليات مراقبت (سله شكني ، وجين علف هرز ، مرمت حصار و قيم ، واكاري نهالهاي خشكيده ) و در صورت لزوم آبياري پس از كاشت نهال امري ضروري است .​

 

[fgni]

برخي استانداردها در نهالستانهاي مختلف

برخي استانداردها در نهالستانهاي مختلف

استاندارد نهالستان بادام





1. نهالستان بايد در محلی احداث شود که دارای اقليمی مناسب برای توليد و تکثير گياه مورد نظر از لحاظ شرايط آب و هوايي و خاک باشد.

2. فاصله نهالها در هر رديف 10 تا 15 سانتيمتر باشد و فاصله بين رديفهای کاشت در حالت يک رديفه 90 سانتيمتر و در حالت دو رديفه, فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد بايد 120 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 50 - 40 سانتيمتر باشد (به طوريکه در هر هکتار بيش از 85000 نهال گنجانده نشود).

3. در نهالستان بادام بايد ارقام بارور و گرده‌افشان مناسب و مورد تأييد که دارای اتيکت مشخص هستند, توليد شود. به طوري‌ که خريدار نهال به ازای خريد هر رقم بارور بادام, يک يا دو رقم گرده‌افشان آن نيز دريافت کند به نحوی که يک سوم نهالهای فروخته شده به خريدار از رقم يا ارقام گرده افشان باشد. اگر ارقام گرده‌افشان و بارور ارقام بارور و گرده افشان هم نباشند, 10% گرده‌افشان برای رقم بارور کافی است.

4. بايد فاصله بين نهالستاهای بادام حداقل 500 متر و فاصله بين نهالستان با باغات اطراف حداقل 1000 متر باشد.

5. مواد اوليه (قلمه, پيوندک و ... ) تکثير بايد گواهی سلامت و اصالت از مراجع ذيصلاح دريافت کرده باشند.

6. در مورد آب, خاک و نيز عاری بودن نهالستان از علفهای هرز ناقل و يا ميزبان آفات و يا بيماريهای مضر, ازمراجع ذيصلاح گواهی سلامت دريافت کرده باشد.

7. کشاورزانی که توليد کننده پايهGF هستند بايد دارای گلخانه مجهز به سيستم مه‌پاش (ميست) و شاسی پاگرم باشند که وسعت آنها بسته به ميزان توليد متفاوت است.

8. انبار خنک, سايه‌بان, شاسی‌سرد و شاسی‌گرم با توجه به حجم توليد و مدت نگهداری نهال قبل از عرضه به بازار ضروری است که وسعت آن توسط کارشناس ناظر تعيين و تأييد می‌شود.

9. نهالستان بايد زير نظر يک مدير فنی (کارشناس کشاورزی, ترجيحاً˝ کارشناس باغبانی) اداره شود و مسئوليت گزارش سلامت نهالستان پس از گواهی سلامت اوليه از طريق مراجع ذيربط, برعهده کارشناس است.

10. ابعاد خزانه با توجه به وسعت عرصه, بافت خاک, شيب زمين, ميزان آب و نوع آبياری مشخص مي‌شود. در صورت وسيع بودن زمين, آب کافی و خاک لومی ابعاد 60 * 60 متر با يک راه حمل و نقل, حداقل 6 متری توصيه مي‌شود. سطح جاده بايد طوری زيرسازی شود که از گرد و خاک زيادی جلوگيری شود.

11. اگر پايه غير جنسی ( از قبيل پايه GF ) از طريق کشت بافت توليد شود بايد دقيقا˝ دارای صفات مادری باشند و بدين منظور بايد از کشت مريستم يا جوانه جانبی و يا جوانه انتهايي تهيه شود و حداکثر بيش از 12 زيرکشت(subculture) از کشت اوليه آن تهيه نشود. ضمنا˝ بروز هرگونه کالوس‌زايي به دقت کنترل شود.






استاندارد نهالستان فندق



1. نهالستانهای توليد کننده نهال فندق بايد در شرايط محيطي با حداقل 70 % رطوبت محيط احداث شوند.

2. در نهالستان فندق بايد پايه مادری مولد پاجوشهای ريشه‌دار با فاصله 50 تا 60 سانتيمتر روی رديف کاشته شوند و فاصله هر دو رديف بايد حداقل 100 سانتيمتر باشد. در شرايط مناسب, پايه‌های مادری برای مدت 12 - 10 سال قابل بهره‌برداری هستند.

3. توليدکننده نهال فندق بايد نهال رقم يا ارقام گرده‌افشان مناسب برای رقم بارور يا مولد ميوه نيز توليد کند. به طوری که 10% پايه‌های عرضه شده در زمان فروش را رقم گرده‌افشان تشکيل دهد.

4. فاصله بين نهالستانها بايد حداقل 500 متر و فاصله بين نهالستان با باغات اطراف حداقل 1000 باشد.

5. مواد اوليه تکثير بايد دارای گواهی سلامت و اصالت از مراجع ذيربط باشد.

6. خاکهای لومی يا رسی-شنی با حداکثر 10% آهک از اولويت خاکهای مناسب نهالکاری فندق هستند.

7. pH عصاره اشباع خاک نبايد از 6 ميلي‌موس کمتر و از 5/7 ميلي‌موس بيشتر باشد.

8. استاندارد سلامت آب و خاک (قبل از کاشت پايه مادری) از مراجع ذيصلاح دريافت کرده باشد.




استاندارد نهالستان گردو



نهالستان گردو بايد در مناطق سرد تا معتدله سرد که يخبندان زودرس پاييزه نداشته باشند, احداث شود

1- ECآب آبياری نهالستان گردو نبايد از 4 ميلی‌موس تجاوز کند.

2- خاک نهالستان گردو بايد عميق (حداقل يک متر) و سبک (لومی – شنی) باشد. خاکهای نسبتا˝سنگين مناسب را بايد به صورت دستی اصلاح کرد.

3- نهالستان گردو نبايد در محلی که قبالا˝ باغ گردو بوده احداث شود.

4- در نهالستان گردو بايد فاصله بين بذرها در زمان کاشت حدود 6 - 5 سانتيمتر باشد. همچنين بايد فاصله بين رديفها 90 – 80 سانتيمتر و فاصله بين نهالها 12-10 سانتيمتر باشد. در حالت کاشت دو رديفه, فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد بايد 120 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 50 - 40 سانتيمتر باشد.

5- بايد حدود 10 درصد نهالها را رقم گرده‌افشان تشکيل دهد که در زمان فروش نهال به باغدار فروخته شود.

6- مواد اوليه ( بذر و پيوندک) بايد از منابع شناخته شده و مورد تأِِييد تهيه شود.

7- تأييديه سلامت آب و خاک نهالستان, قبل از احداث نهالستان ضروری است.

8- تأسسيات مورد نياز نهالستان گردو با توجه به روش پيوند زنی به شرح زير است:

الف- برای انجام پيوند گردو به روش وصله‌ای که در ارديبهشت ماه زده مي‌شود نياز به سردخانه است تا بتوان جوانه‌ها را برای مدتی در آنجا نگهداری نمود.

ب- در مورد پيوند هات‌کيبل, بايد ميست و گخانه مناسب تهيه شود

ج- در مورد پيوند روميزی (پيوند V و پيوند Ω) داشتن گلخانه گرم و مرطوب و دستگاه آماده سازی پايه و پيوندک ضروری است.




استاندارد نهالستان سيب





1. نهالستان بايد در محلی احداث شود که دارای اقليمی مناسب برای توليد و تکثير گياه مورد نظر از لحاظ شرايط آب و هوايي و خاک باشد.

2. نهالستان بايد در محلی احداث شود که از نظر عدم آلودگی به آفات و بيماريهای مهم (آب, خاک و گياه) مورد تأييد مراجع ذيصلاح قرار گرفته باشد.

3. فاصله نهالها از هم در روی هر رديف 20 تا 30 سانتيمتر باشد و فاصله بين رديفهای کاشت در حالت يک رديفه 90 سانتيمتر و در حالت دو رديفه, فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد 120 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 50 - 40 سانتيمتر باشد (به طوريکه در هر هکتار بيش از 85000 نهال گنجانده نشود).

4. در نهالستان سيب بايد ارقام بارور و گرده‌افشان مناسب و مورد تأييد که دارای اتيکت مشخص هستند, توليد شود. به طوري‌ که خريدار نهال به ازای خريد هر رقم بارور بادام, يک يا دو رقم گرده‌افشان آن نيز دريافت کند به نحوی که يک سوم نهالهای فروخته شده به خريدار از رقم يا ارقام گرده افشان باشد. اگر ارقام گرده‌افشان به عنوان ارقام بارور مطرح نباشند, کاشت 10% از پايه گرده‌افشان برای رقم بارور کافی است.

5. بايد فاصله بين نهالستان با باغات ميوه اطراف حداقل 1000 متر باشد و لی انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 1000 متر) بسته به نوع گياه, شرايط محيطی و شدت آلودگی منطقه بر عهده کارشناس مربوطه است.

6. پايه‌های رويشی نهالهاييِ که به روش کپه‌ای و يا شياری توليد مي‌شوند بايد دارای 30 – 20 سانتيمتر ناحيه توليد ريشه‌ نابجا باشند و حجم ريشه نا‌بجا در هر نهال بايد زياد باشد.

7. نهالستانهايي که پايه نهال به روش رويشی, به صورت قلمه تکثير مي‌کنند, بايد دارای گلخانه مناسب دارای شاسی پاگرما و ميست باشند (حجم تأسيسات با توجه به حجم توليد متغير است).

8. مواد اوليه (قلمه, پيوندک و ... ) تکثير بايد گواهی سلامت و اصالت باغ مادری از مراجع ذيصلاح دريافت کرده باشند.

9. انبار خنک, سايه‌بان, شاسی‌سرد و شاسی‌گرم ساده با توجه به حجم توليد نهال در نهالستان و مدت نگهداری نهال قبل از عرضه به بازار (نهال يکسال و يا دو ساله) ضروری است که وسعت آن توسط کارشناس ناظر تعيين و تأييد می‌شود.

10. نهالستان بايد زير نظر يک مدير فنی (کارشناس کشاورزی, ترجيحاً˝ کارشناس باغبانی) اداره شود.

11. مسئوليت سلامت نهالستان بر عهده مالک نهالستان مي‌باشد ولی مسئوليت گزارش سلامت نهالستان پس از گواهی سلامت اوليه از طريق مراجع ذيربط, برعهده مدير فنی است.

12. ابعاد خزانه با توجه به وسعت عرصه, بافت خاک, شيب زمين, ميزان و کيفيت آب و نوع سيستم آبياری مشخص مي‌شود که بر عهده مدير فنی است.

13. اگر پايه غير جنسی از طريق کشت بافت توليد شود, نتاج بايد دقيقا˝ دارای صفات مادری باشند و بدين منظور بايد از کشت مريستم يا جوانه جانبی و يا جوانه انتهايي تهيه شود و حداکثر بيش از 10 تا 12 زيرکشت(subculture) از کشت اوليه آن تهيه نشود. ضمنا˝ بايد بروز هرگونه کالوس‌زايي به دقت کنترل شود.


استاندارد نهالستان میوه‌های هسته‌دار

(هلو و شلیل ،آلو و گوجه، زردآلو، گیلاس و آلبالو)

نهالستان بايد در محلی احداث شود که دارای اقليم و خاک مناسب برای توليد و تکثير گياه مورد نظر باشد.

1. نهالستان بايد در محلی احداث شود که از نظر عدم آلودگی به آفات و بيماريهای مهم (آب، خاک و گياه) مورد تأييد مراجع ذيصلاح قرار گرفته باشد..

2. نهالکاری باید ترجیحاً به صورت دو ردیفه باشند که فاصله نهالها از هم در روی هر رديف 10 تا 15 سانتيمتر و فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد حداقل 120 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 50 - 40 سانتيمتر باشد. در حالت کاشت تک ردیفه، فاصله نهالها روی ردیف 15-10 و بین ردیفها 100-80 سانتیمتر میباشد (به طوريکه در هر هکتار بيش از 85000 نهال گنجانده نشود).

3. فاصله بین کرتها یا پلاتهای نهال مربوط به هر محصول باید از هر طرف حداقل 2 متر باشد.

4. بايد فاصله بين نهالستان با باغات ميوه اطراف حداقل 1000 متر باشد و لی انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 1000 متر) بسته به نوع گياه، شرايط محيطی و شدت آلودگی منطقه بر عهده کارشناس فنی نهالستان (مدیر فنی نهالستان) است.

5. بدیهی است که سیستم آبیاری مناسب برای نهالستان هسته‌دار از نوع آبیاری تحت فشار است. این اقدام برای نهالستانهای جديدالاحداث با وسعت حداقل 5 هکتار الزامی است که باید قبل از احداث و یا حداکثر ظرف مدت 2 سال پس از احداث، نسبت به اجرای آن اقدام شود .

6. مدیریت نهالستان گونه‌های‌هسته‌دار باید به نحوی باشد که نهال قبل از توزیع (حتی در سالهای قبل) به گل نرفته باشد.

7. نهالستانهايي که پايه نهال را به روش رويشی، به صورت قلمه تکثير مي‌کنند، بايد دارای گلخانه مناسب دارای شاسی پاگرما و ميست باشند (حجم تأسيسات با توجه به حجم توليد متغير است).

8. مواد اوليه برای تکثیر رقم یا پایه (قلمه، پيوندک و ... ) بايد گواهی سلامت و اصالت باغ مادری از مراجع ذيصلاح دريافت کرده باشند.

9. انبار خنک، سايه‌بان، شاسی‌سرد و شاسی‌گرم ساده با توجه به حجم توليد نهال در نهالستان و مدت نگهداری نهال قبل از عرضه به بازار (نهال يکسال و يا دو ساله) ضروری است که وسعت آن توسط مدیر فنی نهالستان تعيين می‌شود.










استاندارد نهالستان انار





1. کاشت قلمه در نهالستان انار باید ترجیحاً به صورت دو ردیفه باشد که فاصله نهالها از هم بر روی هر رديف 15 – 10 سانتيمتر و فاصله بين هر دو رديف با دو رديف بعد 100- 80 سانتيمتر و فاصله بين رديفها 40 سانتيمتر باشد. در نهالستانهای یک ردیفه فاصله بین ردیفها 50-40 سانتیمتر و فاصله نهالها بر روی هر ردیف کاشت قلمه 15 – 10 سانتیمتر باشد.

2. بايد فاصله بين نهالستان با باغات انار اطراف حداقل 100 متر باشد و لی انتخاب قطعی فاصله (فاصله بيش از 100 متر) بسته به شرايط محيطی و شدت آلودگی منطقه بر عهده کمیته فنی نهال استان است.

3. فاصله بین کرتها یا پلاتهای ارقام مختلف نهال انار باید از هر طرف حداقل 2 متر باشد تا اختلاط رقم پیش نیاید ولی فاصله بین پلاتهای محصولات مختلف با پلاتهای نهال انار باید حدود 10 متر باشد.

4. توصیه می‌شود نهالستان انار در زمینهای سبک با خاک شیرین و عمیق احداث شود و آبیاری نهالستان انار به صورت تخت فشار باشد.

5. طول قلمه 35-25 سانتيمتر، قطر آن 5/2-5/0 سانتيمتر و ترجيحاً از شاخه‌های 3-2 ساله تهيه شده باشد و حداقل یک جوانه آن از خاک بیرون باشد.

6. از کاشت محصولات سبزی و صیفی در نهالستان انار جداً اجتناب شود.

7. تولید کننده نهال انار باید از تولید نهال ارقام بی‌کیفیت و غیر صادراتی اجتناب کند. مهمترین ارقام تجاری انار ایران عبارتند از: ملس ساوه، رباب نیریز، شیشه‌کپ فردوس، نادری بادرود، ملس یزدی، قجاق قم، اردستان مه‌ولات، خزر بردسکن، بجستانی گناباد و ارقام تجاری دیگر که باید مورد تأیید واقع شوند.













استاندارد نهالستان انجیر





1. توصیه می‌شود خاک نهالستان انجیر سبک و عمیق باشد (حداقل 60 سانتیمتر).

2. به علت اهمیت و خسارت ویروس موزاییک انجیر، در مناطقی که ویروس موزاییک انجیر گزارش شده است، تولید نهال انجیر ممنوع است.

3. فاصله کاشت قلمه در نهالستان انجیر به صورت 4 ردیف (4 فارو) پشت سرهم با فاصله 40 سانتیمتر از یکدیگر است که پس از هر 4 ردیف یک فاصله 80-60 سانتیمتری فضای آزاد قرار دارد. فاصله نهالها از هم بر روی هر ردیف باید 30 – 25 سانتیمتر باشد و قلمه‌ها در وسط پشته کاشته شوند.

4. در مناطقی که بیماری شانکر انجیر وجود دارد باید فاصله باغات انجیر تا نهالستان طبق نظر مراجع ذیصلاح در نظر گرفته می‌شود.

5. تولید کننده نهال باید نهال رقم گرده‌افشان ارقام انجیرهایی که به رقم انجیر گرده‌افشان نیاز دارند، تولید کند و در زمان فروش نهال به نسبت 2% نهال گرده افشان به خریدار عرضه کند.

6. به دلیل حساسیت درخت انجیر به زیادی عنصر بُر در آب آبیاری، توصیه می‌شود میزان عنصر بر موجود در آب آبیاری نهالستان انجیر کمتر از 1 میلیگرم در لیتر این عنصر داشته باشد.

7. طول قلمه انجیر باید حداقل 30 سانتیمتر باشد.

8. نهالها باید پس از برداشت به روش صحیح و هرچه سریعتر پس از برداشت بسته‌بندی شوند.

9. فروش نهالهای یکساله بر نهالهای دوساله ترجیح دارد و هرچه از عمر نهال بگذرد گیرایی آن به شدت کاهش می‌یابد.

10. در نهایت بقیه قوانین تولید نهال بر این محصول نیز حاکم است.

 

[fgni]

برخي استانداردها در نهالستانهاي مختلف2

برخي استانداردها در نهالستانهاي مختلف2

استاندارد نهالستان انگور





1. توصیه می‌شود نهال انگور در زمینهای سنگین بخصوص با آب آبیاری دارای EC بیش از 2 دسی‌زیمنس بر متر و دارای بیش از 1 میلیگرم در لیتر عنصر بر باشد، تولید نشود.

2. طول قلمه انگور جهت کاشت در نهالستان نباید کمتر از 20 سانتیمتر باشد (حداقل 3 جوانه که یکی از آنها از خاک بیرون باشد و جوانه‌های مدفون در خاک بهتر است حذف شوند).

3. کاشت قلمه انگور در نهالستان به صورت دو ردیفه و در بالای داغاب فارو انجام می‌شود. در این روش فاصله نهالها بر روی هر ردیف 15-10 سانتیمتر و فاصله بین هردو ردیف 40 سانتیمتر و فاصله بین پشته‌ها 80 سانتیمتر است (تعداد نهال در هر هکتار نهالستان انگور نباید از120 هزار اصله تجاوز کند).

4. نباید نهالستان انگور در زمینهایی احداث شود که سال قبل در آنجا محصولات جالیزی کاشته شده باشد.

5. تولید کننده نهال انگور باید قلمه مورد نیاز خود را از باغات سالم و اصیل (از نظر رقم ) تهیه کند.

6. تولید نهال در مناطقی که آلوده به سرطان طوقه و زنجره مو هستند غیر مجاز است، مگر اینکه از پایه‌های مقاوم استفاده و روی آنها ارقام بارور پیوند شوند (روش پیوند انگور در دستورالعمل اجرایی ارائه می‌شود).






استاندارد گلخانه‌های تولید کننده نهال زیتون به روش غیر جنسی (فضای بسته)



گلخانه‌های مولد نهال زیتون به روش غیر جنسی باید دارای تجهیزات زیر باشند:

الف- گلخانه‌‌های میست: این نوع گلخانه‌‌ها که به منظور ریشه‌دار نمودن قلمه‌ها مورد نیاز است باید دارای ویژگیهای زیر باشند.

- راهرو: عرض راهروها در یک گلخانه میست باید به اندازه‌ای باشد که با چرخ دستی براحتی بتوان در آن تردد نمود.

- سیستم تهویه: توان و نوع سیستم تهویه در یک گلخانه میست با توجه به حجم گلخانه انتخاب می‌شود تا تهویه مناسب در کل گلخانه انجام شود.

- سیستم های برودتی و حرارتی: این سیستمها باید بتوانند در زمان مناسب، براحتی حجم گلخانه را به‌طور مطلوب گرم و یا سرد کنند. توان این سیستمها به حجم گلخانه ارتباط دارد که توصیه آنها توسط مهندسین متخصص این تأسیسات انجام می‌شود.

- شاسی مناسب کاشت قلمه‌های زیتون: این شاسیها که به صورت سیمانی زمینی یا ایستاده در گلخانه متداول هستند، دارای عرض 180 سانتیمتر، طول متناسب با طول گلخانه و عمق 40-30 سانتیمتر باشد. سیستم میست و پاگرما در این شاسی تعبیه شده و شاسی از محیط کشت استریل حهت کاشت قلمه پر می‌شود.

ب- گلخانه‌های انطباق و انتظار به منظور نگهداری نهال باید دارای ویژگیهای زیر باشند.

- دارای سیستم‌های حرارتی وبرودتی مناسب باشند.

- سیسم تهویه مناسب داشته باشند.

- تجهیزات آبیاری (بارانی، قطره‌ای و ...) متناسب با تعداد نهال موجود باشد.

- کف بستر گلخانه‌های انطباق و انتظار باید با آجر یا سیمان پوشیده شده باشد تا ریشه نهال از زیر کیسه پلاستیک به داخل خاک بستر گلخانه نفوذ نکند.

- محیط کشت مورد استفاده باید کاملاً استریل باشد و آب مصرفی باید از منبع مطمئن تهیه شود.

- گلخانه نباید در محلی احداث شود که آفات و بیماریهای مهم زیتون وجود دارد.







تولید نهال زیتون دستورالعمل اجرایی دستورالعمل اجرایی تولید نهال زیتون به روش غیر جنسی



تولید نهال زیتون به روش غیر جنسی

با استفاده از قلمه نیمه خشبی

1- داشتن گلخانه گرم و مرطوب مجهز به سیستم میست و پاگرما که حجم آن با توجه به میزان تولید متغیر است، ضروری است. دمای بستر ریشزایی (پاگرما) در زمان ریشه‌زایی قلمه‌ها باید 25-24 درجه و پس از ریشه‌زایی 22-21 درجه باشد. رطوبت نسبی محیط گلخانه 90-80 % است. دمای محیط حدود 6-4 درجه کمتر از دمای پاگرما و حدود 20 درجه سانتیگراد است.

2- قلمه نیمه خشبی باید یکساله و یا حداکثر دو ساله باشد و در زمان مناسب (اواخر تابستان تا اوایل پاییز: قبل از رسیدن سرمای زمستان، اواخر زمستان: قبل از باز شدن جوانه‌های گل) تهیه شود.

3- ته قلمه‌ها باید به هورمون ایندول بوتیریک اسید 3 تا 5/3 درهزار آغشته کرد و در بستر کاشت. تا زمان ریشه‌ دار شدن قلمه‌ها باید سطح برگها نیمه مرطوب باشد.

4- عمق بستر کاشت در سکوی گلخانه باید 60-50 سانتیمتر باشد بطوریکه پس از زیر‌سازی با قلوه سنگ و شن درشت و تجهیز با سیستم آب گرم، حدود 20 سانتیمتر روی آن از

5- محیط کشت مناسب قلمه پر شود.

6- تعداد قلمه‌ها در بستر پاگرما به اندازه‌ای است که در هر متر مربع بیش از 1000 قلمه کاشته نشود.

7- نور مستقیم برای ریشه‌دار شدن قلمه‌ها ضروری نیست و باید روی سطح گلخانه‌ها با دوغاب گل‌سفید یا خاک و یا حصیر پوشاند تا حدود 50% نور خورشید به نهال برسد.

8- پس از ریشه‌دار‌شدن قلمه‌ها، قبل از انتقال به گلدان پلاستیکی، رطوبت محیط به تدریج کاهش می‌یابد (تا 55%) و دمای محیط کلخانه تا حدود 24 درجه افزایش می‌یابد.

9- ابعاد گلدان بايد25 سانتيمتر طول و 15-12 سانتيمتر قطر باشد, به نحوی که ريشه نهال در طی زمان رشد از زير گلدان خارج نشود. همچنين وزن خاک گلدان به صورت خشک نبايد از 2 کيلوگرم کمتر باشد.

10- کف بستر باید به نحوی باشد که ریشه مستقیماً با خاک بستر تماس حاصل نکند. استفاده از پلاستیک جهت پوشش کف بستر مجاز نیست.

11- قلمه‌های ریشه‌دار بلافاصله پس برداشت از بستر میست در داخل گلدان قرار می‌گرد و آبیاری می‌شود.

توصيه‌های عمومی نهالستانهای فضای باز



1. در نهالستان، وجود یا کاشت درختان غير مثمر میزبان ممنوع است.

2. در نهالستان گونه‌های مثمر نبايد نهال گونه‌های غير مثمر توليد شود.

3. استفاده از پس‌آبهای مزارع، باغات، محلهای مسکونی و صنعتی برای آبياری نهالستان ممنوع است.

4. کاشت هرنوع گياه، اعم از مثمر و يا غير مثمر در فضاهای خالی و بين رديفها و کف جويهای موجود در نهالستان ممنوع است.

5. استفاده از ابزار و ادوات کشاورزی به صورت مشترک با مزارع و نهالستانهای ديگر، قبل از ضدعفونی، ممنوع است. برای اين منظور تعبيه يک حوضچه حاوی محلول ضد عفونی در مسير عبور عابرين پياده و ادوات کشاورزی (از قبيل تراکتور، تريلی، گاو آهن، دیسک و ...) ضروری است.

6. استفاده از کودهای حيوانی نپوسيده ممنوع است. لذا در هر نهالستان باید محلی برای پوساندن کودهای حیوانی در نظر گرفته شود. (تهیه کود حیوانی پوسیده در دستورالعمل اجرایی توضیح داده خواهد شد).

7. نهالستانهایی که دارای گلخانه تکثیر هستند، داشتن محلی برای تهیه کود برگ، کمپوست و دستگاه مخصوص ضد عفونی کردن محیط کشت، ضروری است.

8. برای اصلاح خاک بستر نهالستان‌، استفاده از خاک زراعی مطمئن و عاری از آلودگی ضروری است.

9. در نهالستان رعایت آیش (حداقل یکسال) و تناوب کشت با گونه‌های متفاوت الزامی است. تعیین مدت آیش و نوع محصول مورد کشت در تناوت، بر عهده مدیر فنی نهالستان است.

10. نصب تابلوهای جدا برای پلاتها و ارقام با رنگهای متفاوت و ابعاد مختلف ضروری است.

11. هر نهالستان باید کتابچه حاوی اطلاعات موثق همراه با عکس رنگی هر رقم در زمان بلوغ میوه ورنگ گرفتن آن تهیه کرده و به تأیید مؤسسه مربوطه رسانده باشد تا در زمان فروش نهال، هویت محصول را به رؤیت خریدار برساند.

12. نهالستان بايد زير نظر يک مدير فنی (کارشناس کشاورزی ترجيحاً کارشناس باغبانی) اداره شود و مسئوليت گزارش سلامت نهالستان پس از گواهی سلامت اوليه از طريق مراجع ذيربط برعهده کارشناس نهالستان است.

13. نهالستان فضای باز بايد در محلی احداث شود که دارای اقليم و خاک مناسب برای توليد و تکثير گياه مورد نظر باشد.

14. نهالستان بايد در محلی احداث شود که از نظر عدم آلودگی به آفات و بيماريهای مهم (آب، خاک و گياه) مورد تأييد مراجع ذيصلاح قرار گرفته باشد





استاندارد نهال حاصل از کشت بافت



استاندارد نهالهای حاصل از کشت بافتهای کیاهی:

1. تولید کننده نهال به روش کشت بافت باید گواهی سلامت مواد اولیه تکثیری خود را از مراجع ذیصلاح (از مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور و یا سازمان حفظ نباتات) دریافت کرده باشد و یا شخصاً به تهیه مواد اولیه سالم اقدام کرده و گواهی تأیید دریافت کرده باشد.

2. اصالت رقم مورد کشت باید توسط مؤسسات محصولی مربوطه و نیز مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر تأیید شده باشد.

3. سلامت نهال حاصل از کشت بافت، قبل از عرضه به بازار باید مورد تأیید قرار گرفته و گواهی سلامت دریافت کرده باشد.

4. تولید کننده باید در تمام مراحل مختلف تکثیر (استقرار، پرآوری، ریشه‌زایی و سازگاری)، شرایطی فراهم کند تا حداقل تنوع در نهالها ایجاد شود.

5. تنوع در نهالهای حاصل از کشت بافت قبل از انتقال به عرصه و به صورت چشمی صورت می‌گیرد.

6. حداکثر نهالهای متفاوت قابل قبول از نظر ارتفاع، رنگ شاخ و برگ، قطر یقه، فرم برگها، فرم تاج و... 5% است که باید قبل از فروش، نهالهای متفاوت از گردونه فروش خارج شوند.

7. اگر درصد تنوع بیش از 5% باشد باید از نهالهای سالم و متفاوت تست مولکولی به عمل آید. در صورت نبود تنوع در نهالهای ظاهراً متفاوت با نهالهای ظاهراً سالم، مشابه بند 7 عمل شود.

8. استاندارد نهالهای حاصل از کشت بافت گیاهی (بجز خرما) پس از مرحله سازگاری و انجام پیوند، همان استاندارد نهالهای ریشه لخت است.











استاندارد نهال خرمای حاصل از کشت بافت گیاهی

1. طول نهال حداقل 40 سانتیمتر باشد (ارتفاع نهال از طوقه تا جوانه انتهایی گرفته شود).

2. حداقل 3 برگ اصلی کامل داشته باشد.

3. ریشه نهال از زیر گلدان بیرون نزده باشد.

4. گلدانها در اندازه‌ای انتخاب شده باشند که ریشه‌ها دفرمه، کج و معوج، برگشته، کلافه و یا پیچیده نشده باشد.



تأسیسات لازم برای تولید نهال به روش کشت بافت

الف- آزمایشگاه تهیه محیط کشت شامل:

1- آزمایشگاه مرکزی دارای:

- قفسه بندی مناسب - شرایط مناسب کار

2- انبار مواد با تهویه مناسب

3- فضای مناسب نگهداری محیطهای استریل شده که:

- امکان ضد‌عفونی فراهم باشد - تنظیم دمای محیط آن ممکن باشد - تاریک باشد

4- مجموعه اتاقهای کشت با ویژگیهای:

- فضای کافی برای فعالیت مستقل لامینارها

- قابلیت ضد‌عفونی راحت

- عدم ارتباط مستقیم با فضای خارج

5- مجموعه اتاقهای رشد با ویژگیهای:

- قابلیت تنظیم دما و نور داشته باشد

- دارای قفسه بندی مناسب باشد

- کنترل آلودگی محیط راحت باشد

ب- اتاق انتقال باید دارای امکانات زیر باشد

- دارای قفسه بندی مناسب باشد

- مکان مناسب برای شستشوی آگار وجود داشته باشد

- فضای مناسب برای تهیه محیط کشت خاکی و انتقال نهال به گلدان وجود داشته باشد.

ج- گلخانه‌های سازگاری

- درگلخانه‌های سازگاری باید دما و نور قابل کنترل باشد.

- دارای سیستم میست (مه پاش) باشد.

- دارای تونلهای سازگاری باشد.

د- سایه‌بان مناسب در فضای آزاد که باید دارای سیستم آبیاری باشد.

معمولاً نهالها را در زیر سایه‌بان پیوند می‌زنند. گاهی گلدانها را پس از مدتی از زیر سایه‌بان به خزانه انتظار منتقل می‌کنند که در اینجا باید فاصله بین گلدانها نسبت به زیر سایه‌بان اضافه شود. گاهی نهالها در این محل پیوند زده می‌شود.

 

[عاشق طبیعت]

تشکر-تشکر

تشکر-تشکر

بسیار استفاده کردم و لذت بردم.مطالب درج شده توسط شما علمی و محیط به موضوعه-امیدوارم موفق باشی

 

[عاشق طبیعت]

یه سوال مهندس

یه سوال مهندس

یک قلمه که از نوع ریشه ای یا خشبی باشه چه مدت بعد از قلمه گرفتن میتونه خارج از خاک عمر کنه؟ یا اصلا چون به نوعی این عضو گیاه خوابه ، مدت ماندگاریش (قلمه تهیه شده)نا محدوده؟

​

 

[مهدی اورنگی]

مدت عمر قلمه

مدت عمر قلمه

یک قلمه که از نوع ریشه ای یا خشبی باشه چه مدت بعد از قلمه گرفتن میتونه خارج از خاک عمر کنه؟ یا اصلا چون به نوعی این عضو گیاه خوابه ، مدت ماندگاریش (قلمه تهیه شده)نا محدوده؟

​

مدت عمر یک قلمه از زمان جدا کردن از گیاه مادری تا کاشت در بستر، بستگی به گیاه و شرایط محیطی دارد. قلمه یک عضو زنده است و زمان جدا شدن از گیاه مادری بیشترین پتانسیل برای تولید ریشه را دارد ( به شرط آن که بتوان گیاه مورد نظر را با قلمه تکثیر نمود) و هر چه از عمر قلمه بگذرد و کشت نشود از توانائی ریشه زائی آن کاسته می شود چون به طور مداوم در حال تنفس و مصرف کربوهیدرات های ذخیره شده در قلمه می باشد و این کربوهیدرات ها از جمله مهمترین فاکتورهای موثر بر ریشه زائی قلمه است. از این رو هر چه میزان تنفس قلمه را کاهش دهیم عمر آن طولانی تر می شود و بیشتر می توان آن را در بیرون خاک و قبل از کاشت نگهداری کرد. بهترین شرایط نگهداری قلمه یا انبار نمودن آن در دمای 0 تا 1 درجه و رطوبت نسبی 85 تا 90 درصد می باشد به شرط آن که قلمه از گیاهان حساس به سرما تهیه نشده باشد. در این شرایط می توان قلمه ها را حتی تا 6 ماه با بالاترین کیفیت و کمترین تلفات نگهداری نمود. با تشکر

 

[تیرنگ]

[h=1][FONT=&quot]احداث نهالستان مرکبات[/FONT][FONT=&quot][/FONT][/h] [h=1][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot][/FONT][/h] [h=1][FONT=&quot]چكيده:[/FONT][/h]

[FONT=&quot]مركبات يكي از ميوه‌هاي نيمه‌گرمسيري است كه تا سال 1297 (هجري شمسي) در ايران از طريق بذر تكثير مي‌شد. اين روش داراي معايبي ازقبيل، پرتيغي، ديرباردهي، كم‌باردهي، ايجاد وارياسيون و همچنين حساسيت به گموز مركبات مي‌باشد. براي رفع معايب نامبرده، تكثير مركبات بروش ‌پيوند بر روي پايه‌هاي مقاوم متداول گرديد. براي توليد نهال سالم در نهالستان داشتن[/FONT] [FONT=&quot] مواد گياهي سالم ضروری است..[/FONT]​

[FONT=&quot]انواع بيماريهاي قارچي، ويروسي، ويروئيدي و آفات و جوندگان نهالستان مركبات را تهديد مي‌نمايد. بهترين روش اجراي مديريت تلفيقي ([/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot]) در نهالستان، استفاده از دانش با نظارت و مراقبت دقيق با انتخاب مكان مناسب و بكارگيري سيستم‌ها و امكانات لازم، همچنين استفاده از بذور و مواد گياهي سالم و مقاوم با توجه به عوامل محدودكننده در مناطق مركبات‌خيز كشور و رعايت اصول تغذيه صحيح و نهايتاً استفاده اصولي از سموم شيميايي با كمترين خسارت به محيط براي كنترل عوامل خسارت‌زا مي‌باشد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مقدمه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]امروزه ارقام تجاري مركبات را معمولاً از روش پيوند تكثير مي‌نمايند، زيرا تكثير از طريق بذر باعث بروز مشكلاتي از قبيل؛ ايجاد وارياسيون، ديرباردهي، كم‌باري و پرتيغي مي‌شود. تيغ نهالهاي بذري باعث خسارت به محصول و كاهش عمر انباري ميوه مي‌گردد. همچنين ارقام بذري توليدشده به بيماري قارچي گموز مركبات حساس مي‌باشند. بهترين روش رفع اين معايب، تكثير مركبات ازطريق كاشت بذر و توليد پايه مقاوم با اجراي پيوند پوستي ([/FONT][FONT=&quot]T‌[/FONT][FONT=&quot] معكوس) مي‌باشد. براي توليد نهال سالم پيوندي، احداث نهالستان مركبات الزامي مي‌باشد. جهت اجراي برنامه‌هاي [/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot] در نهالستان مركبات با بكارگيري دانش و امكانات و تجهيزات زير مي‌توان از كليه روشهاي كنترلي استفاده و با حداقل عوارض زيست‌محيطي عوامل خسارت‌زا را مهار و نهال سالم و مقاوم توليد و به سودآوري مناسب رسيد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-شرایط مكا نی نهالستان مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]انتخاب مكان مناسب و آگاهانه جهت ايجاد نهالستان كمك بسيار زيادي در مديريت و كنترل عوامل خسارت‌زا مي‌نمايد و موارد زير در انتخاب مكان نهالستان جهت اجراي صحيح [/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot] بايد رعايت گردد :[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-1- مطالعه و انتخاب مكان نهالستان ازنظر شرايط آب و هوايي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]نهالستان مركبات بايد در مكاني احداث شود كه دما و رطوبت لازم جهت رشد مناسب نهال مركبات تأمين گردد و يا با استفاده از تأسيساتي مثل گلخانه‌ها درجه‌حرارت لازم و رطوبت كافي تأمين شود.[/FONT]​

[FONT=&quot]نور عامل مهمي در رشد همه گياهان مي‌باشد. نهالستان مركبات بايد از نور كافي و لازم برخوردار باشد موانعي از قبیل ساختمانهاي بلند و يا درختان بلند که ایجاد سایه میکنند در محوطه نهالستان نباید وجود داشته باشد، زيرا محيط متراكم و مرطوب نهالستان كه سايه هم باشد محيط بسيار مناسبي براي عوامل خسارت‌زا مي‌باشد. از طرفي نهالهاي توليدشده در مكان سايه از استحكام و مقاومت خوبي برخوردار نبوده و درمقابل بيماريها و تغييرات جوي حساس مي‌باشند. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-1- انتخاب مكان از نظر بستر و نوع خاك:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]استقرار نهالستان مركبات در منطقه‌اي كه سطح آب بالا بوده و يا بستر خاك نفوذناپذير باشد، باعث ايجاد بيماريهاي مهم قارچي مثل مرگ گياهچه ([/FONT][FONT=&quot]Damping-off‌[/FONT][FONT=&quot]) و پوسيدگي ريشه خواهد شد. لذا نهالستان مركبات بايد در مكاني كه اين مشكلات را نداشته باشد احداث گردد و يا با استفاده از زه‌كش مناسب و بالا‌آوردن سطح نهالستان با ماسه خسارت آنها را كاهش داد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-1- انتخاب مكان از نظر آلودگي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]انتخاب مكان سالم براي احداث نهالستان مركبات يكي از اصول مهم مديريت تلفيقي است. در شرايط ايده‌آل، احداث گلخانه های پیشرفته مكاني مطمئن براي توليد نهال مي‌باشد. اما در شرايط طبيعي بايد مكاني انتخاب شود كه از كانونهاي آلودگي فاصله داشته باشد و ناقلين عوامل خسارت‌زا را نيز بتوان كنترل نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-1- انتخاب مكان از نظر دسترسي آسان به بازار عرضه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مكان نهالستان مركبات بايد در منطقه‌اي قرار داشته باشد كه نهال توليدشده به راحتي و با صرف هزينه معقول دراختيار متقاضيان قرار گيرد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2- تامین امكانات و لوازم موردنياز نهالستان مركبات شامل : [/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-2- تأمين آب در نهالستان مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]آب بعنوان عنصر حياتي نقش اصلي را در توليد و رشد گياهان دارد. لذا آب مطمئن براي نهالستان بايد تأمين گردد. اگر بتوان از آب جاري فاقد فاضلابهاي خانگي استفاده نمود، مديريت تغذيه و عوامل خسارت‌زا آسانتر مي‌شود، زيرا آبهاي جاري حامل انواع عناصر غذايي محلول مي‌باشند كه استفاده صحيح از آن باعث رشد بهتر و ايجاد مقاومت در گياهان مي‌شود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-2- تأمين برق:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]توزيع آب و انجام صحيح آبياري نياز به ايجاد سيستم‌ آبياري مي‌باشد كه نيروي توزيع آن اگر پمپ برقي باشد، مي‌توان آبياري را صحيح‌تر و با هزينه كمتر انجام داد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-2- ساخت تأسيسات و برقراري شبكه‌هاي آبياري:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]ساخت شاسي‌هايي به منظور بذركاري كه بالاتر از سطح زمين قرار داشته و داخل آن با ماسه رودخانه‌اي پرشده باشد و مي‌تواند در داخل گلخانه ها و يا با استفاده از ميله‌گرد و نايلون در فضای آزاداحداث شود. [/FONT]​

[FONT=&quot]در نهالستانها ساخت استخر و يا حوضچه‌هايي براي نگهداري و ذخيره آب جاري ضروري است. همچنين شبكه توزيع آب و لوله‌كشي برقرار شود. مي‌توان آبياري را توسط كارگر با استفاده از شيلنگ در پاي هر نهال انجام داد و يا بصورت هدايت‌شده در پاي هر نهال كه روش مناسبي مي‌باشد و يا بصورت مه‌پاش انجام گيرد. منتهي در روش مه‌پاش امكان طغيان آفات و بيماريها خواهد بود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-2- تهيه لوازم باغباني:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]براي اداره و مديريت نهالستان به ابزار باغباني شامل بيل، فوكا، شن‌كش، بيلچه، چاقوي پيوند، قيچي باغباني، فرغون، دستگاه سمپاش ، لوپ يا بينوكولر، دماسنج و غيره نياز مي‌باشد كه بايد فراهم شود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5-2 دريافت مجوز احداث نهالستان مركبات و استفاده از نيروي انساني ماهر:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مجوز تولید نهال از طرف ارگان های زیربط براساس یک سری شرایط وضوابط صادرمیشود که مجری نهالستان ضمن فراهم نمودن[/FONT] [FONT=&quot] شرایط مورد نیاز باید بر اجرای صحيح برنامه‌[/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot] در نهالستان تاکید داشته باشد.[/FONT]​

[FONT=&quot]برای انجام پیوندبه پیوند زن ماهر نیاز بوده و[/FONT] [FONT=&quot] كارگران خزانه باید با اصول اولیه تولید نهال آشنایی کافی[/FONT] [FONT=&quot] داشته باشد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3- جمع‌آوري اطلاعات و دانش فنی جهت انتخاب پايه سازگار با توجه به محدوديتهاي اقليمي و متحمل به بيماريها:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]پس از انتخاب مكان و آماده‌سازي آن، اولين گام جمع‌آوري اطلاعات مربوط به انتخاب پايه مناسب جهت پيوند ارقام مختلف بر روي آن مي‌باشد، زيرا پايه نقش مهمي در رشد و سلامت نهالهاي توليدشده دارد. و معمولاً در انتخاب پايه عوامل زير بايد بررسي شوند :[/FONT]​

[FONT=&quot]1-3- نوع خاك و [/FONT][FONT=&quot]PH[/FONT][FONT=&quot] خاك و [/FONT][FONT=&quot]EC[/FONT][FONT=&quot] آب و خاك :[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]PH[/FONT][FONT=&quot] خاك در پرورش مركبات از نظر فعاليت ريشه‌ها و جذب مواد نقش مهمي دارد. و پايه‌هاي مختلف مركبات در [/FONT][FONT=&quot]PH[/FONT][FONT=&quot] هاي مختلف واكنش‌هاي متفاوتي از خود نشان مي‌دهند. همچنين نوع بافت خاك و [/FONT][FONT=&quot]EC‌[/FONT][FONT=&quot] آب در انتخاب پايه نقش دارد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-3- شرايط آب و هوايي منطقه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]سازگاري پايه با شرايط آب و هوايي يك منطقه نقش مهمي در رشد بهینه نهال و مقاومت نهال در برابر تغييرات دمايي و بارندگيها و رطوبتهاي فصلي و ساير عوامل محيطي دارد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-3- انتخاب پايه متحمل:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]تحمل پايه‌هاي مختلف مركبات در مقابل بيماريها و نماتدها، یکسان نمیباشدبنابرین انتخاب پايه بايد با توجه به[/FONT] [FONT=&quot] مشکلات منطقه از نظر بیماریهای[/FONT] [FONT=&quot] موجود[/FONT] [FONT=&quot] وتحمل پایه صورت گيرد ، زيرا ساده‌ترين و مطمئن‌ترين روش كنترل بعضی از[/FONT] [FONT=&quot] عوامل خسارت‌زا استفاده از پایه های متحمل مي‌باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4- مطالعه و جمع‌آوري اطلاعات مربوط به ارقام مناسب و سازگار با منطقه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]پس از انتخاب پايه، انتخاب رقم نيز مهم مي‌باشد و معمولاً عوامل زير در انتخاب ارقام براي توليد و تكثير در نهالستان مركبات بايد درنظر گرفته شود :[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-4- انتخاب رقم سازگار با شرايط و عوامل محدودكننده زنده و غيرزنده: [/FONT]​

[FONT=&quot]در انتخاب ارقام، معمولاً عواملي مثل نور، دما، رطوبت، بارندگي و نوع خاك و آفات و بيماريهاي شايع در منطقه تأثير دارند و انتخاب صحيح و علمي آن مي‌تواند كمك زيادي در كنترل عوامل خسارت‌زا داشته باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-4- مطالعه در مورد درخواست بازار:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]هدف از ايجاد نهالستان مركبات، توليد نهال مركبات براي تأمين نياز باغداران براي كسب درآمد مي‌باشد. لذا درخواست باغداران بايد بررسي و حتي پيش‌بيني گردد و معمولاً بستگي به عواملي مثل سليقه مصرف‌كننده خانگي و صادرات و صنايع تبديلي دارد. همچنين برنامه‌هاي ترويجي و تبليغي مراجع ذيصلاح نيز مي‌تواند در انتخاب باغدار براي كاشت ارقام خاص نقش داشته باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5- احداث باغ مادري يا اسكرين‌هاوس جهت تهيه مواد گياهي سالم:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]پس از مطالعه وتعیین پایه هاو ارقام مناسب[/FONT] [FONT=&quot] تامین درختان مادري سالم براي تهيه بذر و همچنين تهیه پيوندك از [/FONT]​

[FONT=&quot]ضرورت امر میباشد[/FONT]​

[FONT=&quot]1-5- درختان مادري تهيه بذر پايه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]پايه بعنوان عامل اصلي استقرار در خاك و همچنين محل استقرار و اتصال پيوندك ارقام بايد از سلامت كافي برخوردار باشد و مي‌تواند همه عوامل خسارت‌زاي خود را به پيوندك منتقل نمايد. بذر پايه بايد از درختان انتخاب‌شده سالم كه در شرايط تغذيه صحيح قرار دارند تهيه گردد. چون سوء تغذيه درخت نيز باعث توليد بذرهاي ضعيف مي‌گردد كه درمقابل بيماريهاي خاكزي مقاومت كمتري داشته و نركهاي ضعيفي توليد مي‌شود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-5- احداث باغ مادري سالم مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مهمترين اصل در توليد نهال سالم، استفاده از پيوندك سالم مي‌باشد. براي اين منظور، مي‌توان باغ پيوندك سالم و عاري از عوامل بیماریزا[/FONT] [FONT=&quot] را در محيطهاي سالم كه با باغات مركبات فاصله لازم را داشته و ناقلين نيز قابل كنترل باشند احداث نمود. اصولی ترین روش ايجاد گلخانه هاي پیشرفته[/FONT] [FONT=&quot] قابل کنترل و اسكرين‌هاوس میباشد که مكان ايزوله و مطمئني براي توليد پيوندك سالم است.. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]6- مدیریت[/FONT] [FONT=&quot] نهالستان مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]نهالستان مركبات شامل خزانه‌هاي بذري، انتظار و پيوندي مي‌باشد كه هر كدام با دانش و امكانات خاص زير مديريت مي‌گردند : [/FONT]​

[FONT=&quot]1-6- خزانه بذري مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]خزانه بذري بستري است براي كاشت و رشد بذر براي توليد پايه‌هاي موردنياز يك نهالستان كه آماده‌سازي صحيح اين بستر نقش اصلي در سبزشدن يكنواخت بذرها و توليد نركهاي سالم و مقاوم را دارد. مي‌توان به روشهاي زير، خسارات ناشي از عوامل محيطي و غيرمحيطي آنها را كاهش داد :[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-1-6- ايجاد شاسي در گلخانه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]بستر بذر رامیتوان در گلخانه‌ها با ساختن شاسي‌هايي بلندتر از سطح گلخانه كه در داخل آن به ترتیب از پایین به با لا[/FONT] [FONT=&quot] پوکه معدنی بدلیل[/FONT] [FONT=&quot] زه‌كشي مناسب وپرلیت[/FONT] [FONT=&quot] یا ماسه رودخانه ای ریخته میشود فراهم نمود[/FONT] [FONT=&quot] برای تامین گرمای قسمت تحتانی بستر میتوان از المنت ویا لوله های آب گرم استفاده نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-1-6- احداث خزانه بذري در فضاي آزاد:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]در شرايط طبيعي بايد مكان خزانه بذري در جاهايي كه قبلاً مركبات كشت‌ نشده است انتخاب نمود و سطح آن بالاتر از سطح‌هاي ديگر قرار داشته باشد. سپس با بلوك يا تخته دور آن را محصور نمود و كف آن را شن درشت‌تر و روي آن را بقطر 30 سانتيمتر با ماسه دانه‌دار رودخانه پر نمود و روي آنرا با استفاده از لوله‌هاي پلي‌اتيلني و يا ميله‌گرد با نايلون پوشش داد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-1-6- گلخانه كوچك:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مي‌توان گلدانهاي پلاستيكي با رنگ تيره را كه با ماسه رودخانه‌اي پرشده باشد با استفاده از سيم مفتولي و نايلون ساك‌دستي با رنگ سفيد را به گلخانه كوچك مناسبي براي كاشت بذر تبديل نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-6- تهيه بذر:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]براي تهيه پايه جهت پيوند، ابتدا بايد بذر را از درختان سالمي كه قبلاً انتخاب‌شده تهيه نمود. پس از رسيدن كامل ميوه، آنها را برداشت و بذرها را استخراج نموده و سپس بذرها را شسته و لعاب‌زدايي مي‌نمايند در موقع شستشو، باید بذرهاي پوك و سبكي را كه در سطح آب قرار مي‌گيرند حذف نمودزیرا پوسيدن بذرهاي پوك در بستر خزانه شرايط را براي آلودگي قارچي ساير بذرها فراهم مي‌نمايد. براي كنترل بيماريهاي قارچي بذرها[/FONT] [FONT=&quot] را باید با محلول قارچ‌كش مثل بنوميل، كاپتان (2 در هزار) ضدعفوني نمود. مي‌توان بجاي استفاده از محلول قارچ‌كش كه بازمانده محلول سمي آن باعث آلودگي محيط‌زيست مي‌گردد، پودر سموم قارچ‌كش توصيه‌شده را به مقدار 20گرم[/FONT] [FONT=&quot] بر روي بذر خيس پاشيد و كاملاً مخلوط نمود تا بصورت لايه نازكي اطراف بذر را پوشش دهد. [/FONT]​

[FONT=&quot]بذرها ی ضدعفوني شده بایددر محيط مناسب و دور از تابش مستقيم آفتاب[/FONT] [FONT=&quot] که دارای تهويه مناسب است خشك شود. در خشك‌شدن بذر مركبات بايد دقت كافي بعمل آيد. زيرا بذري كه زياد خشك شده باشد خوب سبز نمي‌كند و ازطرفي اگر رطوبت بذر زياد باشد، در زمان نگهداري آسيب مي‌بيند. [/FONT]​

[FONT=&quot]نگهداري صحيح بذر كمك زيادي به رويش يكنواخت بذرها مي‌نمايد و مي‌توان بذرها را در دماي كم (4 درجه سانتيگراد) تا آماده‌شدن شرايط كاشت نگهداري نمود. (1)[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-6- كاشت بذر:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]در شمال معمولاً در اسفندماه بذر پايه‌هاي مركبات را مي‌كارند. كاشتن صحيح در زمان مناسب و فراهم‌نمودن شرايط جوانه‌زني بذر كمك زيادي در كاهش خسارت عوامل خسارت‌زا مي‌كند. براي اين‌كار بذرها را در بستر آماده شده به عمق 5-4 سانتیمتر[/FONT] [FONT=&quot] زير ماسه مي‌كارند. مي‌توان به روش خطي يا كرتي با درنظر گرفتن تراكم، بذرها را كاشت. دو عامل قرارگرفتن بذر در عمق زياد ومتراکم بودن دانهالهای سبز شده خسارت بیماری های قارچی را بدلیل عدم تهویه مناسب افزایش میدهد. بعد از كاشت يا محلول قارچ‌كش مثل زينب يا كاپتان به نسبت 2 در هزار بستر و بذر ضدعفوني مي‌گردد. تغيير در نوع قارچكش‌ در اين مرحله مي‌تواند مؤثر باشد. يعني اگر بذر در موقع خشك‌شدن با قارچ‌كش كاپتان ضدعفوني شد، در موقع كاشتن از قارچكش ديگري استفاده شود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-6- عوامل خسارت‌زاي خزانه‌ بذري مركبات و مديريت آنها[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]بيماريهاي قارچي مهم خزانه بذري در شمال كشور عبارتند از زالي ([/FONT][FONT=&quot]Albinism‌[/FONT][FONT=&quot]) و بيماري مرگ گياهچه ([/FONT][FONT=&quot]Damping-off[/FONT][FONT=&quot]) كه به روشهاي زير مي‌توان آنها را مديريت نمود : [/FONT]​

[FONT=&quot]رعايت اصول صحيح بذرگيري و ضدعفوني بذر خسارت بيماري زالي ([/FONT][FONT=&quot]Albinism‌[/FONT][FONT=&quot]) را كاهش مي‌دهد. بيماري قارچي مرگ گياهچه ([/FONT][FONT=&quot]Damping-off[/FONT][FONT=&quot]) را در خزانه‌هاي بذري مركبات مي‌توان از طريق كاشت بذر سالم و ضدعفوني‌شده در بستر مناسب و سرپوشيده با آبياري صحيح كنترل نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]پوشش بستر مانع از خشك‌شدن سريع بستر مي‌گردد و تأثير و دوام قارچ‌كش بستر نيز افزايش مي‌يابد. در بسترهاي فاقد پوشش در صورت خشك‌بودن هوا آبياري تكرار مي‌گردد و يا بارندگيهاي فصلي، رطوبت بستر را افزايش مي‌دهد كه هر دو اين حالت باعث كاهش تأثير قارچ‌كش و شيوع بيماريهاي قارچي و پوسيدگي بذر و مرگ گياهچه خواهد شد. [/FONT]​

[FONT=&quot]بازديد و مراقبت مستمر از خزانه بذري الزامي است. در مورد تعيين زمان آبياري بستر خزانه بذري به بازديد از سطح بستر نبايد اكتفا نمود، بلكه بايد حدود 2 تا 3 سانتيمتر ماسه را به آرامي كنار زد و رطوبت محدوده‌اي كه بذر در آنجا قرار گرفته را بررسي و سپس در صورت نياز اقدام به آبياري نمود. در بازديد از نرك خزانه بذري، در صورت مشاهده نركهاي بيمار، بايد آنها را حذف نمود و در صورت نياز به مبارزه شيميايي مي‌توان از قارچ‌كش‌هايي مثل زينب، كاپتان به نسبت دو در هزار و يا قارچ‌كش‌هاي ديگر استفاده نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]در صورت نياز به تكرار مبارزه شيميايي، تغيير در نوع قارچ‌كش بسيار مفيد مي‌باشد. در جهت اجراي صحيح [/FONT][FONT=&quot]IPM[/FONT] [FONT=&quot] و برنامه‌ريزي درازمدت در خزانه‌هاي بذري براي كنترل خسارات ناشي از قارچها و نماتدها براي استفاده از شاسيها در دوره‌هاي بعد بذركاري، در صورت امكان خزانه بذري در جاي بكر ديگر كه قبلاً بذركاري نشده احداث شود و يا در شاسيهاي ثابت ماسه داخل آن تعويض گردد و رعايت تناوب نيز مفيد مي‌باشد. بدين‌صورت كه اگر پايه‌هاي مختلفي مثل نارنج و سه‌برگچه‌ايها توليد مي‌شود،‌ شاسيهاي آنها تغيير داده شود، چون اين كار كمك زيادي به كنترل نماتدها و قارچهايي كه اختصاصي عمل مي‌نمايد مي‌كند. همچنين مي‌توان بستر كاشت را با استفاده از حرارت يا گاز متيل‌برومايد ضدعفوني نمود. در خزانه بذري مركبات براي جلوگيري از خسارت گرمازدگي در تابستان بايد روي خزانه و يا گلخانه‌ها را سايبان ايجاد نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه‌هاي بذري مركبات نرم‌تنان مثل راب و حلزون و همچنين لارو پروانه برگخوار مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Papilio demoleus[/FONT][FONT=&quot] ) و لارو شب‌پره زمستانه ([/FONT][FONT=&quot]Agrotis sp[/FONT][FONT=&quot].‌) مي‌تواند ايجاد خسارت نمايد. با احداث خزانه بذري سرپوشيده خسارت آنها بسيار كاهش مي‌يابد و در صورت مشاهده مي‌توان با بازديد روزانه پاي نهال و زير ماسه بستر خزانه آنها را پيدا و از بين برد. و در بازديدهاي شبانه براحتي آنها را بر روي نركهاي جوان خسارت‌ديده پيدا و حذف نمود. در صورت خسارت شديد مي‌توان از سمومي مثل سوين به نسبت 4 در هزار يا كاهوي آغشته به سوين و يا طعمه مسموم متالانجي جهت كنترل راب‌ها استفاده نمود و براي كنترل شيميايي لارو برگ‌خوارها نيز مي‌توان از سوين يا مالاتيون به نسبت 2 در هزار استفاده نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot]اگر در خزانه بذري، اصول مديريتي شامل وجين و حذف عوامل خسارت‌زا و اصول تغذيه بطور صحيح رعايت شود،‌ معمولاً يكسال بعد از كاشت بذر، نركهاي توليد‌شده را مي‌توان به خزانه انتظار منتقل نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5-6- مديريت خزانه انتظار[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]خزانه انتظار مكاني است كه در آن نركهاي بذري توليدشده به داخل كيسه‌هاي نايلوني منتقل و با مراقبت‌هاي ويژه براي پيوندشدن آماده میشوند. براي توليد نهال سالم و قوي به پايه سالم و قوي احتياج داريم و براي توليد پايه مناسب اصول مديريتي زير بايد رعايت شود .[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-5-6- آماده‌سازي مكان استقرار كيسه‌هاي نايلوني (گلدان):[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مكان استقرار كيسه‌هاي نايلوني بايد زهكش‌ خوبي داشته باشد و با ريختن لايه‌اي از ماسه زير كيسه‌هاي نايلوني زه‌كش ايجاد نمود. كف كيسه‌هاي نايلوني سوراخ لازم براي خروج آب اضافي را داشته باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-5-6- ابعاد و ظرفيت كيسه‌هاي نايلوني:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]ابعاد كيسه‌هاي نايلوني براي توليد نهال بايد مطابق با اهداف موردنظر باشد و ظرفيت خاك آن با زمان نگهداري نرك و نهال كاشته شده در آن هماهنگي داشته باشد. زيرا خاك موجود در كيسه‌ پلاستيكي مهمترين منبع تغذيه نهال مي‌باشد و از طرفي نقش مهمي در نگهداري و ذخيره آب دارد و مي‌تواند نرك و نهال را درمقابل استرس‌هاي ناشي از سوء تغذيه و خشكي تا حدودي محافظت نمايد. معمولاً براي توليد نهال مركبات كيسه‌ نايلوني با كيفيت مطلوب به رنگ تيره با ابعاد 35*25 مناسب مي‌باشد و نهال در داخل آن حجم ريشه مناسبي توليد مي‌نمايد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-5-6- تركيب خاكي مناسب براي خزانه انتظار مركبات :[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]نوع خاك داخل كيسه‌هاي نايلوني نقش مهمي در رشد نهال دارد و منبع اصلي تأمين‌كننده مواد غذايي نركها،‌ خاك داخل كيسه‌هاي نايلوني مي‌باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]همچنين خاك بعنوان نگهدارنده آب از حساسيت خاصي برخوردار مي‌باشد. اگر تركيب خاكي داخل كيسه‌هاي نايلوني داراي بافت سنگيني باشد، باعث خفگي ريشه و پوسيدگي ريشه ايجاد مي‌شود. ازطرفي دیگر اگر خاك زياد سبك بوده و نتواند مقدار كافي آب در خود ذخيره نماید استرسهاي ناشي از خشكي خسارت‌زا مي‌باشد. آبياري مكرر نيز باعث شستشوي مواد غذايي از بستر خواهد شد. [/FONT]​

[FONT=&quot]خاك مناسب براي پرنمودن كيسه‌هاي نايلوني بايد تركيبي از خاك كه قبلاً در آن مركبات كشت‌نشده باشد(خاک باغچه خوب) به همراه كود دامي پوسيده و ماسه رودخانه‌اي به نسبت مساوي1،1،1 باشد كه عاري از علفهاي هرز نیز باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-5-6- نحوه چيدن كيسه‌هاي نايلوني در خزانه انتظار:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]پس از نيمه‌پرنمودن كيسه‌هاي نايلوني آنها را بصورت 2 تا 3 رديف بر روي لايه‌اي از ماسه در سطحي صاف در مسير شمال و جنوبي قرار گيرد. درصورت 3 رديفه‌بودن بهتر است كيسه‌ها بصورت زيگزاگي چيده شود تا رديف وسط بتواند از نور مناسب برخوردار شود و عمليات پيوند و وجين نيز راحت‌تر انجام مي‌گيرد و فاصله كرتها با همديگر طوري تنظيم شود كه روي همديگر سايه‌اندازي نداشته و عمليات داشت به آساني انجام گيرد (حدود يك متر).[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5-5-6- انتقال نركهاي بذري به خزانه انتظار:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]كاشت صحيح در زمان مناسب در رشد و سلامت نركها و ايجاد پايه نقش بسزائي دارد. معمولاٌ نركهاي يكساله را در نيمه دوم اسفند تا فروردين سال بعد در شمال كشور مي‌توان به كيسه‌هاي نايلوني منتقل نمود. نركهاي يكدست و سالم را كه رشد كافي نموده و ريشه‌هاي سالم داشته باشد، انتخاب نموده و آف‌تايپ‌هاي حاصله از كاشت بذر نيز بايد حذف شوند. سپس نركهاي انتخابي هرس ريشه و ساقه مي‌شود و در سوراخي كه توسط چوب نشاء در وسط خاك ايجاد شده كاشته و اطراف آن را با تركيب خاك آماده‌شده پر مي‌گردد. [/FONT]​

[FONT=&quot]براي پرشدن سوراخ و چسبيدن خاك به ريشه‌هاي نرك بايد فشار لازم را وارد نمود. و بايد دقت نمود كه يقه نركها در هم‌سطح خاك قرار داشته باشد تا طوقه بيش از حد زير خاك نرود و حدود 2 تا 3 سانتيمتر انتهايي كيسه‌هاي نايلوني براي آبياري خالي مي‌ماند. كاشت نركها در روزهايي كه شدت آفتاب زياد نباشد همراه با آبياري بسيار مناسب مي‌باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]6-5-6- عمليات داشت خزانه انتظار مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مراقبت و نظارت از خزانه‌هاي مركبات بايد بطور مستمر انجام گيرد. اين مراقبتها شامل آبياري صحيح كه كنترل علفهاي هرز، سله‌شكني، هرس شاخه‌هاي اضافي و تغذيه اصولي و كنترل آفات و بيماريها مي‌باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]آبياري بموقع از تنش‌هاي خشكي جلوگيري مي‌نمايد. لذا فواصل آبياري با نياز گياه تنظيم گردد. منبع آبياري اگر از آب جاري تأمين شود بهتر است. در ميزان آب نيز دقت كافي بايد بعمل آيد تا موجب شستشوي املاح و مواد غذايي خاك نگردد. آبياري هم در عصرها هنگامي كه شدت آفتاب شديد نباشد انجام گيرد.[/FONT]​

[FONT=&quot]علفهاي هرز رقيب مهمي براي نركهاي خزانه انتظار بشمار مي‌رود، چون با توجه به محدوديت حجم خاك داخل كيسه‌هاي نايلوني، رقابت براي جذب مواد غذايي و آب بسيار شديد مي‌باشد و بايد قبل از ايجاد ريشه سخت، علفهاي هرز وجين شوند. [/FONT]​

[FONT=&quot]علفها مانع از رسيدن نور كافي به نركها شده و باعث افزايش رطوبت شده و باعث طغيان عوامل خسارت‌زا خواهد شد. همراه با وجين، سله‌شكني نيز در رشد نرك بسيار تأثير دارد، زيرا سله‌شكني بموقع خاك داخل كيسه‌هاي نايلوني اكسيژن لازم براي فعاليت ميكروارگانيسم‌هاي مفيد خاك و ريشه را تأمين مي‌نمايد. [/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه انتظار، هرس شاخه‌هاي اضافي باعث تقويت تنه اصلي و كاهش مصرف آب و مواد غذايي خواهد شد. حذف شاخه‌هاي اضافي ورود نورو عمل تهويه را آسان نموده و خسارت عوامل خسارت‌زا را كاهش مي‌دهد. [/FONT]​

[FONT=&quot]تغذيه نركهاي خزانه انتظار بايد آگاهانه برنامه‌ريزي شود، چون نركهاي بذري بايد بعد از 5 تا 6 ماه انتقال، رشد مناسب را نموده و پيوند شوند. [/FONT]​

[FONT=&quot]براي تغذيه نركهاي خزانه انتظار مي‌توان از روش محلول‌پاشي كودهاي محلول بر شاخ و برگ گياه و يا بصورت محلول در آب همراه با آبياري استفاده نمود. مصرف اصولي كودها باعث رشد و افزايش مقاومت نركهاي خزانه انتظار درمقابل عوامل خسارت‌زا مي‌شود و كمبود يا افزايش كودها بخصوص كود ازته نيز خسارت‌زا مي‌باشد. كنترل شيميايي آفات و بيماريهاي خزانه انتظار همراه با خزانه پيوندي توضيح داده شده است.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]6-6-[/FONT] [FONT=&quot] مدیریت خزانه پيوندي نهالستان مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]خزانه پيوندي قسمتي از نهالستان است كه در آنجا نركهاي آماده‌شده خزانه انتظار پيوند زده مي‌شوند و تبديل به ارقام تجاري كه هدف اصلي ايجاد نهالستان است مي‌گردند.رعايت نكات زير در مديريت خزانه پيوندي بسيار ضروري است :‌[/FONT]​

[FONT=&quot]1-6-6- انتخاب پايه سالم:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]در موقع اجراي عمل پيوند بايد نركهاي سالم و قوي كه رشد مناسب و كافي را نموده‌اند انتخاب و شاخه‌هاي اضافي آن حذف تا عمليات پيوند راحت‌تر انجام گيرد. هرس نركها، ورود نور را راحت‌تر و عمل تهويه را آسان و باعث گيرايي بهتر و جوش‌خوردن سريع محل پیوند مي‌شود. از طرفي كاهش خسارت عوامل خسارت‌زا را بدنبال خواهد داشت. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-6-6- انتخاب پيوندك سالم:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]هدف اصلي اجراي ([/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot]) در نهالستان مركبات، توليد نهال سالم و مقاوم مي‌باشد. و اين امر در صورتي تحقق مي‌يابد كه از پيوندك و مواد گياهي سالم استفاده شود. مواد گياهي آلوده مي‌توانند بيماريها و آفات را منتقل نموده و كانون جديد آلودگي ايجاد نمايند. براي اجراي عمل پيوند بايد پيوندك از باغ مادري سالم كه قبلاً احداث شده است تهيه شود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-6-6- انتخاب پايه و پيوندك سازگار و مقاوم:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مطمئن‌ترين روش كنترل بعضي از عوامل خسارت‌زاي زنده و غيرزنده گياهي استفاده از پايه‌هاي مقاوم مي‌باشد. لذا در استفاده از پايه‌ها، مقاومت پايه به بيماريها و سازگاري بين پايه و پيوندك و سازگاري هر دوي آنها با اقليم منطقه كشت بايد درنظر گرفته شود، چون در رشد و سلامت نهال نقش داشته و ارتباط مستقيم با كيفيت و كميت محصول توليدي دارد و براي متقاضي فاكتور مهمي مي‌باشد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-6-6- مطالعه و انتخاب ارقام موردنياز متقاضي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]براي رسيدن به يكي از اهداف [/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot] كه سودآوري نهالستان مركبات مي‌باشد بايد با بررسي ارقام متناسب با نياز متقاضي توليد شود تا سودآوري نهالستان تضمين گردد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5-6-6- دقت در انتخاب زمان پيوند:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه پيوندي مركبات با انتخاب زمان مناسب براحتي مي‌توان بسياري از عوامل خسارت‌زا را مديريت نمود. پيوند مركبات در دو زمان ارديبهشت (پيوند بهاره) و شهريور (پيوند خواب) به روش [/FONT][FONT=&quot]T[/FONT][FONT=&quot] وارونه (شكمي) انجام مي‌گيرد. و پس از حدود 20 روز محل زخم ترميم مي‌شود و مي‌توان سربرداري نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]پيوند پائيزه مزاياي زيادي نسبت به پيوند بهاره دارد، زيرا پيوند بهاره پس از بيست روز سربرداري و شروع به رشد مي‌نمايد كه همزمان با طغيان انواع آفات مثل شته‌ها، كنه‌ها ، برگخوارهاو مينوز مركبات مي‌باشدکه خسارت زيادي به نهالهاي پيوندي جوان وارد مي‌نمايند. اما پيوند پائيزه در فروردين سال بعد سربرداري مي‌شود و تا آن موقع مي‌توان پيوندك را با پوشش نايلوني بسته شده پيوند محافظت نمود. سپس عمل سربرداري انجام گيرد و جوانه‌ها در ابتداي فصل شروع به رشد مي‌نمايد و در آن موقع جمعيت آفات كم بوده و كنترل آنها راحت‌تر مي‌باشد. و نهال مي‌تواند تا زمان طغيان آفات رشد نموده و مقاومت بيشتري پيدا نمايد. و يكسال زودتر بفروش برسد. همچنين پيوند بهاره در مقابل سرماي احتمالي در شمال ايران از مقاومت كمتري برخوردار مي‌باشد، چون زمان كمتري براي رشد داشته و نمي‌تواند به اندازه كافي مقاوم و خشبي گردد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]6-6-6- تعيين ارتفاع پيوند در خزانه پيوندي مركبات: [/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]تعيين ارتفاع پيوند نقش مهمي در مقاومت نهال پيوندي درمقابل بيماريهاي قارچي خاكزي بخصوص گموز مركبات را دارد. مناسبترین ارتفاع[/FONT] [FONT=&quot] بر روی پایه[/FONT] [FONT=&quot] برای پيوند 20 تا 30 سانتيمتري از سطح طوقه میباشد که بايد رعايت شود. نكته ديگري كه بايد به آن توجه نمود اين است كه معمولاً نرك براي اولين بار پيوند مي‌شود، در ارتفاع حدود 30 سانتيمتري عمل پيوند انجام گيرد تا در صورتي كه نياز به پيوند مجدد براي ردگيري داشته باشد در ارتفاع پائين از محل قبلي پيوند ردگيري انجام گيرد. و پس از سربرداري محل زخم ناشي از پيوند ردشده حذف گردد، چون محل زخم پيوندك خشك‌‌شده محل مناسبي براي ورود عوامل بيماريزا خواهد بود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]7-6-6- تعيين محل پيوند و اجراي پيوند صحيح در خزانه پيوندي مركبات: [/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]تعيين محل صحيح استقرار پيوندك بر روي پايه كمك زيادي به[/FONT] [FONT=&quot] موفقيت عمل پيوند، جوش‌خوردن سريع آن و مقاومت پيوندك درمقابل بيماريهاي قارچي و باكتريايي و ساير عوامل خسارت‌زا مينماید. [/FONT]​

[FONT=&quot]محل پيوند اولاً‌ بايد صاف بوده تا پيوند بخوبي با پايه ارتباط برقرار نمايد. ثانياً پيوندك در جهتي روي پايه پيوند زده شود تا از بيشترين تابش نور خورشيد برخوردار گردد تا رطوبتهاي محل پيوندك سريعتر خشك و محل زخم و برش در شرايط گرما زودتر ترميم مي‌گردد. از طرفي جوانه‌هاي پيوندك زودتر تحريك شده و رشد مي‌نمايند و رشد سريع باعث ايجاد مقاومت خواهد شد.[/FONT]​

[FONT=&quot]استفاده از افراد ماهر جهت اجراي عمل پيوند بسيار مهم مي‌باشد، زيرا براي پرورش نهال يكدست، باید پيوند بطور صحيح انجام گيرد و سربرداري همه نركها در يك زمان بسياري از آفات و عوامل خسارت‌زا را حذف مي‌نمايد و پيوندكها بهتر از نور استفاده مي‌نمايند و تهويه نيز بهتر انجام مي‌گيرد و ساير عمليات نيز راحت‌تر قابل اجرا مي‌شود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]8-6-6- استفاده از زمان و نحوه سربرداري در مديريت عوامل خسارت‌زاي خزانه پيوندي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]زمان سربرداري پيوند پائيزه در فروردين سال بعد بايد با درنظرگرفتن شرايط آب و هوايي انجام گيرد و با مساعدشدن هوا نركهاي پيوندشده را سربرداري نمود. تأخير يا تعجيل در امر سربرداري پيوند پائيزه مي‌تواند خسارت‌زا باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]نحوه سربرداري مي‌تواند در كنترل بيماريهاي قارچي و رشد پيوندك تأثير داشته باشد. سربرداري را بايد 2 تا 3 سانتيمتر بالاتر از محل پيوندك و بصورت شيبدار انجام داد و شيب آن برعكس محل استقرار پيوندك باشد تا آب باران و قطرات رطوبت و شبنم بطرف پيوندك هدايت نشود و كاهش رطوبت عامل مؤثري در كنترل بيماريهاي قارچي پيوندك مي‌باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]پس از سربرداري بلافاصله با چسب لاتكس محل سربرداري را پوشش مي‌دهيم تا مانع از ورود عوامل بيماريزا از محل بريدگي گردد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]9-6-6- نقش قيم در كاهش عوامل خسارت‌زاي خزانه پيوندي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]قيم بعنوان هدايتگر و محافظ پيوندك نقش مهمي در رشد پيوندك دارد. قيم با نگهداري پيوندك مانع از شكستن آن مي‌شود. در حالت عمود ماندن نهال جوانه‌هاي انتهايي رشد بيشتري خواهد نمود و همچنين پيوندك در مسير اصلي خودش قرار گرفته و فضاي خزانه بين نهال‌ها تقسيم مي‌شود. و همه پيوندكها از نور و فضاي يكنواخت استفاده مي‌نمايند و عمل تهويه نيز بهتر انجام شده و نتيجه اينكه رشد سريع و يكنواخت پيوندها باعث كوتاهترشدن دوره رشدي و مقاوم‌شدن نهالها در برابر عوامل خسارت‌زا مي‌گردد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]10-6-6- حذف تنه‌جوش و هرس اوليه:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]بعد از سربرداري نركهاي پيوندشده تنه‌جوشهاي زيادي از پايه اصلي رشد مي‌نمايد و مانع از رشد پيوندك خواهند شد. تنه‌جوشها بعلت اينكه در همه خصوصيات با پايه مشترك هستند در جذب مواد غذايي و رقابت با پيوند قويتر عمل مي‌نمايند و در صورت بي‌توجهي پيوندك را حذف مي‌نمايند. و از طرفي رویش تنه‌جوشها تراكم شاخ و برگ را در خزانه پيوندي بالا برده و ميزان رطوبت نيز افزايش مي‌يابد كه باعث طغيان آفات و بيماريها خواهد گرديد. لذا تنه‌جوشها خزانه پيوندي بطور مستمر و دائمي بايد حذف شود. اولين هرس نهال مركبات در خزانه پيوندي در ارتفاع 60 تا 70 سانتيمتر نهال از سطح خاك بايد انجام گيرد و بعد از آن به 2 تا 3 جوانه اجازه رشد داد و بقيه جوانه‌ها حذف مي‌گردند. هرس باعث ايجاد مقاومت و همچنين شكل‌گيري اوليه نهال مي‌گردد. [/FONT]​

[FONT=&quot]حذف جوانه‌هاي اضافي باعث تقويت جوانه‌هاي باقي‌مانده مي‌گردد و از متراكم‌شدن فضاي خزانه پيوندي نيز جلوگيري مي‌نمايد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]11-6-6- حذف علفهاي هرز و سله‌شكني خزانه پيوندي مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]علفهاي هرز روئيده‌شده در كيسه‌هاي نايلوني خزانه پيوندي بايد بموقع حذف گردند زيرا در جذب منابع غذايي و آب با نهال پيوندي رقابت مي‌نمايند و باعث ضعف نهال مي‌گردند. همچنين باعث جلب و جذب برگخوارها شده و بعنوان پناهگاهي براي آنها عمل مي‌نمايد. علفهاي هرز باعث افزايش ميزان رطوبت گشته كه همه اين عوامل بطور مستقيم و غيرمستقيم به نهال پيوندشده خسارت مي‌زند. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]12-6-6- مديريت آب و تغذيه نهال پيوندي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]آبياري نهالهاي پيوندي مانند آبياري خزانه انتظار مهم مي‌باشد و بايد دقت كافي نمود چون آبیاری زیاد موجب[/FONT] [FONT=&quot] ايجاد پوسيدگي ريشه و شستشوي املاح خاك خواهد شد. و كم‌آبي نيز بطور مستقيم در رشد نهال تأثير داشته و بطور غيرمستقيم[/FONT] [FONT=&quot] با ایجادشوك باعث تشديد خسارت عوامل ديگر خواهد شد. [/FONT]​

[FONT=&quot]تغذيه نهال پيوندي نيز بسيار مهم مي‌باشد كه بايد آگاهانه با توجه به شرايط آب و هوايي و شناسايي دقيق عوامل بيماري‌زاي قارچي و باكتريايي و آفات برنامه‌ريزي شود. در تنظيم برنامه كودي خزانه پيوندي نوع كود مصرفي و ميزان و زمان مصرف كود بايد دقيق و صحيح باشد. كمبود مواد غذايي و يا افزايش مواد غذايي مي‌تواند تشديد خسارت عوامل خسارت‌زاي خزانه پيوندي گردد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]13-6-6- كنترل شيميايي عوامل خسارت‌زاي زنده خزانه انتظار و پيوندي مركبات: [/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]مهمترين اين عوامل عبارتند از :‌[/FONT]​

[FONT=&quot]1-13-6-6- بيماريهاي باكتريايي:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]بيماري بلاست مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Bacterial[/FONT][FONT=&quot] [/FONT][FONT=&quot]Blast[/FONT][FONT=&quot] ‌)[/FONT]​

[FONT=&quot]عامل اين بيماري باكتري [/FONT][FONT=&quot]Pseudomonas viridiflava‌[/FONT][FONT=&quot] مي‌باشد كه به نهالهاي خزانه خسارت زيادي مي‌زند و علائم آن بصورت لكه‌هاي بيضي‌شكل قهوه‌اي در محل اتصال برگ و خارهاي روي شاخه است و با گسترش آلودگي اين لكه‌ها دور تا دور شاخه‌ها را فراگرفته و سبب پژمردگي و خشكيدگي قسمت هوائي نهالها مي‌گردد.(2) [/FONT]​

[FONT=&quot]براي مبارزه مي‌توان از سم اكسي‌كلرور مس به نسبت 3-2 در هزار در اواخر پائيز استفاده نمود. پس از سربرداری درصورت مشاهده علایم بیماری میتوان با اکسی کلرور مس به نسبت 2تا 5/2 در هزار در هنگام غروب[/FONT] [FONT=&quot] سمپاشی نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-13-6-6- كنترل شيميايي نرم‌تنان:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]راب‌ها و حلزون‌ها خسارت زيادي به نهالهاي پيوندي خصوصاً درموقع جوانه‌زني پيوندكها وارد مي‌نمايند. براي كنترل آنها در اول فصل پائيز با سوين به نسبت 5-4 در هزار تمام نركها و نهالها و حتي علفهاي حاشيه و سطح نهالستان را سمپاشي مي‌شود و از اواخر پائيز تا بهار آينده در صورت مشاهده از طعمه مسموم متالانجي مي‌توان استفاده نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-13-6-6- كنترل شيميايي لارو پروانه‌ها در خزانه پيوندي مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]لارو پروانه برگخوار مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Papiliodemoleus‌[/FONT][FONT=&quot]) و لارو شب‌پره زمستانه ([/FONT][FONT=&quot]Agrotis sp[/FONT][FONT=&quot].‌) در خزانه پيوندي مخصوصاً موقع جوانه سبز شده[/FONT] [FONT=&quot] پيوندك و سپس از برگهاي نهال تغذيه نموده و ايجاد خسارت مي‌نمايند كه مي‌توان با بررسي دقيق در زمان مناسب از سمومي مثل مالاتيون و يا سوين به نسبت 2 در هزار استفاده نمود. (2)[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-13-6-6- كنترل شيميايي كنه‌ها، شته‌ها و مينوز برگ مركبات در خزانه‌هاي مركبات:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]كنه قرمز مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Panonychus citri‌[/FONT][FONT=&quot]) از طريق مكيدن شيره برگها باعث ضعيف‌شدن نركها و نهالهاي پيوندي مي‌گردد و براي مبارزه با آن مي‌توان از سمومي مثل اورتوس و يا نیسورون به نسبت 5[SUB]/[/SUB]0 در هزار استفاده نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]شته سبز مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Aphis citricola‌[/FONT][FONT=&quot]) و شته‌هاي زيادي ديگري به نهالهاي پيوندي بخصوص پيوندكهاي در حال جوانه‌زني خسارت وارد مي‌نمايند و با مكيدن شيره گياه باعث پيچيدگي برگهاي تازه رشد كرده مي‌شوند و براي مبارزه شيميايي با آنها مي‌توان از شته‌كش اختصاصي مثل پريمور به نسبت نیم در هزار استفاده نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]كنترل شيميايي پروانه مينوز برگ مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Phyllocnistis citrella[/FONT][FONT=&quot]‌):[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]لاروهاي مينوز برگ مركبات مهمترين آفت خزانه‌هاي توليد نهال در شمال كشور مي‌باشد كه لارو آن با ايجاد كانال در اپيدرم برگ از پارانشيم داخل آن تغذيه مي‌كند و باعث چين‌خوردگي برگها مي‌گردد و براي كنترل شيميايي آن مي‌توان از سمومي مثل كونفيدور يا ورتي‌مك به نسبت 5[SUB]/[/SUB]0 در هزار استفاده نمود. (2)[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]7- نتيجه‌گيري و بحث:[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]بطوركلي عوامل عمده زنده و غيرزنده تهديدكننده نهالستان مركبات، تنش‌هاي ناشي از آب و هوا و تغذيه و تنش‌هاي ناشي از خسارات آفات و بيماريها و علفهاي هرز مي‌باشند كه مي‌توان براساس برنامه‌هاي [/FONT][FONT=&quot]IPM‌[/FONT][FONT=&quot] با استفاده از دانش و آشنايي به كليه روشهاي كنترل و با بكارگيري ظرفيتهاي موجود، خسارت آنها را با رعايت اصول زيست‌محيطي و سودآوري مطلوب به حداقل رسانيد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-7- رو شهاي كاهش خسارات عوامل جوي در نهالستان مركبات: [/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]بزرگترين تهديد نهالستانهاي مركبات در شمال ايران خسارات ناشي از سرمازدگي مي‌باشد و مي‌توان با اقدامات زير خسارت آن را به حداقل رسانيد :[/FONT]​

[FONT=&quot]1-1-7- براي كنترل سرمازدگي مي‌توان گلخانه‌هاي بزرگ و مجهز ساخت و نهالها را در داخل آن توليد و از خطر سرمازدگي پيشگيري نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]2-1-7-[/FONT] [FONT=&quot] برای كاهش خسارت ناشي از سرما در نهالستانهاي موجود در فضای باز میتوان[/FONT] [FONT=&quot] از مكان مناسب كه از نور كافي برخوردار بوده واطراف آن بادشكن احداث گردیده است استفاده نمود. خزانه بذري را با پوشش نايلوني میتوان از سرما محافظت نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه انتظار[/FONT] [FONT=&quot] نيز با استفاده از پايه‌ سالم ومقاوم به سرما همراه عمليات داشت صحيح[/FONT] [FONT=&quot] تلفات ناشي از سرما را به حداقل رسانيد.[/FONT]​

[FONT=&quot]درخزانه پیوندی با انجام پیوند پاییزه (خواب[/FONT] [FONT=&quot] )[/FONT] [FONT=&quot] با استفاده از پیوندک سالم وپایه های مقا وم به سرما و همچنين بازنكردن نوارپلاستیکی پپوندک در زمستان ورعایت اصول تغذیه ای صحیح[/FONT] [FONT=&quot] واستفاده مناسب از کود های ازته[/FONT] [FONT=&quot] میتوان پیوندک ونهال های پیوندی را محافظت نمود.[/FONT] [FONT=&quot] [/FONT]​

[FONT=&quot]با اجراي صحيح برنامه‌هاي [/FONT][FONT=&quot]IPM[/FONT][FONT=&quot] ، نهالهاي پيوند خواب 5 تا 6 ماه پس از سربرداري رشد كافي نموده و ارتفاع آنها بطور متوسط حدود 140 سانتيمتر با تاج مناسب مي‌شود كه مي‌توان قبل از شروع سرما يعني در ماههاي مهر و آبان به بازار عرضه نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot]2-7- روشهاي پيشگيري از خسارات سوءتغذيه در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]جهت اجراي برنامه‌هاي [/FONT][FONT=&quot]IPM[/FONT][FONT=&quot] در نهالستان مركبات، استفاده از همه ظرفيتها و روشهاي توصيه‌شده زير ضروري است، زيرا سوءتغذيه در گياهان باعث كاهش مقاومت گياهان در مقابل عوامل خسارت‌زا مي‌گردد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-2-7- مديريت خاك در نهالستان مركبات [/FONT]​

[FONT=&quot]تركيب خاكي كه كيسه‌هاي نايلوني با آن پر مي‌شوند تركيب مناسبي باشد. اندازه كيسه نايلوني با زمان نگهداري و پرورش نهال متناسب باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-2-7- مديريت آب در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]منبع آب آبياري از آبهاي جاري تأمين گردد. در نحوه آبياري دقت لازم بعمل آيد تا عمل شستشوي خاك كمتر اتفاق بيافتد.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-2-7- حذف عوامل رقابتي در نهالستان مركبات [/FONT]​

[FONT=&quot]عوامل رقابتي مثل آفات مكنده، علفهاي هرز و شاخه‌هاي اضافي بموقع بايد حذف شوند، زيرا با جذب مواد غذايي و آب باعث ضعف گياه مي‌شوند. [/FONT]​

[FONT=&quot]4-2-7- استفاده از كودهاي شيميايي در نهالستان مركبات [/FONT]​

[FONT=&quot]باید از كودهاي ماكرو و ميكرو بصورت محلول‌پاشي و يا همراه با آب آبياري در فصل فعاليت گياه در دماي مناسب هوا كه بسرعت تبخير نشده و از دسترس گياه خارج نگردد، بطور صحيح و با برنامه‌ريزي استفاده شود. براي كاهش هزينه محلول‌پاشي مي‌توان آن را با برنامه سمپاشي تنظيم نمود و با محلولهاي سمي قابل‌اختلاط تركيب و در غروبها سمپاشي نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-7- مديريت بيماريهاي ويروسي و شبه‌ويروسي و مايكوپلاسمايي در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]براي مديريت و كنترل اين بيماريها،‌ رعايت نكات زير ضروري مي‌باشد :[/FONT]​

[FONT=&quot]1-3-7- استفاده از مواد گياهي سالم شامل بذر سالم، براي تهيه پايه سالم و همچنين تهيه پيوندك از گياهان مادري سالم و عاري از آلودگي كه مي‌توان با نگهداري بوته‌هاي مادري سالم در محيط ايزوله مثل اسكرين‌هاوس و يا احداث باغ مادري در مناطقي كه آلودگي كمتري داشته و ناقلين نيز قابل‌كنترل باشند. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-3-7- استفاده از پايه‌هاي متحمل در نهالستان[/FONT]​

[FONT=&quot]استفاده از پايه‌هايي كه نسبت به بعضي از بيماريها متحمل هستند با درنظر گرفتن سازگاري آنها با محيط و پيوندك روش مناسبي براي كنترل بيماريهاي ويروسي و شبه‌ويروسي و مايكوپلاسمايي است.[/FONT]​

[FONT=&quot]3-3-7- ايجاد نهالستان در محيط سالم [/FONT]​

[FONT=&quot]4-3-7- كنترل ناقلين[/FONT]​

[FONT=&quot]5-3-7- استفاده از ابزار ضدعفوني‌شده[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]4-7- مديريت بيماريهاي قارچي،‌ باكتريايي در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]بيماريهاي قارچي[/FONT] [FONT=&quot] شامل آلبینیزم (زالي)، مرگ گياهچه، پوسيدگي ريشه و بيماري باكتريايي بلاست مركبات، نهالستان مركبات را تهديد مي‌نمايد كه با استفاده از روشهاي كنترلي زير مي‌توان خسارت آنها را به حداقل رسانيد.[/FONT]​

[FONT=&quot]1-4-7- عمليات زراعي[/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه بذري مي‌توان با بسترسازي مناسب و ايجاد شرايط قابل‌كنترل مانند گلخانه يا بستر سرپوشيده، انتخاب بذر خوب و سالم و رعايت ميزان بذر مصرفي،‌ كاشت صحيح بذر، حذف نركهاي آلوده، خسارت بيماري مرگ گياهچه و پوسيدگي ريشه را كاهش داد.[/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه انتظار با انتقال بموقع نركهاي سالم با مساعدشدن هوا، استفاده از تركيب خاكي مناسب، ايجاد زهكش در نهالستان، ايجاد سوراخ ته كيسه‌هاي نايلوني، ريختن لايه‌اي از ماسه در زير كيسه‌هاي نايلوني، انتخاب‌ جاي مناسب و نورگير، چيدن صحيح كيسه‌هاي نايلوني و رعايت فاصله مناسب كرتها جهت انجام تهويه و آبياري بموقع و تغذيه صحيح و هرس بموقع و حذف نركهاي آلوده و حذف علفهاي هرز خسارت بيماري پوسيدگي ريشه و ساير بيماريهاي قارچي و بيماري باكتريايي بلاست مركبات را مي‌توان كاهش داد. [/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه پيوندي، پيوند بموقع و صحيح و سربرداري درست و پانسمان محل برش با چسب پیوند، قيم‌بستن بموقع، حذف نهالهاي آلوده، استفاده مناسب از كودها بخصوص كود ازته،‌ رعايت تراكم، آبياري بموقع و حذف علفهاي هرز مي‌تواند خسارت بيماريهاي قارچي و باكتريايي در خزانه پيوندي را كاهش دهد. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-4-7- كنترل شيميايي بيماريهاي قارچي و باكتريايي در نهالستان مركبات [/FONT]​

[FONT=&quot]روش كنترل شيمياي بيماريهاي خزانه بذري و خزانه‌هاي انتظار و پيوندي بدين صورت مي‌باشد كه : [/FONT]​

[FONT=&quot]1-2-4-7- ضدعفوني بذر و بستر كاشت خزانه بذري مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]ضدعفوني بذر با قارچ‌كش مناسب مثل بنوميل يا كاپتان خسارت بيماري زالي ([/FONT][FONT=&quot]Albinism[/FONT][FONT=&quot]) را كاهش مي‌دهد. براي كنترل بيماري مرگ گياهچه ([/FONT][FONT=&quot]Damping-off‌[/FONT][FONT=&quot])، ضدعفوني بذر و بستر و نركها با سمومي مثل زينب يا كاپتان به نسبت 2 در هزار در كاهش خسارت [/FONT] [FONT=&quot]بيماري مؤثر است. بهتر است در مراحل مختلف از قارچكش متفاوتي استفاده شود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-2-4-7- در خزانه‌هاي انتظار و پيوندي براي كنترل بيماريهاي قارچي و باكتريايي مي‌توان از اكسي‌كلرور مس به نسبت 3-2 در هزار استفاده نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5-7- كنترل نماتدها در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]1-5-7- عمليات زراعي[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] انتخاب مكان بكر و سالم كه قبلاً در آن مركبات كشت نشده باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] از جاري‌شدن آب حاصل از بارندگي باغات ديگر در سطح نهالستان جلوگيري شود. [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] استفاده از خاك و ماسه كه در آن مركبات كشت‌ نشده باشد و حامل نماتد نباشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] استفاده از گرما و حرارت براي از بين‌بردن نماتدهاي خزانه بذري قبل از كاشت بذر[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-5-7- شيميايي[/FONT]​

[FONT=&quot]ضدعفوني بستر كاشت بذر با استفاده از گاز متيل‌برومايد و يا سموم نماتدكش [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]6-7- مديريت علفهاي هرز نهالستانهاي مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]1-6-7- علفهاي هرز داخل خزانه بذري و داخل كيسه‌هاي نايلوني را مي‌توان با استفاده از خاك ، ماسه و كود دامی كه عاری ازعلفهاي هرز باشد یا با سرندنمودن خاك ، ماسه و كود علفهاي هرز چندساله را كاهش داد. سپس با وجين‌دستي علفهاي روئيده‌شده داخل كيسه‌هاي پلاستيكي را بموقع حذف نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-6-7- علفهاي هرز حاشيه و بين رديفهاي خزانه‌ها[/FONT]​

[FONT=&quot]اين علفها را مي‌توان با استفاده از علف‌كش رانداپ بصورت هدايت‌شده حذف نمود. براي نتيجه‌گيري بهتر مي‌توان محلول آماده‌شده رانداپ را با نيم درصد روغن ولك و 5 در هزار كود اوره تركيب و قبل از[/FONT] [FONT=&quot] به گل رفتن علفهاي هرز سمپاشي نمود. سمپاشي[/FONT] [FONT=&quot] نبایددر آفتاب شديد و يا زمانیکه احتمال[/FONT] [FONT=&quot] وقوع بارندگي (8 ساعت پس از سمپاشی) وجود دارد صورت بگیرد زیرا از اثرات آن کاسته میشود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]7-7- روشهاي كاهش خسارت برگخوارهاي نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]برگخوارهاي مهم نهالستان شامل لارو برگخوار مركبات، لارو شب‌پره زمستانه و نرم‌تنان مي‌باشند كه مي‌توان با كنترل زراعي و شيميايي، خسارت آنها را كاهش داد.[/FONT]​

[FONT=&quot]1-7-7- روشهاي زراعي كنترل لاروهاي برگخوار مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]كاشت بذر پايه‌هاي مركبات در فضاي سرپوشيده مناسب در كنترل كليه برگخوارها نقش مهمي دارد و در صورت مشاهده خسارت برگخوارها و با توجه به علائم بجامانده مي‌توان آنها را شناسايي و حذف نمود. با درنظرگرفتن مكان خسارت‌ديده مي‌توان در بازديدهاي شبانه آنها را در اطراف همان نقطه پيدا و حذف نمود و يا در روز در لابه‌لاي برگها و يا پاي نركها در داخل ماسه‌هاي بستر آنها پيدا و حذف نمود. همچنين دقت در موقع وجين و سله‌شكني مي‌توان آنها را حذف نمود. همچنين با حذف علفهاي هرز حاشيه و داخل خزانه جمعيت آنها را كاهش داد. [/FONT]​

[FONT=&quot]در خزانه پيوندي،‌ لارو برگخوارها را در بازديدهاي روزانه و شبانه در مكان خسارت‌ديده مي‌توان لاروها را پيدا و حذف نمود. همچنين با حذف علفهاي هرز و حذف پاجوشها و دقت در موقع وجين و سله‌شكني مي‌توان جمعيت آنها را كاهش داد. [/FONT]​

[FONT=&quot]حتي در موقع آبياري اگر دقت شود با پرشدن آب داخل كيسه‌هاي پلاستيكي براي زمان كوتاهي لاروهاي پنهان‌شده به سطح آب مي‌آيند و مي‌توان آنها را حذف نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-7-7- كنترل شيميايي لاروهاي برگخوار مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]با بررسي دقيق بيولوژي آفت و تعيين زمان خروج لاروها از تخم نهالها را با سمومي مثل مالاتيون يا سوين به نسبت 2 در هزار سمپاشي نمود. (2)[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-7-7- روش كاهش خسارت نرم‌تنان در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]نرم‌تنان خسارت‌زا در نهالستان شامل حلزونها و راب‌ها مي‌باشند و مي‌توان با استفاده از روشهاي زير خسارت آنها را كم نمود :[/FONT]​

[FONT=&quot]4-7-7- روشهاي زراعي كنترل نرم‌تنان در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]حلزون‌ها و راب‌ها در بعضي از فصول سال تهديد جدي براي خزانه‌هاي مركبات مي‌باشند و مي‌توان با حذف علفهاي هرز و بازديدهاي مكرر شبانه و روزهاي باراني و يا اوايل صبح نسبت به حذف آنها اقدام نمود. همچنين با استفاده از مالچ پوسته شلتوك برنج (خج) در بين رديفهاي خزانه انتظار و پيوندي و حاشيه خزانه بذري، فعاليت آنها را كم نمود و يا با ایجاد پناهگاه وسیله[/FONT] [FONT=&quot] تخته يا كارتن و با بازديد زیر آنها نسبت به جمع آوری نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]5-7-7- كنترل شيميايي نرم‌تنان در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]كنترل شيميايي حلزون‌ها و راب‌ها در دو دوره با روش متفاوت انجام مي‌گيرد :[/FONT]​

[FONT=&quot]در مرحله اول، از اواخر تابستان و پائيز با شروع بارندگي‌هاي فصلي و بالارفتن ميزان رطوبت، نوزادهاي حلزون‌ها در شبها و روزهاي باراني از خاك بيرون آمده و از علفهاي هرز و برگ نركها و نهالهاي پيوندي تغذيه مي‌نمايند. بهترين زمان كنترل شيميايي همين مرحله مي‌باشد كه مي‌توان با سم سوين به نسبت 4 تا 5 در هزار نهالها و نركها و علفهاي هرز نهالستان را سمپاشي نمود و يا از كاهوي آغشته به سوين استفاده نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]و مرحله دوم، اواخر پائيز و زمستان و اوايل بهار كه حلزون‌ها بزرگتر شده‌اند مي‌توان بطور متناوب با استفاده از طعمه مسموم متالانجي آنها را كنترل نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]8-7- مديريت ساير آفات مهم نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]در شمال كشور آفات ديگري مثل كنه‌ها، شته‌ها، وايت‌فلاي و پروانه مينوز مركبات خسارت شديدي به نهالستان وارد مي‌نمايند و مي‌توان با استفاده از روشهاي زراعي و شيميايي آنها را كنترل نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-8-7- كنترل زراعي[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] ايجاد نهالستان در داخل گلخانه‌ها و يا در مكانهايي كه از باغات فاصله داشته باشند.[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] بازديد و نظارت مستمر و دائمي[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] حذف علفهاي هرز و ساير ميزبانهاي آنها (مثل حذف باقلا براي كنترل شته‌ها)[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] جلوگيري از تراكم بيش از حد نركها و نهالها با عملياتي مثل چيدن صحيح كيسه‌هاي نايلوني، هرس و حذف شاخه‌هاي اضافي، استفاده از قيم براي هدايت نهال، كاهش رطوبت محيط، جلوگيري از ورود آفات توسط اندامهاي آلوده گياهي[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] حمايت از دشمنان طبيعي آنها - بهترين راه حمايت از دشمنان طبيعي، سمپاشي‌هاي ضروري در هنگام غروب آفتاب است،‌ چون اكثر دشمنان طبيعي روزپرواز مي‌باشند.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-8-7- كنترل شيميايي[/FONT]​

[FONT=&quot]جهت كنترل صحيح آفات مهم نهالستان[/FONT] [FONT=&quot] بروش شیمیایی اقدامات زير بايد انجام گيرد :[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] شناسايي درست آفات شامل زيست‌شناسي (تخم، لارو، بالغ و شفيره)[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] شناسايي مراحل خسارت‌زايي آن و تغييرات جمعيت آفت و همچنين رديابي آفات [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] تنظيم برنامه سمپاشي ودر انتخاب سم نيز دقت گردد، چون بعضي از سموم باعث طغيان آفات ديگر مي‌شوند. [/FONT]​

[FONT=&quot]در صورت سمپاشی مکرر باید[/FONT] [FONT=&quot] برای جلوگیری از ایجاد مقاومت در حشرات از سموم متفاوت استفاده شود .[/FONT]​

[FONT=&quot]1-2-8-7- كنترل شيميايي كنه‌ها در نهالستان مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]در نهالستان مركبات بعلت بالابودن ميزان رطوبت، شرايط مطلوب براي طغيان كنه قرمز فراهم مي‌باشد. در خزانه‌هاي بذري و خزانه‌هاي انتظار خصوصاً خزانه سه‌برگچه‌ايها در زمستانهاي ملايم و ابتداي بهار، كنه‌ قرمز مي‌تواند با مكيدن شيره برگها ايجاد خسارت نمايد. با نمونه‌گيري دقيق مي‌توان با سمومي مثل نئورون 5[SUB]/[/SUB]1 در هزار، نیسورون و ا ورتوس به ميزان نيم در هزار آنرا كنترل نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-2-8-7- كنترل شيميايي شته‌ها[/FONT]​

[FONT=&quot]بطوركلي شته‌ها در زمان رويش جوانه‌هاي پيوندك خزانه پيوندي،‌ توليدمثل زيادي داشته و با مكيدن شيره برگهاي جوان باعث پيچيدگي آنها مي‌شوند و خسارت آنها در اين مرحله به خزانه پيوندي زياد مي‌باشد و عوامل بيولوژيك نيز قادر به كنترل آنها نمي‌باشند. لذا از سم شته‌كش اختصاصي پريمور به نسبت 5[SUB]/[/SUB]0 در هزار براي كنترل آنها مي‌توان استفاده نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-2-8-7- كنترل شيميايي وايت‌فلايت و شپشكها[/FONT]​

[FONT=&quot]در صورت مشاهده وايت‌فلايت و يا شپشكها مي‌توان از سموم حشره‌كشي مثل درسبان به نسبت 5[SUB]/[/SUB]1 در هزار در حساس‌ترين مرحله اقدام به سمپاشي نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]3-8-7- كنترل پروانه مينوز مركبات ([/FONT][FONT=&quot]Phyllocnistis citrella‌[/FONT][FONT=&quot])[/FONT]​

[FONT=&quot]مينوز مركبات در شمال ايران، اصلي‌ترين تهديد‌كننده نهالستان مركبات مي‌باشد. [/FONT]​

[FONT=&quot]مشخصات و زيست‌شناسي :[/FONT]​

[FONT=&quot]حشره كامل، خاكستري‌رنگ و عرض آن با بالهاي باز حدود 8 ميليمتر است. بالهاي جلوئي داراي دو نوار باريك خاكستري تيره و بالهاي عقبي آن سفيد با مژه‌هاي خاكستري كم‌رنگ در كنار بالها مي‌باشد. اين حشره در شمال ايران از اوايل خرداد تا اواخر آبان‌ماه فعاليت دارد و زمستان‌گذراني حشره در شمال بصورت لارو سن آخر و شفيره مي‌باشد. پروانه مينوز مركبات در پشت و روي برگهاي جوان تخم‌گذاري مي‌كند. تخمها در مدت 2 تا 10 روز در شرايط شمال تفريخ مي‌شوند. [/FONT]​

[FONT=&quot]طول دوره لاروي در شرايط شمال 20-5 روز مي‌باشد. طول دوره پيش‌شفيرگي و شفيرگي 6 تا 20 روز مي‌باشد. اين آفت در شمال ايران تا 6 نسل توليد مي‌كند. [/FONT]​

[FONT=&quot]خسارت : لارو مينوز مركبات بعد از تفريخ با ايجاد كانال در اپيدرم برگ از پارانشيم داخل آن تغذيه مي‌كند و تغذيه آفت باعث چين‌خوردگي برگها و ايجاد دالانهاي رنگ‌پريده روي آنها مي‌شود. خسارت اين آفت در نهالستان مركبات بسيار شديد مي‌باشد.(2)[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]1-3-8-7- كنترل زراعي پروانه مينوز مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] تغذيه و آبياري بموقع نركها و نهالهاي خزانه در ابتداي فصل جهت تسريع در رشد قبل از شروع فعاليت مينوز مركبات [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] سربرداري بموقع - نصب قيم بموقع و هدايت نهال - حذف تنه‌جوشها و جوانه‌هاي اضافي و حذف ساير عوامل رقابتي جهت سرعت‌بخشيدن به رشد در ابتداي فصل[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] بعلت شب‌پرواز بودن پروانه مينوز با آبياري خزانه‌ها در غروب و مرطوب‌نمودن سطح برگها مي‌توان در تخم‌ريزي آنها اخلال ايجاد نمود. [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] انتخاب زمان مناسب پيوند مثل پيوند پائيزه (خواب)[/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]2-3-8-7- كنترل شيميايي پروانه مينوز مركبات[/FONT]​

[FONT=&quot]با نظارت و رديابي دقيق آفت و با مشاهده اولين علائم خسارت مينوز مركبات از سمومي مثل كونفیدور و يا ورتي‌مك (آبامکتین )به نسبت 5[SUB]/[/SUB]0 در هزار استفاده نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot]معمولاً سمپاشي هر 12-10 روز يكبار تكرار مي‌شود تا زماني كه نهالهاي پيوندي رشد لازم و كافي را بنمايند. رعايت نكات زير ضروري است : [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] استفاده ازسموم مختلف برای جلوگیری از ایجاد مقاومت [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] انجام سمپاشي در غروب [/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] براي كاهش هزينه مي‌توان محلولهاي غذايي را همراه سم مصرف نمود.[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] بااستفاده از[/FONT] [FONT=&quot] ورتي‌مك[/FONT] [FONT=&quot] كنه‌ها[/FONT] [FONT=&quot] نيز كنترل میشوند.[/FONT]​

[FONT=&quot]براي مبارزه با مينوز نياز به سمپاشي كامل نهال نمي‌باشد، فقط شوت های جدید سمپاشي گردد تا از مصرف سم و آلودگي بيشتر جلوگيري بعمل آيد.[/FONT]​

[FONT=&quot]·[/FONT] [FONT=&quot] در هنگام سمپاشی استفاده از ماسک ودستکش ضروری بوده و ازشستشوي وسايل سمپاشي وریختن باقيمانده سم در[/FONT] [FONT=&quot] محيط‌زيست ورودخانه ها بایداجتناب شود.. [/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot]8- دريافت مجوز سلامت نهال از مراجع ذيصلاح[/FONT][FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot][/FONT]​

[FONT=&quot] [/FONT]

 

[حسین جوهری]

سلام
ممنون از اطلاعاتی که بهمون دادی.

کسی هست که خودش نهالستان داشته باشه یا توی نهالستان کار کرده باشه؟

سلام/من خودم
مدت 6سال است نهالستان دارم .اگه سوالی دارید در خدمتم.