در این مقاله به بررسی دینام که از قطعات اساسی خودرو بوده و وظیفه شارژ کردن باتری خودرو را بر عهده دارد، خواهیم پرداخت.
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که برق خودرو از کجا تامین می‌شود؟
برخی ممکن است فکر کنند باتری خودرو تامین کننده برق خودرو است. اگر کمی اطلاعات فنی راجع به کارکرد خودرو داشته باشید، حتما می‌دانید که شارژ شدن مجدد باتری و جریان‌های برق خودرو در زمان روشن بودن اتومبیل، از دینام خودرو تامین می‌شود.
دینام چیست و چه هدفی دارد؟
دینام خودرو در واقع یک موتور مولد الکتریکی و تولید کننده برق ماشین است. هنگامی که موتور روشن می‌شود، این قطعه الکتریکی به‌وسیله آرمیچر داخلی که شامل یک سیم پیچ میدان است و به‌واسطه میدان مغناطیسی ایجاد شده برق لازم را تولید می‌کند. دینام از یک پوسته فلزی، دوعدد بالشتک، آرمیچر، بوش، کلکتور، فولی و چند قطعه زغال تشکیل شده و همان‌طور که گفته شد هدف اصلی آن تولید جریان مستقیم یا جریان dc برای شارژ باتری خودرو و تامین انرژی جریان الکتریکی مورد نیاز یک خودرو یا دستگاه دیگر است.
بهتر است بدانید یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین قطعه‌های خودرو، دینام است. نکته جالب توجه در برق خودرو این است که باتری فقط در زمان استارت به‌تنهایی وظیفه تامین برق اتومبیل را بر عهده دارد. شاید تا زمانی که دینام شما به خوبی کار می‌کند با اهمیت وظیفه آن آشنایی کافی نداشته باشید، اما کافی است اندکی دینام خودروی شما کم کاری داشته باشد تا متوجه شوید که در صورت کار نکردن یا حتی کم کار کردن دینام خودرو چه مشکلاتی برای اتومبیل شما به‌وجود خواهد آمد.
نحوه عملکرد دینام خودرو
دینام که یک موتور الکتریکی در خودرو است با استفاده از حرکت میل لنگ موتور در زمان روشن بودن اتومبیل، برق مورد نیاز خودرو را تولید می‌کند.
اگر بخواهیم با جزئیات بیشتری عملکرد دینام را بررسی کنیم، باید گفت که آرمیچر موجود در دینام به‌وسیله چرخش در مدار مغناطیسی تولید برق کرده که این نیرو توسط ذغال‌های موجود در دینام جمع‌آوری می‌شود و به این ترتیب خروجی‌های دینام خودرو قادر به ارائه جریان لازم به قطعات الکتریکی خودرو خواهند بود.
انواع دینام خودرو
دینام خودرو در انواع دو ذغال و سه ذغال موجود است. آفتامات‌های موجود در دینام خودرو نیز به دو دسته سه قرقره و یک قرقره تقسیم‌بندی می‌شود. دینام 2 ذغال با آفتامات سه قرقره و دینام سه ذغال با آفتامات یک قرقره کار می‌کند.
همچنین امروزه در موتور خودروهای جدید می‌توان نوع دیگری از دینام خودرو را دید که به آن آلترناتور گفته می‌شود. دینام‌های قدیمی در دورهای پایین قادر به تولید جریان برق کافی برای خودرو نبودند و به‌همین جهت اگر مدت زمان طولانی خودرو در جا کار می‌کرد از لحاظ برقی دچار کمبود می‌شد. این مشکل در دینام‌های آلترناتور حل شده و به‌همین خاطر مشکل شارژ باتری خودروها تا حدود زیادی رفع شده‌است.
نشانه‌های خرابی دینام خودرو
نشانه‌های زیادی در خودرو وجود دارد که با دیدن آنها می‌توانید به خرابی دینام خودروی خود پی ببرید:چراغ هشدار دهنده دینام:
امروزه در صفحه کیلومتر خودروهای جدید، چراغ اخطار به‌عنوان یک چراغ مخصوص به دینام خودرو تعبیه شده‌است. درصورتی‌که دینام خودروی شما به‌درستی کار نکند یا کلا از مدار خارج شود چراغ دینام روشن خواهد شد. ممکن است با استفاده از رادیو پخش، چراغ‌های خودرو یا برف‌پاک‌کن، چراغ اخطار دینام روشن شود. توصیه می‌کنیم در این گونه موارد با خاموش کردن تجهیزات موردنظر سعی کنید تا اولین تعمیرگاه با خودروی خود مدارا کنید. ولی بهتر است تعمیر و بازدید دینام خودرو را به بعد موکول نکنید؛ زیرا ممکن است نوسان جریان حاصل از خراب کار کردن دینام یا کار نکردن آن آسیب‌های جدی به سیستم برق خودروی شما بزند.
چراغ‌های کم نور خودرو:
از آن‌جایی که مصرف عمده چراغ‌ها از طریق دینام خودرو تامین می‌شود، کم نور بودن آنها باید شما را به فکر بررسی مدار برقی خودرو و در ابتدای آن باتری و دینام بیندازد.خوابیدن باتری:
اگر در ابتدای روز برای استارت زدن خودرو با مشکل خوابیدن باتری روبه‌رو شده‌اید، به احتمال بسیار قوی مشکل از باتری یا دینام است. احتمال اول این است که عمر باتری شما به پایان رسیده است و باید آن را تعویض کنید. احتمال دوم خوب کار نکردن یا کار نکردن دینام خودرو برای شارژ مجدد باتری است. توصیه می‌شود پیش از تعویض باتری، احتمال دوم را نیز بررسی کنید.صدا و بوهای عجیب و غریب:
صداهای عجیب و غریب از موتور خودروی شما ممکن است مربوط به دینام باشد که شل بودن یا سفت بودن بیش از حد و همچنین پوسیده بودن آن باعث افت کارکرد دینام خودرو خواهد شد. همچنین بوهای شبیه به بوی سوختگی ممکن است مربوط به سوختگی بالشتک‌ها یا زغال‌های داخل دینام خودرو باشد.شایع‌ترین خرابی‌های دینام خودرو
شایع‌ترین خرابی‌های دینام خودرو مواردی هستند که بهتر است با آنها آشنایی داشته باشید تا در زمان خرابی دینام خودروی خود بدانید که چه اتفاقی افتاده و در چه سطحی نیاز به تعمیر دارد.
– درست کار نکردن تسمه دینام: این مورد می‌تواند بر اثر شل بودن بیش از حد یا سفت بودن بیش از حد تسمه اتفاق بیفتد. در مواردی پوسیده بودن و پاره شدن تسمه خودرو نیز باعث وجود مشکلاتی خواهد شد که باید تسمه را رگلاژ یا تعویض کرد.
– از بین رفتن ذغال دینام که بر اثر کار کردن زیاد یا گاهی بر اثر حرارت بسیار بالا اتفاق می‌افتد. با تعویض مجدد ذغال‌های دینام مشکل حل شده و دینام می‌تواند بهطور کامل با حداکثر راندمان کار خود را ادامه دهد.
– خراب شدن آفتامات: به احتمال زیاد با خراب شدن این قطعه که کنترل کننده نوسان‌های جریان برق در خروجی‌های دینام است، دچار نوسانات شدید در برق خودرو خواهید شد. در این شرایط با تعویض آفتامات، دینام می‌تواند به کار کردن خود ادامه دهد.
– سوختن سیم پیچ داخلی یا بالشتک‌ها که بر اثر کار کردن بیش از حد یا در برخی از موارد به‌دلایل بالا اتفاق می‌افتد. با تعمیر و تعویض قطعه این مشکل را حل کرده یا در صورت نیاز دینام خودرو را تعویض کنید.
چند توصیه در مورد دینام خودرو
– اگر وسایل و تجهیزاتی در خودروی خود دارید که از برق خودرو بیش از حد استاندارد استفاده می‌کنند (مانند سیستم صوتی یا چراغ‌های اسپرت با مصرف بالا) بهتر است باتری با مشخصات فنی متناسب با آنها انتخاب کنید تا از فشار بیش از حد به دینام جهت شارژ همیشگی پیشگیری شود. درصورتی‌که ظرفیت باتری پایین باشد تجهیزات برقی شما بهطور دائم از باتری مصرف می‌کنند و دینام خودرو نیز همیشه در حال شارژ و فعالیت است؛ بنابراین از عمر آن کاسته خواهد شد.
– در شرایط ترافیکی و روزهای خیلی گرم استفاده از کولر بهطور مداوم می‌تواند به دینام خودروی شما آسیب برساند. توصیه می‌شود اگر در چنین شرایطی قرار گرفتید بهتر است اندکی نیز به فن کولر خود استراحت بدهید.
– زمانی که خودروی شما به‌صورت درجا در حال کار کردن است، از فشار دادن پدال گاز بهطور مداوم و بالا بردن دور موتور بیش از 2000 دور در دقیقه خودداری کنید. این کار می‌تواند به دینام خودروی شما آسیب وارد کند.
