artmiss
عضو جدید
درجامعه امروز افرادي كه به روش زندگي اهميت بيشتري مي دهند مدتها وقت مي گذراند تا محيط اطراف خود و ديگران را براي فعاليتهاي مختلفي مثل كار يا استراحت طراحي كنند،اين طراحي محيط و تمام جوانب آن مثل انتخاب مبلمان مناسب را زماني مي توانيد به نمايش بگذاريد كه يك نور پردازي آگاهانه و درست داشته باشيد.
بهترين و ايده ال ترين زمان طراحي نور پردازي در هنگام اجراي ساختمان و جايگذاري محلهاي مناسب براي نور پردازي هاي سقفي ،ديواري يا زميني است ولي تعداد محدودي اين شانس را دارند كه مثلا در هنگام اجراي ساختمان در كف اتاق براي نور پردازي به سمت بالا فضايي را ايجاد كنند،در اغلب موارد يك ساختمان تكميل شده براي طراحي در اختيار داريد كه تغييرات محدودي را مي توانيد به عنوان معماري داخلي در آن انجام دهيد،پس سعي كنيد در هنگام طراحي و يا قبل از گذاشتن هر وسيله اي در محيط به نور پردازي فكر كنيد.
نور پردازي بيشتر از روشنايي يك اتاق است ،حال و هواي محيط را تعيين ميكند و محيط را براي فعاليتي كه در آن انجام خواهد شد آماده ميكند و تاثير زيادي بر سلامت روح وروان دارد.
زيباترين وسايل نورپردازي اگر در جاي مناسب خود قرار نگيرند منابع نوري بي ارزشي هستند كه در صورت قرارگرفتن در موقعيت مناسب به فضا روح مي دهند و نقوش زيبايي از نور در محيط ايجاد مكنند ،نور مصنوعي مي تواند شبيه به نور طبيعي در محيط كنتراست (تضاد)ايجاد كند.
نور طبيعي
20 درصد فضاي يك اتاق را پنجره ها تشكيل مي دهند كه نور طبيعي را تامين مي كنند و نورپردازي مناسب بر تركيب نور مصنوعي و نور طبيعي تاكيد دارد.
وجود پنجره در اتاقها و تامين نور طبيعي از طريق آنها دليل داشتن نور كافي نيست.كميت و كيفيت نور طبيعي در هر خانه اي نسبت به خانه ديگر و اتاقي نسبت به اتاق ديگر متفاوت است.جهت قرارگرفتن خانه (شمالي يا جنوبي)اندازه و شكل اتاق و زواياي آن وتعداد پنجره ها از عوامل تاثير گذار بر روي نور طبيعي هستند.
نور شمال سردتر و ضعيفتر از نور جنوب است و رنگها را حقيقي تر از نور جنوب نشان ميدهد ،نور جنوب تن گرمي به رنگها مي دهد.
نور شمال كنتراست هاي تندي كه بين سايه و روشن نور جنوب ايجاد مي شود را ندارد.
سايز و شكل اتاق هم در نورگيري موثر است،مشخص است كه اتاقهاي كوچك نسبت به اتاقهاي بزرگ به نور كمتري احتياج دارند اما اين موضوع هميشه صادق نيست ،شكل و محل قرارگيري پنجره ها بر نياز به نورگيري اتاق موثر است.اتاق مستطيلي كه پنجره ها در عرض آن قرار گرفته اند نسبت به اينكه پنجره ها در طول قرار بگيرند به نور بيشتري احتياج دارد و اتاقي كه منظره آن با ساختمان ديگر ،حفاظ و يا درختي گرفته شده نسبت به همان اتاق با منظره باز به نور بيشتري نياز دارد.
از آنجا كه ما نمي توانيم جهت ساختمان را عوض كنيم با نور پردازي مصنوعي مناسب مي توانيم نواقص را جبران كنيم.
ما مي توانيم از حالات مختلفي كه نور طبيعي در ما ايجاد مي كند در نورپردازي مصنوعي استفاده كنيم،مثلا همانطور كه گفته شد نور تاثير زيادي بر سلامت روح و روان دارد،در روزهاي آفتابي كه نور باعث به وجود آمدن تشعشعات شفاف و سايه هاي موجدار مي شود،انسان ها پرانرژي تر و پر نشاط هستند و آمادگي آنها براي فعاليت روزمره بيشتر است در حالي كه در روزهاي ابري وخاكستري كه كنتراست بين سايه و روشنايي وجود ندارد انسانها كسل و بي حوصله هستند.
وقتي در طول روز وارد اتاقهايي مي شويم كه نور افتاب مستقيم به آنها مي تابد احساس سلامت ،گرما و نشاط مي كنيم در حاليكه اتاقهايي كه نور آفتاب به طور غيرمستقيم به آنها مي تابد احساس خمودگي ،بي حوصلگي و افسردگي را در افراد ايجاد مي كندوبه اين حالات تاثير رواني (psychology ) نور مي گويند.
يك برنامه مناسب براي نورپردازي
برنامه اي براي نور پردازي مناسب است كه انعطاف پذير باشد يعني در هنگام تغيير نيازها قابليت تطابق داشته باشد تا در موقعيت هاي متفاوت تاثيرگذار باشد.اين برنامه بايد قابليت روشن كردن تمام فضاهاي اتاق (با شدتهاي متفاوت)را داشته باشد.
براي تعيين الگوهاي روشنايي هر اتاق ابتدا قبل از هر كاري بايد ليستي از فعاليتهايي كه در آن اتاق انجام مي شود تهيه گردد،در صورت بزرگ بودن اتاق تنوع فعاليتها نيز زيادتر شده و كار را سخت تر مي كند.
در مرحله بعد با جواب دادن به چند سوال ساده وضعيت نورپردازي را مشخص مي كنيد،مثلا :
آيا در طول روز نور طبيعي براي روشنايي اتاق كافي است؟
آيا در گوشه اي از اتاق يا در برشي از ديوار كه نور طبيعي آن را روشن نمي كند به نور پردازي احتياج هست؟
آيا مي خواهيد محيط شما دنج و راحت يا سرد و بي روح باشد و يا كوچك و صميمي يا بزرگ و با عظمت باشد؟
معمولا هر اتاقي به تركيب سه نوع نورپردازي احتياج دارد،نور عمومي يا پس زمينه(back ground ) نور موضعي يا نور ( Focall task ) مخصوص كار، نور تاكيدي يا دكوراتيو (decorative )
نور عمومي
اين نور به اسم نور از بالا (over head) هم معروف است.اين نوع نور پايه برنامه ريزي براي نور پردازي است و براي جبران نور طبيعي در طول روز و ايجاد نوري يكنواخت در هنگام شب در محيط به كار مي رود.
نور عمومي به صورت مستقيم با لوسترها يا آويزهاي سقفي و يا به صورت غير مستقيم از طريق نورهاي كار گذاشته شده در فرورفتگي هاي سقف كاذب تامين مي شود.
اين نور كمترين سايه را در محيط ايجاد مي كند و نبايد بر روي چيز خاصي تاكيد داشته باشد تا محيطي يكنواخت و آرامش بخش به وجود بياورد.
روشن كردن بيشتر نقاط اتاق و فراهم كردن امكان ديد از مشخصات اصلي اين نوع نور است.
در كل پيشنهاد مي شود در هر 600 تا 700 سانتيمتر مربع يك منبع نور عمومي در محيط داشته باشيد.
نور عمومي با انواع ديگر نور كه براي فعاليت هاي مختلف مثل مطالعه ،انجام تكاليف ،تهيه غذا و...در نظر گرفته شده اند تركيب مي شود و آنها را تكميل مي كند.
رنگ سقف بر ميزان و شدت نور عمومي تاثير گذار است در مواردي كه رنگ سقف سفيد است ،رفلكس شديدتر از حالتي است كه سقف تيره رنگ باشد.
نور موضعي يا نور كار
اين نور منطقه خاصي را روشن مي كند و باعث جلب توجه بيشتر به آن منطقه مي شود.نور موضعي يا كانوني به ما كمك مي كند تا فعاليت به خصوصي مثل تهيه غذا ،مطالعه ،بازي با وسيله اي خاص را در امنيت و با راحتي انجام دهيم.
اين نور به علت شدت زياد پرتوافكني باعث به وجود آمدن سايه اطراف موضوع مي شود،پس بايد مراقب بود تا سايه بر روي منطقه كاري نيافتد.نور بايد در كنار يا روبروي فرد گذاشته شود،از قرار دادن اين نوع نور در پشت سر فرد خودداري كنيد.
يكي از انواع نور موضعي نورهاي روميزي ( desk lamp or table lamp )هستند كه روي ميز كار يا مطالعه قرار مي گيرند.اين نور يا بايد در وسط ميز كار گذاشته شود يا در جهت سمت نوشتن و خواندن (متن انگليسي يا فارسي) گذاشته شود،مثلا براي نوشتن و خواندن متن انگليسي نور سمت چپ فرد قرار مي گيرد.
درنورپردازي روميزي بايد توجه داشت كه لامپ ديده نشود و انتهاي كلاهك در هنگام نشستن بايد در خط چشم باشد زيرا ديده شدن لامپ باعث خستگي و ناراحتي چشم مي شود.
در اين نوع نورپردازي بهتر است از وسايلي كه كلاهك (سرپوش) يا گردن و بازوي بلند و قابل انعطاف داشته باشند،استفاده شود.كلاهك در اين وسايل از قسمت بالا و پايين باز است و نور را 40درصد از بالا و 60 درصد از پايين منتقل مي كند.
نورهاي كنار تخت،نورهاي ديواري،نورهاي زير كابينت،نور داخل آكواريوم همه از اين نوع نورپردازي هستند.وسايل نورپردازي براي كنار تخت و ديواري اگر با توجه به سبك طراحي محيط انتخاب شوند به خودي خود مي توانند يك وسيله دكوراتيو باشند.
نور دكوراتيو يا تاكيدي
نور پردازي تاكيدي مستقيم وبسيار قوي است و زيبايي آن بيشتر از كارايي اش مطرح است.اين نوع نورپردازي در حقيقت به ما مي گويد به چه چيزي نگاه كنيم يا ديد را به سمت عنصري خاص مثل آثار هنري ،گياهان و يا وسايلي گرانبها جهت مي دهد وتاثير آنها را براي بيننده بيشتر مي كند.
نور دكوراتيو (spot light ) به خودي خود مفهوم تاكيد دارد و تمركزي بي نقص با حالتي سحرانگيز ايجاد مي كند.
به طور كلي اين نوع نور 3 برابر روشنتر از نور عمومي اتاق است و كنتراست خوبي را در فضا ايجاد مي كند و نور عمومي را كامل مي كند.
بهتر است براي تنظيم اين نور در مواقع لزوم از تنظيم كننده ( dimmer )استفاده شود
بهترين و ايده ال ترين زمان طراحي نور پردازي در هنگام اجراي ساختمان و جايگذاري محلهاي مناسب براي نور پردازي هاي سقفي ،ديواري يا زميني است ولي تعداد محدودي اين شانس را دارند كه مثلا در هنگام اجراي ساختمان در كف اتاق براي نور پردازي به سمت بالا فضايي را ايجاد كنند،در اغلب موارد يك ساختمان تكميل شده براي طراحي در اختيار داريد كه تغييرات محدودي را مي توانيد به عنوان معماري داخلي در آن انجام دهيد،پس سعي كنيد در هنگام طراحي و يا قبل از گذاشتن هر وسيله اي در محيط به نور پردازي فكر كنيد.
نور پردازي بيشتر از روشنايي يك اتاق است ،حال و هواي محيط را تعيين ميكند و محيط را براي فعاليتي كه در آن انجام خواهد شد آماده ميكند و تاثير زيادي بر سلامت روح وروان دارد.
زيباترين وسايل نورپردازي اگر در جاي مناسب خود قرار نگيرند منابع نوري بي ارزشي هستند كه در صورت قرارگرفتن در موقعيت مناسب به فضا روح مي دهند و نقوش زيبايي از نور در محيط ايجاد مكنند ،نور مصنوعي مي تواند شبيه به نور طبيعي در محيط كنتراست (تضاد)ايجاد كند.
نور طبيعي
20 درصد فضاي يك اتاق را پنجره ها تشكيل مي دهند كه نور طبيعي را تامين مي كنند و نورپردازي مناسب بر تركيب نور مصنوعي و نور طبيعي تاكيد دارد.
وجود پنجره در اتاقها و تامين نور طبيعي از طريق آنها دليل داشتن نور كافي نيست.كميت و كيفيت نور طبيعي در هر خانه اي نسبت به خانه ديگر و اتاقي نسبت به اتاق ديگر متفاوت است.جهت قرارگرفتن خانه (شمالي يا جنوبي)اندازه و شكل اتاق و زواياي آن وتعداد پنجره ها از عوامل تاثير گذار بر روي نور طبيعي هستند.
نور شمال سردتر و ضعيفتر از نور جنوب است و رنگها را حقيقي تر از نور جنوب نشان ميدهد ،نور جنوب تن گرمي به رنگها مي دهد.
نور شمال كنتراست هاي تندي كه بين سايه و روشن نور جنوب ايجاد مي شود را ندارد.
سايز و شكل اتاق هم در نورگيري موثر است،مشخص است كه اتاقهاي كوچك نسبت به اتاقهاي بزرگ به نور كمتري احتياج دارند اما اين موضوع هميشه صادق نيست ،شكل و محل قرارگيري پنجره ها بر نياز به نورگيري اتاق موثر است.اتاق مستطيلي كه پنجره ها در عرض آن قرار گرفته اند نسبت به اينكه پنجره ها در طول قرار بگيرند به نور بيشتري احتياج دارد و اتاقي كه منظره آن با ساختمان ديگر ،حفاظ و يا درختي گرفته شده نسبت به همان اتاق با منظره باز به نور بيشتري نياز دارد.
از آنجا كه ما نمي توانيم جهت ساختمان را عوض كنيم با نور پردازي مصنوعي مناسب مي توانيم نواقص را جبران كنيم.
ما مي توانيم از حالات مختلفي كه نور طبيعي در ما ايجاد مي كند در نورپردازي مصنوعي استفاده كنيم،مثلا همانطور كه گفته شد نور تاثير زيادي بر سلامت روح و روان دارد،در روزهاي آفتابي كه نور باعث به وجود آمدن تشعشعات شفاف و سايه هاي موجدار مي شود،انسان ها پرانرژي تر و پر نشاط هستند و آمادگي آنها براي فعاليت روزمره بيشتر است در حالي كه در روزهاي ابري وخاكستري كه كنتراست بين سايه و روشنايي وجود ندارد انسانها كسل و بي حوصله هستند.
وقتي در طول روز وارد اتاقهايي مي شويم كه نور افتاب مستقيم به آنها مي تابد احساس سلامت ،گرما و نشاط مي كنيم در حاليكه اتاقهايي كه نور آفتاب به طور غيرمستقيم به آنها مي تابد احساس خمودگي ،بي حوصلگي و افسردگي را در افراد ايجاد مي كندوبه اين حالات تاثير رواني (psychology ) نور مي گويند.
يك برنامه مناسب براي نورپردازي
برنامه اي براي نور پردازي مناسب است كه انعطاف پذير باشد يعني در هنگام تغيير نيازها قابليت تطابق داشته باشد تا در موقعيت هاي متفاوت تاثيرگذار باشد.اين برنامه بايد قابليت روشن كردن تمام فضاهاي اتاق (با شدتهاي متفاوت)را داشته باشد.
براي تعيين الگوهاي روشنايي هر اتاق ابتدا قبل از هر كاري بايد ليستي از فعاليتهايي كه در آن اتاق انجام مي شود تهيه گردد،در صورت بزرگ بودن اتاق تنوع فعاليتها نيز زيادتر شده و كار را سخت تر مي كند.
در مرحله بعد با جواب دادن به چند سوال ساده وضعيت نورپردازي را مشخص مي كنيد،مثلا :
آيا در طول روز نور طبيعي براي روشنايي اتاق كافي است؟
آيا در گوشه اي از اتاق يا در برشي از ديوار كه نور طبيعي آن را روشن نمي كند به نور پردازي احتياج هست؟
آيا مي خواهيد محيط شما دنج و راحت يا سرد و بي روح باشد و يا كوچك و صميمي يا بزرگ و با عظمت باشد؟
معمولا هر اتاقي به تركيب سه نوع نورپردازي احتياج دارد،نور عمومي يا پس زمينه(back ground ) نور موضعي يا نور ( Focall task ) مخصوص كار، نور تاكيدي يا دكوراتيو (decorative )
نور عمومي
اين نور به اسم نور از بالا (over head) هم معروف است.اين نوع نور پايه برنامه ريزي براي نور پردازي است و براي جبران نور طبيعي در طول روز و ايجاد نوري يكنواخت در هنگام شب در محيط به كار مي رود.
نور عمومي به صورت مستقيم با لوسترها يا آويزهاي سقفي و يا به صورت غير مستقيم از طريق نورهاي كار گذاشته شده در فرورفتگي هاي سقف كاذب تامين مي شود.
اين نور كمترين سايه را در محيط ايجاد مي كند و نبايد بر روي چيز خاصي تاكيد داشته باشد تا محيطي يكنواخت و آرامش بخش به وجود بياورد.
روشن كردن بيشتر نقاط اتاق و فراهم كردن امكان ديد از مشخصات اصلي اين نوع نور است.
در كل پيشنهاد مي شود در هر 600 تا 700 سانتيمتر مربع يك منبع نور عمومي در محيط داشته باشيد.
نور عمومي با انواع ديگر نور كه براي فعاليت هاي مختلف مثل مطالعه ،انجام تكاليف ،تهيه غذا و...در نظر گرفته شده اند تركيب مي شود و آنها را تكميل مي كند.
رنگ سقف بر ميزان و شدت نور عمومي تاثير گذار است در مواردي كه رنگ سقف سفيد است ،رفلكس شديدتر از حالتي است كه سقف تيره رنگ باشد.
نور موضعي يا نور كار
اين نور منطقه خاصي را روشن مي كند و باعث جلب توجه بيشتر به آن منطقه مي شود.نور موضعي يا كانوني به ما كمك مي كند تا فعاليت به خصوصي مثل تهيه غذا ،مطالعه ،بازي با وسيله اي خاص را در امنيت و با راحتي انجام دهيم.
اين نور به علت شدت زياد پرتوافكني باعث به وجود آمدن سايه اطراف موضوع مي شود،پس بايد مراقب بود تا سايه بر روي منطقه كاري نيافتد.نور بايد در كنار يا روبروي فرد گذاشته شود،از قرار دادن اين نوع نور در پشت سر فرد خودداري كنيد.
يكي از انواع نور موضعي نورهاي روميزي ( desk lamp or table lamp )هستند كه روي ميز كار يا مطالعه قرار مي گيرند.اين نور يا بايد در وسط ميز كار گذاشته شود يا در جهت سمت نوشتن و خواندن (متن انگليسي يا فارسي) گذاشته شود،مثلا براي نوشتن و خواندن متن انگليسي نور سمت چپ فرد قرار مي گيرد.
درنورپردازي روميزي بايد توجه داشت كه لامپ ديده نشود و انتهاي كلاهك در هنگام نشستن بايد در خط چشم باشد زيرا ديده شدن لامپ باعث خستگي و ناراحتي چشم مي شود.
در اين نوع نورپردازي بهتر است از وسايلي كه كلاهك (سرپوش) يا گردن و بازوي بلند و قابل انعطاف داشته باشند،استفاده شود.كلاهك در اين وسايل از قسمت بالا و پايين باز است و نور را 40درصد از بالا و 60 درصد از پايين منتقل مي كند.
نورهاي كنار تخت،نورهاي ديواري،نورهاي زير كابينت،نور داخل آكواريوم همه از اين نوع نورپردازي هستند.وسايل نورپردازي براي كنار تخت و ديواري اگر با توجه به سبك طراحي محيط انتخاب شوند به خودي خود مي توانند يك وسيله دكوراتيو باشند.
نور دكوراتيو يا تاكيدي
نور پردازي تاكيدي مستقيم وبسيار قوي است و زيبايي آن بيشتر از كارايي اش مطرح است.اين نوع نورپردازي در حقيقت به ما مي گويد به چه چيزي نگاه كنيم يا ديد را به سمت عنصري خاص مثل آثار هنري ،گياهان و يا وسايلي گرانبها جهت مي دهد وتاثير آنها را براي بيننده بيشتر مي كند.
نور دكوراتيو (spot light ) به خودي خود مفهوم تاكيد دارد و تمركزي بي نقص با حالتي سحرانگيز ايجاد مي كند.
به طور كلي اين نوع نور 3 برابر روشنتر از نور عمومي اتاق است و كنتراست خوبي را در فضا ايجاد مي كند و نور عمومي را كامل مي كند.
بهتر است براي تنظيم اين نور در مواقع لزوم از تنظيم كننده ( dimmer )استفاده شود
پونه علي پوريان (كارشناسي ارشد طراحي صنعتي-مدرس دانشگاه آزاد)
