نماتدشناسی Nematology

[Hamid Ghobadi]

با سلام.

عارضم خدمتتون، مطالبی رو که میخوام تو این تاپیک بزارم برای عزیزانی که برای کنکور ارشد در رشته بیماری شناسی کشاورزی قصد شرکت رو دارن میتونه منبع سوال تلقی بشه ...
این مطالب از تدریس استاد عزیزم * دکتر نوازلله صاحبانی*

جمع آوری شده که شخص ایشون یکی از طراحان سوالهای کنکور ارشد هم هستند ...
سعی شده که مطالب مختصر و مفید باشه ... البته خالی از نکات جالب و خواندنی هم نیست!

امیدوارم بتونم تو این دنیای مجازی خدمتی به دوستداران این رشته (گیاهپزشکی) بکنم.

حمید قبادی
دانشجوی رشته گیاهپزشکی
دانشگاه تهران - پردیس ابوریحان​

 

[Hamid Ghobadi]

مقدمه

مقدمه

آشنایی کلی با نماتودها:
نماتودها را میتوان بزرگترین گروه جانوران بعد از حشرات بحساب آورد. بیشتر آنها آبزی هستند و در آب شور و شیرین دریاها و اقیانوسها و ... زندگی میکنند.
برای درک ازدهام جمعیت آنها کافیست بدانید که یک مشت از خاک در دستان شما میتواند تا 1000 عدد نماتود را در خود جای دهد. اخیرا جمعیت نماتود ها را 100000000 گونه تخمین زده اند! یعنی مقدار 50 برابر کل جانوران یا فراتر از جمعیت کل جانوران شناخته شده تا این زمان.
درک این ارقام همانند تخمین زدن تعداد کهکشان های موجود در عالم توسط اخترشناسان و دانشمندان که حدود 2000000000 عدد است میتواند تن انسان را به لرزه در آورد ...
از این رقم تا این زمان فقط حدود 2000 گونه نماتود به عنوان انگل یا پارازیت در گیاهان شناسایی شده اند! میزان جمعیت و انواع آنها در خاک به شرایطی اعم از دما و رطوبت در خاک بستگی دارد.
نماتودها نیز میتوانند در کنترل بیولوژیک نیز مورد استفاده قرار گیرند زیرا بسیاری از گونه های آن انگل قارچها و حتی باکتری نیز محسوب میشوند. در آینده ای نه چندان دور دست آوردهایی در این زمینه را شاهد خواهیم بود.
واژه نماتود شاید برای آنهایی که مطالعه ای در زمینه جانورشناسی و یا کشاورزی نداشته اند نا ملموس باشد ... برای آنها میتوان مثال کرم معروف روده انسان یعنی آسکاریس را ذکر کرد که نمونه ای از نماتودها میباشد. که ابن سینا نیز از آن با عنوان آسکاریی یاد کرده است.

 

[Hamid Ghobadi]

ادامه

ادامه

اولین نماتود شناخته شده:
گونه ای عجیب و بحث انگیز با نام پیوک (Dracunculus medinesis) نماتودی است به درازای 120 سانتی متر که در عضلات انسان و بعضی حیوانات دیگر زندگی میکند و باعث درد و التهاب شدید در عضلات میشود. این نماتود اولین بار در 3500 سال پیش شناسایی شد. (زمان حضرت موسی(ع)). (تورات نیز میتواند اشاراتی به آن داشته باشد)
اولین نماتود پارازیت گیاهی نیز در سال 1743 توسط کشیش انگلیسی بنام نیدهام شناسایی و معرفی شد!
نماتود مولد گال دانه گندم Anguina tritici که از خانواده Anguinidae بوده و طول نماتود ماده 3/8 و طول نماتود نر آن 2/4 میلیمتر است.
در قرن 20 روند شناسایی نماتودهای گیاهی سرعت بیشتری گرفت و محققین بسیاری در کشورهای مختلف در زمینه های مختلف روی آنها به مطالعه مشغول شدند. هر روز که میگذرد نه تنها جنسها و گونه های جدیدی از نماتودهای پارازیت و غیرپارازیت معرفی میگردند، بلکه روی مرفولوژی، سیستماتیک، بیولوژی، اکولوژی، مبارزه و سایر مسائل مربوط به آنها اطلاعات جدیدی حاصل میشود.

 

[Hamid Ghobadi]

تورات موسی و نماتود!

تورات موسی و نماتود!

تاریخچه نماتد شناسی
تورات (موسی ع) 1250 قبل از میلاد : فصل 21 آیات 6-9
6- خداوند مار آتشین را بین مردم فرستاد، و آن مار مردم را می گزید. بسیاری از مردم بنی اسرائیل به خاطر آن می مردند.
7- مردم پیش موسی آمدند و گفتند“ ما گناه کردیم برای ما نزد خداوند دعا کن تا مار آتشین را از ما دور کند و موسی برای مردم دعا کرد.
8- خداوند به موسی فرمود“ یک مار آتشین درست کن و آن را روی قطعه چوبی بگذار، مار که می آید عبور کند اگر به فرد گزیده شده نگاه کند زنده خواهد ماند.
9- موسی یک مار آتشین برنجی درست کرد و آن را روی تکه چوبی گذاشت. مار از بین مردم عبور می کرد و هرکس که گزیده شده بود را نگاه می کرد زنده می ماند.

تفسیر این مطالب بمونه به عهده خود خواننده!
مراجعه شود به اطلاعات بیشتر در زمینه نکته زیر:
گونه ای عجیب و بحث انگیز با نام پیوک (Dracunculus medinensis) نماتودی است به درازای 120 سانتی متر که در عضلات انسان و بعضی حیوانات دیگر زندگی میکند و باعث درد و التهاب شدید در عضلات میشود. این نماتود اولین بار در 3500 سال پیش شناسایی شد. (زمان حضرت موسی(ع)). (تورات نیز میتواند اشاراتی به آن داشته باشد)

 

[Hamid Ghobadi]

اطلاعات بیشتر (تصویری) در مورد کرم پیوک!

میگن تو عضلات بره اساسی عذابت میده!

 

[Hamid Ghobadi]

نگاهی مختصر و کوتاه به کشفیات در رابطه با نماتودها

نگاهی مختصر و کوتاه به کشفیات در رابطه با نماتودها

ارسطو پدر علم جانورشناسی، در کتاب Historia Animalia از وجود کرم های روده ای از جمله Ascaris نام برده است.
نماتد سرکه Turbatrix aceti اولین نماتد آزاد در سال 1656 توسط Borellus معرفی شد.
نماتد گالزای بذر گندمWheat Seed Gall Nematode) Anguina tritici) اولین نماتد پارازیت گیاهی توسط کشیش انگلیسی Needham در سال 1743 معرفی شد.
در سال 1855 نماتد مولد گره ریشهRoot knot Nematode) Meloidogyne spp). توسط Berkely روی ریشه های خیار در گلخانه مشاهده و معرفی شد.
نماتد ساقه و پیازStem and Bulb Nematode) Ditylenchus dipsaci)در سال 1857 توسط Kuhn آلمانی معرفی شد.
نماتد مولد سیست چغندرBeet Cyst Nematode) Heterodera schachtii) در سال 1859 توسط Hermann Schacht آلمانی مشاهده و معرفی شد و بعدا به وسیله Smith نامگذاری گردید.
Bustian از انگلستان در سال 1866 گزارش مبسوطی از 100 گونه نماتد از یک خانواده به نام Anguillulidae ارائه داد.
Butschli ازآلمان در سال 1873 شرح مفصلی از نماتدهای آزاد به همراه تصاویر ارائه کرد.
(N. A. Cobb (1859-19320 از آمریکا در اوائل قرن 20 تعداد زیادی نماتد پارازیت گیاهی و بیماری های آنها را شرح داد.
او برای اولین بار در سال 1919 علم Nematology را به عنوان علمی مجزا از جانور شناسی مطرح نمود.

 

[Hamid Ghobadi]

تغذیه نماتدها

تغذیه نماتدها

اکثر نماتدها آزادزی هستند و از ذرات ریز شامل مواد پوسیده تغذیه می کنند (Microvorous).
این نماتدها عمدتا از باکتری ها و تک سلولی ها نیز تغذیه می کنند (Bacteriovorous) مانند نماتد Caenorhabditis elegansساختار دهانی ساده و لوله ای دارند.
نماتدهای قارچ خوار (Mycovorous) در ساختار دهانی اندامی به نام stylet دارند. مانند نماتدهای Aphelenchus avanae - Aphelenchoides spp
نماتدهای گوشت خوار (Omnivorous) شامل:
نماتدهای صیاد (predator)، مانند اعضاء راسته Mononchida
نماتدهای پارازیت کننده حشرات، مانند نماتدهای Steinernem & Heterorhabditis نماتدهای پارازیت کننده جانوران و انسان.
نماتدهای پارازیت کننده گیاهان (Plant parasitic nematodes). در ساختار دهانی اندامی به نام stylet برای سوراخ کردن بافت گیاهی دارند.
مانند نماتدهای Meloidogyne. spp - Heterodera. spp

 

[Hamid Ghobadi]

تنوع در نماتدها

تنوع در نماتدها

اندازه:
ü کوچکترین نماتد: ( Grifiella minutum (82 µ
ü بزرگترین نماتد: (Placentanema gigantissima (8 m
ü کمتر از یک میلی متر:Paratylenchus , Gracilachus
ü حدود یک میلی متر: اعضاء راسته هایRhabditida , Cephalobida , Tylenchida
ü حدود یک سانتی متر: اعضاء راسته های Dorylaimida , Mononchida
ü حدود 20-25 سانتی متر: اعضاء راسته Ascaridida
ü حدود یک متر مانند کرم پیوک
شکل:
ü نماتد های نخی شکل ( Filiform): اعضاء خانواده Longidoridae
ü نماتدهای دوکی شکل ( Fusiform): اعضاء خانواده Anguinidae
ü نماتدهای سوسیسی شکل (Sausage shape): اعضاء خانواده Criconematidae
ü نماتدهای کیسه ای شکل ( Saccate shape): اعضاء خانواده Heteroderidae

 

[Hamid Ghobadi]

ریخت‌شناسی نماتدها

ریخت‌شناسی نماتدها

لب ها Lips:

اگر در ریخت‌شناسی نماتد از قسمت سر نماتد مشخصات را بیان کنیم، اولین ناحیه‌ای که باید بیان شود دهان نماتد است.
نماتدها در ناحیه سر و دهان خود دارای شش عدد لب Lip میباشد که اطراف دهان را احاطه میکند. در بعضی از نماتدها این تعداد ممکن است به سه یا هشت عدد برسد و در بعضی نیز ممکن است فاقد لب باشد.
برای اینکه بتوانیم موقعیت اندامها را در نماتد بررسی کنیم می‌بایست جهات مختلف را بیان کنیم.
اگر نماتد را خوابیده به روی شکم خود فرض کنیم و از مقابل به آن نگاه کنیم، تصویری مانند تصویر شماتیک پست بعدی خواهیم دید. حفره وسطی موقعیت دهان Oral orifice را نشان میدهد. موقعیت پشتی را دُرسال Dorsal، شکمی را ونترال Ventral و کناری یا بغل‌ها را لترال Lateral میگویند. اگر موقعیت اندامی درست بین دُرسال و لترال باشد آن را با مید Meddle و اگر برای مثال بین لترال و ونترال و نزدیکتر به لترال باشد آن را با ساب‌لترال میشناسیم.

در بررسی‌های دقیق‌تر اگر موقعیت اندامی در مرکز جهات اصلی نباشد و به یکی نزدیکتر و از دیگری دورتر باشد، یعنی نه نزدیک یکی باشد نه درست وسط باشد واژه مرکبی متشکل از دو جهت بکار میرود که اولی جهتی است که به آن نزدیکتر است.
برای مثال اگر به ونترال نزدیکتر باشد آن را ونترولترال Ventrolateral و اگر برای مثال به دُرسال نزدیکتر باشد آن را دُرسولترال Dorsolateral گویند.
موقعیت لب‌ها را اگر مانند تصویر پست بعد فرض کنیم دو لب بالایی که از نظر حجمی نیز فضای کمتری را اشغال میکنند در موقعیت ساب‌دُرسال و دو لب پایینی نیز در موقعیت ساب‌لترال و لب‌های کناری در موقعیت لترال هستند. گاهی اوقات لب‌ها تماما مخلوط شده و ساختار دیسک را بوجود می‌آورد. در پارازیتهای گیاهی نیز گاهی اوقات لب‌هایی که در موقعیت لترال هستند کوچکتر میشوند.

 

[Hamid Ghobadi]

اینم تصاویری از موقعیت لب ها ...

گفتم اینجا هم روی تصویر واقعی نشون بدم ...
این تصویر مربوط میشه به برش عرضی سر نماتد CAENORHABDITIS elegans که یک نماتد کاملا پزشکی محسوب میشه! انشالله در مورد این نماتد هم مطلب خواهم گذاشت.

 

[Hamid Ghobadi]

وظیفه لب ها

وظیفه لب ها

در برخی از نماتدهایی که ذره‌خوار microvorous هستند، لب‌ها رشد کرده و شبیه به اندامی شاخ گوزنی شده برای جذب مواد به سمت حفره دهان کاربدد پیدا میکند که در راسته Cephalobida مشخص شده است. در نماتدهای شکاری مثل پارازیت کنندگان حشرات Steinernema و Heterorhabditis لب‌ها رشد کرده و به سمت بالا آمده و سخت میشود، که بوسیله آن سطح بدن میزبان را خراشیده و یا سوراخ میکند. بدین وسیله قادر است از خون یا همولنف حشره تغذیه نماید.

در عمده‌ی نماتدها لب‌ها ساده بوده و اندام حسی پاپیل Papillae بر روی آنها وجود دارد که عملکرد آنها مکانوسنسوری Mechanosensory است. در نماتدهایی که بیشترین تعداد پاپیل را دارند شش پاپیل در قسمت داخلی لب‌ها قرار دارد.

نماتدها با کمک پاپیل‌های خود که روی لب‌ها قرار دارد منبع غذایی را یافته، آنها را روی آن میکشند تا نقطه مناسب برای نفوذ را پیدا کنند. این اندامها در نزدیکترین فاصله از مغز و در قسمت جلو قرار دارد. تعداد پاپیل‌ها ممکن است تا 16 عدد نیز برسد. 12 تا از آنها که در روی هر لب 2 تای آن قرار دارد شامل پاپیل‌های بیرونی Exteral papillae و پاپیل‌های درونی Interal papillae هستند. 4 پاپیل دیگر در دو جفت لب بالایی و پایینی در هر کدام یک عدد وجود دارد و تحت عنوان Cephalic papillae مشخص میشود. سفالیک پاپیل در لب‌های لترالی موجود نمیباشد و جای آن را آمفید میگیرد.

دو اندام دیگر که عموما در روی لب‌های لترالی قرار دارند و تحت عنوان آمفید Amphid شناخته میشوند نیز وظیفه دریافت پیامهای ماده غذایی و پیدا کردن میزبان را دارند. شکل آمفیدها کشیده و دراز‌تر از پاپیل میباشد و ممکن است جاهای مختلفی در روی لب داشته باشد. آمفیدها Chemosensory هستند. گیرنده‌های سطح آمفید گرما و فشار اسمزی را هم درک میکنند.

 

[Hamid Ghobadi]

 

[Hamid Ghobadi]

تنوع بیش از حد در نماتدها باعث شده که در برخی از گونه‌ها فقط دو پاپیل وجود داشته باشد. در بعضی از گونه‌ها نیز پاپیل رشد کرده و بصورت اندامهای مو مانندی درمی‌آید.
رشد آمفید میتواند به نحوی باشد که علاوه بر سر بر روی بدن نیز تجاوز بنماید. اشکال مختلف آمفید شامل اشکال مقابل بوده که عمدتا در راسته Tylenchida به این صورت است.
اما در رده Adenophorea علاوه بر این اشکال، شکل آمفید حلقوی، آمفید فنری و آمفید علامت سوالی دیده میشود.
توصیف آمفید در شناخت و بررسی نماتدها ضروری است و در مواردی معرف جنس و گونه است.
تفاوتها در اشکال آمفید نمیتواند به تنهایی نشانگر پیشرفت یا تکامل آنها باشد بلکه معیارهای دیگری مانند نحوه زندگی و ... بنوبه خود دخیل است.
در نزدیکترین فاصله به لب‌ها یک سری خطوط و حلقه‌هایی وجود دارد که منشا آن لایه غیرزنده کوتیکول Cuticle میباشد.

 

[Hamid Ghobadi]

کوتیکول و وظایف آن

کوتیکول و وظایف آن

کوتیکول:
یک بخش غیرزنده خارج سلولی است که بر روی سطح بدن نماتد و در ابتدای منافذی از بدن که به سمت بیرون از بدن باز میشوند وجود دارد. کوتیکول از ترشحات یک لایه سلولی بنام هیپودرم Hypoderm بوجود می‌آید.

وظایف کوتیکول:
یک لایه بسیار محکم است که به بدن نماتد شکل میدهد. این لایه بندرت هضم آنزیمی میشود و وظیفه حفاظت بدن نماتد را در مقابل استرس‌های محیطی و دشمن‌های طبیعی دارد. هرگونه ماده شیمیایی خروجی و ورودی باید از کوتیکول عبور کند. بنظر میرسد کوتیکول دارای خاصیت نفوذپذیری انتخابی نیز باشد. مهمترین ماده‌ای که از این لایه عبور میکند اکسیژن محلول در آب است. این لایه در تعامل با موجودات اطراف خود مشارکت دارد. اگر نماتدی بوسیله میزبان شناسایی شود، یکی از عاملهای شناسایی کوتیکول میباشد. حتی عوامل پارازیت کننده نماتد معمولا کوتیکول نماتد را شناسایی میکنند. از نقش‌های مهم دیگر کوتیکول نقش اسکلت خارجی Exoskeleton است. کوتیکول از طرفی دیگر نقشی در حرکت را دارد زیرا ماهیچه‌های که در این امر دخیل هستند از دو طرف به کوتیکول متصل میباشند.
کوتیکول ساختار لایه لایه دارد که بترتیب شامل: Epicuticle , Exocuticle , Mesocuticle و Endocuticle میباشد که در نماتدهای پارازیت گیاهی عموما Epicuticle و Exocuticle وجود داشته که لایه Epicuticle خود از شش لایه فرعی دیگر و Exocuticle از دو لایه Enteral Exocuticle و Exteral Exocuticle تشکیل میشود.
نقش و نگارهایی که روی بدن نماتدها شکل میگیرد توسط قالبهای هیپودرم بوجود می آید و کوتیکول در این لایه ها نفوذ میکند. کوتیکول در سطح بدن نماتد بصورت 2 نیم حلقه وجود دارد. این 2 نیم حلقه توسط شیار طولی کناری بدن نماتد با نام لترال فیلد Lateral field ایجاد میشود که بیشترین بار حرکتی نماتد نیز به این دو قسمت وارد میشود.

 

[Hamid Ghobadi]

در عالم نماتدهای پارازیت‌های گیاهی تعداد خطوط لترال فیلد معمولا 4 عدد است.
تعداد خطوط لترال فیلد گاه بیشتر و کمتر هم خواهد بود
برای مثال از تعداد خطوط 4تایی خانواده‌های:
Hoplolaimidae ؛ Heteroderidae ؛ Tylenchidae و Dolichdoridae و از خانواده های 6 خطی: Belonolaimidae را میتوان نام برد.
گونه‌ای تحت عنوان Aphelenchus avenae نیز وجود دارد که تعداد خطوط آن به 11 عدد میرسد.

 

[Hamid Ghobadi]

اندام Excretory system یا سیستم دفعی ترشحی در محدوده سر قرار گرفته و بصورت منفذی است که دهانه آن کوتیکولی شده است و به همین علت قابل دیدن است. باید دقت داشت که در توصیف نماتد در سطح گونه محل قرار گرفتن این اندام اهمیت دارد.
در مجموع هر منفذی که از پوست بیرون بزند ابتدای آن کوتیکولی شده و بنابراین قابل دیدن در زیر میکروسکپ است.
دو برجستگی حسی (پاپیل) در پهلوها و در روی لترال فیلد وجود دارد که تحت عنوان Dirid معرفی شده که وظیفه آنها کاملا مشخص نیست. تعدادی از نماتدهای آبزی درست در همین ناحیه لکه چشمی دارند، بنابراین عده‌ای از دانشمندان اعتقاد دارند که Dirid تحلیل رفته لکه چشمی در این نماتدهاست.
در اواسط بدن بسته به اینکه نماتد دارای دو تخمدان (وسط بدن) یا یک تخمدان (متمایل به انتهای بدن) باشد ناحیه Vulva قرار دارد.
انتهای دستگاه گوارش نماتد (مخرج Anus) کاملا دیده میشود. از مخرج تا انتهای بدن را دم Tail نماتد میگویند. در این محدوده نیز اندامهایی وجود دارد مانند:

 

[Hamid Ghobadi]

1. یک اندام حسی که بصورت یک جفت قرار گرفته و جایگاه آن بین خطوط لترال فیلد است. این اندام درک را بصورت شیمیایی انجام میدهد یعنی یک اندام Chemosensory بوده و سیگنالهای آن فرومونهای جفت مخالف است. این اندام فازمید Phasmid نامیده میشود.
2. در نماتدهای نر انتهای مجرای بدن، رکتوم با انتهای مجرای تناسلی به شکل واحدی درمی‌آید و تشکیل کلواک Cloaca را میدهد. این منفذ در هنگام جفتگیری بسته شده و مجرای تناسلی باز میشود.
نکته: خود رکتوم Rectum از لوله کوتاه و باریکی است که در نماتدهای نر به مخرج در سطح شکمی جانور ختم میشود.
3. در همین قسمت (ناحیه دم) یک جفت پرده از جنس کوتیکول در ناحیه Sub ventral از بالای کلواک منشا گرفته و تا آخر دم پیش میرود این دو زائده جانبی بنام بورسا Bursa معروف است. بنظر میرسد بورسا در هنگام جفتگیری بکار میرود. اهمیت این زائده در حدی است که می‌بایست در توصیف جنس و گونه نماتد بیان شود. مثلا اندازه آن که ممکن است گاهی از اندازه دم هم تجاوز کند.
انتهای دو در نماتدها اشکال مختلفی دارد
دم مخروطی یا نقطه ای Pointed / دم نوک گرد Rounded / دم بریده Truncate / دمی که حالت بینابینی دارد مثلا دمی که بیشتر نقطه ای باشد تا گرد More or less pointed/ دم نخی شکل Filiform / دم گرزی شکل Clavate / و فاقد دم Tail less .
اندازه ها در دم نماتد نیز اهمیت دارد همانطور که گفته شد اندازه دم از Anus تا آخر را شامل میشود.
اندازه دم در 3 حالت میباشد:
1.کوتاهتر از دوبرابر عرض بدن در ناحیه Anus (خانواده Hoplolaimidae)
2.بلندتر از دوبرابر عرض بدن در ناحیه Anus (خانواده Belonolimidae)
3.دم بلند که معمولا از 3 برابر هم بیشتر است.

 

[Hamid Ghobadi]

شکل بورسا:

اینم شکل شماتیک از خطوط لترال فیلد و حلقه های اطراف بدن نماتد که به آنلید معروفه در راسته Tylenchida

اینم در راسته Dorylaimida

 

[Hamid Ghobadi]

مورفولوژی داخلی بدن نماتدها

مورفولوژی داخلی بدن نماتدها

در شمای کلی نماتدها مانند 2 لوله درهم هستند.
لوله خارجی شامل: کوتیکول، هیپودرم و ماهیچه های حرکتی و لوله داخلی متشکل از دستگاه گوارش است.
فضای میانی همان Pseudoselum میباشد که متشکل از همولنف و آب میان بافتی بوده که رابط دستگاه گوارش با بیرون یا پوست بدن است. برای پی بردن به جایگاه Pseudocoelomata در نماتدها به نمودار پست بعد توجه کنید.

البته اگه بتونم بزارم!

 

[Hamid Ghobadi]

طبقه بندی!

طبقه بندی!

خب چارت خودم رو نتونستم اینجا پیاده کنم!
پس همین معمولی و مختصرتر اینجا تایپ میکنم.

نوشته های آبی رنگ رو بگیرید تا به اصل کاری برسید!

از سلسله جانوران Animalia شروع میکنیم.

Animalia:

Mesozoa
Parazoa
Eumetazoa

Radiata
Bilaterial

Deuterostomia
Protostomia

Acoelomata
Eusoelomata
Pseudocoelomata

سودوسلومیتا به 9 شاخه تقسیم میشوند که یکی از آنها نماتدها است

Gastrotricha
Rotifera
Kinorhyncha
Nematomorpha
Acanthocephala
Loricifersa
Priapulida
Entoprocta

Nematoda​

 

[Hamid Ghobadi]

خب!

در حال حاضر خود نماتدها به 2 رده تقسیم میشوند!

(علت اینکه میگم در حال حاضر اینه که علم نماتدشناسی علم نسبتا جدیدی محسوب میشه و جا برای پیشرفت خیلی داره! شاید زمانی برسه که دیگه کسی این نحوه طبقه بندی رو دیگه قبول نداشته باشه ... گرچه بنظر من اگر هم تغییر کنه زیاد با این طبقه بندی فاصله نخواهد داشت)
نماتدهای پارازیت کننده گیاهی بیشتر در رده Secernentea هستند!
و مهمترین راسته پارازیت کننده گیاهی راسته Tylenchida هست که من هم طبقه بندی رو به سمت این راسته میبرم (با رنگ آبی)​

Nematoda

رده

Adenophorea
Secernentea
​

زیررده

Rhabditia
Spiruria
Diplogasteria
​

راسته

Diplogasterida
Tylenchida

​

زیرراسته

Tylenchina
Aphelenchina
Sphaerulariina

​

سعی میکنم از این به بعد هر سه تا زیر راسته رو باز کنم چون یا پارازیت کننده محسوب میشوند یا از نظر بیولوژیک مهم اند مثلا زیرراسته Sphaerulariina تماما پارازیت کننده حشرات اند!

 

[Hamid Ghobadi]

هر یک از این زیرراسته ها خانواده های مهمش رو اینجا میزارم!

زیرراسته Tylenchida
به 2 بالاخانواده Tylenchoidea و Criconematoidea تقسیم میشه

بالاخانواده Criconematoidea دو خانواده دارد:

Criconematoidea

Criconematidae
Tylenchulidae
​

و بالاخانواده Tylenchoidea هفت خانواده مهم داره


Tylenchoidea

Tylenchidae
Anguinidae
Belonolaimidae
Hoplolaimidae
Heteroderidae
Pratylenchidae
Dolichodoridae
​

 

[Hamid Ghobadi]

تکمیل کردن طبقه بندی!

تکمیل کردن طبقه بندی!

راستی یادم رفت اشاره ای به راسته Dorylaimida که از نظر گیاهپزشکی حائز اهمیت هست سر جاش بکنم ...
این راسته دو خانواده مهمش شامل Longidoridae و Trichodoridae است

برای اینکه کمی از وسعت نماتدها آگاه بشیم
من تمام خانواده های این راسته رو اینجا میزارم!

راسته Dorylaimida شامل خانواده های:

Alaimidae
Anatonchidae
Bathyodontidae
Belondiridae
Campydoridae
Carcharolaimidae
Cobbonchidae
Diphterophoridae
Dorylaimidae
Iotonchusidae
Leptonchidae
Longidoridae
Mononchulidae
Nygolaimellidae
Nygolaimidae
Opailaimidae
Oxydiridae
Trachypleurosidae
Trichodoridae
Tylencholaimellidae
​

یعنی من اگه بخوام تمام سیستماتیک نماتد ها رو اینجا بزارم پیر میشم!

 

[Hamid Ghobadi]

دهان

دهان

نوبتی هم که باشه نوبت مورفولوژیه!

اولین قسمتی که برسی میکنیم دهان نماتد! چون تنها راه ورودی به درون نماتده!

نماتدها از نظر اکولوژیکی از اکثریت موادغذایی استفاده میکنند بنابراین نیاز است تا دستگاه گوارشی آنها متناسب با رژیم غذایی آنها سازگار شود. شناسایی حفره دهانی Buccal cavity در سطح راسته اهمیت خاصی دارد و میتواند کلید شناسایی و تقسیمات نماتدها در سطح راسته باشد

به این عکس نگاه کنید و لذت ببرید! دهان یک موجود میکروسکپی!

اینم یکی دیگه!

 

[Hamid Ghobadi]

طبقه بندی Tylenchida

طبقه بندی Tylenchida

اینجا هم تاکسونومی تایلنکیدا رو به زبان لاتین میزارم
با 2 تا نکته:
1. تو این طبقه بندی زیرراسته Aphelechina رو نیاورده! بعلت اینکه بعضی از دانشمندان این زیرراسته رو تحت عنوان یک راسته میشناسند
این اطلاعات آپدیت شده فوریه 2009 میلادیه ... تفاوت خاصی هم با طبقه بندی ای که من بالاتر گذاشتم نداره.​

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 747x143 and weights 22KB. [SIZE=+3]ORDER TYLENCHIDA[/SIZE]

[SIZE=-1]Constructed and maintained byKHUONG B. NGUYEN[/SIZE]
[SIZE=-1]University of Florida[/SIZE]
The illustrations (collected from different sources mentioned in the text), the key and
the diagnoses in this document were prepared for students in the course Nematode
Taxonomy and Systematics. Other users are welcome.

iagnosis
- Dorsal esophago opening between stylet knobs and median bulb
- Stylet with knobs
- Female gonads single or double, when single postvulva sac not well developed
- Esophagus with procorpus, metacorpus, isthmus and glandular portion
- Male mostly with bursa
- Mostly plant parasites.
SUBORDER: TYLENCHINA
- As in order
SUPERFAMILY: CRICONEMATOIDEA
- Lip region poorly developed
(- Esophagus criconematoid (Fig
- Bodywith large annules, ring, sometimes with sheath, striation exists in one group, Tylenchulidae
- Gonad single.
:There are two families
Criconematidae
Tylenchulidae
SUPERFAMILY: TYLENCHOIDEA
- Lip region pronounced distinguishing from body
(- Esophagus tylenchoid (Fig
- Males usually with bursa
- Gonads one or 2.
:There are 8 families
- Anguinidae
- Belonolaimidae
- Dolichodoridae
- Ecphyadophoridae
- Hoplolaimidae
- Heteroderidae
- Pratylenchidae
- Tylenchidae
(SUBORDER : SPHAERULARIINA (insect parasitic nematodes
- As in order
- Nematodes in this suborder have 3 forms: 2 freeliving foms, male and female found in the nature and
parasitic female found in the body of insects.
:There are 5 families
- Allantonematidae
- Fergusobiidae
- Iotonchidae
- Parasitylenchidae
- Sphaerulariidae​

 

[Hamid Ghobadi]

اشکال مختلف دهان:
مطالعه و تشریح حفره دهانی میتواند روند تکاملی در نماتدها را تا حدی بیان و مشخص کند.
در تصویر صفحه بعد انواع دهان در نماتدها را مشاهده میکنید:
1. این تصویر شماتیکی از دهان در راسته Cephalobida میباشد. مناطق حاشور خورده مری نماتد فرض شود.
2. این تصویر نیز دهان در راسته Rhabditida را نمایش میدهد. از نظر تکاملی میتوان راسته Rhabditida را پیشرفته تر از Cephalobida در نظر گرفت. در تصویر روبرو نحوه سیر تکامل یافته قابل مشاهده است.
3. این تصویر مربوط به قطعات دهانی در راسته Tylenchida میباشد. در این راسته استایلتی با منشأ دهانی مشاهده میشود.
در مجموع مطالعه و تشریح دهان در کرمهای نخی شکل میتواند بیانگر روند تکامل در آنها باشد.
4. دهان در راسته Mononchida بوده که در آن دندان نیز قابل رویت است. مونونکیدا نماتدهای شکاری ای هستند که از سایر نماتدهای کوچک تغذیه میکنند.
5. دهان در راسته Dorylaimida مخصوصا در خانواده Trichodoridae میباشد. (نماتدهای گیاهی) استایلت در این راسته به سطح دُرسال قسمت دهانی جوش خورده است. ماهیچه‌های جلوبرنده و عقب‌کشنده از ناحیه جوش خورده استایلت را مهار و کنترل میکنند. ماهیچه‌های قسمت بالایی را stylet protractor muscle و ماهیچه‌های قسمت پایینی را stylet retractor muscle مینامند.

اینجا

شبکه کوتیکولی سر: قطعاتی که در سر نماتد هستند و محل قرار گرفتن یک طرف ماهیچه های استایلت میباشند را شبکه کوتیکولی سر میگویند. این شبکه در همه نماتدها وجود ندارد که در آنها تفکیک ناحیه سر از محل فرورفتگی سر صورت میگیرد.​

اندازه سر: معیار اندازه گیری سر در نماتدها عرض بدن از ناحیه برخوردش با سر است. بر این اساس اندازه سر به سه حالت بیان میشود.
1.سربلند: اندازه سر از عرض بدن در ناحیه برخورد آن با بدن (معیار) بزرگتر است. (از یک برابر بیشتر). خانواده Hoplolaimidae(با استثناء)
2.سرمتوسط: اندازه سر از یک برابر معیار کمتر و از نصف آن بزرگتر است.
3.سرکوتاه: اندازه سر از نصف معیار کمتر است. خانواده Pratylenchidae

 

["Amir masoud"]

طبقه بندی تماتود های انگل گیاهی- Classification of Nematoda

طبقه بندی تماتود های انگل گیاهی- Classification of Nematoda

تمام نماتود های انگل گیاهی به شاخه Nematoda و بیشتر جنس های انگلی مهم به راسته Tylenchida و تعدادی هم به راسته Dorylaimida متعلق هستند.

شاخه: Nematoda

راسته : Tylenchida

زیر راسته: Tylenchina ---> شامل دو بالا خانواده 1- Tylenchoidae و 2 - Criconematoidae​

 

["Amir masoud"]

بالا خانواده Tylenchoidea :

خانواده Tylenchidae

جنس های مهم : Atetylenchus و Pesilenchus ، Tylenchus ، Mitranema

خانواده: Anguinidae

جنس های مهم: Anguina ( نماتود گالزای بذر گندم) و Ditylenchus ( نماتود ساقه و پیاز)

.

​

خانواده: Belonolimidae

جنس های مهم: Belonolaimus ( نماتود استایلت نیشی غلات، بقولات ، کدوئیان و غیره) - Tylenchorynchus ( نماتود کوتولگی توتون، ذرت، پنبه و ...)

خانواده Pratylenchidae

جنس های مهم: Pratylenchus ( نماتود عامل زخم ریشه تقریبا تمام محصولات زراعی و درختان) و Radopholus ( نماتود حفار موز، مرکبات ، قهوه و نیشکر و ...) و Nacobuus ( نماتود ریشه گرهی کاذب)

 

["Amir masoud"]

خانواده Hoplolaimidae

دارای دو زیر خانواده ---> 1- Hoploliminae - و 2- Rotylenchulinae

جنس های مهم: Hoplolaimus ( نماتود استایلت نیزه ای ذرت ، نیشکر، پنبه، یونجه و ...) - Rotylenchus ( نماتود مارپیچی گیاهان مختلف) - Helicotylenchus ( نماتود مارپیچی گیاهان گوناگون) - Rotylenchus ( نماتود لوبیای شکل پنبه، خربره درختی،چای، گوجه فرنگی و...) Scutellonema ( نماتود عامل پوسیدگی کاسوا ،یام و...)

تصاویری میکروسکوپی از حنس Helicotylenchus










خانواده Heteroderidae :

دارای 3 زیر خانواده: ----> 1- Meloidogyninae - و 2- Heteroderinae و 3- Nacobboderunae

جنس های مهم: Globodera ( نماتود مولد سیست گرد سیب زمینی) - Heterodera ( نماتود مولد سیست توتون، سویا ، چغندر قند، غلات) - Meloidogyne ( نماتود ریشه گرهی)

خانواده Dolichodoridae

جنس هاس مهم : Brachydorus و Dolichodorus , Neodolichodorus

 

["Amir masoud"]

بالا خانواده Criconematoidae :

دارای دو خانواده:

Criconematidae

Tylenchulidae


جنس های مهم خانواده اول: criconemella ( نام قدیمی--> criconema و criconemoides نماتود حلقوی گیاهان خشبی، عامل مرگ زودرس درختان هلو) - Hemicyclophora _ مربوط به زیر خانواده Hemicyclophorinae (نماتود غلاف دار گیاهان مختلف.)


تصویری از جنس criconemella

جنس های مهم به خانواده دوم: Tylenchulus _ مربوط به زیر خانواده Tylenchulinae _ ( نماتود مرکبات انگور، زیتون، یاس ، بنفشه و...) - Paratylenchus _ مربوط به زیر خانواده Paratylenchinae _ ( نماتود استایلت سنجاقی انواع گیاهان)

تصویری از جنس Paratylenchus

توجه: در کتاب جورج اگریوس جنس Paratylenchus با یک سطح ارتقاء در خانواده ای به نام Paratylenchidae قرار گرفته است.

اطلاعات بیشتر: http://ocid.nacse.org/nematodes