مبلمان شهری؛ آرایشی نامناسب در معبرها

marali_64

عضو جدید
مبلمان شهری؛ آرایشی نامناسب در معبرها!!!

پایگاه اطلاع‌رسانی شهرسازی و معماری: فضای شهری مطلوب این نیست كه امروزه می‌بینیم و می‌شناسیم. شهرهایی كه تنها جایگاهی برای سكونت باشند. خیابان‌هایی كه تنها حكم معبری را دارند و خانه‌هایی كه رفته‌رفته به آشیانه بدل گشته‌اند، آنی نیستند كه جوامع مدرن و نوین خواهان آن بوده‌اند و داعیه داشتن آن را داشتند.

فضاهای مدنی پیوسته و همواره جایگاهی برای تعاملات اجتماعی‌اند و عرصه حضور مردم، حضور سالم و شادابی كه تنها توجه به كمیت آن را مهیا نمی‌سازد و در گروه اندیشه‌هایی است كه به كیفیت می‌اندیشند ضمن آنكه آن را نیز محدود به تعریفی خاص نمی‌كند. كیفیتی كه اعتلای سلامت روان شهروندان را نیز لحاظ می‌كند و به تاثیرات روحی و روانی فضاهای شهری نیز می‌اندیشد.

كدامیك از عناصر شهری می‌كوشند تا شهروندان را آرام و سرزنده نگاه دارند؟ كدامیك به قصد آن تدارك دیده شده‌اند تا از فشارهای موجود بر فرد بكاهند؟ كدامیك به فاكتورهایی غیر از كاربری اندیشیده‌اند؟ و حتی آیا آن دسته كه برای كاربری ساخته و پرداخته شده‌اند، كارآمدند؟ تمامی این سوالات هنگامی پاسخ داده می‌شود كه بدانیم مبلمان شهری چیست. چه وظایفی و چه كاربردی را داراست و چگونه طراحی، تولید، جایابی و نصب می‌شود و آیا تمامی ابزاری كه می‌تواند اثرات مثبت این اثاثه را بر زندگی شهری تثبیت كند مهیاست و یا مبلمان شهری در نوسانی ناآشنا و بدون برنامه رها شده است.


فضای شهری بی‌ اثاثه‌اش خانه‌ای را می‌ماند كه بی‌امكانات و مبلمان تنها حكم سرپناهی را دارد. مبلمان شهری فعالیت‌های گسترده‌ای را در شهر سامان می‌دهند و ارتباطی زنده و پویا و مستقیم با شهروندان دارند.

آنچه آسایش و راحتی را تامین می‌كند و ارایه اطلاعات، هدایت، كنترل، امنیت و گاه تبلیغات و تزیینات را برعهده دارد، همان مبلمان شهری است. عناصر و تسهیلاتی كه شاخه‌های گوناگون و زیر شاخه‌هایی فراوان دارند.

روزبه‌روز بر تعداد شهرهای گسترده با جمعیتی انبوه افزوده می‌شود و شهرهای توسعه یافته و در حال توسعه‌ای كه شاهد دگرگونی‌های فراوان در ساختار اجتماعی _ اقتصادی‌شان بوده‌اند و روند و جریان شهرسازی نیز در آنها دستخوش این دگرگونی قرار گرفته است فراوان‌تر می‌شوند. مدیران و شهروندان اغلب می‌دانند كه روند زندگی تنها در خانه، محل‌های كار و گاه مراكز تفریحی در جریان نیست. بلكه زمان زیادی از شبانه‌روز در فضاهایی از شهر می‌گذرد كه هیچ كدام از اینها نیستند و در لابه‌لای فضاها و اماكن مذكور شكل گرفته‌اند.

تاكنون چنین بوده كه شهرها ساخته و ‌ساختمان‌ها و ابنیه‌ها بر پا شوند و در این میان خیابان‌های متاثر از آن نوع ساخت شكل یابند و دغدغه تعبیه فضاهای عمومی برای استفاده شهروندان وجود نداشته باشد. اما اكنون زمانه‌ای است كه همگان بر این باورند كه فضاهای عمومی و كاربرد مبلمان شهری برای ایجاد كیفیت برتر، به همان اندازه مهم است كه ساخت یك بنا و یا خیابان. اما گره بر قسمت دیگری از این ریسمان خورد به این شكل كه طراحی و تولید مبلمان شهری و یا قرار دادن یك محل به عنوان فضای عمومی بدون توجه به استانداردهای موجود و بهره‌وری آن معضلی دیگر شد.

خیابان‌ها و كوچه پس كوچه‌های باریك با پیاده‌روهایی به باریكای موانبانه‌ای از وسایل و تجهیزاتی شد كه نام مبلمان شهری را یدك می‌كشیدند و با آرایشی نامناسب هر جای معبرها را می‌پوشاندند و دامنه خیابان‌ها، میدان، پارك‌ها و عناصر دیگر شهری را تنگ‌تر می‌كردند.

این تجهیزات _ كه با تنوع ساختاری اساس شكل‌گیری تسهیلات و امكانات شهری را تشكیل می‌دادند _ را به شش گروه تقسیم كرده‌اند كه اینهایند: عناصر و تسهیلات گذران اوقات فراغت، عناصر ترافیكی، اطلاع‌رسانی، زیست محیطی و بهداشتی و عناصر و تجهیزات شهری دسته‌ای كه هیچ كدام از پنج گروه قبلی در آن جای نمی‌گیرند و شامل موارد دیگری است چون نیمكت و سكو، آبخوری، چادر، سایبان، چراغ و پایه چراغ روشنایی، صندلی و گلدان خیابانی، تندیس، كفپوش، سنگفرش، كف‌سازی، آسفالت، درخت، آبراهه، آبسردكن، باغچه، پاركومتر، رگولاتور گاز شهری، زباله‌دان، شیر فشار آب، ستون اعلانات، شیر آتش‌نشانی، خط‌كشی ترافیكی، چشم‌گربه‌ای، تیرهای برق، درپوش‌های مختلف خیابانی، صندوق پست، پلاك ساختمان‌ها، تابلوهای شناسایی معابر، پل عابر پیاده، پل روی جوی و انهار و كانال‌ها، ترانسفورماتور برق، تلفن همگانی، سرپناه ایستگاه اتوبوس، پله‌برقی، شبكه پای درخت، جدول، محافظ تنه درخت، سیم‌ها و كابل‌های هوایی، فضای سبز، پرچم پلاكارد، تثبیت‌كننده شیب‌ها، تجهیزات ورود و خروج توقفگاه مسدود كننده راه، توالت‌های عمومی، تجهیزات ورزشی خیابانی و نورافكن‌ها و نظایر اینها است .

چنین گستره وسیع و متنوعی برای كارآمد شدن، نیاز به جذب بسیاری از تخصص‌ها و حرفه‌ها برای طراحی، ساخت و نصب دارد. فارغ‌التحصیلان بسیاری در شاخه‌های طراحی صنعتی، مهندسی معماری، گرافیك، مجسمه‌سازی، مهندسی ترافیك، مهندسی عمران،‌ مهندسی طراحی فضای سبز، نقاشی، برنامه‌ریزی شهری و جز اینها لازمند و باعث تسریع روند حركت رو به بهبود این مقوله می‌شوند. حركتی كه سبب می‌شود تا اثاثه شهری برای صحنه‌های تعامل جمعی مجهزتر شوند و استحكام، راحتی، ایمنی، نگهداری و بهداشت آنها مورد توجه بیشتری قرار گیرند. چرا كه این عناصر به لحاظ كاربردی به طور مستقیم با شهروندان در ارتباطند و عدم رعایت اصول لازم باعث بی‌استفاده ماندن محصول، اغتشاش و آلودگی بصری و تخریب زودهنگام آن می‌شود كه این خود سلب اعتماد شهروندان در استفاده از این محصولات را به دنبال دارد.
__________________
 

marali_64

عضو جدید
ادامه

ادامه

بی اعتمادی شهروندان احساس تعلقی دوسویه بین آنها و شهر را نیز از بین می‌برد و اینگونه شهرها متعلق به مردم نیستند و شهروندان دغدغه حفظ و نگهداری آنها را ندارند. این در حالی است كه در كشورهای دیگر تلاش‌ها به این جهت هدایت شده‌اند تا نظم كیوسك، پایه، سطل زباله، گلدان و جز اینها نباشد در برخی دیگر نیز این بخش ناكارآمد مانده است.

این امكانات و تجهیزات مكمل فضای شهری و نهایی‌ترین عناصر لازم برای یك شهروند بدون مدیریت واحد شهرند كه تقسیم شده و نامتمركز در دست ارگان‌ها، سازمان‌ها و ادارات مختلف پخش شده است و هزاران متولی دارد و از دسترس متخصصان به دور است نكات مهم و قابل توجهی كه باید در امر طراحی این عناصر لحاظ شود اعم از پارامترهای فیزیكی، ویژگی‌های خاصی‌‌اند كه اغلب نادیده انگاشته می‌شوند. شكل، رنگ، بافت، پوشش، اتصالات و مواد مصرفی از معیارهای فیزیكی به حساب می‌آیند و هماهنگی با محیط اطراف، ایمن بودن، ارگونومی، دسترسی، كم بودن قطعات، دوام و مقاومت در برابر تخریب، استحكام و مناسب بودن برای گروه‌های مختلف و همچنین اقتصادی بودن نیز از فاكتورهای لحاظ شده غیر فیزیكی محسوب می‌شوند.

اما بسیار دیده شده است كه به بهانه صرفه‌جویی در بودجه به سازندگانی رجوع می‌شود كه هیچ كدام از معیارهای ذكر شده را در نظر نمی‌گیرند و مشكل هنگامی بروز می‌یابد كه وسیله ساخته شده نامطلوب در مكانی مناسب قرار داده می‌شود. تیر چراغ برق كه حجمی از پیاده‌رو را می‌گیرد نمونه‌ای از آنست و یا نیمكت‌های بی‌كیفیتی كه بدون در نظر گرفتن اقلیم ساخته شده‌اند و در محلی از خیابان جایابی شده‌اند كه امكان استفاده از آن وجود ندارد، تجمع كیوسك‌های تلفن، وسایل ارتباطی، صندوق‌های پست و جز اینها در یك محل و خالی بودن مكانی دیگر از تمامی این تسهیلات، رها شدن كابل‌های برق فشار قوی در آسمان شهر و در ارتفاعی پایین و همگی مواردی‌اند كه بسیار به چشم می‌‌‌آید.

ارایه طرح و تهیه نقشه‌های از پیش تعیین شده برای ساخت كالبد شهر و انطباق این نقشه‌ها بر هم و در نهایت مشخص شدن محل مبلمان شهری و مطالعه و تحقیق لازمند. اما پیش از تمامی اینها به وجود آوردن ضمانت اجرایی به وسیله مدیریت واحد و همچنین واحدهای هماهنگ كننده مبلمان شهری و تدوین قانون اجرایی و حقوقی از پیش‌شرط‌هایی است كه تا محقق نشوند تلاش متخصصان بی‌نتیجه است.

در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای است كه سازمان‌های مداخله‌گر در این مبحث بسیارند و نتیجه آن ایجاد شهر فرنگی هزار رنگ است. سازمان آب، اداره آب و فاضلاب، اداره برق، مخابرات، سازمان حمل و نقل و ترافیك شهری و جز اینها مجموعه‌های تصمیم‌گیرنده‌ای‌اند كه اقدامات آنها به اشغال بخشی از فضای عمومی و كالبدی شهری می‌انجامد.

علمك‌های گاز، تیرهای برق، صندوق‌های پست، علایم ترافیكی، تابلوهای تبلیغاتی، كیوسك‌های تلفن، سطل زباله، درخت و امور روشنایی هر یك در گوشه‌ای از شهر نصب می‌شوند. در نهایت شهری گسترده با برچسب توسعه‌یافتگی خواهیم داشت. آنچه در نگاه اول نشان‌دهنده سطح كیفی كالبد یك شهر در مقایسه با دیگر شهرهاست، مجموعه مبلمان شهری است كه چنانچه گفته شد در ایران وضعیتی ناكارآمد دارد. تلاش مسئولان نیز در این زمینه هنوز پاسخی نداده است. با آنكه قوانین شهرسازی، كم‌ و بیش وجود دارد اما اثاثه شهری فراموش شده است. هنوز استانداردسازی صورت نگرفته است و هیچ قانون حقوقی و جزایی نیز وجود ندارد تا چگونگی برخورد با متخلفان را مشخص كند. میزان جرم‌شان را نشان دهد و دخل و تصرف در مسایل مبلمان شهری را آستانه‌گذاری كند
 
بالا