طرز تهیه آش هدیح خوی نذری محرم و صفر مرحله به مرحله
آش هدیح یا آش هدیک یک آش لذیذ، ساده و خوشمزه محلی است که برای تهیه آن از گندم پخته استفاده می‌شود. آش هدیح متعلق به شهر خوی در آذربایجان غربی است که طرز پخت و طعم آن شباهت زیادی به آش دندونی دارد و ارومیه‌ای‌ها به آن «دندونی دیشلیق» می‌گویند. هر چند آش هدیح کمی سفت‌تر و لایه‌ای‌تر از آش دندونی است و مردم خوی این آش را به عنوان نذری ماه محرم و صفر و برای شام شب‌های سرد زمستانی تهیه می‌کنند.
مواد لازم برای تهیه آش هدیح (برای ۴ تا ۵ نفر)
- نخود: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- لوبیا چیتی: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- کشمش: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- بادام و گردو برای تزیین: نصف لیوان فرانسوی دسته‌دار
- نمک و فلفل سیاه: به مقدار لازم
- آب قلم یا آب گوشت چرب: ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار (اختیاری)
- گندم پوست کنده: ۲ تا ۳ لیوان فرانسوی دسته‌دار
- شیر یا آب: ۶ تا ۸ لیوان فرانسوی دسته‌دار
مدت زمان پخت آش هدیح: ۴ ساعت
مراحل طرز تهیه آش هدیح خوی
مرحله اول: خیساندن گندم، نخود و لوبیا
در اولین مرحله از طرز تهیه آش هدیح خوی باید حبوبات و گندم پوست کنده را برای ۶ تا ۱۲ ساعت بخیسانید. برای این کار نخود و لوبیا چیتی و گندم پوست کنده را به صورت جداگانه در سه ظرف بریزید. مقداری آب روی حبوبات و گندم بریزید. سپس در این مدت چند بار آب حبوبات را عوض کنید تا نفخ آن‌ها به طور کامل گرفته شود. خبساندن گندم و حبوبات موجب می‌شود تا سریع‌تر و بهتر پخته شوند.
مرحله دوم: پختن گندم برای آش هدیح
بعد از اینکه گندم‌ها را چند ساعت خیساندید، باید آن‌ها را بپزید. اما ممکن است با خودتان فکر کنید گندم را چگونه بپزم؟ طرز تهیه گندم پخته بسیار راحت است. باید گندم را به همراه مقداری آب یا شیر روی حرارت ملایم گاز قرار دهید. مقدار شیر و آب نباید بیشتر از ۶ تا ۸ لیوان فرانسوی دسته‌دار باشد و زمان پخت نیز باید به اندازه‌ای باشد تا گندم‌ها له نشود.
اگر گندم‌ها را با آب پختید، می‌توانید زمانی که گندم حالت نیم‌پز پیدا کرد، آب قلم را به آن اضافه کنید. این کار موجب می‌شود تا گندم‌ها طعم بهتری بگیرند و آش شما خوشمزه‌تر شود. سپس صبر کنید تا گندم به طور کامل پخته شود.
برای پخت گندم بهتر است ابتدا شعله گاز را زیاد کنید تا به جوش بیاید. در این مرحله اگر روی آب کف جمع شد آن را با قاشق جدا کنید و دور بریزید. سپس شعله را کم کنید و درب قابلمه را روی آن قرار دهید تا گندم به آرامی پخته شود. پختن گندم ۳ الی ۴ ساعت زمان نیاز دارد. توجه داشته باشید که در انتهای پخت باید حدود نصف لیوان آب یا شیر در قابلمه باقی بماند. بعد از پخت گندم می‌توانید کمی نمک به آن اضافه کنید تا مزه بگیرد.
مرحله سوم: پختن حبوبات آش هدیح
بعد از اینکه حبوبات برای چند ساعت خیس خوردند، باید آن‌ها را در یک قابلمه بریزید و با شعله زیاد روی گاز قرار دهید. بعد از اینکه آب به جوش آمد، حرارت گاز را روی شعله متوسط تنظیم کنید. سپس صبر کنید تا حبوبات آش هدیح به طور کامل پخته شوند.بعد از پخته شدن حبوبات برای مزه‌دار شدن آن‌ها کمی نمک و فلفل سیاه به حبوبات پخته اضافه کنید. به طور معمول در طرز تهیه آش هدیح خوی لوبیا و نخود را جداگانه می‌پزند تا به صورت مجزا روی گندم قرار دهند. شما می‌توانید طبق سلیقه خودتان لوبیا و نخود را جدا یا با هم بپزید و از آن‌ها برای تهیه این آش استفاده نمایید.
مرحله چهارم: سرو کردن آش هدیح خوی
برای سرو کردن آش هدیح باید ابتدا گندم را در یک ظرف بزرگ بریزید. سپس مقداری از آب گندم یا شیر را روی آن بریزید. حالا روی گندم را با نخود و لوبیای پخته به همراه مقداری کشمش، مغز گردو و بادام تزیین کنید. معمولاً برای تزیین آش هدیح از مغز گردو و بادام درسته استفاده می‌شود. اما شما می‌توانید طبق سلیقه خودتان از گردوی خرد شده نیز استفاده کنید.نکات و فوت و فن‌های طرز تهیه آش هدیح خوی
- اگر گندم‌ها را با آب پختید و دوست دارید آش هدیح شما رژیمی و بدون چربی باشد، می‌توانید به جای آب قلم از آب گوشت استفاده کنید.
- برای خوش طعم شدن گندم می‌توانید آن‌ها را به جای آب در شیر خیس کنید. پختن گندم با شیر موجب خوش طعم شدن آن می‌شود و نیازی به آب قلم ندارد. می‌توانید برای خوشمزه‌تر شدن گندم‌ها در طرز پخت هدیح از شیر محلی پرچرب استفاده کنید.
- گندم پخته شده کمی سنگین است و از همین رو زیاده‌روی در مصرف این آش می‌تواند معده شما را سنگین کند.
- شما می‌توانید برای تهیه این آش از گندم با پوست نیز استفاده کنید. مذت زمان مورد نیاز برای پخت گندم پوست‌دار از گندم پوست کنده بیشتر است.
- به جای استفاده از آب قلم و یا آب گوشت می‌توانید مقداری استاک گوشت نیز به گندم در حال پخت اضافه کنید.
- در صورت تمایل می‌توانید در طرز پخت آش هدیح از بلغور گندم به جای گندم پوست کنده استفاده نمایید.
- مواد مورد استفاده برای طرز تهیه آش دندونی تهرانی شبیه به آش هدیح است اما در آش هدیح گندم له نمی‌شود و به صورت کامل و سالم سرو می‌شود.
- پخت گندم معمولاً ۳ تا ۴ ساعت طول می‌کشد و پختن گندم بیشتر از این مقدار موجب له شدن کامل آن می‌شود.
- برخی افراد در مراحل پخت گندم مقداری شکر و نبات نیز به آن اضافه می‌کنند. اما به هر حال اضافه کردن کشمش فراوان به این آش موجب می‌شود که شیرین و خوشمزه شود.
- آش هدیح را می‌توانید تا چند روز را در یخچال قرار دهید. هر زمان که قصد خوردن آش را دارید می‌توانید چند قاشق شیر به آن اضافه کنید و آن را گرم کنید.
- طرز تهیه آش دندونی تبریزی با شیر درست همانند آش هدیح خوی است، تنها تفاوت این است که با گندم له شده تهیه می‌شود. برای درست کردن آش هدیح با گندم له شده باید گندم‌ها را همراه با نخود و لوبیا برای حدود ۷ ساعت روی گاز قرار دهید تا کاملاً نرم و یکدست شوند. سپس روی آش را با کشمش، گردو و بادام فراوان تزیین و میل کنید.
- در طرز تهیه آش هدیح به صورت رژیمی می‌توانید تنها از ترکیب نخود، لوبیا چیتی، کشمش، بادام و گردو استفاده کنید. سپس همه حبوبات را به صورت جداگانه بپزید و سپس در ظرفی مواد را با هم ترکیب کرده و با کشمش، گردو و بادام تزیین کنید.
- برای تزیین آش هدیح می‌توانید از مقداری خامه در کنار مغزها استفاده کنید.
