۲ طرز تهیه آش دندونی تهرانی با گوشت و بدون گوشت به روش اصلی
آش دندونی تهرانی یکی از انواع آش‌های سنتی ایرانی برای جشن دندونی یا جشن درآمدن اولین دندان نوزاد با آرزوی درآمدن دندان‌های نوزاد به سلامت و بدون درد است. تهرانی‌ها از قدیم آش دندونک را با جمع کردن اعضای فامیل و دوستان درست می‌کردند، با نماد دندان تزیین می‌کردند و بین فامیل و همسایگان تقسیم می‌کنند.
مواد لازم تهیه آش دندونی تهرانی با گوشت (برای ۲۰ نفر)
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| گوشت گوسفندی | ۲ کیلوگرم |
| لوبیا چیتی | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| لوبیا قرمز | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| نخود | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| گندم پوست کنده | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| عدس | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| برنج ایرانی یا برنج نیم دانه | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| جو پوست کنده | ۲ و نیم لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| پیاز | ۸ عدد |
| آب جوش | ۱۲ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| نعناع داغ | ۲۰ قاشق غذاخوری |
| کشک | به مقدار دلخواه |
| آب قلم | به مقدار لازم |
| نمک، فلفل سیاه و دارچین | به مقدار لازم |
| روغن سرخ کردنی | به مقدار لازم |
مدت زمان آماده‌سازی مواد: ۱ ساعت
مدت زمان پخت آش دندونی تهرانی با گوشت: ۳ ساعت
مراحل طرز تهیه آش دندونی به روش سنتی تهرانی
برای تهیه آش دندونک به روش سنتی تهرانی از ۷ مدل انواع حبوبات و غلاتی مثل گندم، جو و برنج استفاده می‌شود. در ادامه مراحل طرز تهیه آش دندونی تهرونی را دنبال کنید.
مرحله اول؛ حبوبات، جو و گندم را بخیسانید
در اولین مرحله از طرز تهیه آش دندونی تهرانی باید حبوبات، گندم و جو را به صورت جداگانه در کاسه‌های آب بریزید و برای چند ساعت بخیسانید. بهتر است حبوبات، گندم و جو را یک شب تا صبح در آب قرار دهید و در این مدت حتما چند بار آب حبوبات را عوض کنید تا نفخ آن‌ها به طور کامل از بین برود.مرحله دوم؛ حبوبات آش را بپزید
در این مرحله باید ابتدا همه حبوبات به جز عدس را بپزید. اول باید نخود را همراه با مقداری آب در قابلمه بریزید و روی حرارت قرار دهید. صبر کنید تا نخود نیم‌پز شود، سپس لوبیا چیتی و لوبیا قرمز را به آن اضافه کنید و چند ساعت صبر کنید تا همه حبوبات به طور کامل بپزند.مرحله سوم؛ گوشت گوسفند را بپزید
در این مرحله باید گوشت را بپزید. گوشت را در یک قابلمه بریزید و ۲ عدد پیاز را نصف کنید و به آن اضافه کنید. مقداری دارچین و حدود ۱۲ لیوان آب جوش به گوشت اضافه کنید. سپس درب قابلمه را روی آن قرار دهید و اجازه دهید گوشت بپزد.می‌توانید گوشت گوسفند و دارچین را به صورت اینترنتی و حضوری از فروشگاه‌های افق کوروش خریداری کنید.
مرحله چهارم؛ گندم، جو، عدس و برنج را به قابلمه حبوبات اضافه کنید
بعد از این که حبوبات تقریبا پختند، می‌توانید جو و گندم را آبکش کنید و به قابلمه اضافه کنید. بعد از اضافه کردن گندم و جو به قابلمه باید هر از چند گاهی مواد را هم بزنید تا ته نگیرند. حدود ۱ ساعت صبر کنید و بعد عدس را اضافه کنید. ۳۰ دقیقه صبر کنید و بعد برنج نیم دانه را به سایر مواد آش اضافه کنید.مرحله پنجم؛ گوشت را به آش دندونی اضافه کنید
بعد از این که گوشت به طور کامل پخت، آن را از قابلمه خارج کنید. صبر کنید تا خنک شود. سپس گوشت را ریش ریش کنید و در قابلمه آش بریزید. مقداری از آب گوشت را نیز به قابلمه آش اضافه کنید. در این مرحله می‌توانید مقداری آب قلم هم به آش اضافه کنید تا آش دندونک شما خوشمزه‌تر شود.مرحله ششم؛ پیاز داغ درست کنید
در این مرحله باید پیاز داغ درست کنید ۶ عدد پیاز بزرگ را به صورت خلالی نازک خرد کنید. مقداری روغن سرخ کردنی در ماهیتابه بریزید و بعد پیازها را در روغن سرخ کنید. چند دقیقه صبر کنید تا پیازها کاملا طلایی و کریسپی شوند.مرحله هفتم؛ پیاز داغ، کشک و ادویه‌ها را به آش دندونی اضافه کنید
بعد از این که حبوبات کاملا پختند، در این مرحله باید نصف پیاز داغ آماده شده را همراه با کشک به آش اضافه کنید. مواد را خوب هم بزنید و بعد کمی فلفل سیاه، نمک و دارچین به آش دندونک اضافه کنید.مرحله آخر؛ آش دندونی تهرانی را تزیین و سرو کنید
بعد از اضافه کردن کشک و چاشنی‌ها آش دندونک را برای چند دقیقه هم بزنید. سپس مزه آن را بچشید و در صورت نیاز کمی نمک و فلفل سیاه به آن اضافه کنید. زمانی که آش آماده شد، شعله گاز را خاموش کنید و آش دندونی را در ظرف مورد نظرتان بریزید. آش دندونی را با مقداری نعنا داغ، پیاز داغ باقی‌مانده و کشک به شکل دندان تزیین کنید.مواد لازم تهیه آش دندونی تهرونی ساده بدون گوشت (۱۰ نفر)
| مواد اولیه | مقدار مورد نیاز |
| نخود | ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| لوبیا چیتی یا لوبیا قرمز | ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| عدس | ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| گندم پوست کنده | ۲ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| پیاز | ۱ عدد بزرگ |
| آب قلم یا آب گوشت | ۲ لیتر |
| زردچوبه | ۱ قاشق چای‌خوری |
| کشک | ۱ لیوان فرانسوی دسته‌دار |
| زیره سبز | ۱ قاشق غذاخوری |
| مغز گردو و کشمش | برای تزیین |
| روغن سرخ کردنی | به مقدار لازم |
طرز تهیه آش دندونی تهرونی ساده بدون گوشت
برای تهیه آش دندونی ساده تهرانی بدون گوشت باید حبوبات خیسانده شده و گندم را به صورت مجزا بپزید. پیاز را خلالی خرد کنید و در مقداری روغن سرخ کنید و بعد زردچوبه را اضافه کنید و برای چند دقیقه تفت دهید تا بوی خامی زردچوبه گرفته شود. در ادامه زیره را اضافه کنید و سپس شعله گاز را خاموش کنید.
تمام حبوبات پخته شده را با گندم پخته ترکیب کنید و بعد ترکیب پیاز داغ را به آن اضافه کنید. کشک را در قابلمه بریزید و آب گوشت یا آب قلم (اگر آب قلم ندارید آب جوش اضافه کنید) به آش اضافه کنید. آش را مدام هم بزنید و اجازه دهید تا به غلظت مناسب برسد. سپس شعله گاز را خاموش کنید و آش را با کمی پیاز داغ و کشک به شکل دندان تزیین کنید. تهرانی‌ها برای تزیین آش دندونی مقداری مغز گردو و کشمش هم روی آش می‌ریزند.
نکته: اگر به آش دندونی آب جوش اضافه کردید می‌توانید یک عدد عصاره گوشت هم در آب بیندازید.
نکات و فوت و فن‌های طرز تهیه آش دندونی تهرونی
- در اغلب خانواده‌های تهرانی به محض این‌که نخستین دندان نوزاد جوانه می‌زند طی یک مراسم خانوادگی آش دندونی می‌پزند و معتقدند که با این کار بقیه دندان‌های کودک سریع‌تر درمی‌آیند. در گذشته این آش را بین همسایه‌ها و فامیل پخش می‌کردند اما در سال‌های اخیر عموما به صورت یک جشن کوچک درآمده است. برخی هم مراسم را با آب و تاب بیشتری برگزار می‌کنند و یک کیک به شکل دندان و یکسری گیفت باز هم با طرح دندان برای مهمانان تدارک می‌بینند.
- برای خیساندن گندم آش دندونی تهرانی حالت ایده‌آل این است که گندم‌ها را بشویید و به مدت سه روز بخیسانید. در این سه روز مرتب آب گندم‌ها را عوض کنید تا رنگ آب آن‌ها سرانجام شفاف شود.
- برای تزیین آش دندونی تهرونی می‌توانید از مقداری کشک سفید و کشک زعفرانی استفاده کنید. برای تهیه کشک زعفرانی باید مقداری زعفران به کشک اضافه کنید.
- برای تهیه این آش بهتر است از برنج نیم دانه استفاده کنید تا برنج بهتر و سریع‌تر در آش شکفته شود.
- اگر به آب قلم دسترسی ندارید، می‌توانید برای مزه دار کردن آش دندونی از مقداری عصاره گوشت نیز استفاده کنید.
- برای تزیین آش دندونی تهرونی می‌توانید با کشک شکل دندان را روی آش بکشید و اطراف آش را با پیاز داغ، نعنا داغ، حبوبات پخته و مغزیجات مختلف مثل گردو و کشمش تزیین کنید.
- برای خوشمزه‌تر شدن طعم آش می‌توانید از مقداری سیر داغ هم استفاده کنید.
- برای این که آش دندونی شما سریع‌تر بپزد، بهتر است از گندم پوست کنده برای تهیه این آش استفاده کنید.
- در طرز تهیه آش دندونی تهرانی از سبزی استفاده نمی‌شود و تنها سبزی آن نعنا داغی است که روی آش می‌ریزند.
- طرز تهیه آش هدیح خوی هم تا حدی شبیه آش دندونی تهرانی است.
- بد نیست بدانید درست کردن آش دندونی در کشور ترکیه هم مرسوم است.
- دقیقا آش دندونی کی باید پخت؟ به محض جوانه زدن نخستین دندان کودک آش دندونی را درست می‌کنند.
