شبکه های مخابراتی ایران + ۴ نوع آن
شبکه‌های مخابراتی منجر به یکی از مهم‌ترین تحولات در زندگی، کار و تعامل انسان‌ها اتفاق افتاد. این شبکه‌ها همه چیز را عوض کردند، موانع جغرافیایی را از بین بردند و ارتباط لحظه‌ای در سراسر جهان را ممکن ساختند. امروزه شبکه‌های مخابراتی مانند رگ‌های حیاتی برای اندام کسب‌وکارها، دولت‌ها، تعاملات اجتماعی و حتی زندگی روزمره هستند و همه چیز از تجارت الکترونیک و آموزش آنلاین گرفته تا کار از راه دور و شبکه‌های اجتماعی به آنها بستگی دارد.
در این مقاله قصد داریم بررسی کاملی داشته باشیم بر شبکه‌های مخابراتی داخل کشور و اپراتورهای مختلف تلفن همراه که تابحال نسل‌های مختلف شبکه‌های موبایلی را در سرتاسر کشور ارائه کرده‌اند، با ما همراه باشید.
شبکه مخابراتی چیست؟
شبکه مخابراتی مثل یک شهر بزرگ است که در آن خانه‌ها، خیابان‌هاو تقاطع‌های مختلفی وجود دارد. همانطور که در شهر برای رسیدن از یک نقطه به نقطه‌ای دیگر از خیابان‌ها و تقاطع‌ها عبور می‌کنید، در شبکه‌های ارتباطی نیز اطلاعات از سرورها انتقال پیدا می‌کنند تا به مقصد مورد نظر برسند.
شبکه‌های مخابراتی از روش‌های مختلفی برای انتقال این اطلاعات استفاده می‌کنند، مثل بسته‌بندی اطلاعات و عبور دادن آنها از مدارها و سرورها. تصور کنید هر خانه در این شهر آدرسی منحصر به فرد دارد تا نامه‌ها و بسته‌ها دقیقاً به دست صاحبانشان برسند. همین امر نیز در شبکه‌های ارتباطی صادق است، که هر دستگاهی آدرسی دارد تا داده‌ها به درستی هدایت شوند.
در نهایت، مثل اینکه شما برای ارتباط با دوستانتان از طریق تلفن همراه یا اینترنت استفاده می‌کنید، در شبکه‌های ارتباطی امروزی، کابل‌ها، فیبرهای نوری یا حتی امواج مخابراتی رادیویی به عنوان خیابان‌هایی عمل می‌کنند که اطلاعات را از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر منتقل می‌کنند.
شبکه‌های مخابراتی چطور کار می‌کنند؟
شبکه‌های مخابراتی مجموعه‌ای از گره‌های پایانی (terminal nodes) و گره‌های میانی (intermediate nodes) هستند که به‌وسیله پیوندهایی با هم ارتباط برقرار می‌کنند.این گره‌ها از انواع مختلف سوئیچینگ (switching) مانند سوئیچینگ مدار، سوئیچینگ پیام یا سوئیچینگ بسته برای انتقال سیگنال به ترمینال مقصد استفاده می‌کنند.
هر ترمینال در شبکه مخابراتی معمولا دارای نوعی آدرس منحصر به فرد است تا پیام‌ها یا اتصالات به گیرندگان درستی هدایت شوند. در شبکه‌های مخابراتی امروزی، کاربران به یکی از گره‌ها متصل هستند و هر پیوند هر کاربر یک کانال ارتباطی نامیده می‌شود (که می‌تواند سیم، کابل فیبر نوری یا امواج رادیویی باشد).
انواع شبکه‌های مخابراتی
امروزه انواع مختلفی از شبکه‌های مخابراتی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:- شبکه تلفن عمومی سوئیچ شده (PSTN) که یک شبکه سنتی است و عمدتا برای ارتباط صوتی طراحی شده است و با استفاده از فناوری مدار سوئیچینگ کار می‌کند.
- شبکه‌های موبایل که شامل نسل‌های مختلف از ۱G تا ۵G هستند و از انتقال صدا و داده‌ها بر روی سیستم‌های سلولی پشتیبانی می‌کنند.
- شبکه‌های داده (Data Networks) که به طور خاص برای انتقال داده طراحی شده‌اند، مانند اینترنت که شبکه‌ای عظیم از شبکه‌ها است و با استفاده از پروتکل اینترنت (IP) کار می‌کند.
- شبکه‌های پخش (Broadcast Networks) که برای انتقال محتوای صوتی و ویدئویی به مخاطبان گسترده، مانند شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی استفاده می‌شود.
بررسی شبکه‌های مخابراتی ایران
شبکه‌های مخابراتی در ایران طیف وسیعی از فناوری‌ها و سرویس‌های ارتباطی را شامل می‌شوند که امکان برقراری ارتباط در سطح ملی و بین‌المللی را فراهم می‌کنند. تلفن ثابت، تلفن همراه، اینترنت و سایر سرویس‌های دیجیتال شبکه مخابراتی ایران را تشکیل می‌دهد که از زیرساخت‌های مختلفی مثل فیبر نوری، امواج رادیویی و ماهواره‌ای برای انتقال پیام استفاده می‌کنند.- تلفن ثابت: شبکه تلفن ثابت در ایران گسترده است و تمام بخش‌های شهری، روستایی، بین‌شهری و بین‌الملل را دربر می‌گیرد. تلفن ثابت به شبکه PSTN متصل است و از یکسو به کاربران خانگی و از سوی دیگر به سایر شبکه‌های مخابراتی و اینترنت دسترسی دارد.
- تلفن همراه: شبکه‌های تلفن همراه در ایران برای اینکه مناطق مختلف را تحت پوشش قرار دهند، از برج‌های رادیویی برای تولید و پخش امواج رادیویی استفاده می‌کنند. این برج‌ها امکان برقراری ارتباطات صوتی و داده را برای کاربران فراهم می‌آورند.
- اینترنت: اینترنت در ایران از طریق ADSL، فیبر نوری و سایر فناوری‌های بی‌سیم است که توسط اپراتورهای مختلف ارائه می‌شود، در دسترس مردم قرار دارد.
آشنایی با ارائه‌دهندگان شبکه‌های مخابراتی
اپراتورهای تلفن همراه شرکت‌هایی هستند که خدمات ارتباطی تلفن همراه را به مشتریان ارائه می‌دهند و برای این منظور از شبکه‌های مخابراتی استفاده می‌کنند چراکه شبکه‌های مخابراتی زیرساخت‌های فیزیکی و فناوری‌های مورد نیاز برای ارتباطات بی‌سیم را فراهم می‌آورند.
به‌طور کلی شبکه‌های مخابراتی عبارتند از دکل‌های مخابراتی، تجهیزات انتقال داده‌ها، و سیستم‌های مدیریت شبکه که امکان ارتباط بین کاربران تلفن همراه و اتصال آنها به اینترنت و سایر شبکه‌های ارتباطی را فراهم می‌کنند. اپراتورها مسئولیت نصب، نگهداری، و به‌روزرسانی این زیرساخت‌ها را دارند و همچنین مسئولیت دارند که کیفیت بالا و پایداری آنها را تضمین کنند.
با پیشرفت فناوری، شبکه‌های مخابراتی از نسل‌های اولیه آنالوگ به شبکه‌های دیجیتال پیشرفت کرده و اپراتورهای تلفن همراه، خدمات صوتی، داده‌ای و ویدیویی را با سرعت و کیفیت بسیار بالاتری نسبت به گذشته ارائه می‌دهند.
تعریف شبکه‌های موبایل
شبکه‌های موبایل یا شبکه‌های سلولی (cellular networks)، شبکه‌هایی ارتباطی هستند که امکان ارتباط بی‌سیم را در مناطق وسیعی فراهم می‌آورند. در واقع برای عملکرد این شبکه‌ها، ایستگاه‌هایی در مناطق جغرافیایی معینی تشکیل شده است که به آنها سلول (cell) گفته می‌شود. هر ایستگاه با استفاده از امواج رادیویی با دستگاه‌های موبایل ارتباط برقرار کرده و به کاربران اجازه می‌دهد تماس بگیرند، پیامک بفرستند و یا از خدمات داده استفاده کنند. این شکل از معماری شبکه، امکان پوشش و ارائه خدمات بی‌وقفه را برای اپراتورهای تلفن همراه فراهم می‌سازد، چرا که دستگاه‌های موبایل به طور خودکار هنگام عبور از سلول‌های مختلف از یک ایستگاه به ایستگاه دیگری تغییر می‌کنند (فرآیند انتقال). شبکه‌های موبایل از نسل ۱G تا نسل فعلی ۵G پیشرفت کرده‌اند و منجر به بهبود سرعت، ظرفیت و کارایی شبکه شده‌اند.انواع مختلف شبکه‌های تلفن همراه
شبکه های تلفن همراه در چند دهه گذشته به تدریج سریع‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند. این سیر تحولی را با هم در ادامه بررسی می‌کنیم:- نسل ۲G: ۲G به اوایل دهه ۱۹۹۰ باز می‌گردد که در آن امکان ارسال پیام کوتاه و MMS در تلفن‌های همراه وجود داشت. همچنین در این نسل حرکت از آنالوگ ۱G به سیگنال‌های رادیویی دیجیتال اتفاق افتاد. اکنون استفاده از آن در برخی از مناطق جهان مانند اروپا و آمریکای شمالی به تدریج حذف شده است، اما در بسیاری از مناطق در حال توسعه جهان هنوز ۲G در دسترس است.
- نسل ۳G: ۳G در اوایل دهه ۲۰۰۰ معرفی شد که بر اساس استانداردهای خدمات جهانی مخابرات دیجیتال سیار (UMTS) بنا شده بود. دستگاه های تلفن همراه با استفاده از ۳G برای اولین بار توانستند از مرورگرهای وب استفاده کنند و موسیقی و ویدیو پخش کنند. نسل ۳G هنوز به طور گسترده در سراسر جهان استفاده می‌شود.
- نسل ۴G: ده سال بعد یعنی حدود سال ۲۰۱۰ نوبت نسل چهارم بود، ۴G گام مهمی در پیشرفت و توسعه شبکه‌های تلفن همراه به شمار می‌رود. ۴G عملکرد همه برنامه‌های گوشی‌های هوشمند، حتی زمانی که به اینترنت وصل نیستند را بهبود بخشید و سرعت اینترنت همراه را به طور قابل توجهی افزایش داد. همچنین از معرفی نسل چهارم به بعد بود که بازی‌های تلفن همراه و سرویس‌های استریمینگ کیفیت بالایی پیدا کردند.
- نسل ۵G: ۵G جدیدترین عضو خانواده شبکه‌های تلفن همراه است که در اواخر دهه ۲۰۱۰ راه اندازی شد و امروزه در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. نسل پنجم از طریق امواج رادیویی با فرکانس بالا، به طور قابل توجهی پهنای باند را افزایش می‌دهد که تقریباً ۱۰۰ برابر سریع‌تر از حداکثر میزان برای ۴G است.
اپراتورهای تلفن همراه چه خدماتی ارائه می‌دهند؟
اپراتورهای تلفن همراه در جهان مجموعه‌ای از خدمات ضروری برای ارتباطات و اتصالات مدرن را ارائه می‌دهند. این خدمات شامل موارد زیر است:
۱. ارتباط بی‌سیم (Wireless Connectivity)
فراهم کردن خدمات اصلی اینترنت بی‌سیم GSM برای دستگاه‌های موبایل که در واقع دسترسی به اینترنت و استفاده از خدمات آنلاین را ممکن می‌سازد.۲. خدمات صوتی و داده (Voice and Data Services)
به مشتریان امکان می‌دهد تا تماس‌های تلفنی برقرار کنند، پیامک بفرستند و برای گشت و گذار در اینترنت از سرویس داده استفاده کنند.۳. اتصال به اینترنت پرسرعت
اپراتورها باید خدمات اینترنت آسان و پرسرعت را به مشتریان ارائه داده و از پایداری دسترسی آنها به خدمات اینترنت پرسرعت برای پخش، دانلود و آپلود محتوا مطمئن شوند.۴. خدمات پیام صوتی (Voicemail Services)
امکان ارسال پیام صوتی، به جای تماس صوتی یا پیامک را به کاربران می‌دهند.۵. پشتیبانی مشتریان
فراهم کردن پشتیبانی قوی از خدمات برای پاسخ به پرسش‌ها، شکایات و مسائل مرتبط با صورتحساب کاربران.فهرست اپراتورهای تلفن همراه در ایران
در ایران چندین شرکت ارائه‌دهنده خدمات مخابراتی یا همان اپراتورهای تلفن همراه وجود دارد که به مشتریان خود خدمات ارسال و دریافت صدا، داده و رومینگ را ارائه می‌دهند. هر یک از این اپراتورها دارای ویژگی‌ها و پوشش جغرافیایی خاص خود هستند. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین اپراتورهای تلفن همراه ایران و مقایسه آنها می‌پردازیم:۱. همراه اول
همراه اول نخستین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه در ایران بوده که حدود ۶۸/۵ میلیون مشترک دارد. این اپراتور خدمات گسترده‌ای در زمینه اینترنت پرسرعت و تلفن همراه ارائه داده و پوششی وسیعی از آنتن در ۱۲۴۵ شهر و بیش از ۷۰ هزار کیلومتر از جاده‌های کشور دارد.
همراه اول با سرمایه‌گذاری‌های قابل توجه در زیرساخت‌های مخابراتی و نوسازی شبکه‌های خود با استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند اینترنت ۵G، فیبر نوری و TD-LTE کیفیت و پوشش شبکه خود را بهبود بخشیده است. بر اساس گزارش‌ها، این اپراتور در برخی مناطق نسبت به رقبا از کیفیت و پوشش بهتری برخوردار است.
اپراتور همراه اول تاکنون ۱۱ هزار سایت شبکه را به بهره‌برداری رسانده است تا خدمات با کیفیت بالا در اینترنت و مکالمات صوتی ارائه دهد.
این اپراتور خدمات خود را بر پایه نسل چهارم ارائه می‌دهد اما به تازگی نسل پنجم را نیز در برخی از شهرها راه‌اندازی کرده است، همراه اول در مقایسه با سایرین، در برخی زمینه‌ها پیشتاز است.
۲. ایرانسل
ایرانسل دومین اپراتور بزرگ ایران است که خدمات متنوعی از جمله اینترنت ۴G ،۳G و خدمات ارسال صوتی را ارائه می‌دهد و دارای پوشش گسترده‌ای در سراسر کشور است. این اپراتور نیز تلاش‌های مستمری را برای ارتقا و گسترش خدمات خود به مناطق مختلف انجام داده و سامانه‌ای ویژه برای اطلاع‌رسانی وضعیت پوشش شبکه راه‌اندازی کرده که به مشترکان درباره وضعیت پوشش شبکه در مناطق مختلف اطلاع رسانی می‌کند.ایرانسل با ارائه فیبر نوری و خدمات اینترنت ثابت (TD-LTE)، به تلاش‌های خود برای پوشش دهی مناسب‌تر و ارائه خدمات با کیفیت‌تر ادامه می‌دهد.
۳. رایتل
رایتل اولین اپراتوری است که خدمات ۳G و ۴G LTE را در ایران عرضه کرد و پوشش و کیفیت شبکه این اپراتور به طور کلی متغیر است، رایتل در تهران و شهرهای بزرگ پوشش خوبی دارد اما در برخی مناطق به‌ویژه در شهرستان‌های کوچک‌تر پوشش‌دهی ضعیف‌تری نسبت به سایر اپراتورها دارد.رایتل در حالت کلی خدمات نسل سوم ۳G و چهارم ۴G را در شهرهای مختلف ارائه می‌دهد و به کاربران توصیه می‌کند که تنظیمات شبکه های گوشی، تبلت یا مودم خود را برای اتصال به این شبکه‌ها تنظیم کنند.
هم‌اکنون هم اکنون تنها شرکتی است که سرویس‌های نسل سوم را در بهینه‌ترین حالت ممکن ارائه می‌دهد. اما نقاط کور و پوشش داده نشده در این اپراتور به نسبت بیشتری مشاهده می‌شود، به‌ویژه در مسیرهای جاده‌ای که پوشش آن کمتر است.
۴. تالیا
تالیا اولین اپراتور سیم کارت اعتباری تلفن همراه در ایران است که از بهمن‌ماه سال ۱۳۸۳ فعالیت خود را آغاز کرد. این اپراتور با هدف ارائه خدمات تلفن همراه با پوشش سراسری و اینترنت پرسرعت ۴.۵G وارد بازار شد.علاوه بر ارائه خدمات ارتباطی، تالیا در زمینه‌های فناوری نوین مانند خانه هوشمند و زندگی هوشمند نیز فعالیت دارد و به مشتریان خود پروتکل‌ها و تکنولوژی‌های لازم برای استفاده از این خدمات را ارائه می‌دهد.
۵. شاتل موبایل
شاتل موبایل برای اولین بار در ایران، سیم‌کارت‌های هوشمند را معرفی و عرضه کرد. این سیم کارت اپراتور جدید به کاربران امکان می‌دهد از قابلیت‌ها و سرویس‌های هوشمندانه در شبکه تلفن همراه بهره‌مند شوند.اپراتورهای مجازی ایران کدامند؟
اپراتورهای مجازی تلفن همراه (MVNO)، شرکت‌هایی هستند که بدون داشتن شبکه و زیرساخت فیزیکی خود، خدمات تلفن همراه را ارائه می‌دهند. آنها با یک یا چند اپراتور اصلی تلفن همراه قرارداد بسته و از شبکه‌های آنها برای ارائه خدمات به مشترکین خود استفاده می‌کنند.برخی از اپراتورهای مجازی ایران که شناخته شده‌تر هستند عبارتند از:
- شرکت کیش سل پارس (سامانتل)
- توسعه ارتباطات همراه شاتل (شاتل موبایل)
- پارسیان همراه لوتوس (لوتوس تل)
- شرکت داده گستر عصر نوین (های وب)
- شرکت نگین ارتباطات آوا (آپتل)
- آذرتل
تفاوت اپراتورهای مجازی با اپراتورهای اصلی
برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های اپراتورهای مجازی و اپراتورهای اصلی عبارتند از:- اپراتور مجازی شبکه و زیرساخت فیزیکی جدا ندارد و از شبکه‌های اپراتورهای اصلی استفاده می‌کند.
- امکان گسترش شبکه بدون توسعه از سوی اپراتور اصلی برای اپراتور مجازی وجود ندارد.
- تعرفه‌های اپراتور مجازی متفاوت بوده و بر اساس توافق با اپراتور اصلی تعیین می‌گردند.
- اپراتور مجازی شماره‌های منحصر به فرد و متفاوت ارائه می‌دهد.
- اپراتور مجازی برای ارائه خدمات نیاز به توافق با اپراتور اصلی دارد.
- برای اپراتور مجازی امکان ارائه بسته‌ها و طرح‌های تشویقی متفاوت وجود دارد.
- اپراتورهای مجازی فرصت‌های جدیدی را برای مشترکین فراهم می‌کنند تا از خدمات متنوع‌تر و گاهی اوقات ارزان‌تری بهره‌مند شوند.
شبکه‌های مخابرات سیار از نسل اول تا نسل ششم
شبکه‌های مخابراتی سیستم‌های پیچیده‌ای هستند که برای امکان‌پذیر کردن ارتباط از مسافت‌های کوتاه گرفته تا مسافت‌های بسیار طولانی، طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها انتقال داده‌ها، صدا، متن، ویدئو و سایر انواع اطلاعات را بین دستگاه‌ها و با استفاده از تکنولوژی‌های مختلف انجام می‌دهند. در واقع این شبکه‌ها ستون فقرات ارتباطات دیجیتال مدرن هستند و از خدمات ساده تلفنی گرفته تا دسترسی به اینترنت پرسرعت، پخش تلویزیون و موارد دیگر را ممکن می‌کنند.در ایران اپراتورهای مختلفی وجود دارند که خدمات شبکه‌های مخابراتی را به مردم ارائه می‌کنند. همراه اول قدیمی‌ترین و بزرگترین اپراتور تلفن همراه ایران است و پس از آن ایرانسل، رایتل و… هر کدام برای اینکه بهترین اپراتور تلفن همراه در ایران باشند تلاش می‌کنند خدمات خود و دسترسی مردم به ارتباطات راحت‌تر و اینترنت پرسرعت‌تر را ارتقا دهند.
دوره آموزشی شبکه‌های مخابرات سیار که توسط آکادمی همراه برگزار شده است شرکت کنندگان را بصورت کامل با شبکه‌های مخابراتی سیار یا همان شبکه‌های سلولی آشنا می‌کند. در این دوره روند تکامل و پیشرفت‌های به دست آمده در این فناوری طی چهار دهه اخیر به طور خلاصه و فشرده مورد بررسی قرار می‌گیرد و ویژگی‌ها و ساختار هر یک به طور واضح تشریح می‌شود.
