هنگام عمليات ريخته گري بيش از هر چيز مساله پر شدن قالب در درجه اول اهميت قرار دارد. پر شدن قالب به بسياري از خواص فلز مذاب، قالب و شرايط ريخته گري بستگي دارد. اين مساله امروزه عموما تحت عنوان سياليت مورد بررسي قرار مي گيرد.
الياژهاي مختلف از نظر پر کردن قالب داراي قدرتهاي متفاوتي مي باشند و براي تعيين توانايي پر کردن يک قالب در درجه حرارت معين لازم است ازمايشي از سياليت ان تحت شرايطي نزديک به شرايطي که در عمل وجود دارد روي ان انجام داد.
اغلب ريخته گران سياليت فلز را با ازمايشهاي ساده تجربي نظير ريختن مقداري مذاب روي زمين و يا مشاهده تشکيل يک فيلم سطحي روي يک نمونه مذاب مورد قضاوت قرار مي دهند.
به هرحال ازمايشهاي استانداردي جهت کمک به ريخته گران در قضاوت روي توانايي فلز مذاب در جريان يافتن به داخل قالب توصيه شده اند. از انجاييکه توانايي جهت پر کردن قالب به فاکتورهاي زيادي بستگي دارد براي مقايسه نتايج بدست امده لازم است شرايط ازمايش با دقت زياد استاندارد شود. فرم قالبي که جهت اندازه گيري سياليت استفاده مي شود به شکل مارپيچ (اسپيرال) مي باشد که ابعاد مشخصي دارد.
لازم به ذکر است که اصطلاح سياليت در نزد ريخته گران به معني عکس ويسکوزيته نمي باشد و انچه که در اينگونه افراد از سياليت مورد توجه است توانايي پر کردن قالب است و همانطور که اشاره شد با اندازه گيري طول جريان يافته مذاب در داخل يک قالب استاندارد تعيين مي شود.
همانطور که در ابتداي مطلب اشاره شده است هم خصوصيات قالب و هم خصوصيات فلز مذاب در ميزان سياليت تاثير دارند. در رابطه با ويژگيهاي فلز مذاب فاکتورهاي متالورژيکي ذکر شده در زير داراي اثرات کمي قابل توجهي روي سياليت مي باشد.
1-ترکيب فلز : در اينجا بايد بر رابطه ترکيب فلز با نحوه انجماد تاکيد زيادي نمود.
2-فوق گداز
3-ويسکوزيته فلز
4-کشش سطحي
5-فيلم هاي اکسيدي سطحي
6-فيلم هاي گازي جذب شده
7-اضافات و ناخالصي هاي موجود در بار
8-اضافاتي که حين انجماد رسوب مي کند.
از اين فاکتورها دوتاي اول مهمترين عوامل مي باشند . در مورد فوق گداز واضح است که هرچه فوق گداز بيشتر باشد فلز مذاب مدت بيشتري در داخل قالب بحالت مايع خواهد بود واين امر به معني طي کردن مسير بيشتري در داخل قالب نسبت به فلزي که فوق گداز کمتري دارد مي باشد.
تحقيقات نشان داده است که تغييرات ترکيب شيميايي تا انجا که در تغييرات نحوه انجماد منعکس گردد بطور موثري روي سياليت اثر مي گذارد.بهترين سياليت ها براي اجزاي خالص، ترکيبات يوتکتيک و فازهايي است که در درجه حرارت ثابت منجمد مي شوند و برعکس کمترين سياليت مربوط به وقتي است که برد انجماد (Solidification Range) بيشترين مقدار را دارد. چون برد انجماد طولاني نمايشگر وضعيتي است که فلز در يک حالت خميري ( مخلوط مذاب و جامد) منجمد مي شود. در اين فاصله فلز محتوي دندريت هاي پيچيده اي است که عملا توسط مايعي که در درجه حرارت انجمادش قرار دارد احاطه شده است. طبيعي است که اين وضعيت سياليت را محدود خواهد کرد.
از طرف ديگر اگر فلز خالص منجمد شود انجماد ان با رشد تدريجي از جداره ها توام مي باشد، و اين وضع مانع جريان فلز مذابي که در قسمت داخلي قرار نمي گردد.
انجماد يک ترکيب يوتکتيک به همين ترتيب صورت مي گيرد.
الياژهاي مختلف از نظر پر کردن قالب داراي قدرتهاي متفاوتي مي باشند و براي تعيين توانايي پر کردن يک قالب در درجه حرارت معين لازم است ازمايشي از سياليت ان تحت شرايطي نزديک به شرايطي که در عمل وجود دارد روي ان انجام داد.
اغلب ريخته گران سياليت فلز را با ازمايشهاي ساده تجربي نظير ريختن مقداري مذاب روي زمين و يا مشاهده تشکيل يک فيلم سطحي روي يک نمونه مذاب مورد قضاوت قرار مي دهند.
به هرحال ازمايشهاي استانداردي جهت کمک به ريخته گران در قضاوت روي توانايي فلز مذاب در جريان يافتن به داخل قالب توصيه شده اند. از انجاييکه توانايي جهت پر کردن قالب به فاکتورهاي زيادي بستگي دارد براي مقايسه نتايج بدست امده لازم است شرايط ازمايش با دقت زياد استاندارد شود. فرم قالبي که جهت اندازه گيري سياليت استفاده مي شود به شکل مارپيچ (اسپيرال) مي باشد که ابعاد مشخصي دارد.
لازم به ذکر است که اصطلاح سياليت در نزد ريخته گران به معني عکس ويسکوزيته نمي باشد و انچه که در اينگونه افراد از سياليت مورد توجه است توانايي پر کردن قالب است و همانطور که اشاره شد با اندازه گيري طول جريان يافته مذاب در داخل يک قالب استاندارد تعيين مي شود.
همانطور که در ابتداي مطلب اشاره شده است هم خصوصيات قالب و هم خصوصيات فلز مذاب در ميزان سياليت تاثير دارند. در رابطه با ويژگيهاي فلز مذاب فاکتورهاي متالورژيکي ذکر شده در زير داراي اثرات کمي قابل توجهي روي سياليت مي باشد.
1-ترکيب فلز : در اينجا بايد بر رابطه ترکيب فلز با نحوه انجماد تاکيد زيادي نمود.
2-فوق گداز
3-ويسکوزيته فلز
4-کشش سطحي
5-فيلم هاي اکسيدي سطحي
6-فيلم هاي گازي جذب شده
7-اضافات و ناخالصي هاي موجود در بار
8-اضافاتي که حين انجماد رسوب مي کند.
از اين فاکتورها دوتاي اول مهمترين عوامل مي باشند . در مورد فوق گداز واضح است که هرچه فوق گداز بيشتر باشد فلز مذاب مدت بيشتري در داخل قالب بحالت مايع خواهد بود واين امر به معني طي کردن مسير بيشتري در داخل قالب نسبت به فلزي که فوق گداز کمتري دارد مي باشد.
تحقيقات نشان داده است که تغييرات ترکيب شيميايي تا انجا که در تغييرات نحوه انجماد منعکس گردد بطور موثري روي سياليت اثر مي گذارد.بهترين سياليت ها براي اجزاي خالص، ترکيبات يوتکتيک و فازهايي است که در درجه حرارت ثابت منجمد مي شوند و برعکس کمترين سياليت مربوط به وقتي است که برد انجماد (Solidification Range) بيشترين مقدار را دارد. چون برد انجماد طولاني نمايشگر وضعيتي است که فلز در يک حالت خميري ( مخلوط مذاب و جامد) منجمد مي شود. در اين فاصله فلز محتوي دندريت هاي پيچيده اي است که عملا توسط مايعي که در درجه حرارت انجمادش قرار دارد احاطه شده است. طبيعي است که اين وضعيت سياليت را محدود خواهد کرد.
از طرف ديگر اگر فلز خالص منجمد شود انجماد ان با رشد تدريجي از جداره ها توام مي باشد، و اين وضع مانع جريان فلز مذابي که در قسمت داخلي قرار نمي گردد.
انجماد يک ترکيب يوتکتيک به همين ترتيب صورت مي گيرد.
