محدوده مورد مطالعه در قالب نقشه 1:100000 هوديان از توابع استان بلوچستان و شهرستان ايرانشهر بوده ودر بخش شمالى ورقه 1:250000 جازموريان و شمال خاور درياچه جازموريان قرار دارد.
اين ورقه از ورقه هاى مرزى است كه در باختر ان ورقه 100000/1 چاه بيد از استان كرمان قرار ميگيرد.
موقعيت جغرافيايى اين منطقه 00:00:ُ59 تا00:َ30:ُ59 طول خاورى و 00:َ30:ُ27 تا00:00:ُ28 عرض شمالى بوده و در 206 كيلومترى ايرانشهر واقع است.
(ايرانشهر- بزمان . - هوديان)و شامل نقشه هاى توپوگرافى 1:50000 زيارت ،محل هوديان ،حميد آباد و چهل كنار مى باشد.
از نظر تقسيمات زمين شناسى ايران اين محدوده جزء زون جنوب شرقى ايران محسوب شده ودر برگيرنده بخشى از پهنه ايران مركزى است ، و در ادمه زون سنندج سيرجان قرار مى گيرد.
و بر اساس طرح مناطق پتانسيل دار ايران نيز جزء زون جبال بارز محسوب مى شود سيستم راههاى ارتباطى در منطقه مشتمل بر راههاى شنى و خاكى و آسفالته است كه امكان ارتباط هوديان را با ساير آباديها و مراكز ديگر ممكن ميسازد.
تنها راه آسفالته در بخش جنوبى ورقه بوده و در حد فاصل مسير پنگ -دلگان قرار دارد.
تنها راه شنى نيز در بخش خاورى ورقه و در راستاى شمالى-جنوبى در حد فاصل دلگان-هوديان-مسجد ابوالفضل (از ورقه چاه سنگى) قرار داشته ،كه مجموع اين راهها در ورقه مورد نظر حدودأ بالغ بر 90 كيلومتر است.
تنها راه خاكى نيز به ميزان 10 كيلومتر از هوديان شروع شده و به كلان زياد ختم ميشود.ساير راههاى فرعى نيز دسترسى به آباديهاى مختلف را ميسر مى سازد .
جغرافياى طبيعى منطقه
منطقه مورد مطالعه اگرچه جز, نواحى گرم و خشك و كويرى تقسيم بندى ميشود ولى نسبت به ساير مناطق ديگر بلوچستان داراى شرايط اب و هوايى نسبتا تعديل يافته اى است .
بطورى كه بخشهاى جنوبى ان از نظر كشاورزى مستعد بوده و امكان كشت و زراعت در ان بمقدار زيادى مهياست.
كه با كمى دقت ميتوان وجود خاك مناسب - سيستم ابراهه هاى فراوان_قنوات و كاريزها-چشمه ها و مجاورت با درياچه جازموريان را عامل مهم در اين روند دانست.
از پوشش هاى گياهى متداول در اين منطقه علاوه بر محصولات گندم ,جو ,ذرت ,انبه ,خرما ,,مركبات و غلات ميتوان بيشه زار ها و درختچه هاى گز وتاغ را نام برد كه با روند كلى شمال باخترى-جنوب خاورى در نيمه جنوبى ورقه در داخل رسوبات ابرفتى قرار دارند.
در منطقه مورد مطالعه ميانگين درجه حرارت حدود 20-25 درجه سانتيگراد بوده و ميزان رطوبت نسبى و بارندگى ساليانه نامنظم است و تنها روزهاى سرد آن خاص زمستان و اوايل بهار است آنهم بمدت خيلى كوتاه وكم.
از دامهايى كه در منطقه پرورش پيدا ميكنند نيز ميتوان به :شتر,گوسفند, گاو, بز اشاره نمود.
ويژگيهاى انسانى منطقه
اين ورقه از آباديهاى مختلفى تشكيل شده كه بعلت شرايط مناسب جهت زراعت و كشاورزى عموما در بخش جنوبى ورقه متمركز ند مردم اين منطقه از نژاد اريايى و طايفه بلوچ بوده و به لهجه بلوچى گويش دارند .
دين انها اسلام و مذهب انها به دو صورت حنفى و شيعه ميباشد.
ار ويژگيهاى اساسى اين مردم تركيب قومى و ايلى انها ميباشد.
بطورى كه افراد يك طايفه بسيار بيكديگر نزديك بوده و روابط خويشاوندى انها مانع از دشمنيهاى درون طايفه اى مى گردد.
اغلب اين مردم بعلت انزواى فرهنگى بيسواد بوده و زندگى انها ريشه در سنتهاى كهن طايفه اى دارد به گونه اى كه قوانين طايفه اى ولو نادرست حاكم بر هر اصل و قانونى در منطقه ميباشد شيوه ساخت وساز منازل وطريقه لبا س پوشيدن مردم متاثر از فرهنگ و سنت و شرايط جغرافيايى حاكم بر بلوچستان بسان ساير بلوچيهاست.
ازنظر وضعيت كارى نيز مردم جهت رفع معيشتى خود به كشاورزى محدود و دامدارى مشغولند.
و صنايع دستى نظير (قاليبافى-سبد بافى-سكه دوزى و ...) جز, فعاليتهاى اين قشر به حساب مى ايد .
معذالك بعلت عدم شرايط جغرافيايى مساعد،عدم توسعه اقتصادى وصنعتى و انزواى فرهنگى بيكارى در ناحيه رو به رشد است
تاريخچه مطالعات پيشين
از مطالعات صورت گرفته در منطقه, ميتوان به مطالعات زمين شناسى كه در راستاى تهيه نقشه زمى شناسى 250000/1 جازموريان بوسيله وحدتى دانشمند تحت نظارت دكتر افتخار نژاد در سال 1369 تهيه شده است اشاره نمود
همچنين گزارشات شركت ملى نفت ايران در قالب مطالعات زمين شناسى بلوچستان و نقشه هايى كه از روى عكسهاى هوايى تهيه شده است ناحيه مورد مطالعه رانيز تحت پوشش قرار مى دهد مطالعات ژئوفيزيكى در منطقه دلگان هوديان به منظور بررسى منابع آبهاى زيرزمينى و برآورد ضخامت رسوبات آبرفتى و تشخيص مسيلهاى قديمى و تفكيك لايه هاكه بطريقه ژئوالكتريكى ،توسط وزارت نيرو وهمكارى دفتر بررسيهاى منابع آب در سال 1364 صورت پذيرفته است.
نيز از جمله كارهاى صورت گرفته در منطقه ميباشد.
منطقه هوديان به جهت پتانسيل بالاى معدنى كه دارد همواره مورد اكتشافات معدنى قرار گرفته است كه تمامى فعاليتهاى انجام شده در اين منطقه را در راستاى كارهاى اكتشافى ميتوان بعنوان تاريخچه مطالعاتى ان در نظر گرفت (جدول پيوست)
توپوگرافى منطقه
بر اساس مطالعات صورت گرفته بخش شمالى ورقه را سلسله ارتفاعات و بخش جنوبى را نواحى پست و كم ارتفاع تشكيل ميدهند.
بطورى كه در نيمه شمالى ورقه مرتفع ترين بخش به ارتفاع 1338 مترمربوط به سرى سنگهاى آتشفشانى كواترنرى بزمان است و پست ترين بخش منطقه مربوط به رسوبات آبرفتى كواترنرى است كه در جنوب غربى ورقه قرار دارد وجود رورخانه ها و كوهها در نيمه شمالى ورقه قابل توجه است.
از كوههاى معروف در منطقه ميتوان سينچ سفيد-جلادوگستى را نام بردكه عموما گسله بوده و ليتولوژى انها شامل :اگلومرا توف برشى .
توف لاپيلى و جريانات گدازه اى ميباشد و درنيمه شمالى ورقه قرار دارند.
سيستم آبراهه هايى هم كه در منطقه جارى است از ارتفاعات سرچشمه گرفته و از روند عمومى شمال شرقى-جنوب غربى پيروى ميكنند و نقش مهمى را در زهكشى و آبيارى منطقه دارند.
اين آبراهه ها كه در نهايت به هامون جازموريان مى ريزند كم آب و فصلى هستند اما ميزان آنها تا حدى است كه در بخش جنوبى منطقه به ميزان زيادى ميتواند عمل كشت و زرع را انجام داد.
طى بررسيهاى بعمل آمده منطقه مورد مطالعه در حوضه آبريز جازموريان واقع است.
و اگر از دهات متكى به قنوات صرف نظر كنيم در حوالى رودخانه ها جارى در منطقه به ميزان زيادى عمل كشت و زرع صورت مى گيرد وجود بيشه زارها و درخچه هاى تاغ و گز از پوششهاى گياهى بارز در نيمه جنوبى ورقه محسوب ميشود.
از رودخانه هاى معروف در منطقه نيز ميتوان رودخانه مشهد محمد و هوديان را نام برد.
وجود چشمه هاى آبگرم معدنى در ده هوديان در شمال خاورى ورقه و آب گرم پوزه باغ در بخش شمالى كلان زياد .
وجود منافذ خروج گدازه هاى آتشفشانى همراه با اثرات روانهاى گدازه اى در بخش شمال ورقه-وجود نهشته هاى تراورتنى - رسوبات آبرفتى ,مخروط افكنه اى و درياچه اى پراكنده در منطقه-وجود گسله ها با روندهاى عمومى خاورى-باخترى ،شمال شرقى-جنوب باخترى و شمال باخترى-جنوب خاورى -وضعيت شيب عمومى طبقات كه تماما ملايم بوده( 1 تا 29 ) و فقط در مرز گسله رسوبات كرتاسه با كواترنرى در خاور ورقه از شيب 30 - 59 تبعيت ميكند از چهره هاى بارز زمين شناسى در منطقه محسوب ميشوند.
زمين شناسى عمومى منطقه
بر اساس نقشه واحدهاى ساختمانى-رسوبى ايران.م.ح.نبوى (1355) و واحدهاى ساختمانى و گسترش حوزه هاى رسوبى ايران (افتخارنژاد ،1359) و واحدهاى تكتونيكى مهم ايران (اشتامپلى 1978) هوديان دربرگيرنده بخشى از پهنه ايران مركزى است كه در ادامه زون سنندج-سيرجان قرار داشته و در زون آتشفشانى ترسير-كواترنر قرار مى گيرند
در اين منطقه بواسطه انكه ارتفاعات نتيجه چين خوردگى دوران سوم زمين شناسى است اثار فعاليتهاى اتشفشانى در گوشه وكنار ان بطور وسيعى ديده ميشود.
اين پديده در حال حاضر كه اتشفشانها نيمه خاموش و كم فعاليت هستند بصورت چشمه هاى اب معدنى گرم و ابفشانها در اطراف كوهها مشاهده مى گردد
بر اساس مطالعات صورت گرفته در منطقه.
قديمى ترين و جوانترين رسوبات به ترتيب مربوط به زمان كربونيفر و كواترنرى مى باشند از .
سن دقيق پى سنگ منطقه اطلاعى در دسترس نيست وى انچه مسلم است پى سنگ سنى قديميتر از كربونيفر دارد.
عليرغم اينكه عملكرد فاز كوهزايى هرسى نين در اغلب مناطق ايران با نبود چينه شناسى همراه است در اين منطقه همانند نواحى ايران مركزى (طبس) عملكرد اين فاز منجر به نهشته شدن تشكيلات سردر با ليتولوژى شيل ,ماسه سنگ ,سنگ اهك اسپريفردار گرديده است.
پسروى دريا در كربونيفر بالايى نيز باعث دگرشيبى بين رسوبات پرمين و سنگهاى قديمى تر شده و پيشروى درياى پرمين منجر به رسوبگذارى لايه هاى آهكى(سازند جمال) مى شود كه بصورت دگرشيبى فرسايشى روى كربونيفر را مى پوشاند.
در پرمين رخساره هاى ماسه سنگى - آهكى-و دولوميتى سنگهاى اصلى را تشكيل ميدهند.
در زمان مزوزوئيك نيز بدنبال عملكرد فاز كوهزايى سيمرين پيشين رسوبات ترياسيك (سازند سرخ شيل و شترى ) با ليتولوژى شيل اهكى -سنگ اهك و دولوميت بر جاى گذاشته ميشوند.
حال انكه عملكرد فاز كوهزايى نئوسيمرين منجر به نبود رسوبات زمان ژوراسيك مى گردد.
در زمان كرتاسه زيرين نيز پيشروى آب دريا سريع بوده و رسوبات آهكى و شيلى اربيتولين دار بر جاى گذاشته ميشوند.
در زما ن كرتاسه بالايى عملكرد فاز كوهزايى لاراميد و حركات كوهزايى و فرسايش شديد منجربه بهم ريختگى رسوبات شده بطورى كه رسوبات تفكيك و مستقل شده اى ازكرتاسه بالايى و حتى پالئوسن وجود ندارد.
بلكه رخساره هاى تخريبى كنگلومرا با سيمان اهكى كه در بر گيرنده هر دو زمان (كرتاسه-پالئوسن ) است را داريم.
در زمان سنوزوئيك(ترشيرى) تنها رسوبات زمان ائوسن بصورت تفكيك شده وجود داارد كه ليتولوژى ان شامل رسوبات تخريبى ,سنگ اهكهاى نوموليت دار ,سنگهاى اذراوارى و داسيتى و ايگنمبريت ميباشدوجود سنگهاى اتشفشانى در اين مجموعه رسوبى بعلت اوج عملكرد فعاليتهاى اتشفشانى ائوسن مباشد.
و ساير زمانها بصورت مجموعه پالئوژن و نئوژن وجود دارد كه.
ليتولوژى انها شامل رسوبات تخريبى و شيميايى و اذراوارى و ندرتا سنگهاى اتشفشانى است.
انتهاى زمان ترشيرى و اغاز كواترنرى با مجموعه سنگهاى اتشفشانى بزمان كه متاثر از عملكرد فاز كوهزايى پاسادنين است بصورت مجموعه نئوژن-كواترنرى است مشخص ميگردد بعد از اين زمان مجموعه رسوبات كواترنرى را كه حاصل تخريب و فرسايش رسوبى است را ميتوان مشاهده نمود.
چينه شناسى هوديان
مطالعات چينه شناسى صورت گرفته روى نقشه 250000/ 1 جازموريان حاكى از آن است كه سنى قديميتر از كربونيفر در منطقه برونزد ندارد بطورى كه.
در ناحيه مورد نظر قديمى ترين واحد سنگى برونزد شده مربوط به زمان كربونيفر و جوانترين آن مربوط به زمان كواترنرى است كه به ترتيب در برگيرنده رسوبات شيلى, ماسه سنگى ,و سنگ ا هكى سازند سردر و رسوبات آبرفتى است.
چينه شناسى منطقه بسيار قابل توجه است است و قسمت اعظم منطقه را رسوبات زمان كواترنرى در بر گرفته است واحدهاى سنگى شناخته شده در منطقه به تفكيك زمانى عبارتند از
كواترنرى
واحدهاى سنگى اين زمان كه بصورت Q3-QI1 -QI2-QI3-Qs-Qtr-Qbz2v-Qal-Q2-Q1b-Q1a- نمايش داده ميشود شامل نهشته هاى درياچه اى (ماسه سنگ ،سيلت و رس تفكيك نشده و آبرفتهاى درياچه اى،نهشته هاى با لايه بندى تناوبى شامل گل و رس و تبخيريها، نهشته هاى پلايا)،پهنه هاى ماسه اى،نهشته هاى چشمه اى عمدتأ تراورتن، آندزيت وبازالتهاى آندزيتى واليوين بازالت ها از مجموعه سنگهاى آتشفشانى بزمان، رسوبات آبرفتى و مخروط افكنه اى پست و متوسط و مرتفع ،زسوبات كنگلومرايى و رسوبات شنى و ماسه اى بوده ،بخش اعظم منطقه مورد مطالعه را در بر گرفته اند.
ببيشترين تجمع و گسترش اين واحدهاى سنگى در بخش جنوبى ورقه بزمان متمركز است .
بطورى كه ورقه چهل كنار تمامأ شامل رسوبات كواترنرى است .
به استثنا بخش بسيار محدود در شمال ورقه حميد آباد مابقى آن نيز در بر گيرنده رسوبات كواترنرى است.
در بخشهاى شمالى ورقه بزمان نيز بطور پراكنده و در كنتاكت با رسوبات قديمى تر اين واحدهاى سنگى را ميتوان ديد.
وجود بيشه زارها و درختچه هاى عمدتأ گز و تاغ در بخشهاى جنوبى ورقه و در داخل رسوبات كواترنرى قابل توجه است.
نئوژن-كواترنرى
اين زمان بصورت واحد هاى سنگى N2Qbz1v , N2Qc نمايش داده ميشود .
واحد N2Qbz1v كه بشدت تكتونيزه و گسل خورده است و بخش وسيعى از ورقه زيارت را در بر گرفته است و بطور پراكنده در بخشهاى شمالى و غربى ورقه محل هوديان رخنمون دارد.
از كوههاى معروف در بر گيرنده اين واحد سنگى ميتوان كوه گستى ،جلاد ،و سينچ سفيد را نام برد .
اين واحد سنگى در كنتاكت با رسوبات جوانتر و قديمى تر از خود قرار دارد، و ليتولوژى آن شامل آگلومرا ،توفهاى برشى ، توفهاى لاپيلى ، جريانهاى گدازه اى از مجموعه سنگهاى آتشفشانى بزمان ميباشد.
واحد N2Qc اين واحد سنگى در شمال ورقه مورد مطالعه و در راستاى شمال غربى -جنوب شرقى گسترش دارد.
پراكنش آن نسبتأ وسيع بوده و در بيشتر قسمتها مجهز به سيستم گسله است و ليتولوژى ان شامل كنگلومرا با قلوه هاى فراوان از سنگهاى آتشفشانى بزمان ميباشد.
نئوژن
اين زمان در بر گيرنده رسوبات ماسه سنگى ،سيلتستون و كنگلومرا بوده و بصورت واحد سنگى N2cs نمايش داده ميشوداين واحد سنگى تنها دربخش ميانى ورقه محل هوديان و بطور بسيار محدودى در بخش شمالى ورقه حميد آباد برونزد دارد .گسترش و پراكنش آنها بسيار محدود بوده و عمومأ گسل خورده است.
پالئوژن-نئوژن
اين زمان بصورت واحدهاى سنگى PNm.s و da نمايش داده شده است.
واحد da كه بصورت محدود تنها در شرق ورقه مورد مطالعه( جنوب ورقه محل هوديان) گسترش داشته و شامل داسيت،آندزيت داسيتى،توف شيشه اى متبلور بندرت ريوليت و بطور محلى بشكل گنبدهاى ساب ولكانيك بوده و بشدت گسل خورده است.
واحد سنگى PNm.s كه با پراكنش بسيار محدود در شمال ورقه حميد آباد و در كنتاكت با رسوبات نئوژن و كواترنرى ديده شده و شامل مارن ،ماسه سنگ و گچ است.اين واحد سنگى به سبب وجود كانه گچ از نظر اقتصادى بسيار حائز اهميت است.
پالئوژن
اين زمان كه بصورت واحد سنگى Pgc.t نمايش داده ميشود شامل كنگلومرا ،مارن ،ماسه سنگ ،توف داسيتى و توف سنگى متبلور بوده و در شرق ورقه هوديان(جنوب ورقه محل هوديان) بصورت گسل خورده ديده مى شود.
اائوسن
اين زمان بصورت واحدهاى سنگى Etv ,E1u , ,Ecs نمايش داده مى شوند.
واحد Etv كه نسبتأ گسترده بوده و پراكنش آن بخش ميانى شمال ورقه تا ورقه محل هوديان را با راستاى شمال غربى-جنوب شرقى در بر مى گيرد.
ليتولوژى آن شامل توفهاى جوش خورده داسيتى روشن ،داسيت ،،ماسه سنگ توفى ، داسيت صورتى تا قرمز ايگنمبريت است.
اين واحد سنگى گسله بوده و در كنتاكت با رسوبات جوانتر خود قرار دارد. واحدE1u : اين واحد شامل سنگ آهك تخريبى نوموليت دار ،مارن و كنگلومرا بوده و داراى پراكنش بسيار محدودى بوده و در جنوب غرب ورقه محل هوديان واقع است.
و در كنتاكت با رسوبات جوانتر از خود قرار دارد. واحد Ecs :كه بطور بسيار جزئى در جنوب شرق ورقه محل هوديان و در كنتاكت با رسوبات زمان كرتاسه-پالئوسن -ترياس-پالئوژن و نئوژن قرار داشته و شامل كنگلومرا ،ماسه سنگ ،توف و مارن ماسه اى است.
كرتاسه-پالئوسن
اين زمان در برگيرنده كنگلومرا با سيمان آهكى داراى بولدر بوده و بصورت واحد سنگى K2Pc نمايش داده ميشود.
اين واحد سنگى داراى پراكنش بسيار جزئى بوده و در جنوب شرق ورقه محل هوديان رخنمون دارد.
كرتاسه زيرين
اين زمان در بر گيرنده واحدهاى سنگى K1c.1 ,K1m ,K11 ميباشد كه بصورت گسله و تمامأ در شرق ورقه مورد مطالعه (جنوب شرق ورقه محل هوديان ) در محدوده ً00:َ26:ُ59 تا ً00:َ30:ُ59 طول خاورى و ً00:َ47:ُ27 تا ً00:َ52: ُ27 عرض شمالى قرار دارند.
ليتولوژى اين واحدهاى سنگى بترتيب عبارتند از :سنگ آهكهاى ضخيم لايه تا توده اى شكل اربيتولين دار-مارن ،سنگ آهك شيلى نازك لايه -كنگلومرا ،ماسه سنگ و سنگ آهك ماسه اي.
ترياس
واحدهاى سنگى اين زمان عبارتند از :TRsh و ,TRs .
كه بترتيب در بر گيرنده سازندهاى شترى (دولوميت متوسط تا ضخيم لايه )و سرخ شيل ( شيل هاى آهكى و سنگ آهك رسى نازك لايه ) هستند.
اين واحدهاى سنگى نسبتأ گسل خورده بوده و در محدوده جغرافيايى ً00:َ26:ُ59 تا ً00 :َ30 :ُ59 طول خاورى و ً00 :َ44:ُ27 تا ً00 :َ48 :ُ27 عرض شمالى و در شرق ورقه مورد مطالعه (جنوب شرقى محل هوديان) و در كنتاكت با رسوبات زمان پرمين ،كربونيفر،كرتاسه ،كواترنرى ،ترشيرى ديده ميشود.
پرمين
اين زمان بصورت واحد سنگى Pj نمايش داده شده و در بر گيرنده سازند جمال با ليتولوژى سنگ آهك تيره متوسط تا ضخيم لايه و دولوميتها در قسمت بالايى ميباشد.
اين واحد سنگى گسل خورده بوده و در شرق ورقه مورد مطالعه ( در گوشه شمال شرقى ورقه حميد آباد ) و در كنتاكت با رسوبات زمان ترياس و كواترنرى ديده ميشود.
شيب عمومى طبقات اين واحد سنگى ملايم بوده و بين 1 تا 9 درجه متغيير است.
كربونيفر
اين زمان در بر گيرنده سازند سردر با ليتولوژى شيل ،ماسه سنگ و سنگ آهك نازك لايه اسپيريفردار است كه قديميترين واحد سنگى شناخته شده در منطقه ميباشد.
اين زمان بصورت واحد سنگى Cs نمايش داده شده و با پراكنش بسيار محدودى در شرق ورقه مورد مطالعه و در كنتاكت با رسوبات زمان ترياس و پرمين ديده ميشود و بطور بسيار جزئى گسل خورده است.
تكتونيك منطقه
بخش شمالى ورقه همراه با اثرات فراوان روانهاى گدازه اى بشدت تكتونيزه است حال آنكه در بخش جنوبى ورقه چنين وضعيتى ديده نميشود شايد بتوان پايدارى و استحكام پوسته را عامل مهمى در عدم وجود ساختارهاى تكتونيكى در بخش جنوبى ورقه دانست.
تنها ساختمان تكتونيكى كه در منطقه وجود دارد گسله ها هستند كه عموما از نوع طولى و مزدوج بوده ,و از روند شمال شرقى-جنوب غربى-شمال غربى-جنوب شرقى و شرقى-غربى پيروى مى كننداين گسله ها علاوه بر نقش مهمى كه در بهم ريختگى طبقات.
رسوبى دارند, واحدهاى سنگى مربوط به زمانهاى مختلف را درمجاور يكديگر قرار ميدهند.
نظر به اينكه واحدهاى سنگى منطقه را از كربونيفر به بعدداريم به تبع عملكرد فازهاى كوهزايى هرسى نين و آلپى را در منطقه ميتوان انتظار داشت كه بطرق مختلف منطقه را تحت تاثير قرار ميدهند.
لرزه زمين ساخت منطقه
از ديدگاه لرزه زمين ساختى منطقه مورد مطالعه در حوزه سايزموتكتونيك قسمت مركزى بخش شرقى ايران كه نمايانگر محيط بين صفحه اى است قرار مى گيرد.
(بين بلوك لوت و مكران) فعاليتهاى لرزه اى درمنطقه در قسمتهاى ناپايدار و اطراف مراكز فعاليتهاى اتشفشانى و روى گسله هاى بخش شمال ورقه متمركز است.
اين لرزه ها تمامأ كوچك و متوسط اندازه بوده و در مفهوم زمينه احتمال وقوع زمين لرزه ممكن است بطور تصادفى اتفاق بيافتند و ارزش آنها معمولأ بر حسب سطح درجه فعاليت ناحيه تعيين ميگردد.
اگر چه بر اساس نقشه منابع داراى پتانسيل لرزه اى منطقه مورد مطالعه در محدوده ماكزيمم ماگنيتود 6-5/6 ريشترى قرار ميگيرد ولى بزرگى 5/5 ريشترى بعنوان زمينه احتمال وقوع زلزله براى كل حوزه سايزموتكتونيكى كه منطقه مورد مطالعه را در بر گرفته در نظر گرفته شده است.
بر اساس نقشه هاى پهنه بندى خطر نسبى زمين لرزه در مناطق جنوب خاورى ايران نيز ،محدوده مورد مطالعه پيرامون پهنه با خطر نسبى نسبتاً پايين قرار مى گيرد كه احتمال وقوع زمين لرزه هاى ويرانگردر آن بسيار بعيد است و از نظر خطر زمينلرزه براى احداث شهرهاى جديد و گسترش مناطق مسكونى مناسب است.
پتانسيل معدنى منطقه
بر اساس نقشه پراكندگى كانسارها و شاخصهاى معدنى تصور ميشود كه منطقه مورد مطالعه از نظر شاخصهاى معدنى مصالح ساختمانى و شاخصهاى فلزى و بعضأ غير فلزى قابل توجه باشد.
وجود آثار كانه گچ در داخل رسوبات كواترنرى در شرق دهكده خسرى از اهميت قابل توجهى بر خوردار است.
(جدول پيوست)
نام كانسار نوع كانه سنگ ميزبان سن سنگ ميزبان شكل ماده معدنى موقعيت جغرافيايى كائولن هيدان كائولينيت توف داسيتى آلتره ائوسن توده اى ً52 :25 :ُ59 - ً42:َ49 :ُ27 مس پيروزكى (فيروزگين) مالاكيت و آزوريت فليشهاى رسوبى و سنگهاى آهكى كرتاسه بالايى رگه اى ً00 :َ17 :ُ59 -ً20 :َ45 :ُ27 كائولن خسرين كائولينيت توف داسيتى آلتره ائوسن توده اى ً33 :َ19 :ُ59 - ً20 :َ46 :ُ27
اين ورقه از ورقه هاى مرزى است كه در باختر ان ورقه 100000/1 چاه بيد از استان كرمان قرار ميگيرد.
موقعيت جغرافيايى اين منطقه 00:00:ُ59 تا00:َ30:ُ59 طول خاورى و 00:َ30:ُ27 تا00:00:ُ28 عرض شمالى بوده و در 206 كيلومترى ايرانشهر واقع است.
(ايرانشهر- بزمان . - هوديان)و شامل نقشه هاى توپوگرافى 1:50000 زيارت ،محل هوديان ،حميد آباد و چهل كنار مى باشد.
از نظر تقسيمات زمين شناسى ايران اين محدوده جزء زون جنوب شرقى ايران محسوب شده ودر برگيرنده بخشى از پهنه ايران مركزى است ، و در ادمه زون سنندج سيرجان قرار مى گيرد.
و بر اساس طرح مناطق پتانسيل دار ايران نيز جزء زون جبال بارز محسوب مى شود سيستم راههاى ارتباطى در منطقه مشتمل بر راههاى شنى و خاكى و آسفالته است كه امكان ارتباط هوديان را با ساير آباديها و مراكز ديگر ممكن ميسازد.
تنها راه آسفالته در بخش جنوبى ورقه بوده و در حد فاصل مسير پنگ -دلگان قرار دارد.
تنها راه شنى نيز در بخش خاورى ورقه و در راستاى شمالى-جنوبى در حد فاصل دلگان-هوديان-مسجد ابوالفضل (از ورقه چاه سنگى) قرار داشته ،كه مجموع اين راهها در ورقه مورد نظر حدودأ بالغ بر 90 كيلومتر است.
تنها راه خاكى نيز به ميزان 10 كيلومتر از هوديان شروع شده و به كلان زياد ختم ميشود.ساير راههاى فرعى نيز دسترسى به آباديهاى مختلف را ميسر مى سازد .
جغرافياى طبيعى منطقه
منطقه مورد مطالعه اگرچه جز, نواحى گرم و خشك و كويرى تقسيم بندى ميشود ولى نسبت به ساير مناطق ديگر بلوچستان داراى شرايط اب و هوايى نسبتا تعديل يافته اى است .
بطورى كه بخشهاى جنوبى ان از نظر كشاورزى مستعد بوده و امكان كشت و زراعت در ان بمقدار زيادى مهياست.
كه با كمى دقت ميتوان وجود خاك مناسب - سيستم ابراهه هاى فراوان_قنوات و كاريزها-چشمه ها و مجاورت با درياچه جازموريان را عامل مهم در اين روند دانست.
از پوشش هاى گياهى متداول در اين منطقه علاوه بر محصولات گندم ,جو ,ذرت ,انبه ,خرما ,,مركبات و غلات ميتوان بيشه زار ها و درختچه هاى گز وتاغ را نام برد كه با روند كلى شمال باخترى-جنوب خاورى در نيمه جنوبى ورقه در داخل رسوبات ابرفتى قرار دارند.
در منطقه مورد مطالعه ميانگين درجه حرارت حدود 20-25 درجه سانتيگراد بوده و ميزان رطوبت نسبى و بارندگى ساليانه نامنظم است و تنها روزهاى سرد آن خاص زمستان و اوايل بهار است آنهم بمدت خيلى كوتاه وكم.
از دامهايى كه در منطقه پرورش پيدا ميكنند نيز ميتوان به :شتر,گوسفند, گاو, بز اشاره نمود.
ويژگيهاى انسانى منطقه
اين ورقه از آباديهاى مختلفى تشكيل شده كه بعلت شرايط مناسب جهت زراعت و كشاورزى عموما در بخش جنوبى ورقه متمركز ند مردم اين منطقه از نژاد اريايى و طايفه بلوچ بوده و به لهجه بلوچى گويش دارند .
دين انها اسلام و مذهب انها به دو صورت حنفى و شيعه ميباشد.
ار ويژگيهاى اساسى اين مردم تركيب قومى و ايلى انها ميباشد.
بطورى كه افراد يك طايفه بسيار بيكديگر نزديك بوده و روابط خويشاوندى انها مانع از دشمنيهاى درون طايفه اى مى گردد.
اغلب اين مردم بعلت انزواى فرهنگى بيسواد بوده و زندگى انها ريشه در سنتهاى كهن طايفه اى دارد به گونه اى كه قوانين طايفه اى ولو نادرست حاكم بر هر اصل و قانونى در منطقه ميباشد شيوه ساخت وساز منازل وطريقه لبا س پوشيدن مردم متاثر از فرهنگ و سنت و شرايط جغرافيايى حاكم بر بلوچستان بسان ساير بلوچيهاست.
ازنظر وضعيت كارى نيز مردم جهت رفع معيشتى خود به كشاورزى محدود و دامدارى مشغولند.
و صنايع دستى نظير (قاليبافى-سبد بافى-سكه دوزى و ...) جز, فعاليتهاى اين قشر به حساب مى ايد .
معذالك بعلت عدم شرايط جغرافيايى مساعد،عدم توسعه اقتصادى وصنعتى و انزواى فرهنگى بيكارى در ناحيه رو به رشد است
تاريخچه مطالعات پيشين
از مطالعات صورت گرفته در منطقه, ميتوان به مطالعات زمين شناسى كه در راستاى تهيه نقشه زمى شناسى 250000/1 جازموريان بوسيله وحدتى دانشمند تحت نظارت دكتر افتخار نژاد در سال 1369 تهيه شده است اشاره نمود
همچنين گزارشات شركت ملى نفت ايران در قالب مطالعات زمين شناسى بلوچستان و نقشه هايى كه از روى عكسهاى هوايى تهيه شده است ناحيه مورد مطالعه رانيز تحت پوشش قرار مى دهد مطالعات ژئوفيزيكى در منطقه دلگان هوديان به منظور بررسى منابع آبهاى زيرزمينى و برآورد ضخامت رسوبات آبرفتى و تشخيص مسيلهاى قديمى و تفكيك لايه هاكه بطريقه ژئوالكتريكى ،توسط وزارت نيرو وهمكارى دفتر بررسيهاى منابع آب در سال 1364 صورت پذيرفته است.
نيز از جمله كارهاى صورت گرفته در منطقه ميباشد.
منطقه هوديان به جهت پتانسيل بالاى معدنى كه دارد همواره مورد اكتشافات معدنى قرار گرفته است كه تمامى فعاليتهاى انجام شده در اين منطقه را در راستاى كارهاى اكتشافى ميتوان بعنوان تاريخچه مطالعاتى ان در نظر گرفت (جدول پيوست)
توپوگرافى منطقه
بر اساس مطالعات صورت گرفته بخش شمالى ورقه را سلسله ارتفاعات و بخش جنوبى را نواحى پست و كم ارتفاع تشكيل ميدهند.
بطورى كه در نيمه شمالى ورقه مرتفع ترين بخش به ارتفاع 1338 مترمربوط به سرى سنگهاى آتشفشانى كواترنرى بزمان است و پست ترين بخش منطقه مربوط به رسوبات آبرفتى كواترنرى است كه در جنوب غربى ورقه قرار دارد وجود رورخانه ها و كوهها در نيمه شمالى ورقه قابل توجه است.
از كوههاى معروف در منطقه ميتوان سينچ سفيد-جلادوگستى را نام بردكه عموما گسله بوده و ليتولوژى انها شامل :اگلومرا توف برشى .
توف لاپيلى و جريانات گدازه اى ميباشد و درنيمه شمالى ورقه قرار دارند.
سيستم آبراهه هايى هم كه در منطقه جارى است از ارتفاعات سرچشمه گرفته و از روند عمومى شمال شرقى-جنوب غربى پيروى ميكنند و نقش مهمى را در زهكشى و آبيارى منطقه دارند.
اين آبراهه ها كه در نهايت به هامون جازموريان مى ريزند كم آب و فصلى هستند اما ميزان آنها تا حدى است كه در بخش جنوبى منطقه به ميزان زيادى ميتواند عمل كشت و زرع را انجام داد.
طى بررسيهاى بعمل آمده منطقه مورد مطالعه در حوضه آبريز جازموريان واقع است.
و اگر از دهات متكى به قنوات صرف نظر كنيم در حوالى رودخانه ها جارى در منطقه به ميزان زيادى عمل كشت و زرع صورت مى گيرد وجود بيشه زارها و درخچه هاى تاغ و گز از پوششهاى گياهى بارز در نيمه جنوبى ورقه محسوب ميشود.
از رودخانه هاى معروف در منطقه نيز ميتوان رودخانه مشهد محمد و هوديان را نام برد.
وجود چشمه هاى آبگرم معدنى در ده هوديان در شمال خاورى ورقه و آب گرم پوزه باغ در بخش شمالى كلان زياد .
وجود منافذ خروج گدازه هاى آتشفشانى همراه با اثرات روانهاى گدازه اى در بخش شمال ورقه-وجود نهشته هاى تراورتنى - رسوبات آبرفتى ,مخروط افكنه اى و درياچه اى پراكنده در منطقه-وجود گسله ها با روندهاى عمومى خاورى-باخترى ،شمال شرقى-جنوب باخترى و شمال باخترى-جنوب خاورى -وضعيت شيب عمومى طبقات كه تماما ملايم بوده( 1 تا 29 ) و فقط در مرز گسله رسوبات كرتاسه با كواترنرى در خاور ورقه از شيب 30 - 59 تبعيت ميكند از چهره هاى بارز زمين شناسى در منطقه محسوب ميشوند.
زمين شناسى عمومى منطقه
بر اساس نقشه واحدهاى ساختمانى-رسوبى ايران.م.ح.نبوى (1355) و واحدهاى ساختمانى و گسترش حوزه هاى رسوبى ايران (افتخارنژاد ،1359) و واحدهاى تكتونيكى مهم ايران (اشتامپلى 1978) هوديان دربرگيرنده بخشى از پهنه ايران مركزى است كه در ادامه زون سنندج-سيرجان قرار داشته و در زون آتشفشانى ترسير-كواترنر قرار مى گيرند
در اين منطقه بواسطه انكه ارتفاعات نتيجه چين خوردگى دوران سوم زمين شناسى است اثار فعاليتهاى اتشفشانى در گوشه وكنار ان بطور وسيعى ديده ميشود.
اين پديده در حال حاضر كه اتشفشانها نيمه خاموش و كم فعاليت هستند بصورت چشمه هاى اب معدنى گرم و ابفشانها در اطراف كوهها مشاهده مى گردد
بر اساس مطالعات صورت گرفته در منطقه.
قديمى ترين و جوانترين رسوبات به ترتيب مربوط به زمان كربونيفر و كواترنرى مى باشند از .
سن دقيق پى سنگ منطقه اطلاعى در دسترس نيست وى انچه مسلم است پى سنگ سنى قديميتر از كربونيفر دارد.
عليرغم اينكه عملكرد فاز كوهزايى هرسى نين در اغلب مناطق ايران با نبود چينه شناسى همراه است در اين منطقه همانند نواحى ايران مركزى (طبس) عملكرد اين فاز منجر به نهشته شدن تشكيلات سردر با ليتولوژى شيل ,ماسه سنگ ,سنگ اهك اسپريفردار گرديده است.
پسروى دريا در كربونيفر بالايى نيز باعث دگرشيبى بين رسوبات پرمين و سنگهاى قديمى تر شده و پيشروى درياى پرمين منجر به رسوبگذارى لايه هاى آهكى(سازند جمال) مى شود كه بصورت دگرشيبى فرسايشى روى كربونيفر را مى پوشاند.
در پرمين رخساره هاى ماسه سنگى - آهكى-و دولوميتى سنگهاى اصلى را تشكيل ميدهند.
در زمان مزوزوئيك نيز بدنبال عملكرد فاز كوهزايى سيمرين پيشين رسوبات ترياسيك (سازند سرخ شيل و شترى ) با ليتولوژى شيل اهكى -سنگ اهك و دولوميت بر جاى گذاشته ميشوند.
حال انكه عملكرد فاز كوهزايى نئوسيمرين منجر به نبود رسوبات زمان ژوراسيك مى گردد.
در زمان كرتاسه زيرين نيز پيشروى آب دريا سريع بوده و رسوبات آهكى و شيلى اربيتولين دار بر جاى گذاشته ميشوند.
در زما ن كرتاسه بالايى عملكرد فاز كوهزايى لاراميد و حركات كوهزايى و فرسايش شديد منجربه بهم ريختگى رسوبات شده بطورى كه رسوبات تفكيك و مستقل شده اى ازكرتاسه بالايى و حتى پالئوسن وجود ندارد.
بلكه رخساره هاى تخريبى كنگلومرا با سيمان اهكى كه در بر گيرنده هر دو زمان (كرتاسه-پالئوسن ) است را داريم.
در زمان سنوزوئيك(ترشيرى) تنها رسوبات زمان ائوسن بصورت تفكيك شده وجود داارد كه ليتولوژى ان شامل رسوبات تخريبى ,سنگ اهكهاى نوموليت دار ,سنگهاى اذراوارى و داسيتى و ايگنمبريت ميباشدوجود سنگهاى اتشفشانى در اين مجموعه رسوبى بعلت اوج عملكرد فعاليتهاى اتشفشانى ائوسن مباشد.
و ساير زمانها بصورت مجموعه پالئوژن و نئوژن وجود دارد كه.
ليتولوژى انها شامل رسوبات تخريبى و شيميايى و اذراوارى و ندرتا سنگهاى اتشفشانى است.
انتهاى زمان ترشيرى و اغاز كواترنرى با مجموعه سنگهاى اتشفشانى بزمان كه متاثر از عملكرد فاز كوهزايى پاسادنين است بصورت مجموعه نئوژن-كواترنرى است مشخص ميگردد بعد از اين زمان مجموعه رسوبات كواترنرى را كه حاصل تخريب و فرسايش رسوبى است را ميتوان مشاهده نمود.
چينه شناسى هوديان
مطالعات چينه شناسى صورت گرفته روى نقشه 250000/ 1 جازموريان حاكى از آن است كه سنى قديميتر از كربونيفر در منطقه برونزد ندارد بطورى كه.
در ناحيه مورد نظر قديمى ترين واحد سنگى برونزد شده مربوط به زمان كربونيفر و جوانترين آن مربوط به زمان كواترنرى است كه به ترتيب در برگيرنده رسوبات شيلى, ماسه سنگى ,و سنگ ا هكى سازند سردر و رسوبات آبرفتى است.
چينه شناسى منطقه بسيار قابل توجه است است و قسمت اعظم منطقه را رسوبات زمان كواترنرى در بر گرفته است واحدهاى سنگى شناخته شده در منطقه به تفكيك زمانى عبارتند از
كواترنرى
واحدهاى سنگى اين زمان كه بصورت Q3-QI1 -QI2-QI3-Qs-Qtr-Qbz2v-Qal-Q2-Q1b-Q1a- نمايش داده ميشود شامل نهشته هاى درياچه اى (ماسه سنگ ،سيلت و رس تفكيك نشده و آبرفتهاى درياچه اى،نهشته هاى با لايه بندى تناوبى شامل گل و رس و تبخيريها، نهشته هاى پلايا)،پهنه هاى ماسه اى،نهشته هاى چشمه اى عمدتأ تراورتن، آندزيت وبازالتهاى آندزيتى واليوين بازالت ها از مجموعه سنگهاى آتشفشانى بزمان، رسوبات آبرفتى و مخروط افكنه اى پست و متوسط و مرتفع ،زسوبات كنگلومرايى و رسوبات شنى و ماسه اى بوده ،بخش اعظم منطقه مورد مطالعه را در بر گرفته اند.
ببيشترين تجمع و گسترش اين واحدهاى سنگى در بخش جنوبى ورقه بزمان متمركز است .
بطورى كه ورقه چهل كنار تمامأ شامل رسوبات كواترنرى است .
به استثنا بخش بسيار محدود در شمال ورقه حميد آباد مابقى آن نيز در بر گيرنده رسوبات كواترنرى است.
در بخشهاى شمالى ورقه بزمان نيز بطور پراكنده و در كنتاكت با رسوبات قديمى تر اين واحدهاى سنگى را ميتوان ديد.
وجود بيشه زارها و درختچه هاى عمدتأ گز و تاغ در بخشهاى جنوبى ورقه و در داخل رسوبات كواترنرى قابل توجه است.
نئوژن-كواترنرى
اين زمان بصورت واحد هاى سنگى N2Qbz1v , N2Qc نمايش داده ميشود .
واحد N2Qbz1v كه بشدت تكتونيزه و گسل خورده است و بخش وسيعى از ورقه زيارت را در بر گرفته است و بطور پراكنده در بخشهاى شمالى و غربى ورقه محل هوديان رخنمون دارد.
از كوههاى معروف در بر گيرنده اين واحد سنگى ميتوان كوه گستى ،جلاد ،و سينچ سفيد را نام برد .
اين واحد سنگى در كنتاكت با رسوبات جوانتر و قديمى تر از خود قرار دارد، و ليتولوژى آن شامل آگلومرا ،توفهاى برشى ، توفهاى لاپيلى ، جريانهاى گدازه اى از مجموعه سنگهاى آتشفشانى بزمان ميباشد.
واحد N2Qc اين واحد سنگى در شمال ورقه مورد مطالعه و در راستاى شمال غربى -جنوب شرقى گسترش دارد.
پراكنش آن نسبتأ وسيع بوده و در بيشتر قسمتها مجهز به سيستم گسله است و ليتولوژى ان شامل كنگلومرا با قلوه هاى فراوان از سنگهاى آتشفشانى بزمان ميباشد.
نئوژن
اين زمان در بر گيرنده رسوبات ماسه سنگى ،سيلتستون و كنگلومرا بوده و بصورت واحد سنگى N2cs نمايش داده ميشوداين واحد سنگى تنها دربخش ميانى ورقه محل هوديان و بطور بسيار محدودى در بخش شمالى ورقه حميد آباد برونزد دارد .گسترش و پراكنش آنها بسيار محدود بوده و عمومأ گسل خورده است.
پالئوژن-نئوژن
اين زمان بصورت واحدهاى سنگى PNm.s و da نمايش داده شده است.
واحد da كه بصورت محدود تنها در شرق ورقه مورد مطالعه( جنوب ورقه محل هوديان) گسترش داشته و شامل داسيت،آندزيت داسيتى،توف شيشه اى متبلور بندرت ريوليت و بطور محلى بشكل گنبدهاى ساب ولكانيك بوده و بشدت گسل خورده است.
واحد سنگى PNm.s كه با پراكنش بسيار محدود در شمال ورقه حميد آباد و در كنتاكت با رسوبات نئوژن و كواترنرى ديده شده و شامل مارن ،ماسه سنگ و گچ است.اين واحد سنگى به سبب وجود كانه گچ از نظر اقتصادى بسيار حائز اهميت است.
پالئوژن
اين زمان كه بصورت واحد سنگى Pgc.t نمايش داده ميشود شامل كنگلومرا ،مارن ،ماسه سنگ ،توف داسيتى و توف سنگى متبلور بوده و در شرق ورقه هوديان(جنوب ورقه محل هوديان) بصورت گسل خورده ديده مى شود.
اائوسن
اين زمان بصورت واحدهاى سنگى Etv ,E1u , ,Ecs نمايش داده مى شوند.
واحد Etv كه نسبتأ گسترده بوده و پراكنش آن بخش ميانى شمال ورقه تا ورقه محل هوديان را با راستاى شمال غربى-جنوب شرقى در بر مى گيرد.
ليتولوژى آن شامل توفهاى جوش خورده داسيتى روشن ،داسيت ،،ماسه سنگ توفى ، داسيت صورتى تا قرمز ايگنمبريت است.
اين واحد سنگى گسله بوده و در كنتاكت با رسوبات جوانتر خود قرار دارد. واحدE1u : اين واحد شامل سنگ آهك تخريبى نوموليت دار ،مارن و كنگلومرا بوده و داراى پراكنش بسيار محدودى بوده و در جنوب غرب ورقه محل هوديان واقع است.
و در كنتاكت با رسوبات جوانتر از خود قرار دارد. واحد Ecs :كه بطور بسيار جزئى در جنوب شرق ورقه محل هوديان و در كنتاكت با رسوبات زمان كرتاسه-پالئوسن -ترياس-پالئوژن و نئوژن قرار داشته و شامل كنگلومرا ،ماسه سنگ ،توف و مارن ماسه اى است.
كرتاسه-پالئوسن
اين زمان در برگيرنده كنگلومرا با سيمان آهكى داراى بولدر بوده و بصورت واحد سنگى K2Pc نمايش داده ميشود.
اين واحد سنگى داراى پراكنش بسيار جزئى بوده و در جنوب شرق ورقه محل هوديان رخنمون دارد.
كرتاسه زيرين
اين زمان در بر گيرنده واحدهاى سنگى K1c.1 ,K1m ,K11 ميباشد كه بصورت گسله و تمامأ در شرق ورقه مورد مطالعه (جنوب شرق ورقه محل هوديان ) در محدوده ً00:َ26:ُ59 تا ً00:َ30:ُ59 طول خاورى و ً00:َ47:ُ27 تا ً00:َ52: ُ27 عرض شمالى قرار دارند.
ليتولوژى اين واحدهاى سنگى بترتيب عبارتند از :سنگ آهكهاى ضخيم لايه تا توده اى شكل اربيتولين دار-مارن ،سنگ آهك شيلى نازك لايه -كنگلومرا ،ماسه سنگ و سنگ آهك ماسه اي.
ترياس
واحدهاى سنگى اين زمان عبارتند از :TRsh و ,TRs .
كه بترتيب در بر گيرنده سازندهاى شترى (دولوميت متوسط تا ضخيم لايه )و سرخ شيل ( شيل هاى آهكى و سنگ آهك رسى نازك لايه ) هستند.
اين واحدهاى سنگى نسبتأ گسل خورده بوده و در محدوده جغرافيايى ً00:َ26:ُ59 تا ً00 :َ30 :ُ59 طول خاورى و ً00 :َ44:ُ27 تا ً00 :َ48 :ُ27 عرض شمالى و در شرق ورقه مورد مطالعه (جنوب شرقى محل هوديان) و در كنتاكت با رسوبات زمان پرمين ،كربونيفر،كرتاسه ،كواترنرى ،ترشيرى ديده ميشود.
پرمين
اين زمان بصورت واحد سنگى Pj نمايش داده شده و در بر گيرنده سازند جمال با ليتولوژى سنگ آهك تيره متوسط تا ضخيم لايه و دولوميتها در قسمت بالايى ميباشد.
اين واحد سنگى گسل خورده بوده و در شرق ورقه مورد مطالعه ( در گوشه شمال شرقى ورقه حميد آباد ) و در كنتاكت با رسوبات زمان ترياس و كواترنرى ديده ميشود.
شيب عمومى طبقات اين واحد سنگى ملايم بوده و بين 1 تا 9 درجه متغيير است.
كربونيفر
اين زمان در بر گيرنده سازند سردر با ليتولوژى شيل ،ماسه سنگ و سنگ آهك نازك لايه اسپيريفردار است كه قديميترين واحد سنگى شناخته شده در منطقه ميباشد.
اين زمان بصورت واحد سنگى Cs نمايش داده شده و با پراكنش بسيار محدودى در شرق ورقه مورد مطالعه و در كنتاكت با رسوبات زمان ترياس و پرمين ديده ميشود و بطور بسيار جزئى گسل خورده است.
تكتونيك منطقه
بخش شمالى ورقه همراه با اثرات فراوان روانهاى گدازه اى بشدت تكتونيزه است حال آنكه در بخش جنوبى ورقه چنين وضعيتى ديده نميشود شايد بتوان پايدارى و استحكام پوسته را عامل مهمى در عدم وجود ساختارهاى تكتونيكى در بخش جنوبى ورقه دانست.
تنها ساختمان تكتونيكى كه در منطقه وجود دارد گسله ها هستند كه عموما از نوع طولى و مزدوج بوده ,و از روند شمال شرقى-جنوب غربى-شمال غربى-جنوب شرقى و شرقى-غربى پيروى مى كننداين گسله ها علاوه بر نقش مهمى كه در بهم ريختگى طبقات.
رسوبى دارند, واحدهاى سنگى مربوط به زمانهاى مختلف را درمجاور يكديگر قرار ميدهند.
نظر به اينكه واحدهاى سنگى منطقه را از كربونيفر به بعدداريم به تبع عملكرد فازهاى كوهزايى هرسى نين و آلپى را در منطقه ميتوان انتظار داشت كه بطرق مختلف منطقه را تحت تاثير قرار ميدهند.
لرزه زمين ساخت منطقه
از ديدگاه لرزه زمين ساختى منطقه مورد مطالعه در حوزه سايزموتكتونيك قسمت مركزى بخش شرقى ايران كه نمايانگر محيط بين صفحه اى است قرار مى گيرد.
(بين بلوك لوت و مكران) فعاليتهاى لرزه اى درمنطقه در قسمتهاى ناپايدار و اطراف مراكز فعاليتهاى اتشفشانى و روى گسله هاى بخش شمال ورقه متمركز است.
اين لرزه ها تمامأ كوچك و متوسط اندازه بوده و در مفهوم زمينه احتمال وقوع زمين لرزه ممكن است بطور تصادفى اتفاق بيافتند و ارزش آنها معمولأ بر حسب سطح درجه فعاليت ناحيه تعيين ميگردد.
اگر چه بر اساس نقشه منابع داراى پتانسيل لرزه اى منطقه مورد مطالعه در محدوده ماكزيمم ماگنيتود 6-5/6 ريشترى قرار ميگيرد ولى بزرگى 5/5 ريشترى بعنوان زمينه احتمال وقوع زلزله براى كل حوزه سايزموتكتونيكى كه منطقه مورد مطالعه را در بر گرفته در نظر گرفته شده است.
بر اساس نقشه هاى پهنه بندى خطر نسبى زمين لرزه در مناطق جنوب خاورى ايران نيز ،محدوده مورد مطالعه پيرامون پهنه با خطر نسبى نسبتاً پايين قرار مى گيرد كه احتمال وقوع زمين لرزه هاى ويرانگردر آن بسيار بعيد است و از نظر خطر زمينلرزه براى احداث شهرهاى جديد و گسترش مناطق مسكونى مناسب است.
پتانسيل معدنى منطقه
بر اساس نقشه پراكندگى كانسارها و شاخصهاى معدنى تصور ميشود كه منطقه مورد مطالعه از نظر شاخصهاى معدنى مصالح ساختمانى و شاخصهاى فلزى و بعضأ غير فلزى قابل توجه باشد.
وجود آثار كانه گچ در داخل رسوبات كواترنرى در شرق دهكده خسرى از اهميت قابل توجهى بر خوردار است.
(جدول پيوست)
نام كانسار نوع كانه سنگ ميزبان سن سنگ ميزبان شكل ماده معدنى موقعيت جغرافيايى كائولن هيدان كائولينيت توف داسيتى آلتره ائوسن توده اى ً52 :25 :ُ59 - ً42:َ49 :ُ27 مس پيروزكى (فيروزگين) مالاكيت و آزوريت فليشهاى رسوبى و سنگهاى آهكى كرتاسه بالايى رگه اى ً00 :َ17 :ُ59 -ً20 :َ45 :ُ27 كائولن خسرين كائولينيت توف داسيتى آلتره ائوسن توده اى ً33 :َ19 :ُ59 - ً20 :َ46 :ُ27
