زلزله، بلا نيست، بلا خود ماييم!

omid-suzuki

عضو جدید
رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله گفت: در شش ماهه نخست سال، 196 زلزله با بزرگاي 2.5 تا 3، 340 زلزله با بزرگاي 3 تا 4،‌ 38 زلزله با بزرگاي 4 تا 5 و 9 زلزله با بزرگاي 5 تا 6 رخ داده، اين در حالي است كه در سال 88، ‌طي سال 9 زلزله با بزرگاي بيش از 5 در كشور به وقوع پيوسته است.

به گزارش ايسنا) دكتر عباسعلي تسنيمي كه در نشستي خبري به مناسبت هفته كاهش بلاياي طبيعي پيرامون زلزله و راهكارهاي كاهش مخاطرات آن سخن مي‌گفت با بيان اين كه پژوهشگاه در حال حاضر بر اساس اساسنامه، وظيفه ملي و منطقه‌اي دارد، خاطرنشان كرد: فعاليت‌هاي پژوهشگاه براساس چهار محور كلي زلزله شناسي، ژئوتكنيك لرزه‌اي، سازه و مديريت خطرپذير است پژوهشكده‌هايي به همين نام در پژوهشگاه فعاليت دارند.

وي تصريح كرد: مجموعه فعاليت‌هاي اين پژوهشكده‌ها‌ در جهت كاهش خطرات ناشي از زلزله است كه پژوهش، محور اصلي تحقق آن‌هاست. اگر چه آموزش در سطح كشور وجود دارد و از كودكستان تا پسادكتري دنبال مي‌شود، اما تمركز اصلي، بيشتر بر روي مقاطع تحصيلات تكميلي، كارشناسي ارشد و دكتري است.

رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اين‌كه بايد در زمينه‌ زلزله به طور مستمر فعاليت‌هايي انجام شود، اظهار كرد: اگر در برابر زلزله آمادگي لازم وجود نداشته باشد، در صورت وقوع آن خسارات زيادي متحمل خواهيم شد، اما با داشتن آمادگي كافي، سرعت فراهم كردن امنيت افزايش مي‌يابد.

تسنيمي تصريح كرد: از ابتداي سال تاكنون پنج زمين لرزه با بزرگي بيش از پنج در كشور رخ داده و اين در حالي است كه طي سال گذشته، تنها 9 زمين لرزه با اين بزرگي در كشور اتفاق افتاد؛ بنابراين بايد مطالعات عميقي در تمام ابعاد انجام شود تا حرفي براي گفتن داشته باشيم، در واقع بايد پهنه‌ي ايران به دقت شناخته شده و مورد مطالعه قرار گيرد.

وي افزود: سرمايه‌گذاري‌ها در زمينه تحقيقات در اين حوزه به هيچ وجه كافي نيست، اگر چه پژوهش‌هاي مرتبط در اين راستا رشد داشته، اما قانع كننده نيست و ضرورت ايجاب مي‌كند تا دقت لازم در شناسايي همه‌ي گسل‌ها انجام شود.

رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ادامه داد: واقعا نگران هستيم، اما اين نگراني را نمي‌توان به جامعه منتقل كرد، چه بسا كه مسوولان اجرايي دچار سردرگمي خواهند شد، به خصوص اگر مشخص نباشد چه كسي حرف درست و علمي مي‌زند.

وي با اشاره به اين كه براي رسيدن به يك ضريب ايمني در كشور بايد تمام تصميمات مبتني بر تحقيقات علمي باشد، خاطرنشان كرد: اگر چه در قسمت‌هاي مختلف مشكلات زيادي وجود دارد، اما اين تحقيقات بايد هدفمند و با سرمايه‌گذاري مناسب انجام شوند.

رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اين‌كه «زلزله بلا نيست، بلا خود ما هستيم كه خود را در برابر زلزله آماده نمي‌كنيم»، به مقايسه دو زلزله شيلي و هائيتي پرداخت و افزود: زلزله شيلي با بزرگاي 8.8، تنها 500 نفر تلفات داشت و در زلزله هائيتي با بزرگاي 7.6، بيش از 140 هزار نفر كشته شدند. اين مقايسه نشان مي‌دهد پارامترهاي بسياري در اين امر دخالت دارند از جمله اين كه در برخي از آن‌ها اصرار دولتمردان و مسوولين در اجراي مقررات، ضوابط ، رعايت استانداردها و... موثر بوده است.

تسنيمي تاكيد كرد: ما چون امانتدار كار علمي هستيم، نمي‌توانيم براي خوشايندي يا ناخوشايندي طرف مقابل صحبت كنيم و وظيفه نيز ايجاب نمي‌كند اين‌گونه حرف بزنيم.

وي در بخش ديگري از سخنانش اظهار كرد: اولين آيين‌نامه و استاندارد مربوط به زلزله در سال 1362 استخراج شد، بنابراين نمي‌توان انتظار داشت در آن، ساخت و ساز كه وجه ظهور و بروز كارهاي ما در بالا بردن ضريب ايمني و كاهش خطرات در برابر زلزله است،‌ مورد توجه جدي قرار گرفته باشد.

رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، افزود: بالا بردن ضريب ايمني در برابر زلزله به تمام اقشار جامعه و دستگاه‌هاي اجرايي مربوط است.

وي در ادامه با اشاره به حذف روز ايمني در برابر زلزله از تقويم رسمي کشور گفت: حذف اين روز اقدام زيبايي نبود. اين قبيل يادآوري‌ها جامعه را نگران نمي کند بلکه باعث مي شود که آگاهانه عمل کنيم.

تسنيمي با بيان اين‌ كه تمام گسل‌هاي ايران فعال است، خاطرنشان كرد: گسل البرز از شرق گرگان تا لاهيجان و رشت، گسل فيروزكوه از فيروزكوه تا آبيك قزوين، گسل سمنان از شرق سمنان تا نزديك گرمسار و تا حدي جنوب شرقي تهران و گسل البرز غربي غرب كشور از بالا تا پايين و شيراز، كرمان و بندرعباس را شامل مي‌شود.

وي با اشاره به گسل «سنت آندرياس» در آمريكا،‌ اظهار داشت: در اين گسل چاهي به عمق حدود 9 كيلومتر ايجاد كرده‌اند كه به طريق علمي پاسخ‌هايي را در پيش بيني زلزله، پيش يابي و كاهش خطرات ناشي از زلزله ارائه مي‌دهد، البته هنوز با قطعيت چنين مسائلي را اعلام نكرده‌اند.

به گزارش ايسنا، رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، اضافه كرد: در شش ماهه نخست سال، 196 زلزله با بزرگاي 2.5 تا 3، 340 زلزله با بزرگاي 3 تا 4،‌ 38 زلزله با بزرگاي 4 تا 5 و 9 زلزله با بزرگاي 5 تا6 رخ داده، اين در حالي است كه در سال 88، ‌طي سال 9 زلزله با بزرگاي بيش از 5 در كشور به وقوع پيوسته است.

تسنيمي اظهار داشت: شواهد نشان مي‌دهد هر 10 سال يك بار، زمين لرزه‌اي با بزرگاي 7 و بيشتر اتفاق مي‌افتد كه اين آمار در حال افزايش است.

وي با اشاره به بحث مديريت بحران گفت: در اين زمينه هنوز در ابتداي راه هستيم و مسووليت غيرمستقيم آن بر عهده پژوهشگاه است.

رييس پژوهشگاه بين‌المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله، ادامه داد: نبايد با مسائل زلزله با سراسيمگي برخورد كرد، چرا كه امداد و نجات تنها بايد در 72 ساعت اوليه انجام شود. به همين علت براي دستيابي به سطح ايمني قابل قبول به هيچ وجه نبايد عجولانه عمل كرد. ما تا اندازه‌اي نگران عجله‌ها هستيم و معتقديم بايد بستر لازم براي تمام زيرمجموعه‌ها به سمتي سوق يابد كه تدريجي و گاهي به شدت باشد.

وي افزود: پيش‌بيني، تنها يكي از ابزار بالا بردن ضريب ايمني در برابر زلزله است، اما همه آن نيست.‌

رييس پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله همچنين در خصوص طرح خروج پژوهشگاه ها از تهران نيز اظهار كرد: در اين زمينه با پژوهشگاه مشورتي نشده البته طرح دولت در اين راستا تنها در رابطه با پارامتر زلزله نبوده و احتمالا پارامترهاي ديگري نيز لحاظ شده است.

تسنيمي در پاسخ به اين سوال كه اخيرا مركز تحقيقات ساختمان و مسكن فناوري هاي جديدي را در اولويت قرار داده كه بايد در كاهش خطرات زلزله به آن ها توجه شود اظهار كرد: زماني كه مسئوليت اين مركز را بر عهده داشتم، ‌يكي از راه هاي ناشي از خطرات زلزله استفاده از المان سبك و صنعتي سازي بود، در آن دوره به دليل ورود پلي استايلن و آغاز بازار گرم اين موضوع ‌در بازديدهايي كه از مركز تحقيقات مسكو داشتيم سعي كرديم اين موضوع را در فضاي ساخت و ساز دنبال كنيم.

وي ادامه داد: در استفاده از پلي استايلن در صورت بروز آتش سوزي دود ناشي از آن در كمتر از 5 دقيقه موجب خفگي مي شود.

رييس پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله با بيان اين كه با استفاده از سبك سازي در امر ساخت و ساز با استفاده از المان هاي سبك موجب كاهش نيرو مي شود، خاطرنشان كرد: موضوع ديگر، صنعتي سازي است زيرا به طور جدي ساخت و ساز ها صنعتي سازي نشده و روش هاي سنتي مورد استفاده قرار دارد.

تسنيمي تاكيد كرد: تكنولوژي هاي جديد جزو نيازهاي كشور است. اكنون ادعا نمي كنيم كه اين مسائل مورد تاييد هستند اما در فرآيندي سعي در استفاده دارند واين امر ضروري است و مي تواند در كاهش آسيب موثر باشد.

وي، بهسازي لرزه اي و مقاوم سازي را موضوع ديگري در اين زمينه عنوان كرد و افزود: برخي از المان هايي كه در فناوري هاي جديد استفاده مي شود به مقاوم سازي كمك مي كند.

تسنيمي خاطرنشان كرد: اگر زلزله اي رخ مي دهد بايد تمام مراكز علمي هماهنگ باشند و توسط يك مركز اطلاع رساني شود كه فكر مي كنم اين راه مسير خود را پيدا مي كند.

تسنيمي در پاسخ به اين سوال كه در برخي موارد عنوان شده زلزله با استفاده از فناوري‌هايي مانند نانو قابل پيش‌بيني و پيشگيري است، گفت: اگر تحقيقي انجام شد و مسيري علمي سپري شد و به نتايجي دست پيدا كرديم اين نتايج زماني مي تواند در كشور موثر باشد كه مورد تاييد مجموعه هاي علمي و تخصصي باشد در غير اين صورت نمي توان به آن استناد كرد.

وي تصريح كرد: زماني مي توانيم اين قبيل ادعاها را بپذيريم كه از مجاري علمي به درستي گذر كرده و موردتاييد باشد.

دكتر مهدي زارع - معاون پژوهشي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله - نيز در توضيح بيشتر بحث پيش بيني زلزله با فناوري هاي جديد مثل نانوفناوري اظهار كرد: در اين زمينه بحث هاي زيادي مطرح بوده و هست. بنابراين هر ادعايي بايد مورد نقد و داوري قرار گيرد و چيزي، علم قلمداد مي شود كه قابل تبيين و ابطال باشد.

وي تصريح كرد: تبيين بدان معنا كه راه آن انتشار مقالات و مطالب علمي در ژورنال هاي معتبر است كه داوري هاي آن منظم و معتبر است.

زارع خاطر نشان كرد: مساله پيش بيني زلزله مساله اي است كه با كمترين پوشش خبري دنبال مي كنيم زيرا احساس اين است كه توجه عمومي و رسانه اي گاهي اوقات پژوهشگران را دچار تنش مي كند.

معاون پژوهشي پژوهشگاه بين المللي زلزله شناسي و مهندسي زلزله ادامه داد: در پژوهشگاه در مسير علمي و شناخته شده جهاني حركت مي كنيم و اين بدان معني نيست كه نوآوري انجام نمي شود اما كار علمي استاندارد و تعريفي دارد كه استاندارد را در پيش بيني زلزله بايد رعايت كرد.

زارع اظهار كرد: در اين زمينه با مركز تحقيقات فيزيك نظري عبدالسلام (ICTP) در ايتاليا همكاري‌هاي داريم.
 
بالا