درآمدي بر سبك معماري آذربايجان

[DDDIQ]

درآمدي بر سبك معماري آذربايجان

بهرام آجورلو*
استاديار باستان شناسي دانشگاه هنر اسلامي تبريز
​

چكيده
قرون هفتم و هشتم هجري قمري عصر شكوفايي معماري در آذربايجان اس ت. اگر چه استاد پيرنيا سبكي به نام "آذري" را توصيف و پيشنهاد كرده كه مترادف با مفهوم معماري ايلخاني - تيموري است؛ اما در توصيف سبك آذري به تأثيرات بنيادين مكاتب محلي آذربايجان بر معماري دوران ايلخاني - تيموري ايران اصلا توجهي نشده است . آذربايجان با مجموعه اي از شاخص هاي مهندسي و تزيينات بنا مهد معماري پيشرو عهد ايلخاني معرفي مي شود كه در نوشتار حاضر به هفت شاخص كلي ، تقسيم و دسته بندي شده كه شش شاخص آنها ابداع معماران مكاتب تبريز و نخجوان است . سبك معماري آذربايجاني، كه با مجموعه اي از يازده شاخص بازشناخته ميشود، برآيند پيوند سنت ها و اسلوب معماري خراساني با مكاتب معماري تبريز و نخجوان تعريف شده است؛ كه معماراني بنام چون عجمي نخجواني و عليشاه تبريزي در آفرينش آن تأثير بسيار داشته اند. دامنة تأثيرات سبك معماري آذربايجان از آذربايجان فراتر رفت و به خراسان و تركستان دوران تيموريان و مصر عهد مماليك رسيد.

واژگان كليدي
معماري عهد ايلخاني - تيموري، سبك معماري آذربايجان، مكتب معماري تبريز، مكتب معماري نخجوان، سبك آذري.