اشاره:
در تمام اديان ابراهيمي موضوع ظهور دجال در آخرالزمان مطرح شده است. امّا اينكه دجال كيست، چه ويژگي‌هايي دارد، چگونه ظهور مي‌كند و... موضوعاتي است كه كمتر در مورد آنها اتفاق نظر وجود دارد. آنچه در پي خواهد آمد ترجمه مطلبي است كه در ذيل مدخل دجال antichrist در دايرة المعارف كاتوليك Catholic Encyclopedia آمده است . اين مقاله اطلاعات جامعي را در زمينه نگاه كتاب مقدس به موضوع دجال به دست مي‌دهد. با سپاس از مترجم محترم و حجة الاسلام و المسلمين حسين توفيقي كه زحمت مقابله و تصحيح اين ترجمه را پذيرا شدند، توجه شما را به اين مقاله جلب مي‌كنيم.
پيشوند anti ضد در تركيب معاني متفاوتي دارد: antibasileus به معناي پادشاهي است كه دوران فترتي را پر مي‌كند؛ antistrategos به معناي كنسول فرماندار ] استان قديم روم [ است؛ antihoupatos در روم قديم به معناي فرماندار كل بوده است؛ در هومر antiheos شخصي است كه از لحاظ نيرو و زيبايي به خدا مي‌ماند، در حالي كه در آثار ديگر نمايانگر خداي ستيزه‌جو است. اگر صرفاً از قياس پيروي كنيم، مي‌توانيم antichristos را به شخصي تفسير كنيم كه از لحاظ سيما و نيرو به مسيح شباهت دارد؛ امّا راه مطمئن‌تر اين است كه واژه مذكور را طبق كاربرد آن در كتاب مقدس و ] زبان [ كليسايي تعريف
واژه دجّال antichristتنها در رسائل يوحنا وارد شده؛ امّا ادعا شده است كه در مكاشفه يوحنا، رسائل پولس و با صراحت كمتري در اناجيل و كتاب دانيال نيز مترادف‌هاي اين واژه به كار رفته است . 1. در رسائل يوحنا يوحناي قديس در رسائلش فرض را بر اين قرار داده كه مسيحيان اوليه با آموزه مربوط به آمدن دجّال آشنا هستند:
شنيده‌ايد كه دجّال مي‌آيد رسالة اول يوحنا، 2:18؛ و اين است روح دجّال كه شنيده‌ايد كه او مي‌آيد رسالة اول يوحنا، 4:3. اگر چه يوحنا از چندين دجّال سخن مي‌گويد، ولي بين دجّالان بسيار و يك دجّال اصلي فرق مي‌گذارد: دجّال مي‌آيد. الحال هم دجالان بسيار ظاهر شده‌اند رسالة اول يوحنا، 2:18. وي همچنين سيرت و رفتار دجّال را شرح مي‌دهد: از ما بيرون شدند لكن از ما نبودند رسالة اول يوحنا، 2:19؛ دروغگو كيست جز آنكه مسيح بودن عيسي را انكار كند؟ آن دجّال است كه پدر و پسر را انكار مي‌نمايد رسالة اول يوحنا، 2:22؛ و هر روحي كه عيسي مسيحِ مجسم شده را انكار كند از خدا نيست و اين است روح دجال رسالة اول يوحنا، 4:3؛ زيرا گمراه كنندگان بسيار به دنيا بيرون شدند كه عيسي مسيحِ ظاهر شده در جسم را اقرار نمي‌كنند: آن است گمراه كننده و دجال رسالة دوم يوحنا، 7. همچنين يوحنا زمان آمدن دجّال را ساعت آخر تعيين مي‌كند رسالة اول يوحنا، 2:18؛ علاوه بر اين، وي معتقد است كه او الان هم در جهان است رسالة اول يوحنا، 4:3. 2. در مكاشفه تقريباً همه مفسران دريافته‌اند كه دجّال در مكاشفة يوحنا ذكر شده است؛ امّا در مورد باب خاصي كه در آن از وي ياد شده، اتفاق نظر ندارند. برخي به وحش در آيه 7 باب 11 ، برخي به اژدهاي بزرگ آتشگون در باب 12، و ديگران نيز به وحشي كه ده شاخ و هفت سر دارد در باب 13 و آيات بعدي اشاره مي‌كنند؛ در حالي كه بسياري از محققان، دجّال را بر وحشي كه دو شاخ مثل شاخ‌هاي بره داشت و مانند اژدها سخن مي‌گفت 13: 11 و آيات بعدي يا بر وحش قرمزي كه هفت سر و ده شاخ داشت باب 17يا سرانجام، بر شيطاني كه از زندان خود خلاصي خواهد يافت و امت‌ها را گمراه خواهد كرد 20: 7 و آيات بعدي منطبق مي‌دانند. شرح مفصل دلايلِ له و عليه هر يك از اين نظريات، به بحث كنوني ما ارتباطي ندارد. 3. در رساله پولس يوحناي قديس مفروض مي‌گيرد كه آموزه مربوط به آمدن دجّال در نزد خوانندگانش شناخته شده است. مفسران براين باورند كه اين آموزه از طريق نوشته‌هاي پولس مقدس در مسيحيت شناخته شده است. يوحناي قديس عليه بدعت گذاران زمانه‌اش اصرار مي‌ورزيد كه كساني كه راز تجسّم را انكار مي‌كنند اَشكال كمرنگي از دجّال بزرگ آتي هستند. دجّال در رسالة دوم پولس به تسالونيكان 2: 3 و آيات بعدي، 7 ـ10 به طور كامل‌تري وصف شده‌است. در كليساي تسالونيك به واسطة اين اعتقاد كه دومين ظهور مسيح قريب الوقوع است، اضطراب‌هايي پديد آمد. اين تصور تا حدودي ناشي از فهم نادرست آيه 15 و آيات بعدي باب چهارم از رسالة پولس به تسالونيكان و تا حدودي ناشي از دسيسه‌هاي گمراه كنندگان بود. به منظور بر طرف كردن اين اضطراب‌ها بود كه پولس مقدس دومين رسالة خود را به تسالونيكان نوشت و به ويژه، آيات 3 تا 10 باب دوم را درج كرد. آموزه پولس چنين است: پيش از روز مسيح، ارتدادي رخ خواهد داد و مرد شرير ظاهر خواهد شد. وي در هيكل معبد خدا مي‌نشيند و خود را چنان مي‌نماياند كه گويي خداست؛ او با قدرت شيطان و آيات و عجايب دروغين عمل مي‌كند؛ آنهايي را كه محبت راستين را نپذيرفتند تا نجات يابند، گمراه مي‌كند؛ امّا عيسي خداوند او را با نفَس دهان خود هلاك خواهد كرد و به تجلي ظهور خويش او را نابود خواهد ساخت .امّا در مورد اين زمان، آن سرّ بي‌ديني الان عمل مي‌كند فقط تا وقتي كه آن كه تا به حال مانع است از ميان برداشته شود. خلاصه آن كه، پيش از روز مسيح، مرد شرير كه در رسالة يوحنا به دجّال معروف است ظاهر خواهد شد؛ پيش از ظهور مرد شرير، شورش يا ارتداد بزرگي به وقوع خواهد پيوست؛ اين ارتداد نتيجة سرّ بي‌ديني اي است كه الان عمل مي‌كند و به گفتة يوحنا، خود را در اينجا و آنجا با اشكال كمرنگ دجّال نمايش مي‌دهد. يوحنا سه مرحلة پيدايش شرارت را معرفي مي‌كند: خمير ماية شرارت؛ ارتداد بزرگ و مرد شرير. امّا منظور تعيين دقيق‌تر زمان حادثة اصلي، قيدي را اضافه مي‌كند؛ وي ابتدا چيزي را به عنوان شي‌ء to datechon آنچه و سپس به عنوان شخص ho hatechon آنكه وصف مي‌كند كه از وقوع حادثة بزرگ جلوگيري مي‌كند: فقط تا وقتي كه آنكه تا به حال مانع است از ميان برداشته شود ] رسالة دوم پولس رسول به تسالونيكيان، 2: 7.م [ . در اينجا تنها مي‌توانيم نظريات عمدة راجع به معناي اين قيدي را برشماريم، بدون آنكه از ارزش آنها سخن بگوييم:
مانعِ حادثة اصلي، مرد شريراست؛ حادثة اصلي، ظهور دوباره عيسي مسيح است گريم Grimm ، سيمار Simar .
مانع، امپراتوري روم است؛ حادثة اصلي كه از آن جلوگيري شده، مرد شرير است اغلب آباء لاتيني و مفسران بعدي.
رسول به اشخاص و حوادث زمان خود اشاره مي‌كند؛ مانع Katechon و مرد شرير به طرق مختلف بر امپراتوراني مانند تيتوس Titus ، نرون Nero ، كلاوديوس Claudius ، و غيره منطبق شده است متكلمان پروتستان كه پس از قرن هفتم مي‌زيستند.
رسول مستقيماً به اشخاص و حوادث معاصري اشاره مي‌كند كه با اين حال، نمونه‌هايي از مانع Katechon ، مرد شرير و روز مسيح در آخرالزمان هستند؛ به عنوان مثال خرابي اورشليم ] به سال 70 ميلادي [ نمونه ظهور مجدد مسيح است دالينگر Dlinge .
قبل از رها كردن نظريه پولس در باب دجال، مي‌توان پرسيد كه پولس آموزه خود را از كجا به دست آورده است؟ در اينجا نيز با پاسخ‌هاي مختلفي مواجه مي‌شويم:
پولس قديس صرفاً نظر خود را بر اساس سنت يهودي و تصويرپردازي دانيال و حزقيال نبي بيان مي‌كند. اين نظريه مورد تأييد برخي از نويسندگان پروتستان قرار گرفته است .
رسول انديشه‌اي را بيان مي‌كند كه از طريق آموزه آخرالزماني عيسي مسيح در عالم مسيحيت ارائه شد. اين نظريه را دالينگر Dخlinger بيان كرده است .
پولس قديس نظريه خود در مورد دجّال را از كلمات مسيح، پيش گويي دانيال، و حوادث معاصر به دست آورده است. اين نظريه را نيز دالينگر مطرح كرده است .
رسول پيشگويي را بيان كرده كه از طريق الهام از روح القدس دريافت كرده است. مفسران كاتوليك عموماً طرفدار اين نظريه‌اند. 4. در اناجيل و كتاب دانيال پس از مطالعة تصوير دجّال در رسالة پولس به تسالونيكيان، مرد شرير در كتاب دانيال 7: 8، 11، 20، 21، جايي كه رسول شاخ كوچك را وصف مي‌كند به راحتي شناخته مي‌شود. نمونه‌اي از دجّال در كتاب دانيال 8: 8 و آيات بعدي، 23 و آيات بعدي، 11: 21 ـ 45 در قالب انتيخوس اپيفانه Antiochus Epiphanrs يافت مي‌شود.
بسياري از مفسران در آمدن مسيح‌هاي دروغين و پيامبران دروغين متّي 24: 24؛ مرقس، 13: 6، 22؛ لوقا، 21: 8، مكروه ويراني متّي: 24: 15، و كسي كه به اسم خود مي‌آيد يوحنا، باب پنجم: 43 اشاره‌هاي كم و بيش آشكاري را به دجّال درياف
