| . . . جوليان: آتشکده نويافته ساساني در آبدانان ايلام *محمدي فر يعقوب,مترجم عباس |
| * گروه باستان شناسي، دانشگاه بوعلي سينا، همدان، ايران |
| تاکنون منطقه زاگرس مرکزي و به طور اخص استان هاي ايلام و لرستان از منظرگاه مطالعات باستان شناسي در دوران تاريخي مورد مطالعه جدي قرار نگرفته است. در جريان بررسي باستان شناسانه شهرستان آبدانان از مناطق جنوب استان ايلام و در حاشيه جنوبي کبير کوه، تعداد 51 محوطه و اثر باستاني از دوره هاي مختلف تاريخي توسط نگارندگان اين مقاله شناسايي شد. يکي از مهم ترين اين کشفيات، محوطه اي وسيع به نام «جوليان» است که طي بررسي هاي باستان شناسي، بقاياي يک شهر با آثار دوره ساساني و صدر اسلام در اين محل شناسايي و مستندسازي شد. در مرکز اين محوطه عظيم تاريخي و مخروبه، بقاياي يک چهارطاقي ديده مي شود که به صورت ويژه اي قابل بحث است. بناي اين آتشکده از گونه آتشکده هايي با دالان طواف در اطراف است که پيرامون آن، راهروهايي وجود دارد. نمونه هايي از اين آتشکده در غرب ايران از جمله در شيان و ميل ميلگه در اسلام آباد غرب و همچنين در ديگر مناطق ايران از جمله آتشکده نگار کرمان و فراشبند فارس ديده مي شود. علاوه بر اينها، تخت سليمان آتشکده ديگري با اين سبک معماري است که از جمله مهم ترين آتشکده هاي شناخته شده در جهان به شمار مي آيد. در اين مقاله آتشکده نويافته جوليان براي نخستين بار، معرفي و با ديگر نمونه هاي مشابه سنجيده و تحليل شده است. اهميت موضوع در اين است که پلان اين آتشکده، موضوع پرچالش نحوه عملکرد اين آتشکده ها را مجددا در معرض نقد صاحب نظران خواهد گذاشت. |
| كليد واژه: ساسانيان، آتشکده، چهارطاقي، آبدانان، جوليان |