قلعه حسن‌آباد (فردوس)
قلعه حسن‌آباد، قلعه‌ای به‌جای مانده از اسماعیلیان و مربوط به سده‌های ششم و هفتم هجری قمری است که در ۸ کیلومتری شمال غرب فردوس و ۲ کیلومتری روستای حسن‌آباد قرار دارد.
این قلعه بر بالای کوهی ساخته شده‌است که اهالی روستای حسن‌آباد آن را قلعه دختر می‌نامند. این قلعه، دارای چند حصارسنگی است و در آن آثاری از حمام و برج و بارو و میخ‌های بزرگ آهنی مشاهده می‌شود. در روبروی این کوه، کوه دیگری است که شاه مرغان نامیده می‌شود و در زمستان از دهانهٔ چاهی که بر قله آن است دودی مشاهده می‌شود به نظر می‌رسد بخار آب باشد.
این قلعه دارای تونلی آجری است که به کوه قلعه، یکی دیگر از قلعه‌های تاریخی اسماعیلیان، متصل است و این راه زیرزمینی این دو قلعه را به وسیله یک راه زیرزمینی دیگر به وسط شهر تاریخی تون متصل می‌کند. در داخل این تونل زیرزمینی که پس از زمین‌لرزهٔ سال ۱۳۴۷ کشف شد، اجساد بسیاری از مردگان یافت شد که در کنار هم در داخل این تونل چیده شده و دارای کفن‌هایی با آثار اسلامی و آیات قرآن بودند.
کوه قلعه فردوس
کوه قلعه فردوس، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس قرار داشته و محل یکی از قلعه‌ها و دژهای مهم اسماعیلیه و مرکز استقرار این فرقه در ایالت قهستان و در جنوب خراسان بزرگ بوده‌است.
عطاملک جوینی در تاریخ جهان‌گشای دربارهٔ این قلعه می‌گوید: «از ۷۰ دژی که در جنوب خراسان قرار داشت، شاید وسیع‌ترین و عظیم‌ترین آنها در ۵ کیلومتری جنوب غربی فردوس باشد.» اسماعیلیان، قلعهٔ نظامی خود را در بالای این کوه ساخته بودند که در بلندترین نقطه دشت فردوس واقع شده و از تمام جهات بر منطقه مشرف است. موقعیت این قلعه به‌گونه‌ای است که از سه جهت به پرتگاه‌هایی منتهی می‌شود و تنها راه دسترسی به قلعه از طریق تنگه‌ای است که در جنوبی غربی کوه، که شیب کمتری دارد، قرار گرفته‌است. این قلعه در ۶ حصار مختلف ساخته شده و مرکز فرماندهی در طبقه ششم و در نوک قلعه قرار دارد. طبقات دیگر آن دارای دروازه‌های ورودی از جهات مختلف، محل نگهداری آذوقه، اسلحه‌خانه، اصطبل، آب انبار، برج و بارو و حمام و تالارها و سربازخانه هستند. ارتفاع برج‌ها حدود ۵ متر بوده و تمام آنها به کمک سنگ‌های لاشه و ملات گچ و ساروج ساخته شده‌اند.
این قلعه در دوران آبادی دارای دو دیوار و حصار تو در تو و چند برج دیده‌بانی بوده‌است. محیط بیرونی‌ترین دیوار، حدود یک هزار متر است. در قسمت پایانی قلعه، آب‌انبارهایی درون سنگ‌ها کنده شده که طول هر یک حدود ۱۰ متر و عرض آنها در حدود ۲ متر بوده و از آب باران و برف پر می‌شده‌اند. این آب‌انبارها در هنگام محاصره، به عنوان آب شرب اهالی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. همچنین این آب انبارها، ذخیرهٔ تمام اهالی قلعه نبوده‌اند؛ زیرا در پایین دیوار و در جنوب قلعه چاهی کنده بودند که امروزه به چاه قنوت مشهور است. در قلهٔ کوه آثار برج استوانه‌ای کوچکی قرار دارد که شاید محل افروختن آتش بوده و با دیده‌بانی در ارتباط بوده‌است. این دژ، روزگاری بر جلگه‌های اطراف و راه‌های بازرگانی قدیم ناظر بوده و راه‌های کاروانی دشت تون را هم می‌توانسته به خوبی دیده‌بانی کند.
این قلعه دارای تونلی آجری است که به قلعه حسن‌آباد متصل است و این راه زیرزمینی این دو قلعه را به وسیله یک راه زیرزمینی دیگر به وسط شهر تاریخی تون متصل می‌کند. در داخل این تونل زیرزمینی که پس از زمین‌لرزهٔ سال ۱۳۴۷ کشف شد، اجساد بسیاری از مردگان یافت شد که در کنار هم در داخل این تونل چیده شده و دارای کفن‌هایی با آثار اسلامی و آیات قرآن بودند.
در حملهٔ مغول به منطقهٔ فردوس، این قلعه مورد هجوم سربازان مغول قرار گرفت و غارت شده و در نهایت به آتش کشیده شد.
قلعه حسن‌آباد، قلعه‌ای به‌جای مانده از اسماعیلیان و مربوط به سده‌های ششم و هفتم هجری قمری است که در ۸ کیلومتری شمال غرب فردوس و ۲ کیلومتری روستای حسن‌آباد قرار دارد.
این قلعه بر بالای کوهی ساخته شده‌است که اهالی روستای حسن‌آباد آن را قلعه دختر می‌نامند. این قلعه، دارای چند حصارسنگی است و در آن آثاری از حمام و برج و بارو و میخ‌های بزرگ آهنی مشاهده می‌شود. در روبروی این کوه، کوه دیگری است که شاه مرغان نامیده می‌شود و در زمستان از دهانهٔ چاهی که بر قله آن است دودی مشاهده می‌شود به نظر می‌رسد بخار آب باشد.
این قلعه دارای تونلی آجری است که به کوه قلعه، یکی دیگر از قلعه‌های تاریخی اسماعیلیان، متصل است و این راه زیرزمینی این دو قلعه را به وسیله یک راه زیرزمینی دیگر به وسط شهر تاریخی تون متصل می‌کند. در داخل این تونل زیرزمینی که پس از زمین‌لرزهٔ سال ۱۳۴۷ کشف شد، اجساد بسیاری از مردگان یافت شد که در کنار هم در داخل این تونل چیده شده و دارای کفن‌هایی با آثار اسلامی و آیات قرآن بودند.
کوه قلعه فردوس
کوه قلعه فردوس، کوهی است که در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر فردوس قرار داشته و محل یکی از قلعه‌ها و دژهای مهم اسماعیلیه و مرکز استقرار این فرقه در ایالت قهستان و در جنوب خراسان بزرگ بوده‌است.
عطاملک جوینی در تاریخ جهان‌گشای دربارهٔ این قلعه می‌گوید: «از ۷۰ دژی که در جنوب خراسان قرار داشت، شاید وسیع‌ترین و عظیم‌ترین آنها در ۵ کیلومتری جنوب غربی فردوس باشد.» اسماعیلیان، قلعهٔ نظامی خود را در بالای این کوه ساخته بودند که در بلندترین نقطه دشت فردوس واقع شده و از تمام جهات بر منطقه مشرف است. موقعیت این قلعه به‌گونه‌ای است که از سه جهت به پرتگاه‌هایی منتهی می‌شود و تنها راه دسترسی به قلعه از طریق تنگه‌ای است که در جنوبی غربی کوه، که شیب کمتری دارد، قرار گرفته‌است. این قلعه در ۶ حصار مختلف ساخته شده و مرکز فرماندهی در طبقه ششم و در نوک قلعه قرار دارد. طبقات دیگر آن دارای دروازه‌های ورودی از جهات مختلف، محل نگهداری آذوقه، اسلحه‌خانه، اصطبل، آب انبار، برج و بارو و حمام و تالارها و سربازخانه هستند. ارتفاع برج‌ها حدود ۵ متر بوده و تمام آنها به کمک سنگ‌های لاشه و ملات گچ و ساروج ساخته شده‌اند.
این قلعه در دوران آبادی دارای دو دیوار و حصار تو در تو و چند برج دیده‌بانی بوده‌است. محیط بیرونی‌ترین دیوار، حدود یک هزار متر است. در قسمت پایانی قلعه، آب‌انبارهایی درون سنگ‌ها کنده شده که طول هر یک حدود ۱۰ متر و عرض آنها در حدود ۲ متر بوده و از آب باران و برف پر می‌شده‌اند. این آب‌انبارها در هنگام محاصره، به عنوان آب شرب اهالی مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. همچنین این آب انبارها، ذخیرهٔ تمام اهالی قلعه نبوده‌اند؛ زیرا در پایین دیوار و در جنوب قلعه چاهی کنده بودند که امروزه به چاه قنوت مشهور است. در قلهٔ کوه آثار برج استوانه‌ای کوچکی قرار دارد که شاید محل افروختن آتش بوده و با دیده‌بانی در ارتباط بوده‌است. این دژ، روزگاری بر جلگه‌های اطراف و راه‌های بازرگانی قدیم ناظر بوده و راه‌های کاروانی دشت تون را هم می‌توانسته به خوبی دیده‌بانی کند.
این قلعه دارای تونلی آجری است که به قلعه حسن‌آباد متصل است و این راه زیرزمینی این دو قلعه را به وسیله یک راه زیرزمینی دیگر به وسط شهر تاریخی تون متصل می‌کند. در داخل این تونل زیرزمینی که پس از زمین‌لرزهٔ سال ۱۳۴۷ کشف شد، اجساد بسیاری از مردگان یافت شد که در کنار هم در داخل این تونل چیده شده و دارای کفن‌هایی با آثار اسلامی و آیات قرآن بودند.
در حملهٔ مغول به منطقهٔ فردوس، این قلعه مورد هجوم سربازان مغول قرار گرفت و غارت شده و در نهایت به آتش کشیده شد.
آخرین ویرایش:
