[h=1]بشارت به عذاب؛ زنگ بیدارباش
[/h]
تهدید به مجازات زنگ بیدارباشی برای خفتهدلان است تا به خود آیند و با دست خود، خود را به چاه نیندازند و گویا در اثر همین اشتباه بود كه سایت افشا پنداشته است .
مسئله تشویق و تهدید كه در زبان قرآن به عنوان «بشارت» و «انذار» آمده است، اساس همه تربیتهای اخلاقی و اجتماعی فقط مخصوص مسائل مذهبی نیست، انسانها، هم باید در برابر انجام كارهای نیك تشویق شوند و هم در برابر انجام كارهای ناپسند تهدید به كیفر گردند تا خود را در مسیر كارهای پسندیده قرار داده و از كارهای ناپسند بازداشته شوند، آنها كه تصور میكنند تنها تشویق برای تربیت انسانها كافی است و باید تنبیه و تهدید را به طور كلی كنار گذاشت، سخت در اشتباهند. چرا كه تهدید به مجازات زنگ بیدارباشی برای خفتهدلان است تا به خود آیند و با دست خود، خود را به چاه نیندازند و گویا در اثر همین اشتباه بود كه سایت افشا پنداشته است آگاه كردن مردم به عذاب دردناك در آخرت كار بدی است ولی قرآن به این دلیل اعتنا نكرده و نه تنها مردم را به عذاب سخت تهدید میكند، بلكه گاهی با لفظ بشارت به عذاب آنها را مخاطب ساخته: «... فبشر هم بعذابٍ الیمٍ: آنها را به كیفر دردناك بشارت ده.»[1]
قرآن كریم كتابی است هدایتگر، راهنما، پیامآور، بیدارگر و ... و همه اینها فقط با بشارتها و بدون تهدید و پندآموزی به نتیجه نمیرسد، چرا كه اگر تشویق از حد بگذرد، انسان را در برابر گناه پرروتر میكند و اگر تهدید از حد بگذرد نومیدی به بار میآورد، برای همین است كه در آیات قرآن، ترساندن و بشارت دادن با هم و به طور منظم آمده است كه گاهی البته بشارت را آورده و سپس انذار و گاهی اول انذار و بعد بشارت را بیان میكند: «خداوند پیامبران را برانگیخت تا مردم را بشارت و بیم دهند.»و «ای پیامبر بگو:... من فقط بیم دهنده و بشارت دهندهام برای گروهی كه ایمان میآورند.»[2]
باید دید در تفسیرهای این آیات چرا خداوند بشارت به عذاب میدهد، خدای متعال میفرماید: «كسانی را كه نسبت به آیات خدا كفر میورزند، پیامبران را به ناحق كشند و مردمی را كه امر به معروف میكنند، به قتل رسانند به كیفر دردناك بشارت ده.»[3]
آیت الله مكارم شیرازی در تفسیر این آیه مینویسند: به كار بردن كلمه بشارت در مورد عذاب الهی در این آیه و برخی دیگر از آیات در واقع یك نوع هشدار و پوچ دانستن افكار گنهكاران است و این شبیه سخنی است كه در میان عامه مردم متداول است كه اگر كسی كار بدی را انجام دهد در مقام تهدید و استهزاء به او میگوییم: «مُزد و پاداشت ترا خواهیم داد.»[4]
باز در قرآن كریم منافقان مورد عتاب قرار گرفته و به پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ دستور میرسد كه:
به منافقان بشارت ده كه مجازات دردناك در انتظار آنهاست.[5]
در تفسیر این آیه میخوانیم بشارت در لغت چیزی است كه اثر آن در صورت پیدا شود از خوشحالی یا غم، البته در غم به عنوان مجازی استعمال میشود چنان كه عرب برای هشدار به كسی میگوید: سلام و درودی كه بر تو باید فرست زدن است و سرزنش كردنت شمشیر.[6]
همچنین در آیات 3 و 34 سوره توبه و دیگر آیات[7] قرآن كه به عذاب بشارت داده شده همه اینها اعلام خطری است برای كسانی كه به بیراهه میروند تا از خطا برگردند، تعبیر به بشارت بر عذاب نوعی طعن و سرزنش نیز میباشد وگرنه در حقیقت همان ترساندن است نه بشارت، و این كه میگوید بشارت ده به عذابی سخت برای تحكم است یعنی اینها در این دنیا به بیراهه میروند ولی در آخرت قدرتی بر تخلف از دستورات خدا را ندارند و لذا گرفتار عذاب خواهند شد.[8]
بنابراین خداوند میخواهد مردم را بیشتر از همیشه بیدار كند نه این كه بگوییم خداوند در این آیات تناقضگویی كرده و كاری راكه نباید میگفت یعنی بشارت به عذاب، گفته است.
پی نوشت ها :
[1] . ر. ك: آل عمران / 21، توبه / 34،انشقاق / 24 و نیز آیات: لقمان / 7،جاثیه / 8، نساء / 138 و توبه / 3.
[2] . ر. ك: بقره / 213 و اعراف / 188.
[3] . آل عمران / 21.
[4] . مكارم شیرازی، ناصر؛ نمونه، تهران،دارالكتب الاسلامیه، بیتا، ج 2،ص 354.
[5] . نساء / 138.
[6] . ابوالفتوح رازی، حسین؛ روض الجنان و روح الجنان، مشهد، آستان قدس، 1408 هـ ق، ج 6،ص 156.
[7] . ر. ك: انشقاق / 24، لقمان / 7، جاثیه / 8.
[8] . تفسیر نمونه، ج 7، ص 287 و ج 26،ص 319 و طیب، عبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام ، 1378 هـ ش، ج 14، ص 57. و كاشانی،فتح الله، زبده التفاسیر، قم، مۆسسه المعارف الاسلامیه، 1423 هـ ق، ج 5، ص 286.
[/h]
تهدید به مجازات زنگ بیدارباشی برای خفتهدلان است تا به خود آیند و با دست خود، خود را به چاه نیندازند و گویا در اثر همین اشتباه بود كه سایت افشا پنداشته است .
مسئله تشویق و تهدید كه در زبان قرآن به عنوان «بشارت» و «انذار» آمده است، اساس همه تربیتهای اخلاقی و اجتماعی فقط مخصوص مسائل مذهبی نیست، انسانها، هم باید در برابر انجام كارهای نیك تشویق شوند و هم در برابر انجام كارهای ناپسند تهدید به كیفر گردند تا خود را در مسیر كارهای پسندیده قرار داده و از كارهای ناپسند بازداشته شوند، آنها كه تصور میكنند تنها تشویق برای تربیت انسانها كافی است و باید تنبیه و تهدید را به طور كلی كنار گذاشت، سخت در اشتباهند. چرا كه تهدید به مجازات زنگ بیدارباشی برای خفتهدلان است تا به خود آیند و با دست خود، خود را به چاه نیندازند و گویا در اثر همین اشتباه بود كه سایت افشا پنداشته است آگاه كردن مردم به عذاب دردناك در آخرت كار بدی است ولی قرآن به این دلیل اعتنا نكرده و نه تنها مردم را به عذاب سخت تهدید میكند، بلكه گاهی با لفظ بشارت به عذاب آنها را مخاطب ساخته: «... فبشر هم بعذابٍ الیمٍ: آنها را به كیفر دردناك بشارت ده.»[1]
قرآن كریم كتابی است هدایتگر، راهنما، پیامآور، بیدارگر و ... و همه اینها فقط با بشارتها و بدون تهدید و پندآموزی به نتیجه نمیرسد، چرا كه اگر تشویق از حد بگذرد، انسان را در برابر گناه پرروتر میكند و اگر تهدید از حد بگذرد نومیدی به بار میآورد، برای همین است كه در آیات قرآن، ترساندن و بشارت دادن با هم و به طور منظم آمده است كه گاهی البته بشارت را آورده و سپس انذار و گاهی اول انذار و بعد بشارت را بیان میكند: «خداوند پیامبران را برانگیخت تا مردم را بشارت و بیم دهند.»و «ای پیامبر بگو:... من فقط بیم دهنده و بشارت دهندهام برای گروهی كه ایمان میآورند.»[2]
باید دید در تفسیرهای این آیات چرا خداوند بشارت به عذاب میدهد، خدای متعال میفرماید: «كسانی را كه نسبت به آیات خدا كفر میورزند، پیامبران را به ناحق كشند و مردمی را كه امر به معروف میكنند، به قتل رسانند به كیفر دردناك بشارت ده.»[3]
میخوانیم بشارت در لغت چیزی است كه اثر آن در صورت پیدا شود از خوشحالی یا غم، البته در غم به عنوان مجازی استعمال میشود چنان كه عرب برای هشدار به كسی میگوید: سلام و درودی كه بر تو باید فرست زدن است و سرزنش كردنت شمشیر
آیت الله مكارم شیرازی در تفسیر این آیه مینویسند: به كار بردن كلمه بشارت در مورد عذاب الهی در این آیه و برخی دیگر از آیات در واقع یك نوع هشدار و پوچ دانستن افكار گنهكاران است و این شبیه سخنی است كه در میان عامه مردم متداول است كه اگر كسی كار بدی را انجام دهد در مقام تهدید و استهزاء به او میگوییم: «مُزد و پاداشت ترا خواهیم داد.»[4]
باز در قرآن كریم منافقان مورد عتاب قرار گرفته و به پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ دستور میرسد كه:
به منافقان بشارت ده كه مجازات دردناك در انتظار آنهاست.[5]
در تفسیر این آیه میخوانیم بشارت در لغت چیزی است كه اثر آن در صورت پیدا شود از خوشحالی یا غم، البته در غم به عنوان مجازی استعمال میشود چنان كه عرب برای هشدار به كسی میگوید: سلام و درودی كه بر تو باید فرست زدن است و سرزنش كردنت شمشیر.[6]
همچنین در آیات 3 و 34 سوره توبه و دیگر آیات[7] قرآن كه به عذاب بشارت داده شده همه اینها اعلام خطری است برای كسانی كه به بیراهه میروند تا از خطا برگردند، تعبیر به بشارت بر عذاب نوعی طعن و سرزنش نیز میباشد وگرنه در حقیقت همان ترساندن است نه بشارت، و این كه میگوید بشارت ده به عذابی سخت برای تحكم است یعنی اینها در این دنیا به بیراهه میروند ولی در آخرت قدرتی بر تخلف از دستورات خدا را ندارند و لذا گرفتار عذاب خواهند شد.[8]
بنابراین خداوند میخواهد مردم را بیشتر از همیشه بیدار كند نه این كه بگوییم خداوند در این آیات تناقضگویی كرده و كاری راكه نباید میگفت یعنی بشارت به عذاب، گفته است.
پی نوشت ها :
[1] . ر. ك: آل عمران / 21، توبه / 34،انشقاق / 24 و نیز آیات: لقمان / 7،جاثیه / 8، نساء / 138 و توبه / 3.
[2] . ر. ك: بقره / 213 و اعراف / 188.
[3] . آل عمران / 21.
[4] . مكارم شیرازی، ناصر؛ نمونه، تهران،دارالكتب الاسلامیه، بیتا، ج 2،ص 354.
[5] . نساء / 138.
[6] . ابوالفتوح رازی، حسین؛ روض الجنان و روح الجنان، مشهد، آستان قدس، 1408 هـ ق، ج 6،ص 156.
[7] . ر. ك: انشقاق / 24، لقمان / 7، جاثیه / 8.
[8] . تفسیر نمونه، ج 7، ص 287 و ج 26،ص 319 و طیب، عبدالحسین؛ اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام ، 1378 هـ ش، ج 14، ص 57. و كاشانی،فتح الله، زبده التفاسیر، قم، مۆسسه المعارف الاسلامیه، 1423 هـ ق، ج 5، ص 286.
