onia$
دستیار مدیر تالار مدیریت
[h=1]بانكداري الكترونيك و اصلاح الگوي مصرف[/h]نويسنده : علي پور، لطف اله
چكيده
در اين مقاله موضوع بانكداري الكترونيك مورد بررسي قرار مي گيرد و به نقش آن در اصلاح الگوي مصرف اشاره مي شود.
كليدواژه : بانكداري الكترونيك ؛ اصلاح الگوي مصرف
[h=2]1- مقدمه[/h] ما در عصری زندگی میکنیم که با تغییرات سریعی همراه است. گسترش شبکه جهانی اینترنت، ارتباطات الکترونیک، پیشرفت و کاربرد گسترده فناوری اطلاعات بستری مناسب برای مراودات تجاری، اقتصادی و مالی فراهم نموده است. بانکداری الکترونیک یکی از مواهب دنیای فناوری اطلاعات میباشد که براساس آن تمامی فعالیتهای مالی، بانکی و اعتباری از بستر سنتی به بستر الکترونیکی منتقل میشود. به همین دلیل، استفاده از سیستمهای الکترونیک در موسسات مالی و اعتباری جهان به سرعت رو به گسترش بوده و تعداد استفادهکنندگان از خدمات بانکداری الکترونیک روز به روز در حال افزایش هستند. استفاده از این فناوری موجب توسعه تجارت، تسهیل ارتباطات عوامل اقتصادی، فراهم کردن امکان فعالیت برای بنگاهها، ارتقای بهرهوری، کاهش هزینهها و صرفهجویی در زمان شده است.
بانکداری الکترونیک با تغییر آگاهی، نگرش، الگو و رفتار افراد و سازمانها، نیروی بالقوه مهمی برای اصلاح رفتار و اصلاح الگوی مصرف است. با توجه به گسترش روزافزون این پدیده در جهان در کشور ما نیز بانکداری الکترونیک با ارائه راهکارهایی مناسب با تغییر الگوی رفتار افراد، بسیاری از مصارف بیهوده را از چرخه زندگی انسانها و سازمانها حذف کرده و حرکتی پیوسته را در جهت اصلاح الگوی مصرف و صرفهجویی بیشتر در زندگی آغاز کرده است.
پیشرفت و گسترش شبکه جهانی اینترنت و دسترسی تعداد زیادی از افراد به آن انقلابی در زمینه ارتباطات ایجاد و با دسترسی تعداد زیادی از مردم به شیوههای ارتباطی جدید همچون اینترنت، دسترسی تعداد زیادی از مردم به ارتباطات الکترونیکی و دنیای مجازی را سبب شد. بانکداری الکترونیک را میتوان یکی از تبعات گسترش و توسعه دنیای مجازی دانست. با توجه به اهمیت موضوع بانکداری الکترونیک و روند توسعه صعودی آن در ایران
و جهان آشنایی با ابعاد مختلف بانکداری الکترونیک و تاثیرات آن در زندگی انسانها اهمیت خاصی دارد.
[h=2]2- بانکداری الکترونیکی چیست؟[/h] بانکداری الکترونیکی عبارت است از فراهم آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنها در ارائه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرآیندهای بین شعبهای و بین بانکی در سراسر دنیا و ارائه امکانات سختافزاری و نرمافزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانهروز (۲۴ ساعته) از طریق کانالهای ارتباطی ایمن و با اطمینان عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند.
[h=3]2-1- تعاریف دیگری از بانکداری الکترونیک[/h]
[h=2]3- سیستمهای بانکداری الکترونیکی[/h] بانکداری الکترونیک شامل سیستمهایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر میسازد تا در سه سطح اطلاعرسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویسهای بانکی استفاده کنند.
الف – اطلاع رسانی: این سطح ابتداییترین سطح بانکداری اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکههای عمومی یا خصوصی معرفی میکند.
ب – ارتباطات: این سطح از بانکداری اینترنتی امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم میآورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از شیوه سنتی است و بنابراین، برای جلوگیری و آگاه ساختن مدیریت بانک از هرگونه تلاش غیر مجاز برای دسترسی به شبکه اینترنتی بانک و سیستمهای
رایانهای به کنترلهای مناسبی نیاز است.
ج – تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و باید سیستم امنیتی قوی بر آن حاکم باشد. در این سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون پرداخت صورتحساب، صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد.
با توجه به تعاریف بالا و نارساییها و مشکلاتی همچون هزینههای فراوان چاپ اسکناس، اتلاف منابع و زمان شهروندان، افزایش سفرهای درون شهری و افزایش هزینههای خدمات عمومی، دولت میتواند با حرکت به سوی بانکداری الکترونیک مزایای بیشماری را به دست آورد.
[h=2]4- انواع بانکداری الکترونیک[/h] انواع مختلف بانکداری الکترونیک عبارتند از:
[h=2]5- راهکارهای افزایش استفاده از خدمات الکترونیکی در بانکها[/h]
در برابر مصرف ناصحیح و بیرویه باشد. بنابراین برای بهرهمندی از مزایا و توسعه و گسترش بانکداری الکترونیک باید پیشزمینههای لازم برای استفاده از آن در جامعه را مهیا نمود.
[h=2]7- اصلاح الگوی مصرف[/h] رفتار افراد خانوارها و یا کل جامعه در انتخاب، خرید و مصرف کالاها و خدمات الگوی مصرف را تعیین میکند. الگوی مصرف متاثر از سلایق، ترجیحات شخصی و محیط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. به دلیل کمبود منابع و امکانات، اصلاح الگوی مصرف در جامعه اجتنابناپذیر است و این الگوی مصرف جامعه است که بر تمامی جنبههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تاثیر دارد.
اصلاح الگوی مصرف به معنای مصرف نکردن نیست، بلکه به معنای تغییر اساسی و بنیادین در بینشها و نگرشهای مصرفکننده و مصرف میباشد. اصلاح دایمی الگوهای مصرف در زمینههای مختلف نیاز دایمی هر جامعه و ضرورت امروزی جامعه اسلامی ایران است که میکوشد تمدن اسلامی جدید را تعریف و به شکل عملی به جهانیان ارایه دهد. همچنین با توجه به آیات قرآنی انسان باید به دنبال شناختی کامل نسبت به امور و منابع دنیا باشد و راه درست و مناسب استفاده از آنها را بیاموزد.
بنابراین اصلاح الگوی مصرف، تلاشی جامعنگر، مدبرانه، هوشمند، دامنهدار از گذشته و به سوی آینده را میطلبد تا با انجام حرکات اصولی و کاربردی، فرهنگ مطلوب صحیح مصرف کردن را در همه امور ترویج دهد. این فرهنگ میتواند موجب استفاده صحیح از منابع کشور گردد و سبب ارتقای شاخصهای زندگی و کاهش هزینهها شود و در نهایت زمینهای را برای گسترش عدالت به وجود بیاورد.
[h=3]7-1- راهکارهای اصلاح الگوی مصرف[/h]
با توجه به موارد ذکر شده میتوان گفت که در حقیقت الگوی مصرف، الگوی رفتار ما است، درنتیجه برای اصلاح الگوی مصرف نیاز است رفتارمان را تغییر دهیم و این تغییر رفتار را نیز براساس نیاز و دستاوردهای فناوری اطلاعات هدایت کنیم تا بتوانیم با آهنگ تغییرات جامعه نوین هماهنگ شویم. یکی از راهها برای تغییر رفتار، استفاده از فناوریهای جدید میباشد. بانکداری الکترونیک با تغییر رفتار سنتی به رفتار جدید و توام با فناوری اطلاعات عاملی موثر در تغییر رفتار و استفاده صحیح از منابع در دسترس است.
[h=3]7-2- نتایج پذیرش اصلاح الگوی مصرف[/h] به طور خلاصه پذیرش اصلاح الگوی مصرف میتواند ما را از نتایجی همچون موارد ذیل بهرهمند سازد:
[h=2]8- نتیجهگیری[/h] در کشور ما همانند سایر کشورها وجود زمینههای مساعد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، تکنولوژی و آموزش و… در پیادهسازی بانکداری الکترونیک ضروری به نظر میرسد و حرکت مدبرانه در پیادهسازی بانکداری الکترونیک و بهرهمندی از فواید آن نیازمند آموزشهای لازم، ایجاد نگرش در سطح کلان، توجه کافی و سریع به پیشنیازها، تدوین قوانین و دستورالعملهای شفاف و بومی کردن تکنولوژیهای وارده به کشور میباشد. پس با افزایش آگاهی، بهبود نگرش و رفتار خدماتدهندگان و خدماتگیرندگان در سیستم بانکداری الکترونیک و رفع موانع عدم توسعه بانکداری الکترونیک میتوانیم از آن در جهت اصلاح الگوی مصرف که راهبردی اساسی برای کشور میباشد، استفاده کرده تا از آثار مطلوب بیشمار آن بهرهمند شویم.
[h=2]مراجع[/h]
منابع
حسني ،فرنود،سلطاني سهيلا ، ضرابيه فرشته، مديريت بانكداري الكترونيك ، انتشارات سبزان ، ۱۳۸۷
حسن زاده ، علي ، بانكداري الكترونيك ، ۱۳۸۷
صالحي ، عليرضا، بررسي وضعيت بانكداري الكترونيكي، ماهنامه شبكه ، ۱۳۸۱
كاظم زاده ، موسي،بانكداري الكترونيك ف باشگاه انديشه ، ۱۳۸۸
كهزادي ، نخستين همايش تجارت الكترونيك، ماهنامه تدبير شماره۱۷۰ ، ۱۳۸۲
http://www.ffiec.gov/ffiecinfobase/booklets/e_banking/ebanking_00_intro_def.html
Kirk Tyrell Electronic Banking ، Financial Institutions Supervisory Division Bank of Jamaica/www.boj.org.jm
http://www.bankersonline.com/technology/gurus_tech081803d.html
چكيده
در اين مقاله موضوع بانكداري الكترونيك مورد بررسي قرار مي گيرد و به نقش آن در اصلاح الگوي مصرف اشاره مي شود.
كليدواژه : بانكداري الكترونيك ؛ اصلاح الگوي مصرف
[h=2]1- مقدمه[/h] ما در عصری زندگی میکنیم که با تغییرات سریعی همراه است. گسترش شبکه جهانی اینترنت، ارتباطات الکترونیک، پیشرفت و کاربرد گسترده فناوری اطلاعات بستری مناسب برای مراودات تجاری، اقتصادی و مالی فراهم نموده است. بانکداری الکترونیک یکی از مواهب دنیای فناوری اطلاعات میباشد که براساس آن تمامی فعالیتهای مالی، بانکی و اعتباری از بستر سنتی به بستر الکترونیکی منتقل میشود. به همین دلیل، استفاده از سیستمهای الکترونیک در موسسات مالی و اعتباری جهان به سرعت رو به گسترش بوده و تعداد استفادهکنندگان از خدمات بانکداری الکترونیک روز به روز در حال افزایش هستند. استفاده از این فناوری موجب توسعه تجارت، تسهیل ارتباطات عوامل اقتصادی، فراهم کردن امکان فعالیت برای بنگاهها، ارتقای بهرهوری، کاهش هزینهها و صرفهجویی در زمان شده است.
بانکداری الکترونیک با تغییر آگاهی، نگرش، الگو و رفتار افراد و سازمانها، نیروی بالقوه مهمی برای اصلاح رفتار و اصلاح الگوی مصرف است. با توجه به گسترش روزافزون این پدیده در جهان در کشور ما نیز بانکداری الکترونیک با ارائه راهکارهایی مناسب با تغییر الگوی رفتار افراد، بسیاری از مصارف بیهوده را از چرخه زندگی انسانها و سازمانها حذف کرده و حرکتی پیوسته را در جهت اصلاح الگوی مصرف و صرفهجویی بیشتر در زندگی آغاز کرده است.
پیشرفت و گسترش شبکه جهانی اینترنت و دسترسی تعداد زیادی از افراد به آن انقلابی در زمینه ارتباطات ایجاد و با دسترسی تعداد زیادی از مردم به شیوههای ارتباطی جدید همچون اینترنت، دسترسی تعداد زیادی از مردم به ارتباطات الکترونیکی و دنیای مجازی را سبب شد. بانکداری الکترونیک را میتوان یکی از تبعات گسترش و توسعه دنیای مجازی دانست. با توجه به اهمیت موضوع بانکداری الکترونیک و روند توسعه صعودی آن در ایران
و جهان آشنایی با ابعاد مختلف بانکداری الکترونیک و تاثیرات آن در زندگی انسانها اهمیت خاصی دارد.
[h=2]2- بانکداری الکترونیکی چیست؟[/h] بانکداری الکترونیکی عبارت است از فراهم آوردن امکاناتی برای کارکنان در جهت افزایش سرعت و کارایی آنها در ارائه خدمات بانکی در محل شعبه و همچنین فرآیندهای بین شعبهای و بین بانکی در سراسر دنیا و ارائه امکانات سختافزاری و نرمافزاری به مشتریان که با استفاده از آنها بتوانند بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک، در هر ساعت از شبانهروز (۲۴ ساعته) از طریق کانالهای ارتباطی ایمن و با اطمینان عملیات بانکی دلخواه خود را انجام دهند.
[h=3]2-1- تعاریف دیگری از بانکداری الکترونیک[/h]
- تعاریفی دیگر از بانکداری الکترونیک فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با استفاده از واسطههای ایمن و بدون حضور فیزیکی.
- استفاده مشتریان از اینترنت برای سازماندهی، آزمایش و یا انجام تغییرات در حسابهای بانکی خود و یا سرمایهگذاری بانکها برای ارائه عملیات و سرویسهای بانکی.
- فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با استفاده از واسطههای ایمن و بدون حضور فیزیکی.
- استفاده مشتریان از اینترنت برای سازماندهی، آزمایش و یا انجام تغییرات در حسابهای بانکی خود و یا سرمایهگذاری بانکها برای ارائه عملیات و سرویسهای بانکی.
[h=2]3- سیستمهای بانکداری الکترونیکی[/h] بانکداری الکترونیک شامل سیستمهایی است که مشتریان موسسات مالی را قادر میسازد تا در سه سطح اطلاعرسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویسهای بانکی استفاده کنند.
الف – اطلاع رسانی: این سطح ابتداییترین سطح بانکداری اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکههای عمومی یا خصوصی معرفی میکند.
ب – ارتباطات: این سطح از بانکداری اینترنتی امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم میآورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از شیوه سنتی است و بنابراین، برای جلوگیری و آگاه ساختن مدیریت بانک از هرگونه تلاش غیر مجاز برای دسترسی به شبکه اینترنتی بانک و سیستمهای
رایانهای به کنترلهای مناسبی نیاز است.
ج – تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و باید سیستم امنیتی قوی بر آن حاکم باشد. در این سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون پرداخت صورتحساب، صدور چک، انتقال وجه و افتتاح حساب را انجام دهد.
با توجه به تعاریف بالا و نارساییها و مشکلاتی همچون هزینههای فراوان چاپ اسکناس، اتلاف منابع و زمان شهروندان، افزایش سفرهای درون شهری و افزایش هزینههای خدمات عمومی، دولت میتواند با حرکت به سوی بانکداری الکترونیک مزایای بیشماری را به دست آورد.
[h=2]4- انواع بانکداری الکترونیک[/h] انواع مختلف بانکداری الکترونیک عبارتند از:
- بانکداری اینترنتی
- بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوریهای مرتبط با آن
- بانکداری تلفنی
- بانکداری مبتنی بر نمابر
- بانکداری مبتنی بر دستگاههای خودپرداز
- بانکداری مبتنی بر پایانههای فروش
[h=2]5- راهکارهای افزایش استفاده از خدمات الکترونیکی در بانکها[/h]
- استفاده از سیستمهای الکترونیکی داخلی
- بومیسازی سیستمهای الکترونیکی که به اجبار وارد میشود
- تطبیق فرهنگ با سیستمهای مورد استفاده
- برگزاری دورههای آموزشی لازم برای کارمندان
- اجبار کارمندان به استفاده از سیستم الکترونیک
- استفاده از رسانهها برای افزایش اطلاعرسانی و آگاهی
- جذب و نگهداری مشتریان
- افزایش بهرهوری نیروی انسانی
- هدایت مشتریان به سمت کانالهای مناسب برای انجام امور
- امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی بدون حضور فیزیکی
- صرفهجویی در هزینهها و زمان
- کاهش هزینههای سازمانی
- ارائه خدمات به مشتریان بازار هدف
- مدیریت بهتر اطلاعات
- کاهش ریسک نگهداری پول نقد
- مکان انتقال سریع اطلاعات
در برابر مصرف ناصحیح و بیرویه باشد. بنابراین برای بهرهمندی از مزایا و توسعه و گسترش بانکداری الکترونیک باید پیشزمینههای لازم برای استفاده از آن در جامعه را مهیا نمود.
[h=2]7- اصلاح الگوی مصرف[/h] رفتار افراد خانوارها و یا کل جامعه در انتخاب، خرید و مصرف کالاها و خدمات الگوی مصرف را تعیین میکند. الگوی مصرف متاثر از سلایق، ترجیحات شخصی و محیط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی میباشد. به دلیل کمبود منابع و امکانات، اصلاح الگوی مصرف در جامعه اجتنابناپذیر است و این الگوی مصرف جامعه است که بر تمامی جنبههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور تاثیر دارد.
اصلاح الگوی مصرف به معنای مصرف نکردن نیست، بلکه به معنای تغییر اساسی و بنیادین در بینشها و نگرشهای مصرفکننده و مصرف میباشد. اصلاح دایمی الگوهای مصرف در زمینههای مختلف نیاز دایمی هر جامعه و ضرورت امروزی جامعه اسلامی ایران است که میکوشد تمدن اسلامی جدید را تعریف و به شکل عملی به جهانیان ارایه دهد. همچنین با توجه به آیات قرآنی انسان باید به دنبال شناختی کامل نسبت به امور و منابع دنیا باشد و راه درست و مناسب استفاده از آنها را بیاموزد.
بنابراین اصلاح الگوی مصرف، تلاشی جامعنگر، مدبرانه، هوشمند، دامنهدار از گذشته و به سوی آینده را میطلبد تا با انجام حرکات اصولی و کاربردی، فرهنگ مطلوب صحیح مصرف کردن را در همه امور ترویج دهد. این فرهنگ میتواند موجب استفاده صحیح از منابع کشور گردد و سبب ارتقای شاخصهای زندگی و کاهش هزینهها شود و در نهایت زمینهای را برای گسترش عدالت به وجود بیاورد.
[h=3]7-1- راهکارهای اصلاح الگوی مصرف[/h]
- فرهنگسازی
- مدیریت قوی
- داشتن استراتژی مشخص
- جلب مشارکت مردم
با توجه به موارد ذکر شده میتوان گفت که در حقیقت الگوی مصرف، الگوی رفتار ما است، درنتیجه برای اصلاح الگوی مصرف نیاز است رفتارمان را تغییر دهیم و این تغییر رفتار را نیز براساس نیاز و دستاوردهای فناوری اطلاعات هدایت کنیم تا بتوانیم با آهنگ تغییرات جامعه نوین هماهنگ شویم. یکی از راهها برای تغییر رفتار، استفاده از فناوریهای جدید میباشد. بانکداری الکترونیک با تغییر رفتار سنتی به رفتار جدید و توام با فناوری اطلاعات عاملی موثر در تغییر رفتار و استفاده صحیح از منابع در دسترس است.
[h=3]7-2- نتایج پذیرش اصلاح الگوی مصرف[/h] به طور خلاصه پذیرش اصلاح الگوی مصرف میتواند ما را از نتایجی همچون موارد ذیل بهرهمند سازد:
- گسترش عدالت و ارتقای سطح زندگی جامعه
- ایجاد فرصت توزیع مناسب منابع در بخشهای مختلف اقتصادی
- ارتقای فناوری در طراحی، ساخت و ..
- رعایت شاخصهای زیست محیطی در تولید و ارائه کالاها و خدمات
- صرفهجویی در زمینه مصرف انرژی و توجه خاص به تولید انرژی از منابع تجدیدشونده و نو مانند باد، خورشید و…
- توجه به کاهش ضایعات در تولید و مصرف
- توجه به عملکرد مکانیزم قیمتها و استفاده صحیح از آن برای تأثیرگذاری و تشویق تولیدکنندگان برای تولید کالای با کیفیت بالاتر
[h=2]8- نتیجهگیری[/h] در کشور ما همانند سایر کشورها وجود زمینههای مساعد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، تکنولوژی و آموزش و… در پیادهسازی بانکداری الکترونیک ضروری به نظر میرسد و حرکت مدبرانه در پیادهسازی بانکداری الکترونیک و بهرهمندی از فواید آن نیازمند آموزشهای لازم، ایجاد نگرش در سطح کلان، توجه کافی و سریع به پیشنیازها، تدوین قوانین و دستورالعملهای شفاف و بومی کردن تکنولوژیهای وارده به کشور میباشد. پس با افزایش آگاهی، بهبود نگرش و رفتار خدماتدهندگان و خدماتگیرندگان در سیستم بانکداری الکترونیک و رفع موانع عدم توسعه بانکداری الکترونیک میتوانیم از آن در جهت اصلاح الگوی مصرف که راهبردی اساسی برای کشور میباشد، استفاده کرده تا از آثار مطلوب بیشمار آن بهرهمند شویم.
[h=2]مراجع[/h]
منابع
حسني ،فرنود،سلطاني سهيلا ، ضرابيه فرشته، مديريت بانكداري الكترونيك ، انتشارات سبزان ، ۱۳۸۷
حسن زاده ، علي ، بانكداري الكترونيك ، ۱۳۸۷
صالحي ، عليرضا، بررسي وضعيت بانكداري الكترونيكي، ماهنامه شبكه ، ۱۳۸۱
كاظم زاده ، موسي،بانكداري الكترونيك ف باشگاه انديشه ، ۱۳۸۸
كهزادي ، نخستين همايش تجارت الكترونيك، ماهنامه تدبير شماره۱۷۰ ، ۱۳۸۲
http://www.ffiec.gov/ffiecinfobase/booklets/e_banking/ebanking_00_intro_def.html
Kirk Tyrell Electronic Banking ، Financial Institutions Supervisory Division Bank of Jamaica/www.boj.org.jm
http://www.bankersonline.com/technology/gurus_tech081803d.html