اسمز معکوس (RO)

[reza._y]

اسمز (Osmosis) چیست؟​

• وقتی دو محلول با غلظت متفاوت (مثلاً آب شیرین و آب شور) توسط یک غشا نیمه‌تراوا از هم جدا بشن، آب تمایل داره از سمت رقیق‌تر → به سمت غلیظ‌تر حرکت کنه.
• این کار ادامه پیدا می‌کنه تا تعادل برقرار بشه.
• فشاری که جلوی این حرکت رو می‌گیره، بهش می‌گن فشار اسمزی.

اسمز معکوس (Reverse Osmosis یا RO)​

• در این روش ما برعکس جهت طبیعی اسمز عمل می‌کنیم.
• یعنی با وارد کردن فشاری بیشتر از فشار اسمزی به سمت غلیظ‌تر (مثلاً آب شور)، مولکول‌های آب رو مجبور می‌کنیم از غشا عبور کنن و به سمت آب خالص برن.
• غشا نیمه‌تراوا فقط اجازه عبور مولکول آب رو می‌ده و نمک‌ها، فلزات سنگین، میکروب‌ها و بیشتر ناخالصی‌ها پشت غشا می‌مونن.

اجزای اصلی دستگاه RO در تصفیه آب​

1. پمپ فشار بالا → تأمین فشار بیشتر از فشار اسمزی.
2. غشا نیمه‌تراوا (Membrane) → مهم‌ترین بخش، منافذ بسیار ریز داره (~0.0001 میکرون).
3. پیش‌فیلترها → برای حذف ذرات معلق، کلر و رسوبات قبل از رسیدن آب به غشا.
4. مخزن ذخیره → آب تصفیه‌شده در آن جمع می‌شود.
5. فیلترهای نهایی (کربنی/معدنی) → برای بهبود طعم و تنظیم pH.

عملکرد​

• آب خام → وارد فیلترها و پمپ → عبور از غشا تحت فشار →
  • بخش خالص (Permeate) = آب آشامیدنی
  • بخش پساب (Reject/Brine) = غلیظ از نمک و ناخالصی

مزایا​

• حذف ۹۵–۹۹٪ نمک‌های محلول (TDS)
• حذف میکروب‌ها، ویروس‌ها، فلزات سنگین (سرب، آرسنیک، جیوه)
• تولید آب بسیار خالص و سالم

معایب​

• تولید پساب (۳۰–۵۰٪ آب هدر می‌رود)
• نیاز به نگهداری منظم فیلترها و غشا
• کاهش برخی املاح مفید (کلسیم، منیزیم) → معمولاً با فیلترهای معدنی補 جبران می‌کنند.

کاربردها​

• آب شیرین‌کن‌های صنعتی و دریایی (تبدیل آب دریا به آب آشامیدنی)
• دستگاه‌های خانگی تصفیه آب
• صنایع غذایی، داروسازی، نیروگاه‌ها

جمع‌بندی:
اسمز معکوس (RO) یکی از مؤثرترین روش‌های تصفیه‌ی آب در دنیاست، چون می‌تونه تقریباً همه‌ی ناخالصی‌های محلول رو حذف کنه و آب تقریباً خالص تولید کنه.