افراد چپ دست کــساني هستند که به طبع،طرف راست نيمکره مغزي آنها فعال تر است.شايد افراد چپ دست اين کار را درست انجام مي دهند؟افراد چپ دست تنها افرادي هستند که مغز درستي دارند.!خارج از مزاح به راستي چرا بعضي افراد چپ دست هستند؟بسياري از صاحب نظران معتقدند که اگر کودک چپ دست باشد و تمايل داشته باشد که کارهايش را با دست چپ انجام دهد و اگر عملکرد او با دست چپ درست باشد، نبايد بابت اين مسئله نگران بود. متاسفانه قبلا تصور مي شد که اين نوعي اختلال است و يا باعث مي شود که فرد در زندگي دچار لغزش شود. حتي نوشتن نام خدا را با دست چپ گناه مي دانستند و کودکان را وادار مي کردند که هر طور شده قلم در دست راست گيرند.دو تئوري در مباحثات وجود دارد که گوياي اين حقيقت است که چرا چند درصد از مردم چپ دست هستند. يک تئوري دررابطه با اين حقيقت مربوط به نيمکره هاي مختلف مغز است. نيمکره راست و چپ مغز که مسلما عملکرد متفاوتي دارند. پزشکان معتقدند که نيمکره چپ به نيمکره راست برتري و تسلط دارد. ريشه اين اعتقاد اين است که اعصابي که از مغز خارج مي شوند به دو سمت متفاوت بدن مي روند و اعصاب ساير بخش هاي مغز متقابل و برابر هستند. نتيجه اين مطلب اين است که نيمکره چپ مغز عملکرد طرف راست بدن را کنترل نموده و برعکــس. برتري نيمکره چپ مغز که عملکرد طرف راست بدن را اداره مي کند به اين دليل است که چنين افراد راست دستي در خواندن، نوشتن، صحبت کردن و کارکردن ماهرتر هستند و افراد چپ دست کــساني هستند که به طبع طرف راست نيمکره مغزي آنها فعال تر است.تئوري دوم عدم تقارن طبيعي بدن را توجيه مي کند. اين عدم تقارن از سر تا انگشتان پا به صورت خفيف و ظريف وجود دارد. مثلا طرف راست صورت کمي متفاوت تر از طرف چپ صورت است. پاهاي راست و چپ از نظر قدرت متفاوت هستند و حتي سايز پاها کمي فرق مي کند. يکي از جنبه هاي اين عدم تقارن اين است که بيشتر افراد دست راست قوي تري دارند. بي ترديد بسياري از تجهيزات و اشيا» مثل دستگيره در، ملاقه، قيچي، قفل، پيچ گوشتي، اتومبيل، دکمه هاي لباس، وسايل موسيقي براي %96 مردم راست دست طراحي شده است. ولي افراد چپ دست اين نابرابري را با تعلق داشتن به جامعه نخبگان جبران مي کنند، نخبگاني مثل لئونارد داوينچي و ميکل آنژ.
چه چيزي باعث شده راست دست يا چپ دست شويد؟
آيا مي توان چپ دستي را به راست دستي تغيير داد؟ نوزاد انسان نه «راست دست» و نه «چپ دست» است، ولي در ماههاي اول زندگي کم کم به يکي از دستها تمايل بيشتري را نشان مي دهد. در شش ماهگي اکثر نوزادان دو دست را بطور مساوي بکار مي برند و در پايان سال اول زندگي تمايل به يکي از دستها قابل مشاهده و تشخيص است. در طي دومين سال نيز کودکان گاهي دست اصلي خود را به ديگري تغيير مي دهند، ولي تعداد اين تغيير کمتر از سال اول است و بطوري که تعداد تغيير در سومين سال زندگي کمتر از سال دوم مي شود تا اين که در شش سالگي ديگر تقريبا ترجيح دستي ثابت باقي مي ماند. راست دستي يا چپ دستي برتري يکي از دستها بر ديگري بهتر از وجود ترديد در کودک است. برقراري برتري در يکي از دستها موجب احساس ثبات و اطمينان و کــسب مهارتهاي کامل حرکتي در فعاليتها مي شود،.البته اين ديدگاه در ميان مردم حتي افراد تحصيلکرده وجود دارد که راست يا چپ دستي ارثي است و نبايد در انتخاب يکي از دستها بر ديگري دخالت کرد و بايد کودک را مطلقا به اختيار خود واگذار کرد. آنان از اين مي ترسند که اگر دخالتي در اين مورد شود، ممکن است به اختلالات جسمي يا رواني نظير لکنت زبان منجر شود در تمام دنيا تعداد راست دستها بيشتر است، به گونه اي که بيش از نود و پنج درصد افراد راست دست هستند و تمام وسايل و ابزارها براي راست دستها ساخته شده اند، ولي تعداد چپ دستها نيز در جوامع کم نيست و اين باعث شده که آنها در بکار بردن ابزار و وسايل اشکالات و مشکلاتي داشته باشند. روان شناسان مي گويند: مجبور کردن کودکان به استفاده از دست راست، باعث ايجاد مشکلات رواني بسياري براي آن ها مي شود. بسياري از والدين براي اين که دچار اشتباه نشوند و به طور نادرست کودکان خود را به استفاده از دست راست مجبور نکنند. مشکلات چپ دستها سبب شد در سال 1976سازمان جهاني چپ دستان شکل گيرد و روز 13اوت ( 22مرداد) را روز جهاني چپ دست ها اعلام کند.در سي سال گذشته از اين روز براي بالابردن سطح آگاهي عموم نسبت به موضوع چپ دستي در جهان استفاده شده است و در جهاني که راست دست ها در آن اکثريت چشمگيري دارند، چپ دست ها براي حفظ انجمن خود باشگاه ها و فروشگاه ها و حتي سايت هاي خاص را در اينترنت راه اندازي کردند.از جمله نشانه هاي چپ دستي يا راست دستي را مي توان بلند کردن دست در کلاس، پرتاب توپ، مسواک زدن، شانه کردن، چکش زدن، آب دادن پاي گياه و دوختن نام برد. شخصي که خود يک چپ دست است، درباره مشکلات چپ دستان مي گويد:در روبوسي کردن انتخاب گونه اول براي بوسيدن بين چپ دست ها و راست دست ها فرق دارد و همين امر سبب تصادم بيني ها مي شود.وي افزود: در مهماني ها هم برخي چپ دست ها کارد وچنگال را به ترتيب ديگري در دست مي گيرند که اين باعث اذيت بغل دستي مي شود، بنابراين بايد يک چپ دست هنگام نوشتن و غذاخوردن اطرافش خلوت باشدو بعضا نيز اشتباها از ليوان پهلو دستيشان نوشيدني مي خورند. چپ دست ديگري مي گويد تمام امکانات لازم براي اين رشته تحصيلي بر اساس و الگوي راست دستي تهيه شده است، که اين موضوع در دوربين هاي عکــسبرداري هم ديده مي شود.وي افزود : تهيه امکانات و تجهيزات مخصوص چپ دستان درمقايسه باراست دستان بسيار گران و ناياب است که اين تبعيض بسيار سنگيني است.وي اظهار داشت: به دليل اينکه تعداد چپ دستها در مراکز دانشگاهي کم است، مسئولان توجهي به تهيه امکانات براي آنها نمي کنند.وي عنوان کرد: چپ دستان نيز نمي توانند به دليل نبود قيچي مخصوص چپ دستان از قيچي معمولي براي موارد مورد نياز استفاده کنند.يک پزشک چپ دست بااشاره به اينکه چپ دستها در مدارس بخصوص در کنکور به دليل نبودن صندلي مخصوص دست چپ هميشه با خود و همکلاسي هايشان دچارمشکل مي شوند، گفت :نبود ميز تحرير و کار و يا ميز مطب مخصوص هم به نوعي ديگر مشکل ساز شده است.وي با بيان اين که تقلب از روي دست چپ دستها بسيار آسان است عنوان کرد: در بين برخي از فرهنگ ها نيز دست دادن دست چپي ها و خوردن غذا با دست چپ را نوعي بي احترامي مي دانند. عده اي معتقدند در قديم چپ دستي را عيب و علت مي دانستند، زماني يک مرد ژاپني حق داشت زن چپ دستش را طلاق بدهد، اسکيموها فکر مي کردند که چپ دست ها جادوگرند، در زبان لاتيني چپ را sinisterمي گويند که به معني شوم و نحس و بد يمن است.وي افزود : در زبان فرانسوي براي دو واژه چپ و ناشي يک کلمه gaucheبکار مي رود و در زبان آلماني کلمه linkischبه معني چپ دست و آدم ناجور است و در همين فارسي خودمان هنوز بسياري از مردم راست را درست مي پندارند و چپ را بد و نادرست مي دانند و اصطلاحاتي مانند چشم چپ بودن، خواب زن چپ بودن، با کــسي چپ افتادن و ... نمونه هايي از اين طرز تلقي است.وي گفت : وسايل مختلف از وسائل آشپزخانه و قيچي وقلم خودنويس گرفته تا صفحه اعداد روي keydoarbبر اساس الگوي راست دستي تهيه و طراحي شده است.انها ميگويند چپ دستي زمينه ارثي دارد و تا حد زيادي ناشي از فعاليت بيشتر سمت راست مغز است و در يک بررسي، مشاهده گرديد که حدود 5تا 8درصد از جنين ها در رحم مادر، طرف چپشان را بيشتر حرکت مي دادند. در خانواده هايي که حتي يک والد(بخصوص مادر) چپ دست است، احتمال بروز چپ دستي بيشتر است. محققان مغزرا به دونيم کره تقسيم کردند، که اين دو از چندين نقطه به هم اتصال و وابستگي پيچيده اي دارند و اطلاعات در حال عبور از اين نواحي هستند. نيم کره راست مغز مرکز پردازش چيزهاي بصري و ديداري، فضايي، حس و ادراک مستقيم، موزيک، هنر، قوه نبوغ است، در حالي که نيم کره سمت چپ مرکز پردازش و کنترل زبان، استدلال و برهان و کلام و سخنگويي است.: هريک از اين دو نيم کره قسمت مخالف بدن را کنترل مي کنند، يعني نيم کره راست دست چپ و نيم کره چپ دست راست را کنترل مي کند، که اين مسئله باعث تقويت قسمت هاي کنترل شده از هر دو نيم کره مي شود. با اين حال، چپ دستي به طور کامل ارثي يا ژنتيکي نيست، بلکه عوامل محيطي رشد و نمو و حتي شرائط اجتماعي و فرهنگي نيز در آن دخالت دارد. کــساني که با دست راست کار مي کنند معلوم نيست که از بدو تولد راست دست بوده اند يابعدا و به اقتضاي شرائط و عوامل محيطي راست دست شده اند. تشخيص چپ دستي و راست دستي در افراد و اين که کــسي واقعا چپ دست يا راست دست است چندان آسان نيست ونمي توان اين دوگروه را با اطمينان از هم جدا نمود و به همين دليل برآورد نسبت اين دو گروه در جامعه مشکل است. امروزه در جوامع متمدن پذيرفته اند که چپ دستي مطلقا عيب نيست و نبايد کودک را مجبور کرد تا با دست راست بنويسد.نکته قابلت توجه اين است که تني چند از هنرمندان طراز اول جهان که دستي معجزه گر داشته اند، مي گويند چپ دست ها با هوش ترند ولي هنوز شواهد علمي کافي براي آن وجود ندارد
چپ دستي عيب نيست
در اکثر انسان ها يک دست قويتر و ورزيده تر از دست ديگر است و اين موضوع از همان اوان کودکي در طفل تا حدودي مشهود است، به طوري که وقتي خوراکي يا پستانک را در اختيار طفلي چند ماهه قرار دهيد به طور خودکار البته بدون دخالت ديگران با دست برتر خود آن را به دهان مي برد و اگر مجبورش کنيد که با دست ديگرش اين کار را ا نجام دهد، حرکت ناشيانه کودک را کاملا متوجه خواهيد شد. به طوري که حتي احساس مي کنيد دهانش را نمي تواند پيدا کند وخوراکي را در آغاز به اطراف دهانش مي مالد. اين موضوع وقتي نمايانتر مي شود که کودک قلم به دست گرفته و نقاشي کردن را آغاز کند. شايد در آغاز کودک بين استفاده از دست راست و چپ مردد باشد ولي بعد از مدتي کوتاه بدون کمک کــسي دست برتر خود را مي يابد و درنهايت در حدود 2 تا3 سالگي دستي که کودک مي خواهد به طور مستمر استفاده کند، مشخص مي شود.
اما اين که چرا بعضي مردم چپ دست هستند باز هم چندين نظريه وجود دارد که به بررسي اختصاصي اين نظريات مي پردازيم:
1- نظريه جنگي:
طبق اين نظريه چون بشر در جنگ ها مجبور بود از قلب خود محافظت کند لذا شمشير را با دست راست گرفته و با دست چپش سپر را نگه مي داشته و کم کم به همين دليل دست راست قويتر شده و استفاده از آن عموميت پيداکرده است. اين نظريه به کلي از اعتبار ساقط است اولا قلب کاملا در طرف چپ قرار نگرفته، دوم،ضربه به کبد هم به همان اندازه کشنده است، سوم،معلوم نيست چرا بعضي از افراد باز هم لجبازي کرده و چپ دست شده اند؟!
2- نظريه گرانيگاهي:
بر اساس اين نظريه گرانيگاه بدن انسان در طرف چپ بدن قرار دارد. بنابراين انسان روي پاي چپش بهتر مي ايستد و در نتيجه پاي راست آزاد مي ماند و فعاليت بيشتر پاي راست موجب مي شود طرف راست بدن ازجمله دست راست قويتر شود. اين نظريه هم اعتبار ندارد زيرا مبناي علمي ندارد و نيز معلوم نيست چرا گرانيگاه بعضي افراد چپ دستاندر جاي خود قرار ندارد؟
3- نظريه چشم برتر:
اين نظريه مبني بر اين است که مرکز حس بينايي در مغز در نيمکره اي قرار دارد که سرنوشت دست برتر را مشخص مي کند. يعني کــسي که چشم راستش برتر است، راست دست مي شود و بر عکــس. اين نظريه هم مبناي علمي ندارد زيرا اولا کــساني هستند که چشم راستشان برتر است ولي چپ دستند و برعکــس، دوم در ميان نابينايان مادرزاد هم نسبت راست دستي و چپ دستي مانند بينايان است.
4- نظريه تربيتي :
بنا براين نظريه، دست چپ و راست در آغاز براي افراد هيچ فرقي ندارد وچون ما در جامعه راست دستان زندگي مي کنيم بر اثر تمرين و تربيت راست دست مي شويم و آنهايي که هم که چپ دست شده اند به دليل عدم مراقبت والدين و مربيانشان بوده است. بي پايه و اساس بودن اين نظريه هم کاملا مشخص است. اولا چه کــسي سند دنيا را به نام راست دستان زده است؟!! دوم، پس چرا عده اي با توجه به عدم رضايت والدين و مربيانشان باز هم چپ دست مي شوند؟
5- نظريه لجبازي:
بنا براين نظريه، راست دستي امري طبيعي است و چپ دستان افراد لجبازي هستند که از عرف و عادت سرپيچي کرده اند و دليل شان هم اين است که در ميان مجرمان و افراد ضد اجتماعي چپ دستان زيادتر هستند. اين نظريه هم پايه علمي ندارد .
6- نظريه کارکردهاي مغزي:
چپ دستي و راست دستي جنبه فطري دانسته و به عملکرد نيمکره هاي مغز بستگي دارد به طوري که در فرد چپ دست نيمکره راست مغز قويتر و در فرد راست دست نيمکره چپ قويتر است. اين نظريه جديدترين و در عين حال عاقلانه ترين دليل براي چپ دستي و راست دستي است.
بنا بر اين در اين که چپ دستي و راست دستي جنبه ارثي نيز دارد شکي نيست زيرا اگر به شجره نامه کودک چپ دست توجه کنيم يکي از والدين يا مادربزرگ و پدر بزرگ يا خاله و دايي و... چپ دست در خانواده وجود دارد، البته چپ دستي افراد پير خانواده که سواد نوشتن هم ندارند را مي توان از کارهاي ديگر آنها متوجه شد. مثلا سوزن نخ کردن آن دستي که نخ را کنترل مي کند دست برتر است، قيچي کردن، اره کردن و... در اعضاي ديگر بدن هم عضو برتر وجود دارد، مثلا در ورزش فوتبال بازيکن هاي چپ پا داريم يا بعضي ها وقتي مي خواهند با دوربين عکــس بيندازند از چشم چپ و بعضي ها از چشم راست استفاده مي کنند يا ا گر بخواهند متوجه شوند که ساعتشان کار مي کند يا نه، معمولا آن را به گوش برتر خود نزديک مي کنند. البته تمام اين موارد را بدون آنکه طرف مقابل متوجه شود و زماني که به طور ناخودآگاه اين اعمال را انجام مي دهد بايد کنترل کنيد.
ارتباط تغيير دست برتر و لکنت زبان
در اين شکي نيست که مرکز حرکت هاي ارادي دست و پا در قسمتي از نيمکره مقابل مغز قرار دارد يعني مرکز حرکت هاي ارادي دست و پاي چپ در قسمتي از نيمکره راست مغز قرار گرفته و بالعکــس. بنابراين اگر آسيبي به نيمکره چپ مغز وارد شود، موجب اختلال در حرکات نيمه راست بدن مي شود وبالعکــس و همچنين يکي از نيمکره هاي مغز در سخن گفتن فعالتر است و اين نيمکره همان است که مرکز حرکت هاي دست برتر مي باشد. با اين تفاسير چون عمل حرف زدن و انتخاب دست برتر هردو نتيجه عملکرد برتر يکي ازنيمکره هاي مغز است و نيز رشد هر دو زبان آموزي و انتخاب دست برترتقريبا همزمان تا حدود2 سالگي صورت مي گيرد، اگر تغيير دست برتر در اين سنين انجام گيرد احتمال ابتلاي کودک به لکنت زبان را افزايش مي دهد. البته شيوه تغيير دست برتر نيز مهم است.با توجه به تحقيقات فوق از آنجا که کودک راست دست در تمام زمينه ها مثل طرز دست گرفتن قلم و کاغذ و کشش خطوط براي نوشتن الگو دارد و به حرکت دست معلم مي تواند استناد کند، لذا کودک راست دست در اين زمينه ها واعمال مشابه سريعتر پيشرفت مي کند. حتي برشي که براي قلم ني جهت خوشنويسي زده مي شود مناسب چپ دست ها نيست. هيچ اجباري در تغيير چپ دستي وجود ندارد و کودک چپ دست تنها بايد همانند کودک راست دست الگوي عملي جهت پيشرفت داشته باشد و اگر چنانچه مشکلاتي در زمينه يادگيري مسايل عاطفي اين کودکان مشاهده مي شود، متوجه نحوه تدريس و آموزش و رفتار والدين و مربيان کودک است نه خود کودک.
کشف ژن عامل چپ دستي
چندي پيش اعلام شد دانشمندان انگليسي موفق شدند در پژوهش هاي خود اولين ژني که احتمال وقوع چب دستي را افزايش مي دهد، کشف کنند.به گزارش سلامت نيوزتيم تحقيقاتي دانشگاه آکــسفورد در يافته هاي خود نشان دادند اين ژن که LRRTM1 نام دارد، در کنترل بخشي از مغز که عملکردهاي خاصي چون سرعت و احساسات را به عهده دارد، نقش کليدي ايفا مي کند.براساس گزارش بي بي سي، در افراد راست دست معمولا طرف چپ مغز مسئول کنترل عملکردهاي سرعت و زبان و طرف راست وظيفه کنترل احساسات را به عهده دارد.اين درحالي است که در افراد چپ دست، اين مکانيزم اغلب برعکــس بوده و به گفته اين محققان ژن LRRTM1 مسئول اين تغيير فضاي کنترلي است.همچنين اين محققان معتقدند در افرادي که داراي ژن LRRTM1 هستند، به اين دليل که اغلب تعادل غيرمعمول عملکردهاي مغزي را موجب مي شود، مي تواند خطر ابتلا به بيماري هاي ذهني چون اسکيزوفرني را افزايش دهد.در اين خصوص کلايد فرانکــس از مرکز ژنتيک انساني دانشگاه آکــسفورد توضيح داد:" اميدواريم که اين کشف به ما در شناخت توسعه نامتقارن مغز کمک کند. نامتقارني مغز از مشخصه هاي بنيادي مغز انسان است که عملکرد آن در بسياري از شرايط روحي رواني مختل مي شود."وي افزود:"به هرحال افراد چپ دست نبايد نگران ارتباط ميان "دست برتري" و اسکيزوفرني خود باشند. چرا که ما دقيقا نقش اين ژن را در بروز اين عارضه روحي نمي دانيم."بنابراين گزارش در حدود 10 درصد از مردم دنيا چپ دست هستند.
چه چيزي باعث شده راست دست يا چپ دست شويد؟
آيا مي توان چپ دستي را به راست دستي تغيير داد؟ نوزاد انسان نه «راست دست» و نه «چپ دست» است، ولي در ماههاي اول زندگي کم کم به يکي از دستها تمايل بيشتري را نشان مي دهد. در شش ماهگي اکثر نوزادان دو دست را بطور مساوي بکار مي برند و در پايان سال اول زندگي تمايل به يکي از دستها قابل مشاهده و تشخيص است. در طي دومين سال نيز کودکان گاهي دست اصلي خود را به ديگري تغيير مي دهند، ولي تعداد اين تغيير کمتر از سال اول است و بطوري که تعداد تغيير در سومين سال زندگي کمتر از سال دوم مي شود تا اين که در شش سالگي ديگر تقريبا ترجيح دستي ثابت باقي مي ماند. راست دستي يا چپ دستي برتري يکي از دستها بر ديگري بهتر از وجود ترديد در کودک است. برقراري برتري در يکي از دستها موجب احساس ثبات و اطمينان و کــسب مهارتهاي کامل حرکتي در فعاليتها مي شود،.البته اين ديدگاه در ميان مردم حتي افراد تحصيلکرده وجود دارد که راست يا چپ دستي ارثي است و نبايد در انتخاب يکي از دستها بر ديگري دخالت کرد و بايد کودک را مطلقا به اختيار خود واگذار کرد. آنان از اين مي ترسند که اگر دخالتي در اين مورد شود، ممکن است به اختلالات جسمي يا رواني نظير لکنت زبان منجر شود در تمام دنيا تعداد راست دستها بيشتر است، به گونه اي که بيش از نود و پنج درصد افراد راست دست هستند و تمام وسايل و ابزارها براي راست دستها ساخته شده اند، ولي تعداد چپ دستها نيز در جوامع کم نيست و اين باعث شده که آنها در بکار بردن ابزار و وسايل اشکالات و مشکلاتي داشته باشند. روان شناسان مي گويند: مجبور کردن کودکان به استفاده از دست راست، باعث ايجاد مشکلات رواني بسياري براي آن ها مي شود. بسياري از والدين براي اين که دچار اشتباه نشوند و به طور نادرست کودکان خود را به استفاده از دست راست مجبور نکنند. مشکلات چپ دستها سبب شد در سال 1976سازمان جهاني چپ دستان شکل گيرد و روز 13اوت ( 22مرداد) را روز جهاني چپ دست ها اعلام کند.در سي سال گذشته از اين روز براي بالابردن سطح آگاهي عموم نسبت به موضوع چپ دستي در جهان استفاده شده است و در جهاني که راست دست ها در آن اکثريت چشمگيري دارند، چپ دست ها براي حفظ انجمن خود باشگاه ها و فروشگاه ها و حتي سايت هاي خاص را در اينترنت راه اندازي کردند.از جمله نشانه هاي چپ دستي يا راست دستي را مي توان بلند کردن دست در کلاس، پرتاب توپ، مسواک زدن، شانه کردن، چکش زدن، آب دادن پاي گياه و دوختن نام برد. شخصي که خود يک چپ دست است، درباره مشکلات چپ دستان مي گويد:در روبوسي کردن انتخاب گونه اول براي بوسيدن بين چپ دست ها و راست دست ها فرق دارد و همين امر سبب تصادم بيني ها مي شود.وي افزود: در مهماني ها هم برخي چپ دست ها کارد وچنگال را به ترتيب ديگري در دست مي گيرند که اين باعث اذيت بغل دستي مي شود، بنابراين بايد يک چپ دست هنگام نوشتن و غذاخوردن اطرافش خلوت باشدو بعضا نيز اشتباها از ليوان پهلو دستيشان نوشيدني مي خورند. چپ دست ديگري مي گويد تمام امکانات لازم براي اين رشته تحصيلي بر اساس و الگوي راست دستي تهيه شده است، که اين موضوع در دوربين هاي عکــسبرداري هم ديده مي شود.وي افزود : تهيه امکانات و تجهيزات مخصوص چپ دستان درمقايسه باراست دستان بسيار گران و ناياب است که اين تبعيض بسيار سنگيني است.وي اظهار داشت: به دليل اينکه تعداد چپ دستها در مراکز دانشگاهي کم است، مسئولان توجهي به تهيه امکانات براي آنها نمي کنند.وي عنوان کرد: چپ دستان نيز نمي توانند به دليل نبود قيچي مخصوص چپ دستان از قيچي معمولي براي موارد مورد نياز استفاده کنند.يک پزشک چپ دست بااشاره به اينکه چپ دستها در مدارس بخصوص در کنکور به دليل نبودن صندلي مخصوص دست چپ هميشه با خود و همکلاسي هايشان دچارمشکل مي شوند، گفت :نبود ميز تحرير و کار و يا ميز مطب مخصوص هم به نوعي ديگر مشکل ساز شده است.وي با بيان اين که تقلب از روي دست چپ دستها بسيار آسان است عنوان کرد: در بين برخي از فرهنگ ها نيز دست دادن دست چپي ها و خوردن غذا با دست چپ را نوعي بي احترامي مي دانند. عده اي معتقدند در قديم چپ دستي را عيب و علت مي دانستند، زماني يک مرد ژاپني حق داشت زن چپ دستش را طلاق بدهد، اسکيموها فکر مي کردند که چپ دست ها جادوگرند، در زبان لاتيني چپ را sinisterمي گويند که به معني شوم و نحس و بد يمن است.وي افزود : در زبان فرانسوي براي دو واژه چپ و ناشي يک کلمه gaucheبکار مي رود و در زبان آلماني کلمه linkischبه معني چپ دست و آدم ناجور است و در همين فارسي خودمان هنوز بسياري از مردم راست را درست مي پندارند و چپ را بد و نادرست مي دانند و اصطلاحاتي مانند چشم چپ بودن، خواب زن چپ بودن، با کــسي چپ افتادن و ... نمونه هايي از اين طرز تلقي است.وي گفت : وسايل مختلف از وسائل آشپزخانه و قيچي وقلم خودنويس گرفته تا صفحه اعداد روي keydoarbبر اساس الگوي راست دستي تهيه و طراحي شده است.انها ميگويند چپ دستي زمينه ارثي دارد و تا حد زيادي ناشي از فعاليت بيشتر سمت راست مغز است و در يک بررسي، مشاهده گرديد که حدود 5تا 8درصد از جنين ها در رحم مادر، طرف چپشان را بيشتر حرکت مي دادند. در خانواده هايي که حتي يک والد(بخصوص مادر) چپ دست است، احتمال بروز چپ دستي بيشتر است. محققان مغزرا به دونيم کره تقسيم کردند، که اين دو از چندين نقطه به هم اتصال و وابستگي پيچيده اي دارند و اطلاعات در حال عبور از اين نواحي هستند. نيم کره راست مغز مرکز پردازش چيزهاي بصري و ديداري، فضايي، حس و ادراک مستقيم، موزيک، هنر، قوه نبوغ است، در حالي که نيم کره سمت چپ مرکز پردازش و کنترل زبان، استدلال و برهان و کلام و سخنگويي است.: هريک از اين دو نيم کره قسمت مخالف بدن را کنترل مي کنند، يعني نيم کره راست دست چپ و نيم کره چپ دست راست را کنترل مي کند، که اين مسئله باعث تقويت قسمت هاي کنترل شده از هر دو نيم کره مي شود. با اين حال، چپ دستي به طور کامل ارثي يا ژنتيکي نيست، بلکه عوامل محيطي رشد و نمو و حتي شرائط اجتماعي و فرهنگي نيز در آن دخالت دارد. کــساني که با دست راست کار مي کنند معلوم نيست که از بدو تولد راست دست بوده اند يابعدا و به اقتضاي شرائط و عوامل محيطي راست دست شده اند. تشخيص چپ دستي و راست دستي در افراد و اين که کــسي واقعا چپ دست يا راست دست است چندان آسان نيست ونمي توان اين دوگروه را با اطمينان از هم جدا نمود و به همين دليل برآورد نسبت اين دو گروه در جامعه مشکل است. امروزه در جوامع متمدن پذيرفته اند که چپ دستي مطلقا عيب نيست و نبايد کودک را مجبور کرد تا با دست راست بنويسد.نکته قابلت توجه اين است که تني چند از هنرمندان طراز اول جهان که دستي معجزه گر داشته اند، مي گويند چپ دست ها با هوش ترند ولي هنوز شواهد علمي کافي براي آن وجود ندارد
چپ دستي عيب نيست
در اکثر انسان ها يک دست قويتر و ورزيده تر از دست ديگر است و اين موضوع از همان اوان کودکي در طفل تا حدودي مشهود است، به طوري که وقتي خوراکي يا پستانک را در اختيار طفلي چند ماهه قرار دهيد به طور خودکار البته بدون دخالت ديگران با دست برتر خود آن را به دهان مي برد و اگر مجبورش کنيد که با دست ديگرش اين کار را ا نجام دهد، حرکت ناشيانه کودک را کاملا متوجه خواهيد شد. به طوري که حتي احساس مي کنيد دهانش را نمي تواند پيدا کند وخوراکي را در آغاز به اطراف دهانش مي مالد. اين موضوع وقتي نمايانتر مي شود که کودک قلم به دست گرفته و نقاشي کردن را آغاز کند. شايد در آغاز کودک بين استفاده از دست راست و چپ مردد باشد ولي بعد از مدتي کوتاه بدون کمک کــسي دست برتر خود را مي يابد و درنهايت در حدود 2 تا3 سالگي دستي که کودک مي خواهد به طور مستمر استفاده کند، مشخص مي شود.
اما اين که چرا بعضي مردم چپ دست هستند باز هم چندين نظريه وجود دارد که به بررسي اختصاصي اين نظريات مي پردازيم:
1- نظريه جنگي:
طبق اين نظريه چون بشر در جنگ ها مجبور بود از قلب خود محافظت کند لذا شمشير را با دست راست گرفته و با دست چپش سپر را نگه مي داشته و کم کم به همين دليل دست راست قويتر شده و استفاده از آن عموميت پيداکرده است. اين نظريه به کلي از اعتبار ساقط است اولا قلب کاملا در طرف چپ قرار نگرفته، دوم،ضربه به کبد هم به همان اندازه کشنده است، سوم،معلوم نيست چرا بعضي از افراد باز هم لجبازي کرده و چپ دست شده اند؟!
2- نظريه گرانيگاهي:
بر اساس اين نظريه گرانيگاه بدن انسان در طرف چپ بدن قرار دارد. بنابراين انسان روي پاي چپش بهتر مي ايستد و در نتيجه پاي راست آزاد مي ماند و فعاليت بيشتر پاي راست موجب مي شود طرف راست بدن ازجمله دست راست قويتر شود. اين نظريه هم اعتبار ندارد زيرا مبناي علمي ندارد و نيز معلوم نيست چرا گرانيگاه بعضي افراد چپ دستاندر جاي خود قرار ندارد؟
3- نظريه چشم برتر:
اين نظريه مبني بر اين است که مرکز حس بينايي در مغز در نيمکره اي قرار دارد که سرنوشت دست برتر را مشخص مي کند. يعني کــسي که چشم راستش برتر است، راست دست مي شود و بر عکــس. اين نظريه هم مبناي علمي ندارد زيرا اولا کــساني هستند که چشم راستشان برتر است ولي چپ دستند و برعکــس، دوم در ميان نابينايان مادرزاد هم نسبت راست دستي و چپ دستي مانند بينايان است.
4- نظريه تربيتي :
بنا براين نظريه، دست چپ و راست در آغاز براي افراد هيچ فرقي ندارد وچون ما در جامعه راست دستان زندگي مي کنيم بر اثر تمرين و تربيت راست دست مي شويم و آنهايي که هم که چپ دست شده اند به دليل عدم مراقبت والدين و مربيانشان بوده است. بي پايه و اساس بودن اين نظريه هم کاملا مشخص است. اولا چه کــسي سند دنيا را به نام راست دستان زده است؟!! دوم، پس چرا عده اي با توجه به عدم رضايت والدين و مربيانشان باز هم چپ دست مي شوند؟
5- نظريه لجبازي:
بنا براين نظريه، راست دستي امري طبيعي است و چپ دستان افراد لجبازي هستند که از عرف و عادت سرپيچي کرده اند و دليل شان هم اين است که در ميان مجرمان و افراد ضد اجتماعي چپ دستان زيادتر هستند. اين نظريه هم پايه علمي ندارد .
6- نظريه کارکردهاي مغزي:
چپ دستي و راست دستي جنبه فطري دانسته و به عملکرد نيمکره هاي مغز بستگي دارد به طوري که در فرد چپ دست نيمکره راست مغز قويتر و در فرد راست دست نيمکره چپ قويتر است. اين نظريه جديدترين و در عين حال عاقلانه ترين دليل براي چپ دستي و راست دستي است.
بنا بر اين در اين که چپ دستي و راست دستي جنبه ارثي نيز دارد شکي نيست زيرا اگر به شجره نامه کودک چپ دست توجه کنيم يکي از والدين يا مادربزرگ و پدر بزرگ يا خاله و دايي و... چپ دست در خانواده وجود دارد، البته چپ دستي افراد پير خانواده که سواد نوشتن هم ندارند را مي توان از کارهاي ديگر آنها متوجه شد. مثلا سوزن نخ کردن آن دستي که نخ را کنترل مي کند دست برتر است، قيچي کردن، اره کردن و... در اعضاي ديگر بدن هم عضو برتر وجود دارد، مثلا در ورزش فوتبال بازيکن هاي چپ پا داريم يا بعضي ها وقتي مي خواهند با دوربين عکــس بيندازند از چشم چپ و بعضي ها از چشم راست استفاده مي کنند يا ا گر بخواهند متوجه شوند که ساعتشان کار مي کند يا نه، معمولا آن را به گوش برتر خود نزديک مي کنند. البته تمام اين موارد را بدون آنکه طرف مقابل متوجه شود و زماني که به طور ناخودآگاه اين اعمال را انجام مي دهد بايد کنترل کنيد.
ارتباط تغيير دست برتر و لکنت زبان
در اين شکي نيست که مرکز حرکت هاي ارادي دست و پا در قسمتي از نيمکره مقابل مغز قرار دارد يعني مرکز حرکت هاي ارادي دست و پاي چپ در قسمتي از نيمکره راست مغز قرار گرفته و بالعکــس. بنابراين اگر آسيبي به نيمکره چپ مغز وارد شود، موجب اختلال در حرکات نيمه راست بدن مي شود وبالعکــس و همچنين يکي از نيمکره هاي مغز در سخن گفتن فعالتر است و اين نيمکره همان است که مرکز حرکت هاي دست برتر مي باشد. با اين تفاسير چون عمل حرف زدن و انتخاب دست برتر هردو نتيجه عملکرد برتر يکي ازنيمکره هاي مغز است و نيز رشد هر دو زبان آموزي و انتخاب دست برترتقريبا همزمان تا حدود2 سالگي صورت مي گيرد، اگر تغيير دست برتر در اين سنين انجام گيرد احتمال ابتلاي کودک به لکنت زبان را افزايش مي دهد. البته شيوه تغيير دست برتر نيز مهم است.با توجه به تحقيقات فوق از آنجا که کودک راست دست در تمام زمينه ها مثل طرز دست گرفتن قلم و کاغذ و کشش خطوط براي نوشتن الگو دارد و به حرکت دست معلم مي تواند استناد کند، لذا کودک راست دست در اين زمينه ها واعمال مشابه سريعتر پيشرفت مي کند. حتي برشي که براي قلم ني جهت خوشنويسي زده مي شود مناسب چپ دست ها نيست. هيچ اجباري در تغيير چپ دستي وجود ندارد و کودک چپ دست تنها بايد همانند کودک راست دست الگوي عملي جهت پيشرفت داشته باشد و اگر چنانچه مشکلاتي در زمينه يادگيري مسايل عاطفي اين کودکان مشاهده مي شود، متوجه نحوه تدريس و آموزش و رفتار والدين و مربيان کودک است نه خود کودک.
کشف ژن عامل چپ دستي
چندي پيش اعلام شد دانشمندان انگليسي موفق شدند در پژوهش هاي خود اولين ژني که احتمال وقوع چب دستي را افزايش مي دهد، کشف کنند.به گزارش سلامت نيوزتيم تحقيقاتي دانشگاه آکــسفورد در يافته هاي خود نشان دادند اين ژن که LRRTM1 نام دارد، در کنترل بخشي از مغز که عملکردهاي خاصي چون سرعت و احساسات را به عهده دارد، نقش کليدي ايفا مي کند.براساس گزارش بي بي سي، در افراد راست دست معمولا طرف چپ مغز مسئول کنترل عملکردهاي سرعت و زبان و طرف راست وظيفه کنترل احساسات را به عهده دارد.اين درحالي است که در افراد چپ دست، اين مکانيزم اغلب برعکــس بوده و به گفته اين محققان ژن LRRTM1 مسئول اين تغيير فضاي کنترلي است.همچنين اين محققان معتقدند در افرادي که داراي ژن LRRTM1 هستند، به اين دليل که اغلب تعادل غيرمعمول عملکردهاي مغزي را موجب مي شود، مي تواند خطر ابتلا به بيماري هاي ذهني چون اسکيزوفرني را افزايش دهد.در اين خصوص کلايد فرانکــس از مرکز ژنتيک انساني دانشگاه آکــسفورد توضيح داد:" اميدواريم که اين کشف به ما در شناخت توسعه نامتقارن مغز کمک کند. نامتقارني مغز از مشخصه هاي بنيادي مغز انسان است که عملکرد آن در بسياري از شرايط روحي رواني مختل مي شود."وي افزود:"به هرحال افراد چپ دست نبايد نگران ارتباط ميان "دست برتري" و اسکيزوفرني خود باشند. چرا که ما دقيقا نقش اين ژن را در بروز اين عارضه روحي نمي دانيم."بنابراين گزارش در حدود 10 درصد از مردم دنيا چپ دست هستند.
