تاريخچه:
پرورش ماهي در شاليزار فعاليتي بسيار قديمي بوده و به احتمال زياد در2400سال قبل دركشور چين متداول بوده است , ماهيان بومي در اثر طغيان برخي رودخانه ها وارد شاليزار مي شدند و كشاورزان از اين موقعيت استفاده نموده و مبادرت به صيد ماهيان مذكور مي نمودند.
در كشور ما بيش از600 هزار هكتار شاليزار در 19 استان پراكنش دارد كه حدود 76 درصد آن (460 هزار هكتار) در استان گيلان و مازندران واقع مي باشد.اولين بار كشت توام برنج و ماهي در سال 1364دراستان مازندران بطور آزمايشي به اجرا در آمد .در سال 1367 در مركز تحقيقات شيلاتي استان گيلان بطور تحقيقي مورد مطلعه و اجرا شد ودرسال1375 بصورت پروژه ترويجي در استان گيلان آغاز گرديد و تاكنون در شاليزارهاي 11 استان كشور به اجرا درآمده است.
اهداف:
•استفاده اقتصادي بهينه و دو منظوره از منابع آب و خاك (شاليزار)
•پرورش ماهي و مصرف آن در روستاها
•كمك به افزايش درآمد سرانه خانوارهاي روستايي
•ايجاد اشتغال در سطح روستاها
•كاهش هزينه هاي توليد (برنج و ماهي)
•كاهش آلودگي محيط زيست
مزيت هاي نسبي :
كاهش مصرف سموم كشاورزي به ميزان 4/63 5/ 75 درصد
كاهش مصرف كود شيميايي به ميزان22 2/46 درصد
توليدماهيان گرم آبي (كپورمعمولي, كپور علف خوار كپورنقره اي وكپورسرگنده)
توليد 840- 890 كيلوگرم ماهي درهكتار
افزايش بهره وري در استفاده ازآب كشاورزي
كمك در اقتصادي تر كردن فعاليت برنج كاري در كشور
تركيب گونه اي و ساير مشخصات:
كپورمعمولي ........ 60درصد
كپورعلف خوار ........... 30درصد
كپورنقره اي ........... 5درصد
كپورسرگنده ............ 5درصد
تراكم رهاسازي بچه ماهي(درهكتار)........ 1100-1400قطعه
وزن متوسط رهاسازي 25-45 گرم
زمان رهاسازي : ارديبهشت ماه
زمان برداشت ماهي: ازمهرماه
مساحت پناهگاه: 3- 10درصدكرت كشت توام
وزن ماهي در زمان صيد: 600- 750گرم
توجيه اقتصادي:
كل هزينه اجرايي (درهكتار)3000000 ريال
صرفه جويي در عدم مصرف كود و سموم شيميايي (در هكتار ) 230000 ريال
سودحاصل از افزايش محصول برنج ( در هكتار ) 770000 ريال
سود حاصل از فروش ماهي (در هكتار) 3000000 ريال
سود خالص كشت توام برنج وماهي (در هكتار) 4300000ريال
استان هاي فعال:
گيلان , فارس , لرستان , زنجان , خراسان زنجان , ايلام , خوزستان اصفهان و ... ( 160 هكتار)
اثرات بيولوژيك طرح :
تغذيه از لارو حشرات, كرم ساقه خوار برگ خوار و ... توسط ماهي.
نرمي خاك كف شاليزار و تجزيه بهتر مواد در كف و رشد بهتر ريشه برنج در اثر جستجوي ماهي براي غذا در كف شاليزار.
• حاصلخيزي خاك شاليزار در اثرمدفوع ماهي.
• تغذيه ماهي از علف هاي هرز(آزولا عدسك آبي و...) شاليزار و در نتيجه رشد بهتر برنج .
آماده سازي مزارع كشت توام:
• افزايش ارتفاع ديواره هاي اطراف كرت كشت توأم به ميزان 50-60 سانتي متر
•عرض 40- 50 سانتي متر
•احداث پناهگاه به عمق 30/1-50/1 سانتي متر و به مساحت تقريبي 3- 10 درصد كل سطح كرت در پائين دست مزرعه كشت توأم
• نصب دريچه هاي ورودي و خروجي
• قبل از نشاءكاري برنج(ارديبهشت ماه ) , رها سازي بچه ماهي در پناهگاه مزرعه كشت توأم
•20- 25 روز بعد از نشاء كاري ,راه بين پناهگاه و كرت برنجكاري بازو ماهيان وارد كرت شده و در بين شالي ها تردد مي نمايند.
ويژگيهاي اجرايي پروژه:
•در طول دوره پرورش غذاي مورد نياز ماهيان در پناهگاه در اختيار آنها قرار مي گيرد.
•هر 15 روز يكبار تعدادي ماهي صيد و طول و وزن آنها اندازه گيري خواهد شد.
برداشت برنج در شهريور ماه انجام و بعد از برداشت برنج حجم آبگيري افزايش يافته و مجددا ماهيان به درون كرتها و ارد خواهند شد.
•ماهيان در آبان ماه صيد و به فروش مي رسند.
•طول دوره پرورش ماهي با برنج حدود 90 روز و پرورش ماهي بعد از برداشت برنج حدود 100 روزخواهد شد.. يعني طول دوره پرورش ماهيان 190 روز ( از زمان رهاسازي تا صيد) است.
اثرات اجرايي طرح بر ميزان توليد:
افزايش متوسط10درصد محصول برنج اگر در 10 درصد شاليزارهاي كل كشور (60000 هكتار) اين طرح اجرا شود تقريبا 50 هزارتن ماهي(توليد850كيلوگرم در هكتار)و12هزارتن افزايش محصول برنج (با احتساب متوسط توليد 2 تن برنج در هكتار) خواهيم داشت.
منبع : www.parsianforum.com
پرورش ماهي در شاليزار فعاليتي بسيار قديمي بوده و به احتمال زياد در2400سال قبل دركشور چين متداول بوده است , ماهيان بومي در اثر طغيان برخي رودخانه ها وارد شاليزار مي شدند و كشاورزان از اين موقعيت استفاده نموده و مبادرت به صيد ماهيان مذكور مي نمودند.
در كشور ما بيش از600 هزار هكتار شاليزار در 19 استان پراكنش دارد كه حدود 76 درصد آن (460 هزار هكتار) در استان گيلان و مازندران واقع مي باشد.اولين بار كشت توام برنج و ماهي در سال 1364دراستان مازندران بطور آزمايشي به اجرا در آمد .در سال 1367 در مركز تحقيقات شيلاتي استان گيلان بطور تحقيقي مورد مطلعه و اجرا شد ودرسال1375 بصورت پروژه ترويجي در استان گيلان آغاز گرديد و تاكنون در شاليزارهاي 11 استان كشور به اجرا درآمده است.
اهداف:
•استفاده اقتصادي بهينه و دو منظوره از منابع آب و خاك (شاليزار)
•پرورش ماهي و مصرف آن در روستاها
•كمك به افزايش درآمد سرانه خانوارهاي روستايي
•ايجاد اشتغال در سطح روستاها
•كاهش هزينه هاي توليد (برنج و ماهي)
•كاهش آلودگي محيط زيست
مزيت هاي نسبي :
كاهش مصرف سموم كشاورزي به ميزان 4/63 5/ 75 درصد
كاهش مصرف كود شيميايي به ميزان22 2/46 درصد
توليدماهيان گرم آبي (كپورمعمولي, كپور علف خوار كپورنقره اي وكپورسرگنده)
توليد 840- 890 كيلوگرم ماهي درهكتار
افزايش بهره وري در استفاده ازآب كشاورزي
كمك در اقتصادي تر كردن فعاليت برنج كاري در كشور
تركيب گونه اي و ساير مشخصات:
كپورمعمولي ........ 60درصد
كپورعلف خوار ........... 30درصد
كپورنقره اي ........... 5درصد
كپورسرگنده ............ 5درصد
تراكم رهاسازي بچه ماهي(درهكتار)........ 1100-1400قطعه
وزن متوسط رهاسازي 25-45 گرم
زمان رهاسازي : ارديبهشت ماه
زمان برداشت ماهي: ازمهرماه
مساحت پناهگاه: 3- 10درصدكرت كشت توام
وزن ماهي در زمان صيد: 600- 750گرم
توجيه اقتصادي:
كل هزينه اجرايي (درهكتار)3000000 ريال
صرفه جويي در عدم مصرف كود و سموم شيميايي (در هكتار ) 230000 ريال
سودحاصل از افزايش محصول برنج ( در هكتار ) 770000 ريال
سود حاصل از فروش ماهي (در هكتار) 3000000 ريال
سود خالص كشت توام برنج وماهي (در هكتار) 4300000ريال
استان هاي فعال:
گيلان , فارس , لرستان , زنجان , خراسان زنجان , ايلام , خوزستان اصفهان و ... ( 160 هكتار)
اثرات بيولوژيك طرح :
تغذيه از لارو حشرات, كرم ساقه خوار برگ خوار و ... توسط ماهي.
نرمي خاك كف شاليزار و تجزيه بهتر مواد در كف و رشد بهتر ريشه برنج در اثر جستجوي ماهي براي غذا در كف شاليزار.
• حاصلخيزي خاك شاليزار در اثرمدفوع ماهي.
• تغذيه ماهي از علف هاي هرز(آزولا عدسك آبي و...) شاليزار و در نتيجه رشد بهتر برنج .
آماده سازي مزارع كشت توام:
• افزايش ارتفاع ديواره هاي اطراف كرت كشت توأم به ميزان 50-60 سانتي متر
•عرض 40- 50 سانتي متر
•احداث پناهگاه به عمق 30/1-50/1 سانتي متر و به مساحت تقريبي 3- 10 درصد كل سطح كرت در پائين دست مزرعه كشت توأم
• نصب دريچه هاي ورودي و خروجي
• قبل از نشاءكاري برنج(ارديبهشت ماه ) , رها سازي بچه ماهي در پناهگاه مزرعه كشت توأم
•20- 25 روز بعد از نشاء كاري ,راه بين پناهگاه و كرت برنجكاري بازو ماهيان وارد كرت شده و در بين شالي ها تردد مي نمايند.
ويژگيهاي اجرايي پروژه:
•در طول دوره پرورش غذاي مورد نياز ماهيان در پناهگاه در اختيار آنها قرار مي گيرد.
•هر 15 روز يكبار تعدادي ماهي صيد و طول و وزن آنها اندازه گيري خواهد شد.
برداشت برنج در شهريور ماه انجام و بعد از برداشت برنج حجم آبگيري افزايش يافته و مجددا ماهيان به درون كرتها و ارد خواهند شد.
•ماهيان در آبان ماه صيد و به فروش مي رسند.
•طول دوره پرورش ماهي با برنج حدود 90 روز و پرورش ماهي بعد از برداشت برنج حدود 100 روزخواهد شد.. يعني طول دوره پرورش ماهيان 190 روز ( از زمان رهاسازي تا صيد) است.
اثرات اجرايي طرح بر ميزان توليد:
افزايش متوسط10درصد محصول برنج اگر در 10 درصد شاليزارهاي كل كشور (60000 هكتار) اين طرح اجرا شود تقريبا 50 هزارتن ماهي(توليد850كيلوگرم در هكتار)و12هزارتن افزايش محصول برنج (با احتساب متوسط توليد 2 تن برنج در هكتار) خواهيم داشت.
منبع : www.parsianforum.com
