| |
|
file:///C:\DOCUME~1\ali\LOCALS~1\Temp\msohtmlclip1\01\clip_image002.jpg
|
|
چکيده:
سلاح هسته اي پديده‌ي شومي است که بشر نخستين بار در سال 1945 با آن مواجه شده است. با توجه به تأثيرات زياد آن موجب تحريک افکار عمومي دنيا و در نتيجه فشار به کشورها براي مهار آن شده است. پس از دستيابي 5 کشور رسمي دارنده‌ي سلاح هسته‌اي تا سال 1967، تلاشهاي زيادي براي جلوگيري از گسترش سلاح هسته‌اي در دنيا صورت گرفته است که منجر به عقد پيمانهاي مختلف از جمله
NPT و
CTBT شده است.
متأسفانه علي رغم خواست عمومي مردم دنيا و انعقاد قراردادهاي بين المللي، نه تنها تا کنون موفقيت چنداني در اين خصوص حاصل نشده است، بلکه به نظر مي رسد به جاي محدود سازي و توقف ساخت سلاحهاي هسته‌اي، گسترش سلاح هسته‌اي از 5 کشور رسمي به 4 کشور غير رسمي صورت گرفته و هم اکنون 9 کشور عملاً داراي سلاح هسته‌اي هستند. علاوه بر آن کشورهاي زيادي وجود دارند که امروز با گسترش فناوري هسته‌اي، خود به قابليت توليد سلاح هسته‌اي دست يافته‌اند.
در اين مقاله تلاش مي‌شود با بررسي وضعيت هسته‌اي 9 کشور دارنده‌ي سلاح هسته‌اي و ساير کشورها، روند محدود سازي و يا گسترش سلاح هسته اي مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد. خواهيم ديد که برنامه هاي هسته‌اي جهان هم از لحاظ کمي ( تعداد کشورهاي دارنده‌ي سلاح هسته اي) و هم از لحاظ کيفي (ساخت سلاح هسته‌اي مؤثرتر) به جاي محدود سازي در حال گسترش است.
کليد واژه:
سلاحهاي هسته‌اي، معاهده‌ي
NPT، معاهده‌ي
CTBT، کلاهک هسته‌اي، محدود‌سازي سلاح هسته‌اي، گسترش سلاح هسته‌اي.
1- مقدمه:
در چند سال گذشته تلاشهايي صورت گرفته است که از گسترش سلاح هسته اي در دنيا جلوگيري شود. در اين مورد نشستها و جلسات متعددي در جهان تشکيل شده و توافقنامه هايي نيز منعقد شده است که مهمترين آنها عبارتند از : پيمان منع گسترش جنگ افزارهاي هسته‌اي
[1](NPT) و پيمان منع جامع آزمايش سلاحهاي هسته اي
[2] (CTBT). زماني که پيمان
NPT تصويب شد (سال 1970ميلادي) تنها 5 کشور آمريکا، شوروي(روسيه)، انگليس، فرانسه و چين داراي سلاح اتمي بوده و به آنها اجازه ي نگهداري آن داده شد. در پيمان
NPT دارندگان سلاحهاي هسته‌اي موافقت کردند که حجم تسليحات اتمي خود را کاهش دهند و سرانجام حذف کنند. همچنين کشورهاي فاقد بمب اتم نيز موافقت کردند که به دنبال سلاح هسته‌اي نروند و تنها از کاربردهاي صلح‌آميز آن استفاده کنند. سازمان بين المللي انرژي اتمي نيز براي نظارت بر اين امر تشکيل شده است که امروزه داراي 144 کشور عضو مي باشد.
پنهان‌کاري‌هاي بيش از حد، مانع آگاهي مردم جهان از شمارش دقيق تسليحات اتمي جهان مي‌شود و هر کشوري جزئيات برنامه‌هاي اتمي خود را پنهان مي کند و اطلاعات بسيار اندکي در باره ي برنامه‌هاي اتمي ديگر کشورها در اختيار دارد. به گزارش خبرگزاري فارس به نقل از بولتن دانشمندان اتمي آمريکا، « با وجود اينکه اطلاعات شفافي در مورد تسليحات اتمي کشورهاي جهان وجود ندارد، اين اتفاق نظر بين کارشناسان وجود دارد که تعداد تسليحات اتمي جهان امروز به طور قابل توجهي کمتر از اوج دوران جنگ سرد در سال 1968 است. در اين دوران بيش از هفتاد هزار کلاهک هسته اي در جهان وجود داشت. کشورهاي دارنده ي تسليحات اتمي در پي قراردادهاي کنترل تسليحاتي تعداد زيادي از بمب هاي اتمي خود را معدوم کردند، با وجود اين در همين دوران تعداد کشورهاي دارنده ي سلاح اتمي از 3 کشور به 9 کشور افزايش يافته است. هم اکنون تعداد سلاحهاي هسته اي اين کشور ها حدود 27 هزار کلاهک است که 97 درصد آن در آمريکا و روسيه است.»[SUP](1)[/SUP]
در اين مقاله، تلاش مي‌شود با بررسي اجمالي فعاليتهاي كشورهاي دارنده‌ي سلاح اتمي، وضعيت گسترش کمي و کيفي اين سلاح ها مورد کنکاش قرار گيرد.
- بررسي وضعيت سلاح هسته اي آمريکا:
آمريکا اولين کشوري است که در 16جولاي 1945 آزمايش هسته‌اي خود را انجام داد. همچنين آمريکا تنها کشوري است که در دنيا از سلاح هسته اي استفاده کرده است. بيش از 128هزار کلاهک هسته‌اي از سال 1945 به بعد در جهان توليد شده است که حدود 55 درصد آن (حدود 70هزار کلاهک) توسط آمريکا توليد شده است.
بر اساس گزارش خبر گزاري مهر به نقل از روزنامه اينديپندنت«آمريکا حدود 11هزار سلاح هسته اي هم اکنون در اختيار دارد که شامل حدود 5 هزار کلاهک استراتژيک و بيش از 3 هزار کلاهک تاکتيکي فعال و نزديک به 3 هزار کلاهک استراتژيک و تاکتيکي غير فعال ذخيره شده مي باشد .»[SUP](2)[/SUP]
بر اساس گزارش سايت بازتاب به نقل از بولتن دانشمندان اتمي جهان « از 70 هزار کلاهک هسته اي توليد شده توسط امريکا ، نزديك به60 هزار کلاهک آن تا اواسط 2006 منهدم شده است.»[SUP](3)[/SUP]
بر اساس گزارش خبرگزاري مهر به نقل از بولتن دانشمندان اتمي آمريکا ، «بمب هاي هسته اي آمريکا در 18 مکان در 12 ايالت و شش کشور اروپايي مستقر شده اند. آمريکا تنها کشوري است که تسليحات هسته‌اي آن در خارج از کشور نيز مستقر مي‌باشد. حدود400 کلاهک هسته اي آمريکا در هشت پايگاه در کشورهاي اروپايي بلژيک، آلمان، ايتاليا، هلند، انگليس و ترکيه قرار دارند.»[SUP](4)[/SUP]
در آمريکا تلاش براي نوسازي و تقويت تسليحات اتمي در اولويت بالاتري نسبت به از بين بردن تسليحات اتمي قديمي تر، قرار دارد.«يک گزارش محرمانه پنتاگون که در آن سياست‌هاي هسته‌اي آمريکا بازنگري شده، مقرر مي دارد که بايد سلاح هاي هسته اي جديدي ساخته شوند که قابليت بهتري براي حمله به اهداف آمريکا در عراق، ايران، کره شمالي، سوريه و ليبي داشته باشند. گزارش پنتاگون با عنوان «تجديد نظر در وضعيت هسته‌اي» در واقع طرحي جامع براي ساخت و استقرار سلاحهاي هسته‌اي است.»[SUP](5)[/SUP] اين گزارش به لزوم ساخت نوعي از سلاح هسته‌اي اشاره مي‌کند که توانايي نفوذ در زمين و انهدام مخازن و پناهگاه‌هاي مستحکم زير زميني را که ممکن است براي نگهداري سلاحهاي شيميايي و بيولوژيک مورد استفاده قرار گيرند، داشته باشند.
در بخش ديگري از گزارش آمده است: «بهينه سازي سلاح هايي که در زمين نفوذ مي‌کنند، ضروري است.»[SUP](6)[/SUP] اين سلاح ها براي انهدام تأسيسات زير زميني و سنگرها و انبارهاي مستحکم به کار گرفته مي‌شوند. بر اساس اطلاعات پنتاگون، بيش از هفتاد کشور جهان امروزه از تأسيسات زير زميني استفاده مي کنند و تنها سلاحي که در حال حاضر قابليت نفوذ در زمين را داشته و مورد استفاده قرار مي‌گيرد، بمب
B61 Mod 11 است؛ اما نفوذ اين سلاح در زمين محدود مي‌باشد.
«رابرت نوريس»
[3] پژوهشگر ارشد شوراي دفاع از منابع طبيعي و متخصص سلاح هسته‌اي آمريکا معتقد است: «به رغم وعده‌هاي بوش براي کاهش سلاح هسته اي در جريان تبليغات رياست جمهوري آمريکا، دولت آمريکا نيروهاي هسته اي و مجتمع هاي تحقيقاتي و صنعتي را که از آنها پشتيباني مي کنند، تقويت کرده است. علاوه بر آن به نظر مي‌رسد دولت بوش براي مقابله با کشورهاي محور شرارت و ديگر کشورهاي مشکل ساز، نقش جديدي براي سلاح هسته‌اي در نظر گرفته باشد.»[SUP](7)[/SUP]
معاون وزير انرژي آمريکا در راستاي توجيه سياست‌هاي هسته‌اي واشنگتن اعلام کرد که شرايط حاکم بر جهان حکم مي‌کند که ايالت متحده آمريکا، زرادخانه‌هاي هسته‌اي خود را حفظ کند. به گزارش خبر گزاري مهر به نقل از اينترفکس، «کلي سل»
[4] درمؤسسه صلح کارنگي در مسکو اعلام کرد که آمريکا حق انجام آزمايش‌هاي هسته‌اي را براي خود نگاه مي‌دارد؛ اما اميدوار است که اين اتفاق رخ ندهد. وي گفت:«ما همانند روسيه حق انجام آزمايش‌هاي هسته‌اي را براي خود نگه داشته‌ايم. وي خاطر نشان كرد آمريکا علاقه‌مند است که تعداد سلاحهاي هسته‌اي در جهان کاهش يابد، اما حقيقت آن است که در جهان سلاح هسته‌اي وجود دارد. بنابراين آمريکا بايد زراد خانه‌هاي خود را حفظ کند.»[SUP](8)[/SUP]
- بررسي وضعيت سلاح هسته‌اي روسيه:
روسيه(شوروي) اوّلين بمب هسته‌اي خود را در سال 1949 منفجر کرد. تعداد کلاهک‌هاي هسته‌اي که اين کشور از سال 1949 به بعد توليد کرده است، در حدود 55 هزار (حدود 43 درصد کل کلاهک‌هاي هسته‌اي توليدشده) تخمين‌زده مي‌شود. اين کشور در پايان دوران جنگ سرد و در سال 1991 در حدود 30 هزار کلاهک هسته‌اي در اختيار داشت.
سازمان سيا پيش‌بيني‌کرده که در دهه 1990 سالانه حدود هزار کلاهک هسته‌اي را از بين برده است. شمار کلاهک هاي هسته اي روسيه امروزه در حدود 16 هزار تخمين زده مي شود که از اين بين چيزي حدود 5 هزار کلاهک استراتژيک، تقريباً 3 هزار و پانصد کلاهک تاکتيکي فعال و بقيه به شکل ذخيره است. روسيه بر اساس قرارداد هايي که با آمريکا منعقد کرده است، در سال 2012 حدود 2200 کلاهک هسته اي بايد در اختيار داشته باشد.
روسيه همانند آمريکا از تصويب«پيمان منع جامع آزمايش هسته‌اي » خود داري کرده است و حق انجام آزمايش هسته‌اي را براي خود محفوظ نگه داشته است که اين کار خلاف معاهده‌ي NPT است.
رئيس ستاد ارتش روسيه اعلام کردکه نيروهاي مسلح روسيه تا سال 2016 به طور کامل به سيستم تسليحات اتمي راهبردي مجهز مي‌شوند. به گزارش خبر گزاري فارس به نقل از خبر گزاري «نروستي»، ژنرال«يوري بالويفسکي» در سخنراني خود در دوماي روسيه اظهار داشت :«تا ژانويه 2006 نيروهاي موشکي روسيه 512 سيستم موشکي زميني در اختيار داشتند که اين سيستم ها قابليت پرتاب حدود دو هزار کلاهک هسته‌اي را دارد. ولاديمير پوتين در سخنراني سالانه خود در سال 2006 اعلام کرد كه روسيه زير دريايي اتمي خواهد ساخت. روسيه از سال 1990 تا کنون چنين زير دريايي‌هايي نساخته است. اين کشور همچنين در حال برنامه‌ريزي براي نوسازي بخش هوايي تسليحات اتمي خود است و ناوگان بمب افکن‌هاي راهبردي خود را تقويت خواهد کرد.»[SUP](9)[/SUP]
4- بررسي وضعيت سلاح هسته اي انگليس:
انگليس اوّلين آزمايش هسته‌اي خود را در سال 1952 انجام داده است. اين كشور از سال 1953 تا کنون در حدود يک هزار و 200 کلاهک هسته‌اي توليد کرده است. شمار کلاهک‌هاي هسته‌اي انگليس در دهه 1970 به اوج خود رسيد و پس از آن رو به کاهش گذاشت. اين کشور در حال حاضر در حدود 200 کلاهک هسته‌اي در اختيار دارد.
به گزارش خبرگزاري مهر به نقل از خبر گزاري فرانسه ،«مجلس عوام انگليس با نقض معاهده منع گسترش سلاح هاي هسته اي (NPT) به طرح نو سازي و باز سازي سلاح هاي هسته اي در اين کشور رأي داد. بر اساس اين لايحه، زير دريايي هايي که قابليت حمل کلاهک هسته‌اي را دارند، جايگزين زير دريايي تريدنت مي‌شوند. گفته مي‌شود که سيستم‌هاي جديد که قرار است تا سال 2024 جانشين سيستم‌هاي فرسوده فعلي شوند، به انگليس توان بازدارندگي را تا سال 2050 خواهد داد.»[SUP](10)[/SUP]
توني بلر، نخست وزير سابق انگليس، در جريان سفر به آمريکا اعلام کرد که:«انگليس به خريد نسل جديدي از سلاحهاي هسته‌اي نياز دارد؛ زيرا ممکن است نتواند به آمريکا براي حمايت از خود در صورتي که مورد هدف قرار گيرد؛ تکيه کند.»[SUP](11)[/SUP] به گزارش خبرگزاري مهر به نقل از روزنامه «اينديپندنت» بلر اضافه کرد: «همکاري ما با آمريکا بسيار نزديک است؛ اما ماهيت مستقل بازدارندگي انگليس، بيمه ديگري در برابر شرايطي است که ما تهديد مي‌شويم؛ ولي چنين تهديدي براي آمريکا وجود ندارد. بلر افزود که در يک جهان غير قابل اطمينان، براي انگليس صرف نظر کردن از «بيمه نهايي» غيرعاقلانه و خطرناک است.»
- بررسي وضعيت سلاح هسته اي فرانسه
فرانسه اولين بمب هسته‌اي خود را در سال 1960منفجر کرد. تعداد کلاهک هاي هسته اي که فرانسه از سال 1964 به بعد توليد کرده است، در حدود يک هزار و 260 تخمين زده مي شود. تعداد کلاهک هاي هسته اي اين کشور در سال 1992 در حدود 540 بوده است. اين کشور در حال حاضر در حدود 150 کلاهک هسته اي در اختيار دارد.
فرانسه نيز همانند آمريکا و انگليس علي رغم معاهدات بين المللي به دنبال تحقيق و توسعه سلاح هسته‌اي جديد است. بنا به گزارش خبر گزاري فارس، « فرانسه در مرکز آزمايش‌هاي موشکي خود در شهر لاند اقدام به شليک آزمايشي يک موشک استراتژيک موسوم به M51 کرد .»[SUP](12)[/SUP] موشک هاي استراتژيک M51 با برد 10000 کيلومتر قرار است از سال 2010 به جاي موشک‌هاي استراتژيک موسوم به M45 که هم اکنون روي زير دريايي‌هاي اتمي فرانسه است، به‌کار گرفته شود. آقاي استفان لوم سخنگوي جنبش ضد هسته‌اي فرانسه در مصاحبه خود با خبرنگار خبرگزاری فارس اضافه کرد:« فرانسه همچنين در حال احداث یک مرکز شبیه‌سازی است که قرار است در آن با استفاده از لیزر مگاژول به شبیه سازی آزمایش اتمی بپردازد و این امر نیز با روح معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای (NPT) مغایرت دارد، زیرا هدف این آزمایشها بهبود سلاح اتمی موجود و اقدامی در جهت گسترش سلاحهای اتمی است.»
6
- بررسی وضعیت سلاح هسته ای چین:
چین اولین انفجار هسته‌ای خود را در سال 1952 آزمایش کرد. چین از سال 1964 حدود 600 کلا هک هسته‌ای تولید کرده وتخمین زده می‌شود که این کشور در حال حاضر دارای حدود 200 کلاهک هسته ای فعال باشد که این رقم در سال 1993 برابر با 453 بوده است.
بر اساس گزارش بنگاه‌های نظامی و امنیتی آمریکا ، پیش بینی می شود که این کشور در دهه آینده، تعداد کلاهکهای خود را افزایش خواهد داد. بر این اساس پیش‌بینی می‌شود که این کشور تعداد کلاهکهای هسته‌ای خود را که مستقیماً آمریکا را هدف قرار مي‌دهد، از 20به 75 تا 100 کلاهک افزایش خواهد داد.[SUP](13)[/SUP]
7
- بررسی وضعیت سلاح هسته ای هند:
هند که از امضای معاهده ي منع گسترش سلاح هسته ای (NPT) خودداری کرده است، در سال 1974 اولین بمب اتمی خود را منفجر کرده است. « تعداد دقیق سلاح هسته‌ای این کشور مشخص نشده است، ولی پیش‌بینی می‌شود که این کشور هم اکنون دارای 45 تا 95 کلاهک هسته‌ای است.»[SUP](14)[/SUP] آمریکا در سال گذشته قراردادي چند میلیارد دلاری با هند که از جمله آن تکنولوژی اتمی است، منعقد کرده است. اگر چه هند پس از آزمایش اولين بمب اتمی توسط کشورهاي مختلف از جمله آمریکا تحریم شده بود.
8
- بررسی وضعیت سلاح هسته ای پاکستان:
پس از تولید بمب اتمی توسط هند، پاکستان که رغیب و دشمن دیرینه آن بود ، تلاش وسیعی انجام داد تا به بمب اتمی دست يابد. « ذوالفقارعلی بوتو » نخست وزیر پاکستان پس از اعلان موفقیت هند در ساخت سلاح هسته ای، بطور رسمی اعلام نمود « که اگر مردم پاکستان تا سالها علف بخورند، ما باید بمب اتمی بسازیم.»
سرانجام پاکستان در سال 1998 موفق به انفجار اولین بمب هسته‌ای شد.« تعداد کلاهکهای هسته‌ای این کشور دقیقاً مشخص نیست، ولی پیش‌بینی می‌شود که این کشور بین 30 تا 50 کلاهک هسته‌ای داشته باشد.»[SUP](15)[/SUP]
9
- بررسی وضعیت سلاح هسته ای کره شمالی:
کره شمالی یکی از کشورهایی است که معاهده منع گسترش سلاح هسته ای (NPT) را امضا کرده ولي در سال 2003 از آن خارج شده است. این کشور درسال گذشته رسماً اعلام کرده است که دست به آزمایش اتمی زده است وتهدید کرده است در صورت برخورد خصمانه آمریکا آزمایش دوم را انجام خواهد داد.
تعداد سلاحهای هسته‌ای این کشور در منابع مختلف، متعدد اعلام شده است. بر اساس اطلاعات اعلام شده این کشور حدود 43 گرم پلوتونیوم در اختیار دارد و تعداد سلاح هسته‌ای این کشور بین 5 تا 15 کلاهک تخمین زده می شود.[SUP](16)[/SUP]
10- بررسی وضعیت سلاح هسته ای رژیم اشغالگر قدس:
رژیم صهیونیستی از ابتدای شکل گیری، متناسب با شرایط داخلی و متغیرهای خارجی یک روند تکاملی در سیاست‌های امنیتی تسلیحاتی داشته است. سلاح هسته‌ای از آغاز با منطق، اهداف و برنامه های روشنی از سوی رهبران و نخبگان صهیونیستی پایه گذاری شده و در قالب سیاستی ثابت، مستمر و پیگیر به اجرا در آمده است. « بن گورین» به عنوان اصلی ترین چهره‌ي صهیونستی در پایه‌گذاری سیاست های هسته‌ای اسرائیل، توان سلاح هسته‌ای را عامل حفاظت و بقاي اسرائیل می دانست که هیچ عنصری، جایگزین آن در امنیت اسرائیل و شهروندان آن نخواهد شد. بن گورین معتقد بود تضمین آینده اسرائیل در تکامل بخشی به قدرت تسلیحات غیر کلاسیک و بویژه سلاح هسته ای است که هرگونه تفکر برای تهدید علیه اسرائیل ازسوی کشورهای عربی را متوقف می کند.[SUP](17) [/SUP]تفکر راهبردی برنامه اسرائیل از زمان « وایزمن» دانشمند شیمی به‌عنوان رئیس دولت صهیونستی و نخست‌وزیری بن گورین آغاز شد و مراحل چهارگانه زیر را سپری کرد:[SUP](18)[/SUP]
- مرحله اول از سال 1948 تا 1963
درسال1948بخش تحقیقات و بر نامه ریزی در وزارت دفاع پایه ریزی شده ودر طول این مدت با انعقاد پیمانهای لازم با فرانسه و آمریکا، واحد تولید آب سنگین را تأسیس کرده و به شناسایی معادن اورانیوم پرداخته و جوانان خود را برای تحصیل به خارج اعزام کرد.
- مرحله دوم از سال 1963 تا 1966
بر اساس پیمان سری با فرانسه در سال1957 اولین نیروگاه هسته‌ای آب سنگین اسراييل در نقب معروف به دیمونا ساخته شد. در مرحله بعد با تبادل اطلاعات با کشورهای دوست؛ مانند آمریکا، فرانسه، آلمان، آفریقای جنوبی (رژیم آپارتاید) به کسب دانش بمب هسته‌ای پرداخت ودر اواخر این دوره قابلیت تولید بمب هسته‌ای را پیدا کرد.
- مرحله سوم از سال 1966 تا 1986
در آغاز این مرحله تلاشی برای ساخت 3 تا 7 بمب هسته ای به پایان رسیده و پس از ساخت بمب ها، تلاش برای تکامل بخشیدن به کلاهک هسته ای و تکامل بخشیدن به بمب‌های هیدروژنی ادامه یافته است.
- مرحله چهارم از سال 1986 تاکنون
پس از افشای توان هسته ای اسرائیل توسط« وانونو» که توسط یک نشریه‌ي انگلیسی انجام شد، اسرائیل سعی کرده است ضمن بهره برداری کامل از علنی‌شدن توان هسته‌ای، «سیاست پنهان‌کاری هسته‌ای» را ادامه دهد . در این مرحله، ضمن گسترش همکاری هسته ای و تبادل دانش و فناوری با بسیاری از کشورها ، تلاش برای فناوری کوچک‌سازی و تاکتیکی‌کردن سلاح هسته‌ای خود را گسترش داده است.
بنا به گزارش پنتاگون در سال 1991 ، اسرائیل بین 75 تا200 کلاهک هسته‌ای شامل بمب و کلاهک های قابل حمل با موشک و برخی سلاح های تاکتیکی هسته‌ای در اختیار دارد. استقرار 50 موشک اریحا ( با برد 1500کیلو متر ) در سال 1997 در پایگاهی در 45 کیلومتری جنوب شرقی تل آویو با کلاهک هسته ای بخشی از توان ابزاری تهدید هسته ای اسرائیل می باشد .
مرکز مطالعات منع گسترش سلاحهای هسته‌ای (CNS) اخیراً در گزارشی به افشای برنامه سلاحهای کشتار جمعی رژیم صهیونیستی پرداخته است . این گزارش افشاگرانه بار دیگر خطرات بسیار زیاد زرادخانه سلاح های کشتار جمعی این رژیم را برای صلح و امنیت منطقه و جهان مورد تأکید قرار می‌دهد. بنا به گزارش خبرگزاری آریا به نقل از این مرکز، تجهیزات نظامی این رژیم در بخش سلاح هسته‌ای عبارت است از:[SUP](19)[/SUP]
- وجود برنامه هسته ای در سطح بسیار بالا با برآورد تقریبی 100 تا 200 سلاح است که می تواند توسط موشک های بالستیک و یا هواپیما پرتاب شود.
- زرادخانه هسته ای این رژیم ممکن است شامل سلاح های هسته ای حرارتی باشد.
- راکتور آب سنگین IRR-2 با قدرت 40 تا 150 مگاوات و تأسیسات فرآوری پلوتو نیم در ديمونا که تحت پادمانهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار ندارند .
11- تلاش سایر کشورها برای تهیه سلاح هسته‌ای
علاوه بر کشورهای ذکر شده متأسفانه امروزه تعداد زیادی از کشورها به دنبال تولید و یا تهیه سلاح هسته‌ای هستند. به نحوی که آقای البرادعی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی، رسماً اعلام کرده است که حدود 30 کشور جدید توان ساخت سلاح هسته‌ای را دارند. به گزارش خبر گزاری فارس به نقل از خبر گزاری فرانسه، البرادعی در وین تأکید کرد: « ما باید سیستم جدیدی از رویکرد بین‌المللی اتخاذ کنیم یا اینکه تنها با 9 کشور دارنده تسلیحات هسته‌ای روبرو نشویم و در کوتاه مدت 20 تا 30 کشور داشته باشیم که به توان تولید تسلیحات هسته‌ای دست یافته باشند» وی افزود: «این کشورها که بطور با لقوه دارای تسلیحات هسته‌ای هستند، راه‌ها و دانش غنی‌سازی اورانیوم یا باز فرآوری پلوتونیم را می‌دانند» [SUP](20)[/SUP]
برزیل، بتازگی چرخه غنی سازی صنعتی را راه اندازی کرده است و آرژانتین و آفریقاي جنوبی نیز به پروژه های مشابه علاقه‌مند هستند. استرالیا که دارای ذخایر گسترده اورانیم طبیعی است نیز طرح غنی سازی دارد .
کره جنوبی توانسته است اورانیوم را تا 77 درصد غنی‌سازی کند. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اینترنتی « تایمزها نکوکی »: « کره جنوبی به خاطر پیشرفتهایی که در زمینه لیزری در سال 2000 صورت داد، میتواند اورانیم را تا سر حد ساخت تسلیحات هسته‌ای غنی‌سازی کند. محققین مؤسسه تحقیقاتی انرژی اتمی این کشور دست به آزمایش غنی‌سازی اورانیوم با لیزر زدند. اما پس از اینکه در سال 2004 این مسأله برای آژانس بین المللی انرژی اتمی افشا گردید، اعلام شد که این آزمایش بدون اطلاع مقامهای دولتی بوده است. محققین در این مرکز توانستند تا 77 درصد غنی سازی کنند و با یک تلاش دیگر می توانند میزان غنی سازی را تا حدود 100درصد برسانند.»[SUP](21)[/SUP]
وزیر امور خارجه ژاپن اعلام کرد که کشورش فناوری ساخت سلاح اتمی را در اختیار دارد. به گزارش خبرگزاری فارس به نقل از خبرگزاری«آسو شیتد پرس»، وزیر خارجه ژاپن تصریح کرد: « ژاپن قادر به تولید سلاح هسته‌ای است اما ما فعلا برنامه‌ای برای تولید آن نداریم »[SUP](22)[/SUP] سیاست غیر هسته ای ژاپن به دنبال آزمایش اتمی کره شمالی که نگرانی‌های جدید امنیتی برای این کشور ایجاد کرد تحت بررسی فزاینده ای قرار گرفت.
نکته در خور توجه این است که آمریکا نه تنها با اظهارات مقامات ژاپن در خصوص توانمندی ساخت سلاح هسته‌ای عکس‌العمل مخالفی بروز نداده، بلکه به تأیید آن نیز پرداخته است به نحوی که سفیر آمریکا در ژاپن اعلام کرد: « واشینگتن از تلاش توکیو برای دستیابی به تسلیحات هسته‌ای که برای مدت طولانی ممنوع بوده است، ممانعت نمی‌کند. به گزارش خبر گزاری مهر به نقل از سفیر آمریکا، مقامهای ارشد آمریکا از ژاپن خواستند تا برای مقابله با تهدیدات کره شمالی به بحث در خصوص گزینه ي هسته ای اقدام کند .»[SUP](23)[/SUP]
یک هفته نامه انگلیس ادعا کرد عربستان سعودی قصد دارد به‌طور مستقيم با تهیه بمب از پاکستان قابلیت باز دارندگی خود را افزایش دهد تا در صورتی که ایران به قدرت هسته ای مبدل شد، جایگاه خود را در منطقه از دست ندهد.
این هفته‌نامه در سرمقاله خود نوشت: « سازمان امنیت برون مرزی انگلیس (MI6) پیشاپیش عربستان سعودی را قدرت هسته ای می شناسد که قادر است هر زمانی خواست وارد باشگاه هسته‌ای شود. این هفته نامه مدعي شد که عربستان بخش عمده‌اي از اعتبارهای پروژه هسته‌ای پاکستان را تامین کرده است و دقیقا به همین خاطر قصد دارد زمانی که ضرورت یافت مستقیماً با خرید بمب از پاکستان بدون آنکه مسیرهای پر دردسر تولید آن را در داخل کشور طی کرده باشد، وارد باشگاه هسته ای شود .»[SUP](24)[/SUP]
12- نتیجه گیری :
نخستین بمب هسته ای در جولای 1945 توسط آمریکا مورد آزمایش قرار گرفت و دو ماه پس از آن برروی شهرهای هیرو شیما و ناکازاکی منفجر شد. اگر چه آمریکا تلاش گسترده ای صورت داده تا دیگر کشورها به این سلاح دست نیابند ولی سر انجام شوروی سابق موفق به انجام اولین آزمایش بمب هسته ای در سال 1949 شد. در طول جنگ سرد در رقابت بین آمریکا و شوروی دو کشور اروپایی فرانسه و انگلیس با همکاری آمریکا و چین به کمک شوروی توانستنند تا قبل از سال 1967 به سلاح های هسته ای دست یابند. پنج کشور دارنده سلاح هسته ای جهت جلوگیری از گسترش سلاح هسته ای در جهان و انحصار این تکنولوژی ما بین خود، تلاش فراوانی انجام دادند که دیگر کشور هارا متقاعد کنند به دنبال توليد این سلاح نروند. سرانجام پس از مذاکرات فراوان و نشست های پی در پی در سال 1970 موفق به انعقاد قرارداد منع گسترش سلاح هسته ای (NPT) شدند. بر اساس اصول اساسی این پروتکل کشور های فاقد سلاح هسته ای متعهد شدند در قبال دست یابی به فناوری صلح آمیز انرژی هسته ای از تولید و گسترش سلاح های هسته ای خودداری کنند و در قبال آن کشورهای دارای سلاح هسته ای نيز متعهد شدند که ضمن عدم تولید بیشتر سلاح هسته ای، اولاً کم کم سلاح های هسته ای موجود خود را کاهش دهند تا در نهایت جهان عاری از سلاح هسته ای شود و ثانیاً به کشورهای فاقد سلاح هسته اي در راستای رسیدن به فناوری صلح آمیز هسته‌ای یاری رسانند.
اگر چه کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای اقدام به کاهش تعداد سلاح های هسته ای خود نمودند و تعداد این سلاح ها از 70 هزاردر گذشته به 27 هزار در سالهاي اخيرکاهش یافته است که البته بیشترکاهش سلاح هاي هسته اي به خاطر پایان رسیدن تاریخ انقضاء و خطرات ناشی از مسایل امنیتی آنها بوده است؛ ولی پنج کشور رسمي دارنده سلاح هسته‌ای علی‌رغم تعهدشان در NPT، مشغول تحقیق و توسعه سلاح هسته ای جدید بوده و يا خواهند بود. علاوه بر این، تعداد کشورهای دارنده سلاح هسته‌ای گسترش یافته و امروزه به 9 کشور رسيده و حداقل 30 کشور نيز به توانمندي ساخت سلاح هسته‌اي دست يافته اند. بنابراین نه تنها خطر سلاح هسته‌ای در دنیا کاهش نیافته، بلکه روز به روز در حال افزایش کمی ( از لحاظ تعداد کشورها ) و کیفی ( از لحاظ نوع سلاحهای هسته‌ای جدید ) است.
به نظر می رسد که علت اساسی عدم توفیق جهان در مهار و کنترل سلاحهای هسته‌ای، زیاده‌خواهی و عدم صداقت پنج کشور اصلی دارنده سلاح هسته‌ای می‌باشد. همانطوری که ذکر شد، همه این کشورها تأکید میکنند که برای امنیت ملی خود به کلاهک هسته‌ای نیاز دارند و این بدین معنی است که در آینده همچنان ذخایر انبوهی از تسلیحات اتمی در جهان وجود خواهد داشت و کشورهاي بيشتري براي دستيابي به تسليحات هسته‌اي، تلاش خواهند کرد.
منابع :
1- خبر گزاري فارس 29/7/85
2- خبر گزاري مهر 17/8/85
3- سايت بازتاب 30/7/85
4- خبر گزاري فارس 23/7/85
5- فصلنامه دفاع نا متعارف (معاونت عمليات ستاد مشترک سپاه) شماره 26
منبع شماره 5
6- گوردن، مايکل ، طرح اتمي آمريکا براي سلاحهاي هسته اي جديد و اهداف جديد
7- فصلنامه دفاع نامتعارف (( معاونت عمليات ستاد مشترک سچاه ) شماره 27
8- سايت بازتا ب 17/4/85
9- خبر گزاري مهر 23/12/85
10- سايت بازتاب 14/9/85
11- خبر گزاري فارس 18/8/85
12- منبع شماره 5
13- خبر گزاري مهر 17/7/85
14- منبع شماره 14
15- خبر گزاري مهر 29/7/85
16- فصل نامه مطالعات سياسي ( اداره سياسي ستاد نمايندگي ولي فقيه در سپاه ) ، شماره دوازدهم ، تابستان 83
17- منبع شماره 17
18- خبر گزاري آريا 23/7/85
19- سايت بازتاب 24/7/85
20- خبر گزاري مهر 25/7/85
21- سايت بازتاب 9/9/85
22- خبر گزاري مهر 8/8/85
23- خبر گزاري فارس /19/9/85
[1] Non-Proliferation Treaty
[2] Comprehensive Test Ban Treaty
[3] Robert S.Norris
[4] Clay Sell
