دنباله دار شواسمان-واخمان 3 یا P 73 به ملاقات زمین و خوشید آمده
است.
دنباله داری که در مقابل چشمان ما در حال مرگ و تکه تکه شدن است و
نمایش با شکوه و بی نظیر آن این روزها جزء یکی از رویدادهای مهم ستاره
شناسی بشمار می رود. اینگونه تکه شدن دنباله دار شاید ما را به یاد دنباله
دار شومیکر لوی-9 بیاندازد که در سال 1374 تکه تکه شدن آن بسیار خبر
ساز شد و به جو مشتری برخورد کرد.
البته شواسمان-واخمان به اندازه کافی از مدار زمین دور هست که خطری
ما را تهدید نمی کند.
تصویر زیر نمای بی نظیر دنباله دار شواسمان- واخمان ۳ در صبحدم ۱۸
اردیبهشت است، هنگامی که دم دنباله دار از مقابل سحابی حلقه ای در
صورت فلکی شلیاق عبور کرد.
بی تعارف یکی از مهمترین دلایل شهرت، کشف دنباله دار است.
چون هر ستاره شناسی آماتور که موفق به کشف دنباله دار شود، دنباله دار
را به نام او نامگذاری می کنند.
شواسمان-واخمان- ۳ ، که نام کامل این دنباله دار ۷۳ P-C/Schwassmann-
Wachmann ۳ است.
این دنباله دار در سال ۱۹۳۰ میلادی توسط دو رصدگر معروف دنباله دارها
کشف شد. نام دنباله دار هم از نام دو کاشف آن گرفته شده است. با توجه
به اینکه این دنباله دار جزو دنباله دار های کوتاه دوره است و هر ۵/۵ ساله به
دور خورشید می گردد اما بیشتر وقت ها وقتی به نزدیکی خورشید باز می
گردد، این دنباله دار کوچک چندان درخشان نمی شود.
به همین دلیل پس از سال ۱۹۳۰ میلادی تا سال ۱۹۷۹ رصد نشد. اما در
سال پاییز 1995 میلادی بار دیگر هنگام نزدیک شدن به خورشید زیر نظر
تلسکوپ های آماتوری قرار گرفت هسته دنباله دار در همین سال تکه تکه
شد و باعث شد تا در آن سال دنباله دار ناگهان پرنور شود،به طوری که حدود
دو قدر پرنور شد.
تصاویر زیر در همان زمان گرفته شده است. آخرین گذر آن به سال ۲۰۰۱
میلادی باز می گردد. که در آن سال در پرنور ترین حالت به قدر ۸+ رسید.
تصویر زیر هنگام ظهور این دنباله دار در سال 1995 گرفته شده است.
پس از این اتفاق هسته دنباله دار به سه قسمت اصلی تقسیم شد که این
سه بخش را A,B و C نامیدند (بزرگترین بخش C است).
پس از آن دنباله دار باز هم به قسمت های بیشتری تقسیم شد. اکنون
هسته دنباله دار حدود ۲۰ تکه است که همه ستاره شناسان را شگفت زده
کرده است. منظره این دنباله دار تکه تکه در فضا، این منظره مشابه دنباله دار
شومیکر-لوی ۹ است که در سال ۱۹۹۴ تکه های آن به مشتری برخورد
کردند. البته با این تفاوت که با تلسکوپ های آماتوری کوچک سه تکه و با
تلسکوپ های آماتوری بزرگ، می توانید در شرایط ایده آل تا ۷ قسمت آن را
تشخیص دهید.
ملاقات استثنایی
ملاقات این دنباله دار این بار بسیار استثنایی است، نه فقط به دلیل اینکه
تکه تکه شده است بلکه به این علت که دنباله دار بیش از هر از زمان دیگری
بجز زمان کشف آن به زمین نزدیک می شود و در نتیجه درخشان می گردد،
در حدی که از اوایل اردیبهشت می توانستید پرنورترین تکه دنباله دار را به دور
از نور شهر با چشم غیر مسلح ببینید.
دنباله دار در ۲۳ اردبهشت به نزدیک ترین فاصله از زمین ( ۰۷/۰ واحد نجومی)
و در ۱۷ خرداد به حضیض مدار خود به دور خورشید می رسد. هزاران منجم
آماتور و سدها اخترشناس حرفه ای در سراسر جهان از اکنون به مشاهده،
ثبت و دنبال کردن تغییرات درخشندگی و افزایش تکه های هسته دنباله دار
می پردازند.
تصویر زیر عکسی است که تلسکوپ فضایی هابل از این دنباله دار گرفته
است.
اما سه قطعه G ، B و C اکنون با تلسکوپ های کوچک آماتوری قابل
مشاهده هستند.
قطعه C طبق پیش بینی ها بسیار پرنور می شود و احتمالا در بهترین شرایط
به قدر حدود ۴ می رسد (شاید از تهران این شب ها دیده شود اما نور ماه
مشکل بزرگ این شب ها است)، . B پس از یک فوران که احتمالا حاصل دو
تکه شدن آن بوده است در اواخر فروردین به قدر حدود ۵/۸ رسیده است و با
دوربین های دوچشمی مناسب به دور از نور شهر قابل رویت است. تکه C
روشنایی شبیه به آن دارد. اما قطعه G نیز دچار فوران شده است (احتمالا
دو تکه شدن) و به قدر ۱۲ رسیده است.
رصد این تکه هنوز آن چنان ساده نیست.
مسیر حرکت دنباله دار
مسیر حرکت تکه های قابل مشاهده شواسمان-واخمان در شبهای اوج
روشنایی در میان مثلث تابستانی است، زمان ها بر اساس تاریخ میلادی و
برای نیمه شب زمان جهانی ( ۵/۳ بامداد ایران). ۲۰ اردیبهشت: تکه B دنباله
دار طی فوران ناگهانی در ۱۸ اردیبهشت از قدر ۷ تا قدر کمتر از ۶ پر نور شده
است (محدوده دید چشم غیر مسلح)و جت هایی از هسته بیرون زده اند که
نمای تلسکوپی آن را کم نظیر کرده است، در حالی که هسته C در مرز قدر
۶ است و با روند آرامی پرنورتر می شود. هسته R و G نیز از قدر حدود ۱۳ با
تلسکوپهای بزرگ آماتوری دیده می شوند .
در انیمیشن زیر شما مدار دنباله دار و حرکت آن را در مدار خود مشاهده می
کنید.
هم چنین قطعه R هم که به تازگی به جمع قطعات قابل رویت با ابزار های
آماتوری پیوسته پر نور شده و هم اکنون از قدر 13 در فاصله کمی ار B و G
می درخشد. اما این قطعه نیز به زودی پسیار پر نور خواهد شد و پیش بینی
می شود در زمان اوج نورانیت دنباله دار از قدر حدودی 9 تا 10 بدرخشد .
است.
دنباله داری که در مقابل چشمان ما در حال مرگ و تکه تکه شدن است و
نمایش با شکوه و بی نظیر آن این روزها جزء یکی از رویدادهای مهم ستاره
شناسی بشمار می رود. اینگونه تکه شدن دنباله دار شاید ما را به یاد دنباله
دار شومیکر لوی-9 بیاندازد که در سال 1374 تکه تکه شدن آن بسیار خبر
ساز شد و به جو مشتری برخورد کرد.
البته شواسمان-واخمان به اندازه کافی از مدار زمین دور هست که خطری
ما را تهدید نمی کند.
تصویر زیر نمای بی نظیر دنباله دار شواسمان- واخمان ۳ در صبحدم ۱۸
اردیبهشت است، هنگامی که دم دنباله دار از مقابل سحابی حلقه ای در
صورت فلکی شلیاق عبور کرد.
بی تعارف یکی از مهمترین دلایل شهرت، کشف دنباله دار است.
چون هر ستاره شناسی آماتور که موفق به کشف دنباله دار شود، دنباله دار
را به نام او نامگذاری می کنند.
شواسمان-واخمان- ۳ ، که نام کامل این دنباله دار ۷۳ P-C/Schwassmann-
Wachmann ۳ است.
این دنباله دار در سال ۱۹۳۰ میلادی توسط دو رصدگر معروف دنباله دارها
کشف شد. نام دنباله دار هم از نام دو کاشف آن گرفته شده است. با توجه
به اینکه این دنباله دار جزو دنباله دار های کوتاه دوره است و هر ۵/۵ ساله به
دور خورشید می گردد اما بیشتر وقت ها وقتی به نزدیکی خورشید باز می
گردد، این دنباله دار کوچک چندان درخشان نمی شود.
به همین دلیل پس از سال ۱۹۳۰ میلادی تا سال ۱۹۷۹ رصد نشد. اما در
سال پاییز 1995 میلادی بار دیگر هنگام نزدیک شدن به خورشید زیر نظر
تلسکوپ های آماتوری قرار گرفت هسته دنباله دار در همین سال تکه تکه
شد و باعث شد تا در آن سال دنباله دار ناگهان پرنور شود،به طوری که حدود
دو قدر پرنور شد.
تصاویر زیر در همان زمان گرفته شده است. آخرین گذر آن به سال ۲۰۰۱
میلادی باز می گردد. که در آن سال در پرنور ترین حالت به قدر ۸+ رسید.
تصویر زیر هنگام ظهور این دنباله دار در سال 1995 گرفته شده است.
پس از این اتفاق هسته دنباله دار به سه قسمت اصلی تقسیم شد که این
سه بخش را A,B و C نامیدند (بزرگترین بخش C است).
پس از آن دنباله دار باز هم به قسمت های بیشتری تقسیم شد. اکنون
هسته دنباله دار حدود ۲۰ تکه است که همه ستاره شناسان را شگفت زده
کرده است. منظره این دنباله دار تکه تکه در فضا، این منظره مشابه دنباله دار
شومیکر-لوی ۹ است که در سال ۱۹۹۴ تکه های آن به مشتری برخورد
کردند. البته با این تفاوت که با تلسکوپ های آماتوری کوچک سه تکه و با
تلسکوپ های آماتوری بزرگ، می توانید در شرایط ایده آل تا ۷ قسمت آن را
تشخیص دهید.
ملاقات استثنایی
ملاقات این دنباله دار این بار بسیار استثنایی است، نه فقط به دلیل اینکه
تکه تکه شده است بلکه به این علت که دنباله دار بیش از هر از زمان دیگری
بجز زمان کشف آن به زمین نزدیک می شود و در نتیجه درخشان می گردد،
در حدی که از اوایل اردیبهشت می توانستید پرنورترین تکه دنباله دار را به دور
از نور شهر با چشم غیر مسلح ببینید.
دنباله دار در ۲۳ اردبهشت به نزدیک ترین فاصله از زمین ( ۰۷/۰ واحد نجومی)
و در ۱۷ خرداد به حضیض مدار خود به دور خورشید می رسد. هزاران منجم
آماتور و سدها اخترشناس حرفه ای در سراسر جهان از اکنون به مشاهده،
ثبت و دنبال کردن تغییرات درخشندگی و افزایش تکه های هسته دنباله دار
می پردازند.
تصویر زیر عکسی است که تلسکوپ فضایی هابل از این دنباله دار گرفته
است.
اما سه قطعه G ، B و C اکنون با تلسکوپ های کوچک آماتوری قابل
مشاهده هستند.
قطعه C طبق پیش بینی ها بسیار پرنور می شود و احتمالا در بهترین شرایط
به قدر حدود ۴ می رسد (شاید از تهران این شب ها دیده شود اما نور ماه
مشکل بزرگ این شب ها است)، . B پس از یک فوران که احتمالا حاصل دو
تکه شدن آن بوده است در اواخر فروردین به قدر حدود ۵/۸ رسیده است و با
دوربین های دوچشمی مناسب به دور از نور شهر قابل رویت است. تکه C
روشنایی شبیه به آن دارد. اما قطعه G نیز دچار فوران شده است (احتمالا
دو تکه شدن) و به قدر ۱۲ رسیده است.
رصد این تکه هنوز آن چنان ساده نیست.
مسیر حرکت دنباله دار
مسیر حرکت تکه های قابل مشاهده شواسمان-واخمان در شبهای اوج
روشنایی در میان مثلث تابستانی است، زمان ها بر اساس تاریخ میلادی و
برای نیمه شب زمان جهانی ( ۵/۳ بامداد ایران). ۲۰ اردیبهشت: تکه B دنباله
دار طی فوران ناگهانی در ۱۸ اردیبهشت از قدر ۷ تا قدر کمتر از ۶ پر نور شده
است (محدوده دید چشم غیر مسلح)و جت هایی از هسته بیرون زده اند که
نمای تلسکوپی آن را کم نظیر کرده است، در حالی که هسته C در مرز قدر
۶ است و با روند آرامی پرنورتر می شود. هسته R و G نیز از قدر حدود ۱۳ با
تلسکوپهای بزرگ آماتوری دیده می شوند .
در انیمیشن زیر شما مدار دنباله دار و حرکت آن را در مدار خود مشاهده می
کنید.
هم چنین قطعه R هم که به تازگی به جمع قطعات قابل رویت با ابزار های
آماتوری پیوسته پر نور شده و هم اکنون از قدر 13 در فاصله کمی ار B و G
می درخشد. اما این قطعه نیز به زودی پسیار پر نور خواهد شد و پیش بینی
می شود در زمان اوج نورانیت دنباله دار از قدر حدودی 9 تا 10 بدرخشد .
اخترشناسان نزدیک ترین بارش شهاب دیدنی از برخورد ذرات به جای مانده از
این دنباله دار منهدم شده با جو زمین را در بهار سال ۲۰۲۲ می دانند .
این دنباله دار منهدم شده با جو زمین را در بهار سال ۲۰۲۲ می دانند .
