"Pejman"
دستیار مدیر مهندسی کشاورزی گیاهان دارویی
مقدمه :
اشتباه در فراهم نمودن محیط مناسب در خلال دوره پرورش ، ممکن است منجر به کاهش سودآوری ، کاهش رشد ، اختلال در ضریب تبدیل ، افزایش بیماریها و در نهایت سبب افزایش تلفات شود .
دما و فیزیولوژی جوجه ها :
فراهم نمودن دمای مناسب از حیاتی ترین مسائل پرورش جوجه ها میباشد . این کار بخصوص در هفت روز اول زندگی جوجه ها از اهمیت فوق العاده ایی برخوردار است . در اوایل زندگی ، جوجه ها تجهیزات ضعیفی را در جهت کنترل دمای بدن و یکسان سازی آن با متابولیسم بدن خویش دارند . در نتیجه جوجه های جوان نیاز مبرمی به دمای محیط خویش در جهت متعادل نمودن دمای بدن خود دارند .
در صورت افزایش دمای سالن ، دمای بدن آنها نیز افزایش یافته و برعکس ، در صورت کاهش دمای سالن دمای بدن آنها نیز کاهش خواهد یافت .
سرمای زیاد و یا گرمای زیاد در این دوره حیاتی ، میتواند سبب کاهش رشد ، اختلال در ضریب تبدیل و همچنین افزایش حساسیت آنها به بیماریها شود . اقدامات مدیریتی مناسب بایستی به ترتیبی دمای بدن جوجه ها را تامین نماید که جوجه ها انرژی خود را صرف دفع گرمای اضافی از طریق عمل له له زدن نکرده و یا از طریق عمل متابولیسم تولید گرما نمایند .
تحقیقات نشان داده است که جوجه ها در روز 12 تا 14 روزگی زندگی خود توانایی کنترل و تنظیم دمای بدن خود را بدست می آورد . در صورت افزایش یا کاهش یک درجه از دمای بدن جوجه ها ، این پرندگان وارد شرایط تحمل استرس خواهند شد .
زمانیکه دمای بدن جوجه ها تغییر میکند ، جوجه سعی میکند تا دمای بدن خود را متعادل کند . این موضوع بدان معناست که اینکار تاثیری منفی بر روی عملکرد جوجه ها خواهد گذاشت . دمای بدن جوجه های یکروزه ، نهایتا 103 درجه فارنهایت ، برابر با 39 درجه سانتیگراد میباشد . اما پس از گذشت پنج روز از زندگی ، دمای بدن این جوجه ها به 106 درجه فارنهایت یعنی 41.5 درجه سانتیگراد میرسد .
نتیجه دمای غیرعادی ( بالا یا پائین ) معمولا بروز تلفات در جوجه ها میباشد ، ولی حتی گرما یا سرمای خفیف غیراستاندارد نیز میتواند سبب بروز ضایعاتی در جوجه ها شود اگرچه بصورت تلفات بروز نکند . زمانیکه جوجه ها به نسبت بالغین به دمای بالا حساسیت دارند ، بروز گرمای بیش از اندازه حتی در مواقع خاص میتواند به بروز تلفات و همچنین کاهش راندمان تولید منجر شود و این نکته مهمی است که بایستی به آن توجه شود .
تحقیقات اخیر نشان داده است که سرمای هوا بر روی سیستم ایمنی و همچنین سیستم گوارش جوجه ها تاثیرات منفی میگذارد . در نتیجه ، جوجه هایی که تحت استرس سرمایی قرار گرفته اند ، رشد کمی داشته و نسبت به بیماریها حساسیت بیشتری از خود نشان میدهند . جوجه هایی که در معرض استرس سرمایی قرار گرفته اند ، احتمال بروز ضایعه آسیت در آنها بیشتر است . ضایعه متابولیکی که نتیجه آن ، کاهش راندمان تولید ، افزایش تلفات و همچنین عقب ماندن از برنامه تولید میباشد . بر این اساس مطالعه ایی صورت گرفت . جمعیتی از جوجه ها به دو گروه تقسیم شدند . گروه اول در دمای 80 درجه فارنهایت و گروه دوم در دمای 90 درجه فارنهایت پرورش داده شدند . بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد ، جوجه هایی که در دمای بالاتری پرورش داده شده بودند ، وزن گیری و ضریب تبدیل بهتری داشته و قابلیت زنده مانده به مراتب بالاتری از گروه دوم داشتند .
جوجه هایی که در دمایی پائینتر از 80 درجه فارنهایت پرورش داده شده بودند و در معرض هوای سردتری قرار داشتند وزن کمتری گرفته و در نتیجه در سن ارئه به بازار از وزن کمتری به نسبت گروه اول برخوردار بودند . علت وزن پائینتر این جوجه ها را میتوان نیاز این جوجه ها به تنظیم دمای بدن خود با استفاده از غذای دریافتی دانست . در واقع ، در این جوجه ها ضریب تبدیل غذایی مناسب نمیباشد زیرا مقدار زیادی از جیره غذایی مصرفی صرف گرمای بدن جوجه میشود .
دما و محیط جوجه ها :
یکی از اهداف مهم در خلال دوره های پرورشی جوجه ها ، فرهم نمودن محیطی راحت برای جوجه هاست . در چنین محیطی ، جوجه ها جهت رسیدن به نقطه ایی که احساس راحتی کنند ، انرژی خود را صرف نمیکنند . همانگونه که اشاره شد ، در محیطهای سرد یا گرم ، جوجه ها مقداری از انرژی دریافتی خود را صرف تنظیم دمای بدن خود میکنند . این انرژی مصرفی نیز توسط غذا تامین شده است . بنابراین انرژی دریافتی توسط جوجه ها ، بجای استفاده در جهت رشد جوجه ها ، در جهت تعدیل دمای بدن استفاده میشود که نتیجه آن کاهش میزان رشد و همچنین ضریب تبدیل غذایی نامناسب میباشد . بنابراین ، تنظیم مناسب دمای محیط نقش مهمی را در کاهش هزینه های تولید ایفا میکند .
البته بایستی این نکته را مورد توجه قرار داد که مدیریت مناسب ، تنها به معنای تنظیم مناسب دمای محیط نبوده و مدیریت مزارع مرغداری مجموعه ایی از اصول و روشهای مختلف است . اما بایستی توجه داشت که در این میان ، تنظیم دمای محیط نقش مهمی را ایفا میکند .
گرمای محیط مرغداری تا حدود زیادی به منبع گرما بستگی دارد . امروزه انواع مختلفی از منابع گرمایی در مزارع مرغداری شناخته شده اند . اما منابع طبیعی ، گرماسازهای سنتی و گرماسازهای تابشی را میتوان از مهمترین گرماسازهای مزارع مرغداری دانست .
در طی دوره های پرورش جوجه ها ، دمای کف سالنهای پرورش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و به عبارتی سرنوشت ساز میباشند . بر اساس تحقیقات صورت گرفته ، پیشنهاد میشود که در هنگام روز دمای کف سالنها بایستی 90 درجه فارنهایت برابر با 32 درجه سانتی گراد باشد .
گرماسازهای تابشی ، نهایتا تا 90 درصد از گرمای تولیدی خود را به کف سالنهای پرورشی و 10 درصد باقی مانده را به هوای سالن انتقال میدهند . بدلیل آنکه این نوع از گرماسازها بیشتر دمای خود را به کف سالنها منتقل میکنند ، از این رو نیاز بسیار کمتری به کمک کوره ها خواهند داشت .
سالنهای پرورش جوجه های گوشتی به ترتیبی طراحی شده اند تا محیط اطراف جوجه ها را بتوان بخوبی تنظیم و همچنین مدیریت نمود . در سیستمهای پرورش جوجه های گوشتی ، سالنهای پرورش به سیستمهای مکانیزه تهویه تجهیز شده اند . اینگونه سیستمها ، به مدیریت مزارع این امکان را میدهند که دمای سالنها را به اندازه دلخواه تغییر داده بدون آنکه دمای محیط بیرون تاثیری بر عملکرد آنها داشته باشد . از سوی دیگر ، دمای مناسب پرورش جوجه ها در طی سالیان دراز با تحقیقات صورت گرفته و همچنین تجربیات عملی در مزارع مرغداری تفاوتهایی کرده است .
مناسب ترین روش جهت مانیتورینگ وضعیت راحتی جوجه ها ، مشاهده رفتار جوجه ها و تنظیم دمای سالن ، مطابق با آن میباشد . زمانیکه شما سالنهای پرورش طیور گوشتی را مشاهده میکنید ، جوجه ها بایستی در تمام سالن بصورت یکنواخت پخش شده باشند .
جوجه هایی که احساس سرما می کنند ، به یکدیگر چسبیده
رطوبت :
توانایی هوا در نگهداری رطوبت به میزان گرمای آن بستگی دارد . بطوریکه هوای گرم به مراتب رطوبت بیشتری را نسبت به هوای سرد نگهداری میکند . میزان رطوبت هوا به درصد اشباع آب موجود در هوا در هر دمایی باز می گردد . بایستی توجه داشت که میزان رطوبت هوا بر خنک شدن پرنده از طریق عمل له له زدن و همچنین میزان تولید آمونیاک در سالن موثر خواهد بود .
پیشنهاد میشود که مقدار اندکی رطوبت را در طول دوره پرورش جوجه ها فراهم نمائید . تولید آمونیاک از طریق تجزیه میکروبیولوژیک زباله ها در سالن روی میدهد . از سوی دیگر ، افزایش رطوبت ، شرایط مناسبی را برای رشد میکروبی در زباله ها در سالن فراهم میکند . در مواردی که جمعیتهای میکروبی افزایش می یابند ، آمونیاک بیشتری از منابع نیتروژن بازمانده از طیور تولید میشود . لازم به ذکر است ، نیتروژن گازی است که اثراتی منفی را بر سلامتی و همچنین راندمان تولید پرنده بر جای میگذارد .
تحقیقات اخیر این نکته را به اثبات رسانیده است که افزایش میزان گاز آمونیاک در سالن ، سیستم ایمنی طیور را دچار اختلال کرده و امکان بروز بیماریهای تنفسی را افزایش میدهد . میزان بالای آمونیاک در سالن در خلال دوره پرورش ، رشد پرنده را کاهش میدهد و رشد پرنده را در چنبن حالتی نمیتوان به رشد عادی بازگرداند . در صورت کنترل میزان رطوبت سالن توسط سیستمهای تهویه ، میزان تولید آمونیاک کاهش خواهد یافت . میزان رطوبت 50 تا 70 درصد در جهت حداقل تولید آمونیاک و گرد و غبار در سالن پیشنهاد میشود .
تهویه :
تهویه در جهت متعادل سازی دما و همچنین از بین بردن دی اکسید کربن ، آمونیاک ، سایر گازها ، گرد و غبار و همچنین کنترل رطوبت سالن ضروری بنظر میرسد . بنابراین در جهت چرچخش هوای تازه در سالن ، استفاده از تهویه امری ضروری بنظر میرسد . در سالن های پرورش ، هوای تازه بایستی تولید شده ، بخوبی با هوای سالن مخلوط شده و در تمامی نقاط سالن در حال چرخش باشد .
منابع :
Carlile, F. S. , 1984. Ammonia in poultry houses: a literature review. World's PoultrySci.J.40:99-113.
Czarick, M., 2001. Circulation fans in houses with radiant brooders. January, University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...on/vol13n1.pdf
Czarick, M., and B. D. Fairchild, 2004. Leakage and litter caking. Poultry Housing Tips. November. University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol16n13.pdf
Czarick, M., and B. D. Fairchild, 2003. 1/15 h.p. circulation fans. Poultry Housing Tips. November. University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol15n10.pdf
Czarick, M., and B. D. Fairchild, 2001. Environmental controller temperature sensor placement. Poultry Housing Tips. November.
University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol13n12.pdf
Czarick, M., and M. P. Lacy, 2000. The importance of proper inlet adjustments. November University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol12n11.pdf
Czarick, M., and M. P. Lacy, 2000. Heating system thermostat/sensor location. November University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...on/vol12n3.pdf
May, J. D., and B. D. Lott, 2001. Relating weight gain and fee
gain of male and female broilers to rearing temperature. Poultry Sci. 80:581-584.
Miles, D. M., S. L. Branton and B. D. Lott, 2004. Atmospheric ammonia is detrimental to the performance of modern commercial broilers. Poultry Sci. 83:1650-1654
اشتباه در فراهم نمودن محیط مناسب در خلال دوره پرورش ، ممکن است منجر به کاهش سودآوری ، کاهش رشد ، اختلال در ضریب تبدیل ، افزایش بیماریها و در نهایت سبب افزایش تلفات شود .
دما و فیزیولوژی جوجه ها :
فراهم نمودن دمای مناسب از حیاتی ترین مسائل پرورش جوجه ها میباشد . این کار بخصوص در هفت روز اول زندگی جوجه ها از اهمیت فوق العاده ایی برخوردار است . در اوایل زندگی ، جوجه ها تجهیزات ضعیفی را در جهت کنترل دمای بدن و یکسان سازی آن با متابولیسم بدن خویش دارند . در نتیجه جوجه های جوان نیاز مبرمی به دمای محیط خویش در جهت متعادل نمودن دمای بدن خود دارند .
در صورت افزایش دمای سالن ، دمای بدن آنها نیز افزایش یافته و برعکس ، در صورت کاهش دمای سالن دمای بدن آنها نیز کاهش خواهد یافت .
سرمای زیاد و یا گرمای زیاد در این دوره حیاتی ، میتواند سبب کاهش رشد ، اختلال در ضریب تبدیل و همچنین افزایش حساسیت آنها به بیماریها شود . اقدامات مدیریتی مناسب بایستی به ترتیبی دمای بدن جوجه ها را تامین نماید که جوجه ها انرژی خود را صرف دفع گرمای اضافی از طریق عمل له له زدن نکرده و یا از طریق عمل متابولیسم تولید گرما نمایند .
تحقیقات نشان داده است که جوجه ها در روز 12 تا 14 روزگی زندگی خود توانایی کنترل و تنظیم دمای بدن خود را بدست می آورد . در صورت افزایش یا کاهش یک درجه از دمای بدن جوجه ها ، این پرندگان وارد شرایط تحمل استرس خواهند شد .
زمانیکه دمای بدن جوجه ها تغییر میکند ، جوجه سعی میکند تا دمای بدن خود را متعادل کند . این موضوع بدان معناست که اینکار تاثیری منفی بر روی عملکرد جوجه ها خواهد گذاشت . دمای بدن جوجه های یکروزه ، نهایتا 103 درجه فارنهایت ، برابر با 39 درجه سانتیگراد میباشد . اما پس از گذشت پنج روز از زندگی ، دمای بدن این جوجه ها به 106 درجه فارنهایت یعنی 41.5 درجه سانتیگراد میرسد .
نتیجه دمای غیرعادی ( بالا یا پائین ) معمولا بروز تلفات در جوجه ها میباشد ، ولی حتی گرما یا سرمای خفیف غیراستاندارد نیز میتواند سبب بروز ضایعاتی در جوجه ها شود اگرچه بصورت تلفات بروز نکند . زمانیکه جوجه ها به نسبت بالغین به دمای بالا حساسیت دارند ، بروز گرمای بیش از اندازه حتی در مواقع خاص میتواند به بروز تلفات و همچنین کاهش راندمان تولید منجر شود و این نکته مهمی است که بایستی به آن توجه شود .
تحقیقات اخیر نشان داده است که سرمای هوا بر روی سیستم ایمنی و همچنین سیستم گوارش جوجه ها تاثیرات منفی میگذارد . در نتیجه ، جوجه هایی که تحت استرس سرمایی قرار گرفته اند ، رشد کمی داشته و نسبت به بیماریها حساسیت بیشتری از خود نشان میدهند . جوجه هایی که در معرض استرس سرمایی قرار گرفته اند ، احتمال بروز ضایعه آسیت در آنها بیشتر است . ضایعه متابولیکی که نتیجه آن ، کاهش راندمان تولید ، افزایش تلفات و همچنین عقب ماندن از برنامه تولید میباشد . بر این اساس مطالعه ایی صورت گرفت . جمعیتی از جوجه ها به دو گروه تقسیم شدند . گروه اول در دمای 80 درجه فارنهایت و گروه دوم در دمای 90 درجه فارنهایت پرورش داده شدند . بر اساس نتایج بدست آمده مشخص شد ، جوجه هایی که در دمای بالاتری پرورش داده شده بودند ، وزن گیری و ضریب تبدیل بهتری داشته و قابلیت زنده مانده به مراتب بالاتری از گروه دوم داشتند .
جوجه هایی که در دمایی پائینتر از 80 درجه فارنهایت پرورش داده شده بودند و در معرض هوای سردتری قرار داشتند وزن کمتری گرفته و در نتیجه در سن ارئه به بازار از وزن کمتری به نسبت گروه اول برخوردار بودند . علت وزن پائینتر این جوجه ها را میتوان نیاز این جوجه ها به تنظیم دمای بدن خود با استفاده از غذای دریافتی دانست . در واقع ، در این جوجه ها ضریب تبدیل غذایی مناسب نمیباشد زیرا مقدار زیادی از جیره غذایی مصرفی صرف گرمای بدن جوجه میشود .
دما و محیط جوجه ها :
یکی از اهداف مهم در خلال دوره های پرورشی جوجه ها ، فرهم نمودن محیطی راحت برای جوجه هاست . در چنین محیطی ، جوجه ها جهت رسیدن به نقطه ایی که احساس راحتی کنند ، انرژی خود را صرف نمیکنند . همانگونه که اشاره شد ، در محیطهای سرد یا گرم ، جوجه ها مقداری از انرژی دریافتی خود را صرف تنظیم دمای بدن خود میکنند . این انرژی مصرفی نیز توسط غذا تامین شده است . بنابراین انرژی دریافتی توسط جوجه ها ، بجای استفاده در جهت رشد جوجه ها ، در جهت تعدیل دمای بدن استفاده میشود که نتیجه آن کاهش میزان رشد و همچنین ضریب تبدیل غذایی نامناسب میباشد . بنابراین ، تنظیم مناسب دمای محیط نقش مهمی را در کاهش هزینه های تولید ایفا میکند .
البته بایستی این نکته را مورد توجه قرار داد که مدیریت مناسب ، تنها به معنای تنظیم مناسب دمای محیط نبوده و مدیریت مزارع مرغداری مجموعه ایی از اصول و روشهای مختلف است . اما بایستی توجه داشت که در این میان ، تنظیم دمای محیط نقش مهمی را ایفا میکند .
گرمای محیط مرغداری تا حدود زیادی به منبع گرما بستگی دارد . امروزه انواع مختلفی از منابع گرمایی در مزارع مرغداری شناخته شده اند . اما منابع طبیعی ، گرماسازهای سنتی و گرماسازهای تابشی را میتوان از مهمترین گرماسازهای مزارع مرغداری دانست .
در طی دوره های پرورش جوجه ها ، دمای کف سالنهای پرورش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده و به عبارتی سرنوشت ساز میباشند . بر اساس تحقیقات صورت گرفته ، پیشنهاد میشود که در هنگام روز دمای کف سالنها بایستی 90 درجه فارنهایت برابر با 32 درجه سانتی گراد باشد .
گرماسازهای تابشی ، نهایتا تا 90 درصد از گرمای تولیدی خود را به کف سالنهای پرورشی و 10 درصد باقی مانده را به هوای سالن انتقال میدهند . بدلیل آنکه این نوع از گرماسازها بیشتر دمای خود را به کف سالنها منتقل میکنند ، از این رو نیاز بسیار کمتری به کمک کوره ها خواهند داشت .
سالنهای پرورش جوجه های گوشتی به ترتیبی طراحی شده اند تا محیط اطراف جوجه ها را بتوان بخوبی تنظیم و همچنین مدیریت نمود . در سیستمهای پرورش جوجه های گوشتی ، سالنهای پرورش به سیستمهای مکانیزه تهویه تجهیز شده اند . اینگونه سیستمها ، به مدیریت مزارع این امکان را میدهند که دمای سالنها را به اندازه دلخواه تغییر داده بدون آنکه دمای محیط بیرون تاثیری بر عملکرد آنها داشته باشد . از سوی دیگر ، دمای مناسب پرورش جوجه ها در طی سالیان دراز با تحقیقات صورت گرفته و همچنین تجربیات عملی در مزارع مرغداری تفاوتهایی کرده است .
مناسب ترین روش جهت مانیتورینگ وضعیت راحتی جوجه ها ، مشاهده رفتار جوجه ها و تنظیم دمای سالن ، مطابق با آن میباشد . زمانیکه شما سالنهای پرورش طیور گوشتی را مشاهده میکنید ، جوجه ها بایستی در تمام سالن بصورت یکنواخت پخش شده باشند .
جوجه هایی که احساس سرما می کنند ، به یکدیگر چسبیده
رطوبت :
توانایی هوا در نگهداری رطوبت به میزان گرمای آن بستگی دارد . بطوریکه هوای گرم به مراتب رطوبت بیشتری را نسبت به هوای سرد نگهداری میکند . میزان رطوبت هوا به درصد اشباع آب موجود در هوا در هر دمایی باز می گردد . بایستی توجه داشت که میزان رطوبت هوا بر خنک شدن پرنده از طریق عمل له له زدن و همچنین میزان تولید آمونیاک در سالن موثر خواهد بود .
پیشنهاد میشود که مقدار اندکی رطوبت را در طول دوره پرورش جوجه ها فراهم نمائید . تولید آمونیاک از طریق تجزیه میکروبیولوژیک زباله ها در سالن روی میدهد . از سوی دیگر ، افزایش رطوبت ، شرایط مناسبی را برای رشد میکروبی در زباله ها در سالن فراهم میکند . در مواردی که جمعیتهای میکروبی افزایش می یابند ، آمونیاک بیشتری از منابع نیتروژن بازمانده از طیور تولید میشود . لازم به ذکر است ، نیتروژن گازی است که اثراتی منفی را بر سلامتی و همچنین راندمان تولید پرنده بر جای میگذارد .
تحقیقات اخیر این نکته را به اثبات رسانیده است که افزایش میزان گاز آمونیاک در سالن ، سیستم ایمنی طیور را دچار اختلال کرده و امکان بروز بیماریهای تنفسی را افزایش میدهد . میزان بالای آمونیاک در سالن در خلال دوره پرورش ، رشد پرنده را کاهش میدهد و رشد پرنده را در چنبن حالتی نمیتوان به رشد عادی بازگرداند . در صورت کنترل میزان رطوبت سالن توسط سیستمهای تهویه ، میزان تولید آمونیاک کاهش خواهد یافت . میزان رطوبت 50 تا 70 درصد در جهت حداقل تولید آمونیاک و گرد و غبار در سالن پیشنهاد میشود .
تهویه :
تهویه در جهت متعادل سازی دما و همچنین از بین بردن دی اکسید کربن ، آمونیاک ، سایر گازها ، گرد و غبار و همچنین کنترل رطوبت سالن ضروری بنظر میرسد . بنابراین در جهت چرچخش هوای تازه در سالن ، استفاده از تهویه امری ضروری بنظر میرسد . در سالن های پرورش ، هوای تازه بایستی تولید شده ، بخوبی با هوای سالن مخلوط شده و در تمامی نقاط سالن در حال چرخش باشد .
منابع :
Carlile, F. S. , 1984. Ammonia in poultry houses: a literature review. World's PoultrySci.J.40:99-113.
Czarick, M., 2001. Circulation fans in houses with radiant brooders. January, University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...on/vol13n1.pdf
Czarick, M., and B. D. Fairchild, 2004. Leakage and litter caking. Poultry Housing Tips. November. University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol16n13.pdf
Czarick, M., and B. D. Fairchild, 2003. 1/15 h.p. circulation fans. Poultry Housing Tips. November. University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol15n10.pdf
Czarick, M., and B. D. Fairchild, 2001. Environmental controller temperature sensor placement. Poultry Housing Tips. November.
University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol13n12.pdf
Czarick, M., and M. P. Lacy, 2000. The importance of proper inlet adjustments. November University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...n/vol12n11.pdf
Czarick, M., and M. P. Lacy, 2000. Heating system thermostat/sensor location. November University of Georgia Cooperative Extension Service. http://froggy.engr.uga.edu/service/e...on/vol12n3.pdf
May, J. D., and B. D. Lott, 2001. Relating weight gain and fee
Miles, D. M., S. L. Branton and B. D. Lott, 2004. Atmospheric ammonia is detrimental to the performance of modern commercial broilers. Poultry Sci. 83:1650-1654