مجموعه مقالات معماری منظر

_*Bahar*_

کاربر فعال تالار مهندسی معماری ,
کاربر ممتاز
عنوان:
بررسي تأثير آموزش طراحي منظر به شيوه تكه انگاری

نویسندگان:
علي اصغر اديبي
مهرداد كريمي مشاور

چکیده:
آموزش طراحي معماري منظر مي تواند به شيوه هاي متفاوتي انجام پذيرد. دليل اين امر از يك سو تنوع در روش هاي طراحي و از سوي ديگر تنوع در روش هاي آموزش است. از طرف ديگر مي توان به اين موارد، عدم شكل گيري زيربناي هنري دانشجويان پيش از ورود به گرايش طراحي منظر و نوع يادگيري دانشجويان را نيز اضافه نمود كه موجب پيچيدگي بيش از حد آموزش طراحي منظر مي گردد. از اين رو نياز است تا به گونه اي تأثير روش هاي طراحي و همچنين روش هاي آموزش آن بر دانشجويان معماري منظر بررسي گردد تا بتوان بر اساس روشي كه متناسب با اهداف تعريف شده براي طراحي معماري منظر است، عمل نمود. ..........

واژه های کلیدی:
آموزش معماري منظر، تكه انگاري، رويكرد سيستماتيك، رويكرد شهودي
 

پیوست ها

  • بررسي تأثير آموزش طراحي منظر به شيوه تك هانگار.pdf
    791.1 کیلوبایت · بازدیدها: 0

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
گنجینه مقالات پیرامون معمــــــاری منظــــــر

گنجینه مقالات پیرامون معمــــــاری منظــــــر

فهرســــت مقـــالــات تاپیــــک :

________________________________________


  • مقاله تحلیل زیبا شناسانه پارک دویسبرگ

نویسنده:
مهدی پرتار

چکیده:
از زمانی که انقلاب صنعتی و فرآورده های حاصل از آن جای خود را به عصر اطلاعات داد، توجه به مناظر رها شده ی صنعتی شدت گرفت و با رشد شهر و برخورد به حاشیه های شهری، قطعات صنعتی که زمانی نقشی حیاتی برای شهر داشتند، به دغدغه هایی بر سر راه شریان های اکولوژیک و فضاهای گسترش پذیر زیستی و در عین حال پتانسیل هایی در تعریف پروژه های متفاوت و بزرگ مقیاس برای شهر تبدیل شدند.


برای دیدن مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:

تحلیل زیبا شناسانه پارک دویسبرگ





  • مقاله ارزیابی روند تحول رویکردهای پیتر لاتز در دو پارک زاربروکن و دورا

نویسندگان:
ریحانه حجتی
زهره شیرازی

چکیده:
پیتر لاتز (Peter Latz) معمار منظر آلمانی، که شهرت خود را مدیون پروژ ه هایی است که در سایت های پسا صنعتی انجام داده است، در رابطه با این فضاهای آلوده و تبدیل کاربری صنعتی به فراغتی، زیبایی شناسی خاصی ارائه کرده است. وی با حفظ عناصر موجود در سایت، توانست علاوه بر ایجاد فضایی بدیع برای کاربران، خاطرات و نشانه های موجود در شهر و سایت را به خوبی حفظ کند


برای دیدن مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:

ارزیابی روند تحول رویکردهای پیتر لاتز در دو پارک زاربروکن و دورا




  • مقاله بررسي تأثير آموزش طراحي منظر به شيوه تكه انگاری

نویسندگان:
علي اصغر اديبي
مهرداد كريمي مشاور

چکیده:
آموزش طراحي معماري منظر مي تواند به شيوه هاي متفاوتي انجام پذيرد. دليل اين امر از يك سو تنوع در روش هاي طراحي و از سوي ديگر تنوع در روش هاي آموزش است. از طرف ديگر مي توان به اين موارد، عدم شكل گيري زيربناي هنري دانشجويان پيش از ورود به گرايش طراحي منظر و نوع يادگيري دانشجويان را نيز اضافه نمود كه موجب پيچيدگي بيش از حد آموزش طراحي منظر مي گردد. از اين رو نياز است تا به گونه اي تأثير روش هاي طراحي و همچنين روش هاي آموزش آن بر دانشجويان معماري منظر بررسي گردد تا بتوان بر اساس روشي كه متناسب با اهداف تعريف شده براي طراحي معماري منظر است، عمل نمود.


برای دیدن مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:

بررسي تأثير آموزش طراحي منظر به شيوه تكه انگاری





  • مقاله بررسی عناصر منظری کاخ توپکاپی

چکیده:
دولت عثمانی که در قرن هشتم به صورت دولتی کوچک در مرزهای دنیای اسلامی بنا نهاده شد ، کم کم و به تدریج نواحی و قلمروهای سابق بیزانس در آناتولی و بالکان را تحت تصرف خود درآورد و در سال ۹۲۳ سرزمینهای عرب نشین را نیز به حوزه حکومتی خود افزود و به یکی از قدرتمندترین دول جهان اسلام تبدیل شد. روابط نزدیک سیاسی ، فرهنگی و مذهبی مابین کشورهای ایران و عثمانی در حد فاصل قرون هشتم تا دهم و بازبودن مرزهای امپراطوری عثمانی برای هنرمندان ، دانشمندان ، شاعران و نویسندگان ، در زمانی که ایران در تلاطم و ناآرامی سیاسی غوطه ور بود، موجب گردید بسیاری از هنرمندان ایرانی جهت یافتن حمایت و پشتیبانی هنری ، کشور را به قصد کارگاه های هنری عثمانی ترک گویند . از این رو ما شاهد تشابهات هنری بسیاری بین هنر ایران وعثمانی هستیم] شایسته فر،۱۳۸۴[ . هنر عثمانی سنتزی از هنر نیاکان خود سلجوقیان با هنر بیزانسی، ایرانی وعربی است که تکنیکها و روش های ویژه ای تحت عنوان هنر عثمانی ازآن منتج گردیده است. در مقاله حاضر به بررسی علّی وریشه ای استفاده از نقوش پرکاربرد منظری لاله، میخک، گل اناری، سرو وگرگ (حیوان مقدس ترکان باستان) درتزئینات کاخ توپکاپی پرداخت شده است. توپکاپی، که مجموعه سلطنتی ـ اقامتی شاهان عثمانی در سالهای ۱۴۶۵ ـ ۱۸۵۳م. بوده است، بر روی بقایای مجموعه ای بیزانسی بر فراز تپه ای بلند و مشرف به دریا در شهر استانبول (کنستانتینوپل) ترکیه امروزی احداث گردیده است. این محل دردوران حکومت روم شرقی،آکروپلیس (شهر مرتفع) باستانی بیزانس بوده است که امروزه بقایای آب انبار و کلیسای آن همچنان موجود می باشد...

برای دیدن مقاله به لینک زیر مراجعه کنید:

بررسی عناصر منظری کاخ توپکاپی
 
آخرین ویرایش:

همراهی

مدیر بازنشسته
کاربر ممتاز
رویکرد منظرین، عامل موفقیت گردشگری شهری


مهدی زندیه
شروین گودرزیان


چکیده

گردشگری شهری، صنعتی که امروزه به عنوان یکی از مهمترین صنایع جهان شناخته م یشود، نه تنها از لحاظ اقتصادی بلکه به دلیلمعرفی و شناساندن تاریخ و فرهنگ شهرهای مختلف، مطرح است.این امر به دلیل دارا بودن پتانسی لهای بسیار و انواع مختلف م یتواندگزینه ای مناسب برای توسعه و طراحی شهرهای انسا نگرا و افزایش مطلوبیت زندگی شهری باشد. اما امروزه انتخاب رویکرد مناسببرای این صنعت از چال شهای مهمی است که در عرصه گردشگری شهری مطرح شده است.در این میان رویکرد منظرین به شهر با توجه به ماهیت منظر و توجه به ابعاد مختلف، زمانی-مکانی، تمدنی- تاریخی و عینی- ذهنیبه صورت همزمان در شهر، بستر مناسبی است که می تواند بسیاری از نیازهای گردشگری شهری را فراهم کرده و این صنعت را درنیل به اهدافش یاری رساند.
این پژوهش در تلاش است با بررسی مشخص ههای منظر شهری به عنوان رویکرد منظرین به شهر و شناسایی گردشگری موفق، نقشرویکرد منظرین در موفقیت گردشگری شهری را بررسی کرده و مشخص کند این رویکرد با وجود نوین بودن، به دلیل برخورداری ازویژگی های منحصر به فرد نه تنها باعث ادراک صحیح گردشگران از شهر و توفیق گردشگری م یشود، بلکه تعاملات میان شهروندان و آنان را نیز موجب خواهد شد.


واژگان کلیدی:رویکرد منظرین، گردشگری شهری، منظر شهری، موفقیت

فصلنامه علمی پژوهشی مرکز پژوهشی هنر معماری و شهرسازی نظر
 

پیوست ها

  • BAGH64981411417800.pdf
    461.3 کیلوبایت · بازدیدها: 0

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
مقدمه
دولت عثمانی که در قرن هشتم به صورت دولتی کوچک در مرزهای دنیای اسلامی بنا نهاده شد ، کم کم و به تدریج نواحی و قلمروهای سابق بیزانس در آناتولی و بالکان را تحت تصرف خود درآورد و در سال ۹۲۳ سرزمینهای عرب نشین را نیز به حوزه حکومتی خود افزود و به یکی از قدرتمندترین دول جهان اسلام تبدیل شد. روابط نزدیک سیاسی ، فرهنگی و مذهبی مابین کشورهای ایران و عثمانی در حد فاصل قرون هشتم تا دهم و بازبودن مرزهای امپراطوری عثمانی برای هنرمندان ، دانشمندان ، شاعران و نویسندگان ، در زمانی که ایران در تلاطم و ناآرامی سیاسی غوطه ور بود، موجب گردید بسیاری از هنرمندان ایرانی جهت یافتن حمایت و پشتیبانی هنری ، کشور را به قصد کارگاه های هنری عثمانی ترک گویند . از این رو ما شاهد تشابهات هنری بسیاری بین هنر ایران وعثمانی هستیم] شایسته فر،۱۳۸۴[ . هنر عثمانی سنتزی از هنر نیاکان خود سلجوقیان با هنر بیزانسی، ایرانی وعربی است که تکنیکها و روش های ویژه ای تحت عنوان هنر عثمانی ازآن منتج گردیده است. در مقاله حاضر به بررسی علّی وریشه ای استفاده از نقوش پرکاربرد منظری لاله، میخک، گل اناری، سرو وگرگ (حیوان مقدس ترکان باستان) درتزئینات کاخ توپکاپی پرداخت شده است. توپکاپی، که مجموعه سلطنتی ـ اقامتی شاهان عثمانی در سالهای ۱۴۶۵ ـ ۱۸۵۳م. بوده است، بر روی بقایای مجموعه ای بیزانسی بر فراز تپه ای بلند و مشرف به دریا در شهر استانبول (کنستانتینوپل) ترکیه امروزی احداث گردیده است. این محل دردوران حکومت روم شرقی،آکروپلیس (شهر مرتفع) باستانی بیزانس بوده است که امروزه بقایای آب انبار و کلیسای آن همچنان موجود می باشد.
کلید واژه: بیزانس ، عثمانی ، طبیعت گرا، نمادین و سمبولیک ، لاله ، میخک ، شاه عباسی ، سرو ، گرگ
فرضیه
تزئینات کاخ عثمانی توپکاپی شدیدا” طبیعت گراست وعناصر منظری نقش بسته بر دیوارها و سقف های آن حتی درمواردی که به طرزی واقع گرا و ناتورالیستی ترسیم شده باشد، با هدف سمبولیزم و نماد سازی بوده است . این امر به دلیل ریشه های اعتقادی ترکان می باشد که همواره روح و نیروهای ما فوق بشری بر طبیعت (منبع شناخت آنان) قائل بودند و نیروهای متافیزیکی را که متناظر با بالاترین صفات و اوضاع انسانی می انگاشتند، توسط عناصری برگزیده از طبیعت (عناصر منظری) نماد سازی می نمودند. این گونه نماد سازی با وجود گذشت زمان و رنگ باختن مفاهیم اولیه خود در زمان احداث کاخ توپکاپی هنوز درمقیاس وسیعی، مابین عناصر طبیعی تزئینات آن به چشم می خورد.
بررسی نقوشی از عناصر منظری تزئینات کاخ توپکاپی
۱٫ نقش گل لاله
جای جای کاخ توپکاپی پراز نقوش نمادین و واقع گرای گونه های مختلف لاله، با تنوع شکلی ( به صورت تکی، گروهی، قرینه، داخل گلدانی، شعاعی و…) می باشد(” تصاویر ۱٫۱ تا ۴٫۱″). با پذیرفتن این اصل که منظره پردازی در وهله اول متاثر از بوم و شاخصه های محیطی است و خلاقیت قومی در مراحل بعدی پا به عرصه خلق اثر می گذارد و با توجه به محل احداث کاخ توپکاپی در شهری که در آن ایام، تا چشم کار می کرد پر ازلاله هایی با شهرت جهانی بود، کاملا” طبیعی است که نقش لاله بر تزئینات کاخ تاثیر گذارده باشد، حال آنکه لاله ، گل محبوب سلاطین عثمانی ونشانه قدرت وتمکن مالی نیز به شمار می رفت .
” پیاز نوعی لاله به اسم محبوب ، ۵۰۰ سکه طلا قیمت داشت “[Anonymous,2008c].
گل لاله که با هدف سمبول سازی قدرت شاهانه، آذین بخش مجموعه دیوانی توپکاپی بود ، در زمانهای متاخرتر چنان منزلتی یافت که نام خود را به دوران طلایی اوج و شکوفایی فرهنگ و هنر عثمانی دربین سال های ۱۷۱۸ ـ ۱۷۳۰م. داد (این بازه زمانی، عصر لاله نام گرفت ). در عصر لاله با شکل گیری تعبیری نو درعرصه هنر، ادبیات و زندگی اجتماعی، شهر استانبول از نو احداث گردید، هنر و علم مورد حمایت قرار گرفت وشخصیت های عالی رتبه ای در این ساحات تربیت شد [Anonymous,2008].

“تصویر۱٫۱″ : نقش قرینه و سمبولیک لاله

“تصویر۲٫۱″: نقش گل و گلدان با لاله ها میخک برای تاکید بیشتر در داخل ترنج واقع و میخک های قرینه به گونه ای نمادین درمرکز کمپوزیسیون تصویر، ترسیم شده است. [Anonymous,2008e] [Anonymous,2008e]
“تصویر ۳٫۱″: نمونه ای از نقش انتزاعی لاله

“تصویر۴٫۱″: نقشی انتزاعی از لاله بر روی لباس دربار عثمانی بر روی ادوات جنگی [Anonymous,2008e] [Anonymous,2008e]
۲٫ نقش گل میخک
درقرن ۳ قبل از میلاد ، تعارف میخک به میهمانان امپراطور و اشراف چین باستان، جهت جلوگیری از بوی نامطبوع دهان متداول بوده است. رومیان باستان گل میخک را به شکل ادویه به کارمی بردند و به دلیل ارزش مادی زیاد آن، همه ساله پول هنگفتی از جانب امپراطوری روم به هندوستان پرداخت می گردید .در قرون وسطی میخک سمبول ارزش مادی به شمار می آمد و در انگلیس قرن۱۷ و ۱۸ هم ارز با طلا بود. تجارت میخک را عامل اصلی ثروتمند شدن هلندی ها دانسته اند، امروزه نیز آمستردام و روتردام بزرگترین مراکز تجارت میخک به شمار می روند .[Anonymous,2008b] ترکیه عثمانی که به عنوان دروازه مغرب زمین، همواره متاثر از فرهنگ اروپائی بوده و درپی تلفیق آن با فرهنگ شرقی خود برآمده است، در نتیجه تاثیرپذیری از اهمیت و شان گل میخک در فرهنگ اروپای غربی و سرزمین های روم شرقی فتح شده (توسط نیروهای عثمانی)، این گل را به عنوان نمادی از قدرت و ثروت شاهانه، با تاکید توسط تعداد ، ابعاد و محل استفاده از آن، در تزئینات توپکاپی به کار برده است. (“تصاویر۱٫۲و۲٫۲″)

“تصویر ۱٫۲″:گل های میخک با نمادی

“تصویر ۲٫۲″: تصویر گل و گلدان با چیدمانی از شعاعی ازگل های میخک و سروهای با تثلیث مهری به شکل یک در میان، در داخل ترنج ها قرارگرفته اند. عدم رعایت مقیاس و بزرگتر ترسیم شدن شکوفه (نمادین) میخک به دلیل تاکید بر اهمیت آن است

نقش گل شاه عباسی

گل شاه عباسی از ترکیب سه بخش اناری، برگ وجوانه شکوفه تشکیل می شود و مرکز آن معمولا” دایره ای در قالب اشکال چهارپر ، پنج پر ویا بیشتر می باشد (“تصویر۱٫۳″).

“تصویر ۱٫۳″ : (امینی و زمانیان،۱۳۸۵)

اناری : برشی فرضی از گل اناری است که درمیان گل شاه عباسی قرار می گیرد . فرم های مختلفی از کاسبرگ ، غنچه و گلبرگ می توانند برای زیبایی بیشتر، داخل ا ین قالب را پر نمایند (” تصویر ۲٫۳ “).

“تصویر ۲٫۳ ” :)امینی و زمانیان،۱۳۸۵)
برگ : برگ های گل شاه عباسی ممکن است به شکل ۳ و ۴٫۳″).ساده، کنگره دار، لب برگردان و یا تا خورده ترسیم شوند. (تصاویر ۳)

“تصویر۳٫۳″: گل شاه عباسی با برگ های کنگره دار

“تصویر۴٫۳″: گل شاه عباسی با برگ های ساده (امینی و زمانیان،۱۳۸۵)
جوانه شکوفه : عامل پرکردن فضای بین برگ ها بوده، به صورت اشکال گرد، دندان موشی، حلزونی وبرگی ترسیم می شود(“تصاویر ۵٫۳ و ۶٫۳″)، (امینی وزمانیان ،۱۳۸۵)

“تصویر۵٫۳″: گل شاه عباسی با شکوفه های گرد

“تصویر۶٫۳″: گل شاه عباسی با شکوفه های دندان موشی
گل شاه عباسی در تزئینات کاخ توپکاپی به کرّات مورد استفاده قرار گرفته است . انار میوه ویژه آئین مهر است و ترسیم گل اناری به دلیل جنبه تقدسی آن ، از روزگاران کهن در ایران زمین و سرزمین های مرتبط متداول بوده است. وجود نقش گل اناری بر دیوارهای توپکاپی می تواند تحت تاثیر هنرمندان ایرانی استخدام در دربار عثمانی و یا نشات گرفته از هنر بیرانسی بسیار متاثر از آئین مهر حاکم بر منطقه بوده باشد، ولی گونه ترکیبی گل اناری با جوانه و برگ که گل شاه عباسی نام دارد، مسلما” هم زمان با اوج این شیوه ترسیم در زمان شاه عباس صفوی، در هنر عثمانی ظهور کرده است (” تصاویر ۷٫۳ و ۸٫۳″) .

” تصویر ۷٫۳″: گل شاه عباسی با برگ های ساده و جوانه شکوفه گرد. درحاشیه تصویر،نقش نمادین ماه- که نماد کشورهای اسلامی است ولی قدمت آن به پیش از اسلام می رسد- با تثلیث مهری به چشم می خورد (Anonymous,2008e)

“تصویر ۸٫۳″: در این تصویردو نقش متفاوت ازگل شاه عباسی یکی با برگهای ساده و جوانه شکوفه دندان موشی ودیگری به طرزانتزاعی تری با برگ های لب برگردان و بدون شکوفه (متفاوت با شاه عباسی ایرانی) ترسیم شده است.درون گل اناری میان شاه عباسی سه شکوفه نمادین (تثلیث مهر) ترسیم شده است (Anonymous,2008e)
۴٫ نقش سرو
وجود کثرت نقش سرو به شکل های طبیعی ونمادین درتزئینات کاخ توپکاپی (“تصاویر ۲٫۲ ، ۱٫۴ ، ۲٫۴″) تحت تاثیر تقدس دیر باز سرو در خاورمیانه و منطقه بوده است . سرو ایرانی درشانی است که اشوزرتشت پیامبر با دست خود این درخت بهشتی را درکاشمر و فریومد می کارد ومتوکل عباسی به دلیل قطع کردن یکی از آنها، توسط غلامانش به قتل می رسد …
با وجودی که سرو ، کاج ، چنار ، بلوط و سروکوهی درختان مقدس اقوام ترک به شمار می آمدند، کلیه عناصر طبیعی و گونه های درختی از تقدس برخوردار بودند، به طوری که قربانی کردن و ریختن خون حیوان قربانی در زیرسایه درخت ازعادات کهن فرمانروایان بود، بنابه افسانه خاقان های اویغور از درخت به دنیا می آمدند وجد ترکان اوغوز درختی مقدس بوده است، درخت درمیان گروهی از آنان (خزرها)، توتم (روح یا جانور حامی شخص) محسوب می گردید همچنانکه سمبول فرمانروایی وروح اجداد برای کلیه قبایل بود. بنا به روایت وقتی در زمان تولد محمود غزنوی پدرش درخواب درختی تنومند در محل تولد او می بیند ، به قدرت وفرمانروایی او در آینده یقین پیدا می کند. [Niayiş,۲۰۰۷] . درخت را سمبول حیات ابدی دانستن، از زمان سومرها مرسوم و ستایش آن(درخت حیات) در آذربایجان قدیم وملت های شرق میانه بسیار متداول بوده است . برروی بیشتر نقش برجسته ها، اشیا و مهرهای تهیه شده از آهن و استخوان توسط این اقوام، درخت حیات با دو حیوان قرینه ایستاده ، تصویرشده است در حالیکه درکتاب دده قورقود (شاه اثر ادبیات کلاسیک آذربایجان ) اینگونه وصف گردیده است : ” درختی که هر چه در اوج نظاره کنیم قسمت فوقانی وهرچه در زیر زمین پیش رویم، ریشه اش پیدا نیست. سرآن به بهشت آسمان نهم رسیده و ریشه اش در سرزمین زیرزمینی مردگان قراردارد ، تنه اش به عنوان دیرکی بین زمین وآسمان است و از ریشه اش آب حیات می جوشد”.[Niayiş,۲۰۰۷]
“تصویر۱٫۴″: دراین تصویربا وجودی که شکل ترسیم سروها طبیعت گرا ست ولی تعداد آنها سمبولی از تثلیث مهری می باشد (Anonymous,2008e)

“تصویر۲٫۴″: سروِ با شکوفه که نقشی سمبولیک از سرو است در کاشی های توپکاپی زیاد به چشم می خورد. (Anonymous,2008e)
۵٫ نقش گرگ
حیوانات مقدس برای نیاکان واجداد باستانی ترکان ، یا توتم بوده ، منشا اصل ونسبی داشتند یادر ارتباط با خدای آسمان صاحب سیمایی مقدس می شدند. گاه فرستاده ای از جانب خدا بودند و گاه خدا خود درهیئت حیوانی مقدس درمیان مردم ظاهر می شد. در فولکلور مردم ترک که حیوانات وحشی سمبول نیروهای مافوق بشری بودند، گرگ جایگاهی نیمه خدای گونه داشت و برای پروتوترک ها توتم و سمبول حکومت به شمار می آمد. وجود نقش سر گرگ بر روی پرچم اقوام ترک نژاد، بر ادعای فوق صحه می گذارد.[Niayiş,۲۰۰۷] در میان افسانه های فراوان و گاه متفاوت گرگ در فرهنگ ترکی ، مهمترین روایت که نقش اجدادی نیز بر گرگ قائل است بدین شرح می باشد: ” پدر اولیه ترک ها در ساحل غربی دریای خزر ( غرب دنیزی ) زندگی می کرد . خلق او دسته ای از هون ها بودند که با حمله ای ازجانب ملت های دیگر به هلاکت رسیدند . از اینان تنها نوزاد پسری زنده ماند که دشمنان بر او رحم آورده ، هلاکش نکردند ، دست ها و پاهایش را بریده ، در نیزاری رهایش ساختند . پس از رفتن دشمن، ماده گرگی به نام (آسنا) ، پسر بچه را از ترس دشمنان به غاری امن درگردنه ای مرتفع میان کوه آلتای درساحل شرقی دریای خزر که (ارگنه کن) نامیده می شود، برد . از او پرستاری کرد، شیرش داده بزرگش نمود، ماده گرگ واین آخرین باز مانده ترک ها صاحب ده فرزند نیمه گرگ ـ نیمه انسان شدند. هریک ازاین اولاد صاحب فرزند شده ، قبیله رااز نو گسترش دادند. باذوکات ترین و با درایت ترینشان، (آشینا) به عنوان خان ترک ها برگزیده شد. اونیز به عنوان نمادی از نژاد خود، بردرگاه چادرحکومتی، پرچمی با نقش سرگرگ، نصب نمود]هیئت,۱۳۶۵[.
گرگ پس ازاسلام درحالیکه بسیاری ازجنبه های الاهی خودرا از دست داه بود سمبول پهلوانی، نیرو و اقبال به شمار می آمد. امروزه در روستاهای شرق آناتولی برای جسارت بخشیدن به کودک اورا از پوست گرگ عبور می دهند. ازدندان گرگ به عنوان بلاگردان استفاده می شود و به میله گهواره کودک برای تضمین خوش سگالی او، استخوان گرگ می بندند . ترکان قشایی درمورد کسی که کارهایش براه ، بخت و اقبالش نیک باشد ضرب المثل : ” گرگ فلانی زوزه کشیده است” را به کار می برند ودر تبریز هم تا دهه های اخیر اعتقاد به استفاده از پنجه گرگ برای جسارت بخشیدن و معالجه کودکان بیمار درمیان عوام الناس وجود داشته است . ضرب المثل : ” فلانی مثل گرگ است ” که دلالت بر فرزانگی وزیرکی شخص دارد، در بیتی از اشعار نظامی به زیبایی بیان شده است:
” پدر بر پدر مرمرا ترک بود به فرزانگی هر یکی گرگ بود “.[Niayiş,۲۰۰۷] وجود نقشی از گرگ در میان کاشیکاری های کاخ توپکاپی به دلیل اهمیت بسیار زیاد آن در نظام اعتقادی ترکان باستان می باشد که حتی با وجود گذر زمان و رنگ باختن مفاهیم اولیه، با ترسیمی واقعیت گرا و مضمونی نمادین (نماد قدرت ، حکومت ، فرزانگی و اقبال) درکاشیکاری های کاخ سلاطین عثمانی که خود را خلیفه مسلمین می نامیدند و شدیدا تابع نظام اعتقادی اسلامی بودند، ظاهر می گردد (” تصاویر ۱٫۵ و ۲٫۵″).
“تصویر۱٫۵″: در این نقاشی که در موزه توپکاپی نگهداری می شود، به دلیل تاکید بر اهمیت، گرگ ها بزرگتر از دیگر حیوانات و در پیش زمینه (پلان اول) ترسیم شده اند.(Anonymous,2008e)
“تصویر۲٫۵″: باوجود گذشت زمان طولانی و رنگ باختن تقدس گرگ در سایه مفاهیم اسلامی، ردپایی از این حیوان مقدس باستانی در کاشیکاری های توپکاپی به چشم می خورد (تنها یک نمونه) (Anonymous,2008e)
نتیجه گیری
اقوام ترک به واسطه ریشه های اعتقادی خود از تمایلاتی به شدت طبیعت گرا برخوردار می باشند، چرا که بنا به اعتقاد گذشتگانشان طبیعت، مقدس، دارای روح، عامل سرنوشت ساز و در تعاملی نزدیک با زندگی افراد بوده است؛ فرمانروایان در کنار عبادت خدای آسمان، در مقابل ماه و خورشید تعظیم می کردند و قهرمانان افسانه ای از درخت به دنیا می آمدند، حیوانات مقدس فرستاده ای از جانب خدا بودند درعین حالیکه مظهر نیروهای مافوق بشری به شمار می رفتند. برای تبیین طبیعت گرایی عثمانیان نیز همین بس که یک گل (لاله) چنان شانی می یابد که گل محبوب سلاطین محسوب گردیده، عنصری از نشان سلطنتی می شود- سلاطینی طبیعت گرا که در تصاویر پرتره خود به جای شمشیر، گل در دست می گیرند- حتی دوره اوج شکوفایی هنری، فرهنگی و علمی در مقطعی از حکومت عثمانی نیز، عصر لاله نامیده می شود. سقف ها و دیوارهای کاخ طبیعت گرای توپکاپی پراز نقوش منظری به دو شیوه طبیعت گرا و سمبولیک با سبکی تلفیقی از هنر ایرانی-سلجوقی، بیزانسی و عربی به شکل تصویرسازی با جزئیات کمتر با استفاده از قلم موی پهن تر و بهره مندی از فضای خالی بوم در ترکیب بندی اثر، برخلاف آنچه در هنر ایرانی است ، می باشد. عناصر منظری توپکاپی یا به طرزی سمبولیک ترسیم شده مضامینی چون قدرت ، ثروت و ارزش را نماد سازی نموده اند و یا به شیوه ای واقع گرا ـ طبیعت گرا ولی با هدف سمبولیزم و نماد سازی آذین بخش دیوارها و سقف های مجموعه کاخ بوده اند. به عنوان نمونه زمانی که سه نقش سرو، بدون شکوفه و واقع گرا ترسیم گردیده هدف، نماد سازی تثلیث مهری بوده است و نقش طبیعت گرای گرگ با هدف نماد سازی بارقه هایی از سنت و اعتقادات کهن، درکاخ عثمانی حضور پیدا کرده است .
منابع و ماخذ
امینی، نعیمه و زمانیان، پریسا.۱۳۸۵٫ شیوه ترسیم گل شاه عباسی در سایت اینترنتی: (www.Rugart.org) .
شایسته فر، مهناز.۱۳۸۴٫ موضوعات مذهبی در نگارگری دوران صفوی و عثمانی در مجله خیال شرقی. شماره۱ .
هیئت، جواد.۱۳۶۵٫ نگاهی به تاریخ و فرهنگ ترکان.چاپ کاویان. تهران.
Niayiş,Ümid.2007.Türk inanc sistemi. Nurlar. Bakü.
Anonymous. 2008a.Culture of the ottoman empire.Inwww.wikipedia.com).
Anonymous .2008b. Karanfil.In www.wikipedia.com).
Anonymous. 2008c. Lale devri.In: ( www.wikipedia.com).
Anonymous . 2008d.Topkapi palace. In: ( www.wikipedia.com).
Anonymous. 2008e.The Topkapi palace museum.Inwww.ee.bilkent.edu.tr)
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
عنوان :
انتقال فرهنگ؛ روند انتقال باغ ایرانی به هند

نویسنده :

وحید حیدر نتاج

چکیده :
باغ ایرانی به گواهی تاریخ از قدیمی ترین شیوه های منظرسازی بوده که حاصل تعامل فرهنگی، تاریخی و اقلیمی انسان و طبیعت است و توانسته به بهترین شیوه به آراستن فضاهای انسانی بپردازد. سرزمین ایران به عنوان خاستگاه جغرافیایی این هنر عظیم در مسیر توسعه خود و در دوران مختلف تاریخی گونه های مختلف باغ را از لحاظ کارکردی و کالبدی خلق کرده است. باغ ایرانی در طول تاریخ حیات خود سرمشق و الگویی برای باغ سازی بسیاری از سرزمین های دیگر بوده است. از بین گونه های مختلف باغ ایرانی به اقتضای ویژگی های سرزمینی کشور مقصد، گونه های خاصی به آن سرزمین ها برده شده اند که با برخورداری از اصول مشترک می توان آنها را در زیرگروه باغ ایرانی جای داد.هندوستان از جمله سرزمین هایی است که هنر ایرانی از جمله باغ سازی در آن رسوخ کرده به طوری که باغ ایرانی برگیره بسیاری از باغ های منتسب به پهنه فرهنگی هندوستان است. این مقاله با روش تاریخی و توصیفی ـ تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای و با بررسی نمونه موردی، روند راه یابی الگوهای اصیل باغ ایرانی به سرزمین هند را بررسی کرده و با شناسایی ویژگی های باغ های احداثی بابر به عنوان حلقه اتصال باغ های ایرانی و باغ های هندی (از جمله باغ بابر در کابل)، به ذکر اشتراکات و افتراقات باغ های دو منطقه پرداخته است.

کلمه های کلیدی:
باغ ایرانی ,باغ بابر ,باغ های هند,بابرشاه ,چارباغ

منبع:

منظر زمستان 1392 شماره 25

دریافت فایل :
(نوع: PDF حجم: 596KB)
 

پیوست ها

  • روند انتقال باغ ایرانی به هند.pdf
    595.9 کیلوبایت · بازدیدها: 0

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
گنجینه مقالات پیرامون بــــــاغ ایرانــــــی

گنجینه مقالات پیرامون بــــــاغ ایرانــــــی

  • مقاله انتقال فرهنگ؛ روند انتقال باغ ایرانی به هند

نویسنده :

وحید حیدر نتاج

چکیده :
باغ ایرانی به گواهی تاریخ از قدیمی ترین شیوه های منظرسازی بوده که حاصل تعامل فرهنگی، تاریخی و اقلیمی انسان و طبیعت است و توانسته به بهترین شیوه به آراستن فضاهای انسانی بپردازد. سرزمین ایران به عنوان خاستگاه جغرافیایی این هنر عظیم در مسیر توسعه خود و در دوران مختلف تاریخی گونه های مختلف باغ را از لحاظ کارکردی و کالبدی خلق کرده است. باغ ایرانی در طول تاریخ حیات خود سرمشق و الگویی برای باغ سازی بسیاری از سرزمین های دیگر بوده است. از بین گونه های مختلف باغ ایرانی به اقتضای ویژگی های سرزمینی کشور مقصد، گونه های خاصی به آن سرزمین ها برده شده اند که با برخورداری از اصول مشترک می توان آنها را در زیرگروه باغ ایرانی جای داد.هندوستان از جمله سرزمین هایی است که هنر ایرانی از جمله باغ سازی در آن رسوخ کرده به طوری که باغ ایرانی برگیره بسیاری از باغ های منتسب به پهنه فرهنگی هندوستان است. این مقاله با روش تاریخی و توصیفی ـ تحلیلی و مطالعه کتابخانه ای و با بررسی نمونه موردی، روند راه یابی الگوهای اصیل باغ ایرانی به سرزمین هند را بررسی کرده و با شناسایی ویژگی های باغ های احداثی بابر به عنوان حلقه اتصال باغ های ایرانی و باغ های هندی (از جمله باغ بابر در کابل)، به ذکر اشتراکات و افتراقات باغ های دو منطقه پرداخته است.

برای دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :


انتقال فرهنگ؛ روند انتقال باغ ایرانی به هند





  • مقاله بررسی تاریخی و کالبدی باغ فین

نویسنده :
سارا تریوه

چکیده:

باغ فین مجموعه ای شکل یافته در ادوار تاریخی است و گذشت زمان چهره باغ را با آنچه در ابتدا بوده کمی دگرگون کرده است. در این مقاله سعی شده است علاوه بر بررسی تاریخی، کالبدی و هندسی باغ، به معرفی جایگاه آب در باغ و همچنین بررسی تغییرات ایجاد شده در باغ در دوره های مختلف، پرداخته شود. بررسی های صورت گرفته نشان می دهد که تغییرات ایجاد شده در باغ بیشتر به دلیل خواست پادشاهان و مسائل حکومتی بوده است که البته گذشت زمان نیز به این تغییرات دامن زده است و البته برخی از این تغییرات نیز موجب تکامل چهره باغ شده است. همچنین بررسی جلوه های مختلف حضور آب در باغ نشان می دهد که به آب در این شهر کویری به معنای واقعی بها داده شده است و آب از اساسی ترین عناصر در طراحی باغ فین بوده است.

برای دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :

ادامه مطلب....




  • مقاله اراضی باغهای قصردشت شیراز فرصت مکانی تاریخی

چکیده :
فرض ما این است که گستره باغهای قصرالدشت شیراز، نقش بسیار مهمی در تصفیه و تلطیف هوای شهر شیراز دارد. این پهنه به خوبی مستعد پذیرش انواع فعالیتهای گردشگری، تفرجی و فراغتی، فرهنگی، خدماتی و سکونتی و بخش از هویت تاریخی این شهر مصوب می شود. درستی این گزاره را همه اعم از مدیران شهری، مسوولان استان، مردم و پژوهشگران شهری تایید می کنند. آنچه مورد مناقشه است روشها و راهکارهای عملی برای برخورد با این پهنه به غایت ارزشمند است. این نوشتار به نقد و بررسی روشهای گذشته و ارائه چند پیشنهاد برای اینده می پردازد

برای
دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :


اراضی باغهای قصردشت شیراز فرصت مکانی تاریخی

 

_*Bahar*_

کاربر فعال تالار مهندسی معماری ,
کاربر ممتاز
عنوان:
رویکرد ادراکی وعملکردی به آب در پارک های شهری

نویسنده:
آرزو منشی زاده

چکیده:
آب به عنوان یکی از عناصر اصلی باغ در طول تاریخ، رابطه تعامای و بنیادینی با فرم و سبک باغسازی برقرار کرده است؛ همچنان که در محور اصلی باغ ایرانی و بعدها باغ اسلامی، در بازی های آبی باغ رنسانس ایتالیایی، در نمایش های پر طمطراق باغ باروک فرانسه، در سطوح گسترده و آزاد باغ انگلیسی و چینی، نقش مهمی داشته است. در پارک های معاصر نیز، که خود ترجمانی از ساختار باغ با مفاهیم و جایگاه جدید در مقیاس شهری است، کمتر می توان رد پایی از این عنصر نمایشی، مفهومی، کارکردی و ادراکی نیافت، .....

واژگان کلیدی:
آب، باغ، پارک شهری، شهروند، ادراک، عملکرد
 

پیوست ها

  • رویکرد ادراکی وعملکردی به آب در پارک های شهری.pdf
    390.3 کیلوبایت · بازدیدها: 0

دانشجوي كامپيوتر

دستیار مدیر تالار هنر
کاربر ممتاز
معماری ایرانی: باغ ارم شیراز

معماری ایرانی: باغ ارم شیراز

برترین ها: باغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه‌شناسی می‌شود.

تاریخ ساخت و بنیان‌گذار اولیه باغ ارم شیراز، به‌درستی مشخص نیست؛ ولی توصیف‌هایی از آن در سفرنامه‌های متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری آمده‌است.این باغ در روزگار سلجوقیان و آل اینجو پا برجا بوده است. در زمان زندیه هم کریم‌خان زند در سازندگی و بهسازی این باغ کوشید. در زمان قاجاریه این باغ به مدت ۷۵ سال به دست سران ایل قشقایی افتاد. در این زمان عمارتی در این باغ ساخته شد. اما در زمان سلطنت ناصر الدین شاه قاجار عمارتی دیگر توسط حسین علی خان نصیر الملک پی ریزی شد که با مرگ وی خواهر زاده او ابولقاسم خان نصیر الملک امور باغ ارم را به دست گرفت و عمارت نیمه کاره را تکمیل کرد. این عمارت تا کنون پابرجاست. این باغ تنوع گیاهی بسیار بالایی دارد و گیاهان بسیاری از اقصا نقاط جهان در این باغ کاشته شده است؛ به شکلی که باغ در قالب یک نمایشگاه از انواع گل‌ها و گیاهان درآمده‌است. در حال حاضر این باغ در اختیار دانشگاه شیراز است؛ باغ گیاه‌شناسی آن در اختیار دانشکده کشاورزی و ساختمان باغ در اختیار دانشکده حقوق قرار دارد. در تاریخ ۶ تیرماه ۱۳۹۰ در سی‌وپنجمین اجلاس کمیتهٔ میراث جهانی یونسکو باغ ارم شیراز به همراه هشت باغ دیگر ایرانی در فهرست میراث جهانی ثبت گردید.

ویژگی بناها

عمارت وسط، هسته مرکزی این باغ محسوب می‌شود.شیوه معماری عمارت این باغ به سبک زمان قاجاریه و به تقلید از سبک معماری زندیه است. این عمارت از نظر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ بری از شاهکار های معماری زمان قاجار است. این عمارت، از سه طبقه، با تزئینات فراوان تشکیل شده‌است. اتاق‌های طبقه زیرین که تقریباً زیرزمین هستند، محلی است برای استراحت در روزهای گرم تابستان. تزئینات این اتاق‌ها، کاشی‌کاری‌های رنگین است. دو طبقه بالایی دارای ستون‌هایی است که از تخت جمشید الهام گرفته شده‌اند.



در پیشانی بنا، دو نیم‌دایره در دو طرف، و یک تابلو بزرگ در وسط قرار گرفته که از ۳ هلال روی هم تشکیل شده‌است. این تابلو، تصاویری از شاهنامهٔ فردوسی و نبرد شاهان قاجار را نشان می‌دهد. این بنا بیش از هفتاد سال به خوانین قشقایی تعلق داشته که در دوران پهلوی مصادره شده‌است.

عمارت اصلی


عمارت اصلی باغ ارم كه فعلاً موجود و از ساخته‌های دو نصیرالملك به شمار می‌آید در سمت مغرب باغ قرار دارد. این عمارت رو به مشرق و دارای سه طبقه است، و از لحاظ معماری، نقاشی، حجاری، كاشی کاری و گچ‌ بری شاهكار صنعت و هنر دوره قاجاریه است. طبقه زیرین كه هم ‌سطح زمین است در وسط دارای یك تالار اصلی به نام حوضخانه است. دو طرف این حوضخانه دو راهرو است و در انتهای هر دو راهرو پله‌هایی برای رفتن به طبقه بالا ساخته شده است. در دو طرف راهروها نیز دو سالن بزرگ قرار دارد. مجاور سالن ضلع جنوبی آشپزخانه خیلی وسیعی است. طبقه دوم عمارت چنان كه گفته شد در وسط ایوانی بزرگ با دو ستون بلند دارد. در پشت ایوان یك سالن بزرگ واقع است و دو جانب آن دو راهرو می‌باشد كه بالای آن دو گوشوار است و چهار اتاق نیز در طرفین راهروها است.



در دو طرف ایوان بزرگ دو ایوان كوچك رو به مشرق قرار دارد كه پشت آنها ارسی‌ها و درك‌هایی است. این ایوان ها هركدام دارای دو ستون سنگی یكپارچه كوچك هستند. انتهای شمالی و جنوبی عمارت نیز دو راهرو است. در ضلع جنوبی این طبقه هم در بالای آشپزخانه طبقه زیرین یك آشپزخانه وسیع و به همان اندازه وجود دارد. طبقه سوم در وسط دارای یك سالن بزرگ مشابه سالن طبقه دوم است كه پنجره‌های آن به ایوان اصلی باز می‌شود و در دو طرف این سالن دو راهرو واقع است. در جنب راهرو ضلع شمالی عمارت دو اتاق در جنب راهرو ضلع جنوبی یك اتاق و یك سالن بزرگ است. دو ایوان نیز در دو طرف همانند ایوانی‌های طبقه دوم و درست بالای آنها قرار دارد. بالای آشپزخانه طبقه دوم در طبقه سوم به صورت تراس ساخته شده.

اتاق ها


هشت باب اتاق هم در جنوب ضلع شمالی عمارت اصلی و چسبیده به آن قرار دارد. این مجموعه هشت اتاقی همان باربندی است كه فرصت‌الدوله شیرازی در آثار عجم به آن اشاره نموده است. این اتاق ها در سال های اخیر مرمت شده و در حال حاضر به واحد سرپرستی و امور اداری باغ اختصاص یافته است. در كنار ورودی شرقی باغ نیز دو اتاق قرار گرفته كه برای سكونت نگهبانان و خدمه ایجاد شده است. در پشت ساختمان اصلی یعنی در طرف مغرب باغ عمارت و محوطه اندرون قرار دارد. عمارت اندرون دارای دو سالن و پنج اتاق است.

ایوان ساختمان اصلی رو به مشرق است و در طبقه دوم و سوم قرار دارد. در جلو این ایوان زیبا دو ستون سنگی یكپارچه بلند واقع شده و سرستون ها به طرز ماهرانه‌ای حجاری شده است. نقش سر ستونها را تصویر مردانی با لباس های دوره قاجاریه و گل و بوته‌هایی به طور قرینه تشكیل می‌دهد. درمیان ساختمان های دوره قاجاریه در شیراز ایوان دو ستونی باغ ارم از نظر دارا بودن تزئینات گچ‌ بری زیبا بر دیوارهای سه جانب آن نسبت به بناهای مشابه دارای امتیاز خاصی است.

كف سالن‌های طبقه پایین عمارت، هم‌سطح زمین است. تالار مركزی واقع در طبقه پایین را كه به حوضخانه معروف است برای استراحت در روزهای گرم تابستان ایجاد نموده‌اند. این تالار دارای آب نمایی است و نهر آب از وسط آن می‌گذرد و سپس به استخر بزرگی در جلو عمارت مربوط می‌شود. در وسط تالار حوضخانه یك ستون سنگی حجاری شده قرار گرفته و دیوارها و كف تالار با كاشی‌های هفت رنگ كه به طرزی زیبا و ماهرانه به كار رفته، مزین است. سقف حوضخانه با كاشی‌های معرق و هفت رنگ پوشیده شده كه تصاویر زیبایی از شكارگاه ها و مناظر طبیعت و داستان خسرو و شیرین و نقوش دیگر را در بردارد. كاشی‌های سقف حوضخانه را باید از بهترین نمونه‌های این هنر در دوره قاجاریه دانست.

كاشی‌كاری ها

كاشی‌های نمای عمارت نیز دارای زیبایی‌ها و ویژگی های خیره‌ كننده و دلپذیری است. كاشیكاری ها عموماً به سبك كارهای دوره زندیه و قاجاریه است و طرحها و مناظر بدیعی در آنها به نظر می‌رسد. كاشی‌های نمای عمارت اصلی و عمارت اندرون باغ در اصطلاح اهل فن مشهور به كاشی هفت رنگ است.



هنر نقاشی

از نظر هنر عالی نقاشی نیز این عمارت بی نصیب نمانده است. سقف دو سالن طبقه سوم ساختمان كه با تیرهای چوبی و تخته‌های منظم پوشیده شده دارای نقاشی‌های زیبا و بسیار نفیسی است. در این نقاشی‌ها گل و بوته و طرح های اسلیمی و تابلوهای متعدد از شكارگاه ها و چهره زنان و تصاویری از قصرهایی به سبك اروپایی نشان داده شده است. هنر ظریف نقاشی روی سقف كه اهل این فن آن را مرجوك (بر وزن مردمك) نامند در دوره قاجاریه در شهر شیراز كاملاً رواج داشته و حتی در بیشتر خانه‌های معمولی و كوچك نیز به كار می‌رفته و نخستین بار هم به وسیله استادان شیرازی در ساختمان های مهم تهران متداول شده است. قسمت عمده درهای چوبی عمارت از چوب ساج تهیه شده و به همین جهت با گذشت سال های زیاد هیئت اصلی خود را همچنان حفظ نموده است.

سنتوری

در بالای عمارات باغ ارم هلالی‌های زیبایی ساخته‌اند كه در اصطلاح معماران محلی فارس به آن "سنتوری" می ‌گویند. این هلالی‌ها با كاشی های رنگین و نقش ‌‌‌‌دار ساخته شده و به شیوه كاشیكاری های دوره زندیه و قاجاریه است. به روی این هلالی ها تصاویری از ناصرالدین شاه قاجار، داستان هایی از فردوسی و نظامی و ادبیات كهن فارسی و قصه‌های مذهبی كاشیكاری شده است.

اندرونی

در پشت عمارت اصلی و در طرف مغرب باغ، اندرون و عمارت آن وجود دارد. نمای پشت عمارت اصلی باغ ارم به جانب شرقی اندرون است و در این ضلع درهایی برای رفت و آمد به ساختمان وجود دارد در ضلع غربی آن عمارتی یك طبقه است كه از سطح محوطه اندرون بلندتر است. در ورودی اصلی اندرون نیز رو به مغرب و از داخل همین عمارت است. امروزه با توجه به توسعه باغ و اضافه شدن زمین های زیادی در قسمت غربی به باغ ارم عمارت اصلی و اتاق های باربند قدیم و ساختمان اندرون و محوطه محصور آن كلا به صورت یك مجموعه در وسط قرار گرفته است، و اكنون در اندرون به طرف گلستان گل رز كه در این قسمت ایجاد شده باز می‌شود. در قسمت جلو در ورودی اندرون یك چهار ضلعی كه در اطراف آن طاقچه‌هایی ایجاد نموده‌اند و اصطلاحاً به آن غلام نشین می‌گویند واقع شده است.

بالای پیشانی عمارت اندرون دارای هلالی كاشیكاری نقش ‌دار و زیبایی است. كاشیكاری این هلالی همزمان با كاشیكاری های هلالی‌های عمارت اصلی باغ انجام گرفته و متعلق به دوره قاجاریه است. جلو دو ستون آجری طرفین اتاق وسط كه این هلالی بالای آن واقع شده دارای كاشیكاری های معرق است.

محوطه اندرون نیز تماماً درختكاری و گلكاری شده است. در وسط محوطه خیابانی با سمت شرقی_غربی از جلو نمای عمارت اندرون تا عمارت اصلی باغ ایجاد شده است كه درمیان آن یك حوض آب نما وجود دارد. در سالهای 1350- 1345ه.ش در ساختمان اندرون و محوطه آن نیز تعمیراتی به عمل آمده است.

فضای باغ ارم

فضای باغ ارم از لحاظ اسلوب خیابان‌كشی و درختكاری نه تنها در بین باغ های شیراز بلكه در تمام مناطق كشور ما كم نظیر است. پاره‌ای از هنرشناسان را عقیده بر این است كه از نظر باغ‌ سازی طرح باغ ارم یاد‌آور باغ های عهد ساسانی است.

زمین باغ به شكل مربع مستطیل بسیار وسیعی است كه یك ضلع بزرگتر آن به جانب شمال و بلوار موسوم به "ارم" و یك ضلع كوچكتر به جانب مغرب و بلوار موسوم به "بلوار دانشجو" (آسیاب سه تای) است. دو جانب دیگر باغ محدود به باغ ها و خانه‌های مسكونی است. مساحت باغ ارم در دوران گذشته افزایش و كاهش بسیار یافته است.



كوشك


در سه دهه پیش قسمت هایی در سمت غربی باغ ازجمله اراضی دهی موسوم به "كوشك" به مساحت باغ افزوده شده است. در این زمان مساحت كل باغ ارم نزدیك 110380 متر مربع است. سمت شیب زمین از غرب به سوی شرق است و مجموعه عمارت اصلی و اندرون در قسمت مغرب و در بلندی چشم‌گیری قراردارد. به سبب شیب زیاد زمین در قسمت هایی از خیابان های اصلی و دیگر خیابان های باغ ،پله‌هایی ایجاد نموده‌اند و این پستی و بلندی زمین بر زیبایی فضای باغ بسی افزوده است.

استخر آب‌نما


در جلوی نمای عمارت اصلی باغ ارم كه مشرف بر باغ است استخر آب‌نمای بزرگی ساخته شده كه تصویر عمارت در آن نمایان می‌شود. مساحت این استخر سیصد و سی و پنج متر مربع است و محیط آن را هجده قطعه سنگ بزرگ و یكپارچه تشكیل می‌دهد و احتمالاً مربوط به دوره جانی خان ایلخانی است. استخر باغ ارم سابقاً گودتر بوده، ولی در تعمیرات اخیر پر شده و اكنون عمق آن نیم متر است. كف و اطراف این استخر هنگام تعمیرات چند سال پیش با كاشی سفید پوشیده شده است. آب روان و زلالی كه از نهر اعظم می آید پس از گردش در حوضچه حوضخانه وارد جوی های اطراف استخر می‌شود و سپس در جوی عریض خیابان اصلی و جویبارهای دیگر در خیابان های باغ و اطراف باغچه‌ها روان می‌گردد.



هنگام تعمیر و بازسازی باغ سه حوض آب‌نما در اراضی قسمت جدید ضلع شمال غربی ساخته شده و یك میدان ورزشی هم در همین قسمت و در شمال دیوار اندرون احداث گردیده است.

درهای ورودی باغ ارم


درهای ورودی باغ ارم در ضلع شمالی قرارداد و به طرف بلوار "ارم" باز می‌شود. سر در ورودی اصلی كه به عمارت نزدیك تر است در سال های اخیر بر جای سر در قبلی آن به طرز زیبایی از آجر ساخته شده است. درگاه دیگری هم در همین سمت و در انتهای باغ قراردارد كه در سال 1344 هجری قمری ایجاد شده است. بر بالای جبهه خارجی این سر در كتیبه‌ای از سنگ مرمر نصب شده و دو كتیبه كاشی نیز در طرفین آن به چشم می ‌خورد.

چنان كه از بیان مؤلف فارسنامه ناصری برمی‌آید در دوره قاجاریه این باغ حصار و دیواری از "چینه گل" داشته است. در سال های بعد همزمان با توسعه فضای باغ این دیوار خراب شده و دو ضلع آن را كه مجاور بلوارهای "ارم" و "آسیاب سه ‌تایی" است با نرده‌های آهنی محصور كرده‌اند، تا بینندگانی كه از حاشیه این خیابان ها می‌گذرند از دیدن منظره زیبای باغ محظوظ گردند. قسمت هایی از این نرده‌ها با گیاهان رونده زیبایی مثل پیچ برفی و پیچ اناری و پیچ امین‌الدوله پوشیده شده است.

در وسط باغ ارم، خیابان اصلی آن با سمت غربی_شرقی احداث شده كه از مقابل ساختمان و استخر بزرگ آغاز شده و تا انتهای باغ ادامه دارد. در دو طرف این خیابان شمشادهای كوتاه حصاری پرورش داده‌اند و در وسط آن چنان كه گفته شد از جلو استخر بزرگ تا وسط باغ، جوی آبی است كه در وسط باغ به جدول ها و جوی های متعدد تقسیم شده و آب روان از آنجا در قسمت های دیگر باغ جاری می‌گردد. گلكاری های اطراف این جوی بر زیبایی آن می افزاید. در وسط خیابان اصلی آنجا كه جوی آب به شبكه‌های طرفین تقسیم می‌شود پله‌هایی ایجاد شده و ادامه خیابان از پایین پله‌ها تا انتهای باغ مسطح و شن‌ریزی است. دو طرف این خیابان را سرونازها و درختان تنومند دیگر فراگرفته است. در پایه یكی از سرونازهای خیابان اصلی كه حدود سی متر بلندی آنست، تاكی تنومند و كهن وجود دارد كه شاخه‌های آن همچون ساقه پیچك، چنان بر گِرد سرو تابیده و از پای تا سر آن را در آغوش گرفته است كه در هیچ باغ دیگری نظیر آن را نمی‌توان دید و مخصوصاً در فصل تابستان كه تاك ثمر می‌آورد زیبایی آن موجب شگفتی هر بیننده‌ای است.

خیابان وسیع دیگری با جهت شمالی_جنوبی در وسط باغ، خیابان اصلی را قطع می‌كند. علاوه بر این دو خیابان عریض، خیابان های دیگری هم به موازات این دو در تمام قسمت های باغ احداث شده است.

سرونازهایِ ارم

در این باغ وسیع سرونازهای بلند و زیبایی وجود دارد كه سال های زیادی بر آنها گذشته و موجب شهرت باغ شده است. درمیان سروهای باغ های شیراز نیز سروهای باغ ارم زیباتر و جلوه آن خیره كننده ‌تر است. بلندترین سروناز این باغ كه قریب سی و پنج متر بلندی دارد، بلندترین سروناز شیراز است. سروی است كشیده و گویی دست هنرمندی آن را بدین استواری و موزونی تراشیده است. این درخت شهرت بین المللی یافته است و نویسندگان و جهانگردان خارجی عكس ها و مقالات بسیاری درباره آن منتشر نموده‌اند.

انواع درختان باغ ارم

انواع درختان باغ ارم را می‌توان به دو دسته درختان غیر مثمر و درختان مثمر تقسیم كرد:

1. درختان غیر مثمر باغ عبارتند از: سرو ناز، كاج، افرا، ارغوان، بید مجنون، سیاه بید، زبان گنجشك، بید مشك، سپیدار، و اكالیپتوس.

2. درختان مثمر باغ عبارتند از: انار، ازگیل، نارنج، خرمالو، گردو، زردآلو، بادام، سیب، به و گلابی.

محصول اصلی درختان میوه‌ دار باغ در درجه اول انار است و در درجه دوم می‌توان مركبات را به حساب آورد. درختان مركبات باغ ارم در ردیف سایر نارنجستان ها و باغ های مركبات شیراز است ولی دیگر درختان و سرونازهای باغ در مدت سالیان دراز موزون و شكوهمند گردیده و مرتباً هم بر زیبایی آنها افزوده شده است.



گل‌های باغ ارم


این باغ امروزه علاوه بر سروهای زیبا به داشتن انواع گل نیز اشتهار دارد. در دو دهه اخیر گل های بسیاری از هر نوع در آن پرورش داده شده و مخصوصاً گل های رز گوناگون آن دیدنی است. در موقع توسعه باغ، گلستانی از انواع گل رز در ضلع غرب و شمال غربی احداث گردیده كه در آن قریب دویست و پنجاه واریته گل رز پرورش داده شده است. این گلستان از نظر تنوع و بسیاری از انواع گل رز در كشور ما بی‌نظیر و در كشورهای همجوار و آسیا كم نظیر است و به طوری كه شهرت دارد در بین كشورهای مشرق زمین ، فقط در دو سه كشور دیگر گلستان های رز با این تنوع پرورش داده شده است.



به جز گل های رز گوناگون و زیبای باغ كه جای صحبت فراوان دارد انواع دیگر گل های موجود در باغ ارم را می ‌توان به ده عنوان كلی دسته بندی کرد:

• درختچه‌های زینتی دارای گل های زیبا

• درختچه‌های زینتی دارای برگ های زیبا

• گل های یك ساله مقاوم به سرما

• گل های یك ساله حساس به سرما

• گل های پیازدار

• بوته‌های دائمی گلدار

• گیاهان دائمی پوششی و رونده

• گیاهان یكساله رونده

• گیاهان حصاری

• گل های گلخانه‌ای

قسمت عمده آبی كه این باغ را مشروب می‌سازد مانند بیشتر باغهای شیراز از نهر اعظم است. این نهر به جدول‌های متعدد تقسیم می‌گردد كه هر كدام را بنا می ‌خوانند و از آن جمله جدول میری می باشد كه یك پنجم از نهر اعظم است. باغ ارم از جدول میری مشروب می‌گردد. علاوه براین، دو حلقه چاه عمیق در باغ حفر گردیده كه آب مورد نیاز به وسیله پمپ تأمین شده و با استفاده از لوله كشی به مصرف آبیاری گل های باغ می‌رسد. از آب لوله كشی شهر نیز برای آشامیدن و مصارف عمارات استفاده می‌گردد.

برترین ها
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
گنجینه مقالات پیرامون بــــــاغ ایرانــــــی

گنجینه مقالات پیرامون بــــــاغ ایرانــــــی

  • مقاله باغهای خراسان در تاریخ بیهقی

نویسنده:
مهردادقیومی بیدهندی

چکیده :

متون فارسی از مهمترین منابع تاریخ معماری ایران است در میان این متون تاریخ بیهقی در زمره چند متن نخست ادب فارسی است ....

برای دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :


باغهای خراسان در تاریخ بیهقی





  • مقاله آب , نماد , كوير

نویسندگان :
اميد ريسمانچيان
مهتا حيدري

چكيده:
كوير همواره مفهومي از خشكي و بي آبي را به دنبال داشته است و آب در معماري كوير به عنوان اصلي ترين عنصر حيات بخش مطرح بوده است . در جائيكه تضاد بين خشكي و آب جلوه گر مي شود, نگرش مردم نسبت به آب متفاوت از مردم ساير اقليم ها مي باشد. اين نگرش متفاوت زاينده ريشه ها و مفاهيم نمادين است كه همواره تبلوري كالبدي درمعماري كوير داشته است, نظير جوشگاههاي باغ ايراني كه نمادي از سرچشمه ها مي باشد و از اين جوشش و حركت آب در دل خاك زندگي و معماري كوير هستي ميگيرد. در كوير آب نيست اما هر خطي برخاك يادآور خاطره آب است و مهمترين عامل شكل دهنده به فضاي زندگي مردم. مكانيابي شهرها, نظم شبكه معابر, توالي فضاهاي باز و بسته مسكوني, امتداد حركت قناتها, تحت تاثير مقوله آب شكل گرفته است.
مسلم آن است كه جلوه هاي نمادين آب در معماري كوير يكي از عوامل هدايت كننده فكر معمار در خلق فضا بوده است, فضائي كه به واسطه سوار شدن بر مفاهيم عميق فكري و معنوي همواره مورد ستايش بوده و زندگي درون خود را حفظ كرده است. امروزه با از دست رفتن اين جلوه هاي نمادين و مفاهيم بنيادين در تفكرات معماري و خالي شدن كانسپتهاي طراحي از معنا, فضاهاي كالبدي زندگي به رفع نياز فيزيكي تنزل يافته اند. هدف از اين مقاله بازنگري مفاهيم نمادين آب در معماري كوير و تاثير آن بر زندگي مردم مي باشد.

برای دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :


آب , نماد , كوير





  • مقاله مقايسه تطبيقي باغ هاي تخت شيراز و قصر قجر تهران

نویسندگان :
مرضيه اعتمادي پور
آرمين بهراميان

چکیده :
پژوهش حاضر در پي شناخت ويژگي هاي طراحي معماري و منظر دو باغ تخت شيراز و قصر قجر تهران و دستيابي به الگوهاي ساختاري و ماهوي و نيز نحوه ارتباط آن ها بايکديگر، با هدف احياي الگوي باغ تخت، و بهره گيري از آن ها در طراحي هاي نوين منظر است، چرا که اين دو باغ از شاخص ترين و اصيل ترين نمونه هاي باغ تختي است که خود از زيباترين و کمياب ترين انواع باغ ايراني است. فرضيه تحقيق، بهره گيري از الگوهاي طراحي باغ تخت شيراز در باغ قصر قجر است. سير پژوهش که با روش کتابخانه اي شکل مي گيرد، به تعيين حدود اين تاثيرپذيري مي پردازد، که آيا حدود الهام گيري تنها در زمينه الگوهاي ساختاري و کالبدي محدود شده و يا باغ قصر قجر پذيراي الگوهاي ماهوي و اصول اصلي طراحي معماري و منظر باغ تخت نيز بوده است. تشريح تعريف و تاريخچه اي از باغ تخت و نيز توصيف دقيق ساختاري هر دو باغ به عنوان پيش درآمدي براي ارائه تحليل ها و مقايسه هاي تطبيقي ميان الگوهاي مذکور در هر دو باغ مطرح مي شوند. نتيجه تحقيقات به اين صورت ارايه مي گردد که باغ قصر قجر باتوجه به تحليل ها و مقايسه هاي صورت گرفته و نيز تاخر زماني نسبت به باغ تخت شيراز، تنها در زمينه ساختاري و کالبدي طراحي منظر از آن تاثير پذيرفته است و تفاوت هاي ماهوي ميان الگوهاي طراحي اين دو باغ ديده مي شود که زمينه ساز دو گونه متفاوت از ارتباط باغ و طبيعت ميان آن ها گرديده است. باغ تخت طبق الگوهاي رايج ارتباطي ميان باغ و طبيعت در باغ ايراني داراي الگوي «با طبيعت» است و باغ قصر قجر نيز برخلاف بسياري از باغ هاي ايراني به الگوي «بر طبيعت» نزديک شده است

برای دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :


مقايسه تطبيقي باغ هاي تخت شيراز و قصر قجر تهران




  • مقاله جلوه‌های زیبایی در باغ ایرانی

نویسنده :

محمد نقی زاده

چکیده :
باغ یکی از آثار انسانی است که به عنوان عامل هویّتی و نمایش عینی باورهای جامعه ایفای نقش می‌کند. غرض از باغ‌سازی هر چه که باشد یکی از پیامدهای محتوم آن زیباآفرینی است؛ با عنایت به ارتباط تنگاتنگ باغ ایرانی و زیبایی، شناسایی اصول حاکم بر زیبایی باغ ایرانی و مبانی آن مراتب زیبایی این باغ‌ها هدف اصلی پژوهش حاضر است. با عنایت به این که برای موضوع مقاله (باغ) صفت ایرانی ذکر شده، روش اصلی، تفسیر و تحلیل متون و همچنین تحلیل آثار موجود خواهد بود.

برای دیدن ادامه مطلب به لینک زیر مراجعه کنید :


جلوه‌های زیبایی در باغ ایرانی
 

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
گنجینه مقالات معمــــــاری منظــــــر

  • مقاله طراحي با طبيعت در معماري
نويسند‌گان:
[ مهري دهبان ] - مدرس دانشگاه آزاد اسلامي واحد رباط كريم و شهر ري
[ سپيده دهبان ] - مدرس معماري جهاد دانشگاهي دانشگاه شهيد بهشتي و جامع علمي كاربردي

چکیده :
طبيعت واژه اي است با ريشه يوناني به معني متولد شدن كه با ديگر واژه ها ا زهمين ريشه نيز در ارتباط مي باشد طبيعت انتزاع است و مجموعه اي از نام را در فرهنگهاي متفاوت دارا مي باشد نامي براي تعداد زيادي از واقعيت ها و فرايندهاي زنده با در نظر گرفتن انسان بعنوان بخشي ازاين شبكه پيچيده در حقيقت طبيعت هم به ما بخشيده شده و هم توسط ما ساخته مي شود فرهنگهاي انساني نيز بازتابي از طبيعت دارند و بدليل وجود ارزشهاي والا ي بالقوه در آن كه شامل فرايند هاي خلاق و پايدار كننده حيات است به هميندليل همه اجزاي دنياي بيولوژيكي فيزيكي و انساني را به هم مرتبط مي سازد از اين رو طبيعت همواره در مركز تصميم گيري معماران منظر و برنامه ريزان شهري مي باشد منظرپردازان كه اثار خود را طبيعي يا اكولوژيك مي نامند ا ز حاكميت طبيعت استفاده مي كنند تا به اين طريق بتوانند از عناصر طبيعي در پيشبرد طراحي براي بهبود زندگي بشر با بدون به مخاطره انداختن نسل اينده در استفاده از منابع طبيعي بهره مند شده باشند. يان مك هارگ در سال 1969 كتاب برجسته ي خود را با عنوان طراحي با طبيعت يكي از كتابهايي كه در اواييل دهه هفتاد كمك به ايجاد انفجار اطلاعات و اگاهي در زمينه محيط زيست بود را به چاپ رساند. در اين مقاله سعي بر آن خواهد بود كه نظريه يان مك هارگ را كه ا زنظريه پردازان طراز اول در زمينه معماري منظر را در رابطه با طراحي با طبيعت را مورد بررسي قرار مي گيرد.

برای دیدن ادامه مقاله به لینک زیر مراجعه کنید

طراحي با طبيعت در معماري




  • مقاله درآمد / منظر و مسکن

نویسنده :
سید امیر منصوری

چکیده :
خانه سنتى محصول عالى تمدن ايران است. جنب ههاى ضرورى براى ايجاد مسكن امن، راحت، زيبا و آرا مبخش در خانه ايرانى گرد هم آمده است. اگر چه شرايط زندگى مدرن و تغيير شرايط ساخت و ساز در شه رها اجازه تداوم سنت معمارى درساخت مسكن امروز را نداده، ولى فراوانى نمون ههاى مسكن سنتى در شهرهاى تاريخى و روستاهاى كشور، كه ناشى از قدمت فرهنگ و تمدن ايران است،همچنان امكان درس آموزى از تجربه گذشتگان را زنده نگاه داشته است...

برای دیدن ادامه مقاله به لینک زیر مراجعه کنید

درآمد / منظر و مسکن



  • مقاله مطالعه تطبیقی الگوهای معماری و شهرسازی باغشهر طبس در دوره زندیه و باغشهر اصفهان در دوره صفویه
مطالعه تطبیقی الگوهای معماری و شهرسازی باغشهر طبس در دوره زندیه و باغشهر اصفهان در دوره صفویه

نویسندگان:
آرزو حسینی
خاطره مروج

چکیده:
با نگاهی به شهرسازی ایران، با مفهومی به نام توسعه شهری به معني تغييرات در كاربري زمين و سطوح تراكم، جهت رفع نيازهاي ساكنان شهر مواجه می شویم که در برخی از شهرها شباهت زیادی با باغشهر در معنای امروزی دارد. امروزه، عدم الگوگیری از ارزش های موجود در معماری و شهرسازی گذشته کشور، سبب بروز مشکلاتی در معماری و شهرسازی شده است. این در حالیست که با تأمل در معماری و شهرسازی سنتی ایران، می توان چنین الگوگیری هایی را در اعصار مختلف به وضوح مشاهده کرد. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که توسعه باغشهر طبس در دوره زندیه و اصفهان در دوره صفویه از چه الگوی مشترکی تبعیت کرده است...

برای دیدن ادامه مقاله به لینک زیر مراجعه کنید

مطالعه تطبیقی الگوهای معماری و شهرسازی
...

 
آخرین ویرایش:

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
همانطور که می­ دانیم تنوع زیادی در مناظر اطراف ما وجود دارد که نشان­­ دهندۀ تفاوت عوامل تأثیرگذار در شکل­ گیری منظر هر منطقه است. در شهرهای کویری ایران، مناظر بیابانی با رنگ غالب اکر و پوشش گیاهی خاص و در مناطق کوهستانی مانند کردستان، دشت ­هایی فراخ پوشیده به رنگ سبز و تک­ درخت­­هایی در میان آن­ها و به صورت­ های دیگر در در نقاط دیگر ایران و جهان دیده می­شود. این­ ها مناظری هستند که با آوردن نام هر مکان در وهلۀ اول در ذهن ما نقش می­ بندد. گاه مناظری طبیعی و گاه مناظری با دخالت انسان­ها به صورت مناظر فرهنگی و تاریخی. در واقع مقصود آن است که مناظر پیش روی چشم انسان، خواه طبیعی خواه فرهنگی، همواره مدنظر بوده و با توجه به درجۀ اهمیتشان مورد توجه قرار می­ گیرند.
اما همانطور که می­ دانیم منظر تنها آن­چه پیش روی چشم ما باشد را شامل نمی­ شود. گاه مناظری در طول تاریخ شکل گرفته­ اند که در دل کوه و پنهان از نگاه ما انسان­ها هستند. غارها حاصل فرآیندهای طبیعی و دخالت انسانند که در هر زمان با دلایلی گوناگون به­ وجود آمده­ اند. گاه این مناظر به هدف حفاظت انسان­ها از عوامل جوی و گاه با اهداف آیینی و … شکل گرفته اندو در نتیجۀ این عوامل، ویژگی­ های متفاوتی دارند. با بازدید از غار کرفتو، تجربۀ متفاوتی از منظر را داشتیم. فضایی در دل کوه که نه آسمان داشت نه پوشش گیاهی؛ و نه آثاری از حکاکی­ ها و عناصر معماری تاریخی، بلکه کف و دیوار و سقف همه از جنس سنگ­های رسوبی و در هم آمیخته­ اند. تجربۀ حضور در فضایی این چنین بسیار جالب بود، ارتفاع سقف گاه به­ اندازۀ یک بنای دو طبقه و گاه به­ قدری کوتاه در حد یک گربه ­رو که باید با قامت خم از آن عبور می­ کردیم.



ورودی غار، عکس : نگارنده،۱۳۹۱




هندسۀ در هم ­آمیختۀ کف، دیوار و سقف غار، عکس : آیدا آل هاشمی، ۱۳۹۱
این فضا و هندسۀ عجیب آن تجربه ­ای نو برای من محسوب می ­شد. هر چند از غارهای دیگری همچون علیصدر در همدان و رییس در کاشان دیدن کرده بودم، اما هر یک از این غارها ویژگی­ های منحصر به فردی دارند که موجب می­ شوند احساس ما در هر یک از این فضاها از دیگری متفاوت باشد. اما مشکل اینجاست که غار کرفتو به عنوان یک منظر پنهان در دل کوه به فراموشی سپرده شده­ است. موارد زیادی همچون نظرگاه­
های ایجاد شده در ابتدای ورودی غار، نشان­ دهندۀ حضور انسان و تأثیر او در شکل­ گیری این غار است. در نتیجه نمی­ توان منظر این غار را یک منظر کاملاً طبیعی دانست. این غار به­ خوبی ارتباطات متقابل انسان و فرآیندهای طبیعی را نشان می­ دهد. منظر غار کرفتو به­ خوبی نشان دهندۀ بازتاب فعالیت­های انسان است. اما شناخت این غار و مانند آن و پتانسیل­های موجود در هریک از این مناظر به فراموشی سپرده شده و این مناظر تنها به­ صورت موزه­ای با روشن شدن چند چراغ در دل آن­ها به مردم معرفی شده­ اند.


نظرگاه­ های ایجاد شده رو به مناظر اطراف، عکس : نگارنده،۱۳۹۱


منبع : نشریه اینترنتی معماری منظر
نویسنده : ریحانه حجتی
 

amin_rogh

كاربر فعال مهندسی کشاورزی
کاربر ممتاز
با تشکر . بسیار عالی بود.
چون نگفته بودن که این غار کجاست یه جستجو کردم و اطلاعات تکمیلی رو ذیلا از ویکیپدیا عینا میگذارم(برای سهولت در خواندن رفرنس ها و اشارات حذف شد).
بازم تشکر. چون یه چیز جدید از ایران دیدم و اطلاعات تازه گرفتم.
ممنون

غار کَرَفتو (به کردی: ئه‌شکه‌وتی که‌ره‌فتوو، Eşkewti Kereftû)، غاری است که در 31 کیلومتری شمال غرب شهر دیواندره در استان کردستان ایران قرار گرفته‌است. این غار، یک غار آهکی است که در دوران سوم زمین‌شناسی شکل گرفته‌است.بخش‌هایی از این غار، دست‌کَند است و کتیبه‌هایی از دوران پیش از تاریخ دارد.آثار تاریخی موجود در این غار مربوط به سده ۳ هستند.این غار، در بخش کرفتو از توابع واقع شده و در تاریخ ۲۰ بهمن ۱۳۱۸ با شمارهٔ ثبت ۳۳۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
کتیبه‌ای یونانی بر سردر یکی از اتاق‌های طبقهٔ سوم این غار وجود دارد که از این غار به عنوان معبد هراکلس نام برده‌است.در معماری این غار علاوه بر ایجاد اتاق‌ها و راهروهای عبوری، سعی شده تا اتاق‌ها با هم مرتبط باشند. نورگیرهایی به سمت بیرون تعبیه شده‌اند و بر دیوارهای غار در بعضی از اتاق‌ها نقوشی به صورت تجریدی از حیوانات، انسان و گیاه حجاری شده‌است.
با توجه به پژوهش‌های به عمل آمده، در دوران میان‌زیستی کرفتو در زیر آب بوده‌است و در اواخر این دوره ارتفاعات آن از آب خارج شده‌است. غار کرفتو از غارهای آهکی و طبیعی است که در ادوار مختلف تغییرات و دگرگونی‌های عمده و دخل و تصرفات بسیار در آن به وجود آمده‌است. در حال حاضر طول غار حدود ۷۵۰ متر است و راههای فرعی متعددی از آن منشعب می‌شود. غار چهار طبقه دارد و حجاران هنرمند، به زیبایی فضاهایی را در مدخلهای غار تراشیده و اتاقها، راهرو و دالانهای متعددی را به وجود آورده‌اند.
این غار در سال ۱۳۷۹ گمانه‌زنی شد و با بررسی‌های باستان‌شناختی در محوطهٔ بیرون و داخل غار آثاری از دوران‌های مختلف به دست آمد. کشف تراشه‌های سنگی در طبقهٔ چهارم و محوطهٔ بیرون غار می‌تواند نشانه‌ای از استفادهٔ انسان در دوران پیش از تاریخ از این غار باشد. همچنین نمونهٔ سفال‌ها و اشیای به دست آمده، ادامهٔ سکونت انسان را در طول دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و دوران اسالمی یعنی سده‌های ششم تا هشتم هجری را مسجل می‌سازد. اقداماتی در طول سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ انجام شده که شامل سامان‌دهی محوطهٔ بیرون غار، پلهٔبندی، سکوهای استراحت، پارکینگ، سرایداری، سرویس‌های بهداشتی و برق‌کشی غار است.

موفق باشید
امین رخ
 

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
چکیده :
امروزه مفهوم شهرها بدون وجود فضای سبز موثر در اشکال گوناگون آن قابل مقایسه نیست. شهر ها به عنوان کانون های تمرکز فعالیت و زندگی انسان ها برای اینکه لتوانند پایداریخود را تنظیم کنند چاره ای جز پذیرش ساختار و کارکردی متاثر از سیستم های طبیعی ندارند. در این میان فضاهای سبز شهری به عنوان جزء ضروری و لایفنک پیکره یگانه شهر ها در متابویلسم آنها نقس اساسی را دارا می باشد که کمبود آنها می توانند اختلالات جدی در حیات شهرها به وجود آورد. از اهداف مقاله ارزیابی کیفی و تدوین نقش فضای سبز در بهبود زندگی شهروندان و ایجاد آرامش خاطر در آنهاست.روش پژوهش از نوع کتابخانه ای و اسنادی است.نتایج پژوهش نشان می دهد که فضاهای سبز شهری دارای بازدهی اجتماعی و اکولوزیکی هستند که مهمترین اثر فضای سبز در شهرها ، کارکردهای محیط زیستی ، یا بازدهی اکولوزیکی آنهاست که شهر ها را برای زیستم مساعد می سازد و با آثار مخرب گسترش صنعت و حمل و نقل مقابله می کند و موجب ارتقای کیفی در زندگی شهروندان می شود . اهمیت فضاهای سبز شهری تا بدان حد است که امروزه وجود این کاربری به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع به حساب می اید. کلمات کلیدی : فضای سبز شهری ، شهروندان ، کیفیت زندگی شهری.

مقدمه
در هر دوره و زمانی ، با توجه به دانش و علم بشر ، نیاز ها و خواسته های او ، شرایط اجنماعی – اقتصادی ، سیاسی-ایدئولیژیکی ، سکونتگاه های مرتبطی بوجود می ایند و به نوعی در خدمت رفع نیازهای بشری قرار می گیرند. اولین سکونتگاه ها به شکل روستاهای سنتی بودند و جدیدترین آنها یعنی ابر شهر ها با بیش از 10 میلیون نفر جمعیت در پهنه این کره خاکی ایجاد شده اند.از طرف دیگر افزایش جمعیت جهان و به تبع آن جمعیت شهر نشین از 4 درصد در سال 1900 به 45 درصد در سال 1993 و تعداد شهر ها از 83 شهر بالای یک میلیون در جهان به 280 شهر در حال حاضر رسیده است که انتظار می رود تعداد ان تا سال 2015 دو برابر شود. این شهر ها با تغیراتی که در انها ایجاد شده با طبیعت فاصله ی زیادی پیدا کرده اند. الودگی های ناشی از صنایع و تکنولوژی شهر ها را به جهنمی برای ساکنان آن تبدیل کرده است . همچنین توسعه بی رویه شهر ها به صورت افقی و عمودی باعث تخریب طبیعت شده است . طبیعت و فضای سبز که که سال ها به عنوان قلب تپنده ی زیست گاه های بشری ایفای نقش می کرد و بهترین محل و موقعیت ایجاد شهر های نخستین بود. با بی توجهی به ساکنان شهر رو به افول و نابودی گذاشته است. با توجه به این بحران ها که روز به روز شهر ها را تهدید می کند مانند الودگی های صوتی ، الودگی ها ی هوایی ، و فشاهای روانی که در نتیجه زندگی در میان ازدحام ساختمان های سنگی و ترافیک های شدید و تردد انواع وسایل حمل و نقل لزوم توجه به نیاز های این جمعیت عظیم شهری احساس می گردد. افزایش جمعیت و تمرکز آن در سطح منطقه ای اثرات مستقیم بر کیفیت محیط زیست دارد. بطوریکه رشد جمعیت ، فقر و فرسلیش محیط زیست در کشور های رو به رشددوری باطل را ایجاد کرده است.ایندور باطل کیفیت زندگی مردم را به شدت تحت تاثیر قرار داده و تلاش های کشور های جهان شوم را برای دستیابی به توسعه پایدار بی تیجه گذارده است.یک از راه های رسیدن به توسعه پایدار داشتن رفاه و اسایش در زندگی جامعه می باشد که امروزه تلاش همه مسوولین و دست اندرکاران امور جامعه تامین رفاه و لسلیش مردم می باشد. آسایش و رفاه زندگی به دو قسمت مادی و معنوی یا روحی تقسیم می شود.که آسایش روحی و معنوی مهمتر از بقیه عوامل می باشد یکی از عوامل بیرونی تامین اسایش و رفاه در فضاهای پرازدحام شهری فضاهای سبز شهری می باشد که تا به حال پژوهشهای زیادی تاثیر ان را برای آسایش شهروندان به اثبات رسانده است. از این رو امروزه بر نقش حساس و تعیین کننده طراحی و برنامه ریزی شهری در جهت حفظ ارتباط و محیط های شهری با فضای سبز و طبیعت تاکید می شود.

فضاهای سبز شهری ( پارکهای شهری )

اصطلاح فضای سبز ، به وسیله برخی از دست اندر کاران برای مفهوم پوشش گیاهی شهر ها به کار گرفته شده است. گاری مول اصطلاح منطقه سبز را برای بیان پوشش سبز شهر ها به کار میگیرد. سعید آشتیانی فضای سبز را به منطقه ای پوشیده از گیاهاندر داخل و اطراف شهرها می گویند که بیشتر دارای دو کارکرد مهم برای شهر ها می باشند: تعدیل دما و تلطیف هوا و زیبا آفرینی . آن بخش از فضای سبز که در محدوده شهر طراحی و بنا شده، فضای سبز شهری نامیده می شود. فضای نسبتا بزرگ ، متشکل از گیاهان با ساختی جنگلی و برخوردار از بازدهی زیست محیطی و اکولوزیک معین و در خور شرایط زیست محیطی حاکم بر شهر.

فضای سبز از دیدگاه شهرسازی:

عبارت است بخشی از سیمای شهر که از انواع گیاهان تشکیل یافته است. . فضاهای سبز در وهله نخست به فضاهای سبز و سطوح سبز ، ودر مرحله بعد به شهری و غیرشهری تقسیم می شوند. تفاوت فضاهای سبز و سطوح سبز از نظر اکولوژیکی در این است که سطوح سبز ( مثلا زمین ورزشی چمنکاری شده ) نمیتواند مانند فضای سبز شبه جنگلی درکاهش آلودگی صوتی موثر باشد.و یا به نحو مطلوبی سبب کاهش دما شود.بر اساس این تقسیم یندی ، فضاها و سطوحی که با کاربری فضای سبز در شهر ها ارتباط پیدا می کند. فضای سبز عمومی و خیابانی و سطوح سبز عمومی، خیابانی و چمنهای ورزشی را شامل می شود. فضای سبز عمومی واحد بازدهی اجتماعی می باشد و برای عموم مردم برای گذراندن اوقات فراقت و تفریح قابل استفاده است و معمولا پارک نامیده می شود. در واقع فضای سبز عمومی (اجتماعی)شامل فضای سبز عمومی مجهز به خدمات و تسهیلات می گردد. فضای سبز نیمه عمومی دارای بازدهی اکولوزیکی هستند اما تعداد استفاده کنندگان انها محدود است. محوطه های باز ادارات ، پادگانها و بیمارستانها ، نمونه هایی از این فضا ها می باشد. فضاهای سبز خیابانی ،درختکاری حد فاصل مسیرهای پیاده رو و سواره رو و همچنین فضاهای میادین و یا زمین های پیرامون بزرگراه ها و خیابانهارا شامل می شود که عمدتا جنبه زیبایی شناختی دارد و تا حدی نیز واحد بازدهی اکولوژیکی می باشند.بطور کلی می توان گفت که بخش قابل توجهی از فضای سبز در طرح های شهری را قضای سبز عمومی تشکیل می دهد که به دلیل بازدهی اجتماعی و اکولوزیکی به طور همزمان از اهمیت بالاتری برخوردار است.

تاریخچه احداث فضای سبز


تاریخ معماری و شهرسازی نمایانگر این مهم است که از ادوار گذشته بشر ضرورت احداث باغ و فضای سبز در شهر های اگرچه ابتدائی آن زمان پی برده بود تا از طبیعت و اصل خویش جدا نمانده است برای بیاننمونه ای از این طرز تفکر ، به حدائق معلقه باغ های معلق بابل اشاره کرد که پانصد سال پیش از میلاد در محوطه چهارده هکتاری کاخ عظیمی در مرکز شهر بابل احداث گردید. این باغ بزرگ عبارت از سطح هایی بود که بر ستون هایی استئار شده در هفت طبقه ، باغ هایی از گیاهان نادر آویخته بود. در قرن پنجم پیش از میلاد یونانیان به سبک معماری ( کرنت ) سر ستون های ساختمان ها را به شکل سبد گل و ستون ها را به صورت پیچک می ساختند. در آتن نیز ، محلات جدیدالتاسیس را درخت کاری می کردند. معماران مصری نیز ستون ها را به شکل باقلای قبطی ، پاپیروس و نخل ، هماهنگ با محیط اطراف و طبیعت می ساختند. شهر اسکندریه دارای باغ های ملی بزرگ بوده و در آتن باغ گیاه شناسی فموزه و باغ وحش وجود داشت.ایرانیان نیز از عصر هخامنشیان در اطراف شهرهای خویش ، باغ های میوه احداث می کردند و گوجه و هلو از درختان رایج بوده است. البته از پارک های تفریحی هم گزارش هایی از زمان شاه عباس صفوی داریم و باغ هایی از آن دوران به یادگار مانده است.سبک کلی باغ های قدیم ایران شامل یک حسار کلی ، کانال مرکزی که اب در آن جریان می یافت به شکل نهر و عمارت کلاه فرنگی که معمولا در مرکز باغ و جای استراحت بود. نمونه هایی از این باغ ها چهارباغ اصفهان ، فین کاشان و ارم شیراز را می توان نام برد. حال ، به دنیای امروز بر میگردیم : با توجه به الودگی های روز افزون محیط زیست و نیازهای روحی بشر-گذشته از علایق ذاتی و تاریخی-طراحی شهرهای جدی ، جدا از فضای سبز نیست. نمونه آن ، شهر جدید برازیلیا در برزیل است که هماهنگ و مکمل طبیعی پیرامون خود طراحی و ایجاد شده است


اهمیت و کارکردهای مهم فضای سبزشهری


امروزه مفهوم شهرها بدون فضای سبز موثر در اشکال گوناگون آن دیگر قابل تصور نیست. پیامدهای توسعه شهری و پیچیدگی های معضلات زیست محیطی آنها موجودیت فضای سبز و گسترش آن برای همیشه اجتناب ناپذیر کرده اند. شهرها به عنوان کانون های تمرکز فعالیت و زندگی انسان ها برای اینکه بتوانند پایداری خودرا تضمین کنند چاره پیکره یگانه شهر ها در متابولیسم آنها نقش اساسی دارند که کمبود آنها می تواند اختلالات جدی در حیات شهری به وجود آورد. توجه به فضای سبز به طور عام به عنوان ریه های تنفسی شهرها تعریف اغراق آمیزی از کارکرد آن نیست.بلکه این شبیه بیان کننده حداقل کارکرد آن در مفهوم اکولوژیک شهرها به شمار میرود. این فضاها هم از دیدگاه تامین نیاز های زیست محیطی شهرنشینان و هم از نظر تامین فضاهای فراغتی و بستر ارتباط و تعامل اجتماعی آن جایگاهی در خور اهمیت دارد. در اینجا به مهمترین کارکرد های فضفهای سبز در شهر ها اشاره می شود.
1.کارکرد تفریحی : پارک ها بهترین محل برای آرامش و رفع خستگی هستند. امروزه کارکرد تفریحی پارک ها و فضای سبز جایگزین بخشی از کارکردهای تفریحی خانواده روابط همسایگی و محلی ، بازار و ... شده است.
2. کارکرد بهداشتی : پارک ها و فضای سبز را می توان در زمره مراکز تامین کننده بهداشت و جان و روان افراد دانست.نقش گسترده فضای سبز در تمرکز اعصاب بر کسی پوشیده است.
3. کارکرد ارتباطی : پارکها زمینه ساز روابط نانوشته سازمان یافته ای هستند که با توجه به نیاز های اقشار مختلف اجتماعی شکل میگیرد.و دوام می یابد.
4. کارکرد آموزشی : بازی و سرگرمی در آموزش و پرورش جسم و ذهن کودکان سهم موثری دارد. پارکها هرچند وسایل بازی اندکی دارند ، زمینه کسب مهارت و خلاقیت را برای کودکان فراهم می سازند.
5. کارکرد خرید و فروش : به رغم اینکه پارکها جایگاه گردش و آرامش هستند به دلیل حضور گسترده مردم در آنها جای مناسب و پررونقی برای عرضه کالاهای مختلف مورد نیاز گردشگران هستند.

عملکرد های فضای سبز را می توان به چهار دسته کلی تقسیم کرد.

1. فضای سبز عمومی : اینها فضاهای سبز شهری و پارکها هستند که عملکرد های اجتماعی دارند.این فضاها برای عموم مردم در گذران اوقات فراغت تفریح گردهمایی های اجتماعی و فرهنگی مورد استفاده قرار می گیرد.
2. فضای سبز نیمه نیمه : این فضاها نسبت به فضاهای عمومی محدودترند. مانند محوطه های باز بیمارستان ها ، تدارات دولت و نظایر آن می باشند.
3. فضای سبز معابر و خیابان ها : از جمله فضاهای سبز شهری اند که به طور معمول درختکاری حاشیه باریکی از حد فاصل پیاده رو و سواره را تشکیل می دهد.
4. فضای سبز خصوصی : شامل کلیه فضاها از جمله باغچه ها و باغهای موجود در شهر است که استفاده آن محدود به مالکان آن می باشد.

کیفیت زندگی شهری

منظور از کیفیت زندگی توجه به شاخصهای اجتماعی فرهنگی ، اقتصادی و محیطی روانی و ... در رو وجه عینی ( کمی ) ذهنی ( کیفی ) در روند برنامه ریزی شهری است. مثل شرایط تحصیل بهتر کیفیت دسترسی کیفیت مسکن کیفیت فضاهای گذران اوقات فراغت ایجاد فرصت هایی برای کنش متقابل اجتماعی و فرصت های اجتماعی ( اشتغال رفاه مشارکت اجتماعی و ... ) جوهره اصلی کیفیت زندگی شهری تامین نیاز های روانی و عاطفی و اجتماعی شهروندان ( مثل نیاز به امنیت زیبایی ، آرامش خاطر تعلق اجتمایی شادی تفریح و ... ناقص خواهد بود. کیفیت زندگی شهری در بر گیرنده ابعاد روانی است که شاخص هایی همچون رضایت و شادی و امنیت را در بر میگیرد. لذا از این منظر آن را رضایت اجتماعی نیز می نامند. و بر اساس آن با شاخص های دسترسی به فرصت های اجتماعی مثل شغل ، ثروت و اوقات فراغت توجه می شودبرخی این واژه را مترادف با رفاه و عده ای دیگر آن را بیانی از رفاه می دانند.که با میزان کالاهای عمومی و نحوه توضیع آن ها مشخص می شود. یکی از معیار های ارزیابی کیفیت زندگی شهری در شهر ها فضای باز و سبز عمومی می باشد که از زیر معیار های اصلی شاخص اجتماعی کیفیت زندگی می باشد.

نقش فضای سبز در کیفیت زندگی شهری

امروزه نقش و اهمیت فضاهای باز و سبز در محیط زیست و کیفیت زندگی مجتمع های زیستی به طور چشمگیری رو به افزایش است. به همین جهت ، در اکثر کشور ها ، فضای باز و سبز جزء لاینفک تصمیمات برنامه ریزی کاربری زمین به شمار می آیند. ( به طور کلی بازدهی فضاهای سبز شهری در سه گروه بازدهی اکولوژیک و محیط زیستی، بازدهی کالبدی – شهرسازی و بازدهی اجتماعی – روانی قابل تقسیم بندی می باشد. در بررسی اثرات روانی – اجتماعی فضای سبز باید گفت که انسان ، در هر شرایطی روزانه به چند ساعت فضای ساکت و آرام نیاز دارد.که فضای سبز می تواند این فضا را تامین نماید.همچنین از مهمترین اثرهای فضای سبز در شهر ها ، کارکرد زیست محیطی آنهاست که شهر ها را به عنوان زیست محیطی آنهاست که شهر ها را به عنوان محیط زیست جامعه انسانی معنی دار کرده است و با آثار سوء گسترش صنعت و کاربردی نادرست تکنولوژی مقابله کرده ، سبب افزایش کیفیت زیستی شهر ها می شود. همچنین به عنوان یکی از مباحث مهم و کاربدری در دیگر کشور ها تبدیل شده است به طوری که هر ساله مساحت زیادی از زمینهای شهری آنها به این کاربری بسیار مهم اختصاص داده می شود. منظور از بازدهی اکولوژیکی نیز زیباسازی بخش های شهری ، کاهش دمای محیط ، تولید اکسیژن افزایش نفوذپذیری خاک در مقابل انواع بارش و مانند اینها می باشد. در یک تقسیم بندی کلی می توان آثار اجتماعی ناشی از ایجاد و گسترش فضای سبز شهر را به صورت زیر ارائه کرد :
1.آثار جامعه شناختی
2. آثار فرهنگی
3. آثار روانشناختی ( روحی روانی )
با نظر به مطالب ارائه شده به معرفی آثار مطلوب و نا مطلوب فضاهای سبزی از منظر جامعه شناختی ، فرهنگی و روانشناختی بر روی شهروندان می پردازیم.


اثرات روحی و روانی فضای سبز بر کیفیت زندگی شهری

فطرت انسان به گونهای آفریده شده است که توانایی های بسیارس دارد و این توانایی ها بدون ارتباط با زیبایی های طبیعی که در زندگی شهری که همان فضاهای سبز می باشند به افسردگی و خمودی می گراید و بالطبع در پرتو بهره مندی از فضای سبز خلاقیت های انسان شکوفه می گردد. و انسان راه تکامل را در زندگی خود می پیماید. اگرچه بیشضتر شهروندان مقیم شهر از مزایا و تاثیرات غیر مستقیم فضاهای سبز بر زندگی خود آگاه نیستند اما این تاثیر و کنش متقابل میان برخورداری از فضای سبز و عدم بر خورداری از آن بر زندگی آن ها توسط پژوهش های گوناگونی به اثبات رسیده می باشد. به عنوان مثال در میان نوشته های علما و احادیث و قرآن کریم نیز به این موضوع اشاره شده است از مجموعه آیات و احادیث چنین به دست می آید که :
1 . نگاه به فضای سبز غم های انسان را نی زداید. به او آرامش بخشیده و اورا شاد وخوشحال می کند.
2 . بهره مندی از فضای سبز حالت یاس و نومیدی را از انسان دور کرده و شور و امیدی در او ایجاد و یا تقویت می کند.
3 . فضای سبز تاثیری قابل توجه در درمان بیماری های روحی و روانی دارد به طوری که این مشکلات با نگاه کردن به فضا و مناظر سرسبز و قدم زدن و نفس کشیدن در فضای سبز از میان می رود.
4 . ارتباط با فضای سبز موجب نشاط و موجد انگیزه برای حرکت به سوی تعالی و تکامل است.

میزان سرانه فضای سبز و تاثیر آن رفاه زندگی شهروندان

سرانه عبارت است از مساحت ، تقسیم بر جمعیت ، در واقع سرانه عبارت است از مقدار زمینی که به طور متوسط از هر کدام از کاربری ها به هر نفر از جمعیت شهر می رسد. در تعیین سرانه عواملی از قبیل قیمت زمین ، نوع درآمد ، تمکانات گسترش شهر ، موقعیت اقلیمی و طبیعی شهر مسائل اجتماعی ، آداب و رسوم ، نیاز های جمعیت به تاسیسات رفاهی ، نوع معیشت ، تکنولوژی ساختمان و ... موثر است. امروزه در بیشتر کشور ها میزان سرانه هر یک از خدمات شهری نشان دهنده میزان رفاه و کیفیت زندگی در شهرها می باشد. در این میان سرانه فضاهای سبز نیز به عنوان یکی از فاکتور های مهم افزایش سطح زندگی در شهرها می باشد. همچنین با توجه به اهمیت فضاها و لزوم ایجاد در شهر ها به منظور لطافت هوا و تفریح مردم و زیبایی شهر بایستی استاندارد مشخصی برای ایجاد فضاهای سبز وجود داشته باشد زیراهر اندازه که فضای سبز در سطح شهر توسعه یابند کافی نخواهند بود.مقوله سطوح و سرانه سبز را صرفا می توان در مورد فضاهای سبز عمومی مطرح کرد. زیرا فضاهای سبز خصوصی نیمه عمومی و فضای سبز حاشیه معابر هرچند در بازدهی اکولوژیکینقش موثری دارند اما بنا بر ماهیتشان فاقد عملکرد اجتماعی اند.در دنیای صنعتی امروز پیشرفت در زمینه های مختلف صنعت ، تکنولوژی و ... به یکی از مهمترین دغدغه های کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و حتی جهان سوم تبدیل شده است . متوسط 30 متر مربع برای هر فرد است. شاخص تعیین شده از محیط زیست سازمان ملل متحد 20 تا 5 متر مربع و در جایی مانند ایالت متحده 75 متر مرع به ازای هر فرد است. این در حالی است که بر اساس مطالعات و بررسی های وزارت مسکن و شهرسازی ، سرانه متعارف و مناسب فضای سبزی شهری در ایران حدود 7 تا 12 متر مربع برای هر فرد ایرانی است و شهر تهران تنها دارای یک بیستم فضای سبزی است که ( طبق نظر کارشناسان مسکن و شهرسازی 9 متر مربع برای هر فرد ) بدان نیاز دارد.در گزارش مطالعات گروه برنامه ریزی شهری وزارت کشور این نقل قول آمده است که زندگی سالم در جایی امکانپذیر است که سهم سرانه هر فرد از فضای سبز در منطقه مسکونی از 30 تا 50 متر مربع کمتر نباشد. و برای رسیدن به پارک بیش از یک ربع ساعت وقت نگیرد . سرانه فضای سبز در شهرهای مهم جهان مثل آمستردام 16متر در شیکاگو 20 ، نیویورک 11 ، لندن 9 ، کپنهاگ 10 ، پاریس 74/7 ، در شهر رم نیز 6 متر می باشد.که اینها نشاندهنده اهمیت این فضاها برای شهروندان می باشد.

نتیجه

فضای سبز شهری به عنوان بخش جاندار محیط شهری مکمل بخش بی جان شهر ، یعنی ساختار کالبدی شهر ، می باشد. امروزه جامعه شناسان ، روانشناسان و پزشکان بر این باورند علاوه بر تامین بهداشت جو و محیط مکان های مسکونی ، نقش مثبتی در سلامتی شهروندان ، بر عهده دارند که از مهمترین آن می توان به تاثیرات آن بر زندگی شهروندان می باشد که روزانه ساعاتی را برای گذراندن اوقات فراغت خود در این گونه فضا ها می گذرانند. با توجه به مطالب بالا می توان به اهمیت و نقش مهم این فضا ها در کیفیت زندگی شهر و سلامت روحی و روانی شهروندان پی برد. سلامت شهروندان و پایداری شهری و کمیت و کیفیت و بازدهی روانی اجتماعی و اکولوژیکی فضاهای سبز شهری یکی از آثار طراحی و برنامه ریزی مناسب شهری می باشد که باید تمام تلاش مسئولین و دست اندرکاران امور شهری برای برآورد آن باشد. به ویژه در طراحی و برنامه ریزی برای احداث شهر های جدید باید این کاربری باتوجه به نیاز های هریک از شهروندان طراحی و مکانیابی گردد.

آثار روان شناختی (روحی و روانی) گسترش فضای سبز بر شهروندان

تاثیر منظر و فضای سبز بر سلامت روحی و روانی در دهه های اخیر بسط یافته و نظریه های متفاوتی درمورد آن مطرح شده است؛ازجمله نظریه بهبود استرس اولریک،که معتقد است مناظر طبیعی،بالقوه تمایل به کاستن میزان استرس دارند در حالی که مناظر ساخته شده موجود (بالفعل)نه تنها از بهبود استرس ممانعت نمی کنند، بلکه خود میتوانند سبب استرس شوند.(Ulrich;2002). اصولا فضای سبز مناسب در شهرها،افزون بر بر سلانت جسمانی موجب آرامش روان،بازده کاری بیشتر و کیفیت زندگی برتر می گردد (ابراهیم زاده، عبادی جوکندال،39:1387). اما این در حالی است که در بسیاری از شهرهای ما،عدم توجه به جنبه های انسانی در طراحی و معماری فضای شهری باعث شده که در شهرها بیش از روستاها سلامت روانی،اجتماعی در معرض آسیب باشند.یکی از عواملی که باعث بوجود آمدن چنین مشکلاتی شده است،عدم توجه به فضای سبز شهری و اینکه ساختار موجود در فضاهای سبز در راستای ساختارهای فکری مدرن قرارگرفته و یک نوع تضاد در ساختار کالبدی تقریبا سنتی با ساختار تفکر مدرن استفاده کنندگان به وجود آمده است.بنابراین نحوه ساخت و شکل گیری فضاهای سبز می تواند اثرات مستقیمی بر روح و روان مراجعه کنندگان داشته باشد بطوری که تحقیقات نشان می دهد که بخش مهمی از اهداف شفابخشی منظر در مشاهده مناظر طبیعی و نه الزاما در انجام فعالیت در مناظر طبیعی و فضاهای سبز است(Kaplan;1992:125-133). درخصوص نقش مهم فضاهای سبز در ارتقای سلامت جسمی و به ویژه روحی – روانی شهروندان می توان به نتایج مطالعات صورت گرفته زیر اشاره کرد :

1.مطالعات van den berg نشان می دهد که درختان و مناظر جنگلی پارک مانند سبب کاهش استرس،لذت از منظر،کاهش عصبانیت و تنش و افزایش تمرکز می شود
(van den berg;2003:135-146).
2.
براساس بررسی های Nakamuraand و fujiوجود پرچین در تمدد اعصاب و آرامش جامعه انسانی تاثیرات شگرفی دارد.(Nakamuraand and fuji;1992:139-144).
3.
مطالعاتLumann نشان می دهد که پارک با گونه های گیاهی گوناگون تاثیرات ترمیمی مستقیمی داشته و باعث تجدید قوا در شهروندان می گردد
(Lumann;2001:31-44).
4.
تاثیرات دید به درختان و منابع طبیعی ، همانند تقلیل استرس،سرحال شدن،کاهشی فشارخون،افزایشی تاثیرات مثبت و کاهشی عصبانیت و پرخاشگری از نتایجی می باشد که Hartigبه آن دست یافت(Hartig;2003:109-123).
5.
بررسی های Ottossonو Grahnنشان می دهد که باغ قدیمی با درختان میوه و تنوعی از گل ها باعث افزایش قدرت تمرکز می شود(ottossond and Grahn;2005:23-55).
6.
نتایج یک بررسی در شهر سیستان نشان داد که درتوسعه فضای سبز شهری ازطریق تغییر میکروکلیما با کاهش دما و خنک شدن هوا،خود به خود سطح آرامش شهروندان را بالا می برد(نخعی مقدم و همکاران، 198:1386-204).

بطور کلی میتوان تاثیرات روان شناختی فضای سبز را بر شهروندان بصورت زیر بیان کرد :

1- ایجاد آرامش روحی و روانی : علاوه بر آثار روحی و روانی و آرامش که در اثر قرارگیری در طبیعت و نظاره گری فضای سبز حاصل می شود،ازنظر علمی می توان به یک مورد اشاره کرد و آن هم تولید فیتونسید است.درختانی مانند گردو،کاج و ... از خود ماده ای بنام "فیتونسید" در فضا رها می کنند که این مواد روی انسان اثر فرح بخشی دارد؛به گونه ای که این ماده میتوند تعادل بین دو نیم کره مغز را بخوبی برقرار سازد و حالت طبیعی و آرامبخشی را به انسان ارزانی کند(علیزاده، 10:1381-9).
2- تاثیرات مثبت در سلامت جسمی و بدنی افراد : مردم در جوامع صنعتی خیلی کم ورزش می کنند؛برای بسیاری از فعالیت های بدنی جایی در کارهای روزانه ندارد،در نتیجه برای اینکه این افراد به فعالیت بدنی بپردازند باید بیش از پیش آنهارا به این کار ترغیب کرد.محیط های جذاب ازجمله فضای سبز میتواند مردم را تشویق به شرکت در چنین غعالیت هایی کند.از پژوهش های انجام شدخ چنین برمی آید که محیط های سرسبز به عنوان مکانی برای این فعالیت های تفریحی بر مکان های ساخته شده رجحان دارند (گروه توسعه ،1382:11).به عنوان مثال راجراولریخ در تحقیقی که در زمینه اثرات روانی درختان و فضای سبز روی دوره بهبود بیماران در یک بیمارستان انجام داد به این نتیجه رسید که فضای سبز میتواند دوره بستری بیماران را کوتاه کند(مجنونیان،213:1374).
3- ارتقای کارایی و راندمان عملکردی افراد (افزایش بهره وری ): زندگی در شهرها و بطورکلی در دنیای مدرن باعث مکانیکی شدن زندگی انسان ها گردیده است . اوقات فراغت را برای انسان ها کم کرده است و با این فرصت کم فراغت از کار،نمی توان رفتن به سفرهای طولانی و چند روزه را در برنامه زندگی قرار داد.بنابراین مجبور به استفاده بهینه از فرصت کم فراغت از کار و زندگی روزمره می شود و بهتری مکان برای انجام این کار فضاهای سبز شهری است؛زیرا با قرارگیری در این گونه فضاها ، انگیزه زندگی کردن افزایش و متعاقب آن کارایی و راندمان عملکردی افراد نیز افزایش می یابد.
4- حل چالش ها و تنگناهای افراد ازطریق تبادل افکار ،مشورت های دوستانه و ... در کانون های رسمی و غیررسمی مستقر در پارک ها و فضاهای سبز 5- تاثیر بر روی رفتار انسان ها و پویایی ذهنی و رفتاری آنها 6-ماندن افراد در وضعیت های فیزیکی و روحی مناسب از طریق حضور مستمر در فضاهای سبز مثل نرمش،ورزش و ... در این فضاها

برگرفته شده از:mohamad-eftekhar.blogfa.com
 
آخرین ویرایش:

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
فهرست:
-تاریخچه فضای سبز
-عملکردهای کلی فضای سبز
-کارکردهای فضای سبز در شهرها
-کارکرد زیست محیطی
-کارکرد اجتماعی-فرهنگی -اقتصادی
-کارکرد ترافیکی
-کارکرد بصری و زیبا شناختی

منبع: ilam-nezam.ir
 

پیوست ها

  • 1.pdf
    574.6 کیلوبایت · بازدیدها: 0

DDDIQ

مدیر ارشد
پاورپوینت معماری منظر
What is landscape designing
ELEMENTS OF LANDSCAPE DESIGN



لینک دانلود اسلاید
حجم فایل : 32 مگابایت
پسوورد : www.www.www.iran-eng.ir



PDF ان را میتوانید از فایل ضمیمه دانلود کنید
 

پیوست ها

  • elements of landscape design -pdf2.pdf
    1.9 مگایابت · بازدیدها: 0

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
عناوین:
  • صورت یا فرم
  • مبانی نظری عام
  • اهداف جهان شمول
  • هویت
  • خوانایی
  • زیبایی
  • سرزندگی
  • محصوریت و پیوستگی
  • محصوریت
  • پیوستگی جداره ها
  • ترکیب و در هم آمیختگی جداره ها با خیابان
  • زیبایی
  • تناسب
  • تضاد و تنوع
  • ریتم

منبع:pupuol.com
 

پیوست ها

  • Urban.Design.1..pdf
    180.6 کیلوبایت · بازدیدها: 0

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
باغ های ایرانی

باغ های ایرانی

عناوین:
  • نکات مهم کتاب باغ های ایرانی-نعیما
  • مقدمه و فصل اول
  • فصل دوم-باغ ایرانی
  • فصل سوم-باغ های اصفهان
  • فصل چهارم-باغ های شیراز
  • فصل پنجم-باغ های حاشیه کویر
  • فصل ششم-باغ های تهران
  • فصل هفتم-باغ های شمال
  • فصل هشتم-سایر باغ های ایران
  • فصل نهم-تاج محل-تداوم باغ ایرانی
  • کتاب پارادایم های پردیس-فصل دو و سه-
  • فصل دهم
  • و خلاصه سایر کتاب های مناظر

منبع:pupuol.com
 

پیوست ها

  • Green.Architecture.pdf
    590.5 کیلوبایت · بازدیدها: 0

mpb

مدیر تالار مهندسی معماری
مدیر تالار
روانشناسی محیط و معماری منظر

روانشناسی محیط و معماری منظر

فهرست مطالب شامل:


  • روانشناسي محيط و معماري منظر
  • تعريف
  • دلبستگي مكاني
  • ماهيت جريان
  • سرعت در جريان
  • گرايشهاي انساني
  • عوامل موثر بر معماري منظر
  • چگونگي تبديل فضا به مكان
  • ادراك فضايي
  • قلمروهاي انساني
  • اندازه ي فضا
  • ميزان محصور بودن
  • صفحه ي كف
  • مواد
  • صفحه ي بالاي سر
  • لبه ي فضا
  • عملكرد لبه
  • ويژگي لبه
  • حس مكان
  • موارد مربوط به مكانيت
  • احساس فضا
  • رضايت
  • آرامش
  • سرخوردگي
  • رسمي بودن
  • روحانيت تعمق
  • پويايي
  • تنش
  • وحشت
  • تظاهر
  • تناسب طرح..
  • مديريت محرك هاي حسي
  • محركهاي حسي
  • نقطه
  • فرم
  • رنگ
  • كاربرد نظريه ي رنگ در توسعه
  • روحیه فضا
  • آگاهي
  • بافت.
  • دسته بندي بافت.
  • بافت درشت
  • متوسط
  • بافت ريز
  • بافت و توسعه فضاييويژگيهاي انواع بافت
  • تدابير بافتيعناصر موجود در فضا
  • ارتباط با ويژگي فضايي
  • بناهاي منفرد در برابر بناهاي گروهي
  • معماري به عنوان حصار
  • ماهيت حصار.
  • فضاهاي ساده در برابر مجموعه هاي فضايي
  • پيچيدگي و تأكيدويژگي لبهملاحظات مربوط به زمان
  • ويژگيهاي روزانه
  • رشته ي تسلسلي فضا
  • زمانسرعت حركت
  • مواد قابل انتخاب در طراحي زمين
  • سنگ و خاك..
  • آب
  • گياهان
  • سلامت رواني و مكان سازي
  • مكان
  • ادراك ، برخورد ، و شناخت محيط
  • نيازها و انگيزه هاي انسان
  • قابليت تصويرسازي
  • بستگي، نظم ، خود به خودي
  • تنش
  • ترجيح دادن مكان
  • فضاي هم گروه و ناهم گروه
  • مکان سازی

برگرفته از:pupuol.com
 

پیوست ها

  • Environmental.psycholog.rar
    551.8 کیلوبایت · بازدیدها: 0

salarsalarzehi

عضو جدید
طرح پیشنهادی Mateusz Pospiech (معمار لهستانی) برای زاینده رود:


طرح پیشنهادی حاضر اثر معمار لهستانی پاسخی برای احیا و همچنین ایجاد یک محیط زیست پایدار در اکوسیستمی همانند زاینده رود اصفهان است. ابر سازه ای عظیم به طول ۶ کیلومتر که می تواند درمان جای زخم در چشم انداز و ذهن ایرانیان باشد.


رودخانه زاینده رود بزرگترین رودخانه در منطقه مرکزی ایران بوده و آب این رودخانه برای سکونتگاه های اطراف آن ضروریست. نام این رودخانه به معنی زندگی دهنده، پایه و اساس رشد و پیشرفت فرهنگی و اقتصادی ایران در دوره صفوی به عنوان پایتخت بوده و ناپدید شدن آن ضربه بزرگی به این شهر وارد آورده است.


در این طرح از بستر خشک رودخانه برای استفاده از یک فضای مفید و پایدار بهره گرفته شده و در سه سطح که در هر کدام یک کانال قرار گرفته است سعی در بازگشت رودخانه همچون تار و پودی درهم تنیده است.


در زیر سطح زمین یک سیستم تراموا و همچنین پارکینگ که در ارتباط مستقیم با خیابان های اطراف است تعبیه شده و در سطح زمین فضاهای خدماتی در نظر گرفته شده؛ فضاهایی که با پایان یافتن خط اول مترو نیاز خواهد بود. همچنین در سطح بالای زمین پوشش گیاهی کاملا سبز و پارک های عمومی که در آن رودخانه ها و فضای آزاد باهم ارتباط برقرار میکنند در نظر گرفته شده است. کانال های تعبیه شده برای هر سطح کاملا انعطاف پذیر و در پاسخ به محدودیت ها و نیازهای سایت طراحی شده است.


پوشش سبز سطح بالا به گونه ای طراحی شده که در ماه های خشک همچون محافظ و در ماه های سرد باعث عبور نور به سطح های پایین تر می شود. مناطق سبز این پروژه به طور کارامدی توسط آبیاری قطره ای و کل طرح با رویکرد حفاظت و طرح جامع بازیافت آب طراحی شده است.
منبع:www.memarnews.com
2..jpg1.jpg
 

E . H . S . A . N

مدیر تالار مهندسی معماری مدیر تالار هنـــــر
مدیر تالار
چکیده:
در این بخش به تعریف مفهومی و نه واژگانی از منظرفرهنگی پرداخته شده است. به طور کلی این منظر تعاملی شامل تأثیرات متقابل این دو (منظر و فرهنگ) بریکدیگر است که تحت عنوان «منظر متأثر از فرهنگ» مطرح می شود.یعنی منطقه ای جغرافیایی و مکانی طبیعی که متأثر از فرهنگ بشری تغییر و تحول یافته. این منظر را به دلیل حضور انسان منظر فرهنگی می نامند.
اهمیت این بحث در بخش «ذهنی» و «ادراکی» منظر است که همه جوانب فرهنگ را درخود جای می دهند و مفهومی پیچیده است که برای فهم آن نیاز به مطالعه فراوان است. در این گروه «منظر» فرهنگی خود به عنوان یک میراث و یک دارایی فرهنگی مطرح می شود که بازندگی مردم عجین شده و در طول زمان در حال تحول است.

مقدمه:
در تعریف اصطلاح “منظرفرهنگی” با دو واژه “منظر” و “فرهنگ” مواجه هستیم که شاید تعریفی جداگانه از آنها داشته باشیم:
منظر: بخشی از محیط است که ما در آن ساکن بوده و به واسطه ادراکاتمان آنرا درک می کنیم و گریزی از آن نیست.
فرهنگ: هر آنچه وابسته به باورهای روزمره گروهی از مردم و رفتارهای آن ها باشد. (دبیری،۱۳۸۸)
و یا در تعریفی پیوسته:
اصطلاح “منظر فرهنگی” معادل “منظر متأثر از فرهنگ (بومی)” است. (رستنده ، ۱۳۸۸)
اما در هر دوحالت ما با پدیده‌ای که حاصل تعامل دو عنصر است مواجهیم. “طبیعت” که جزئی از منظر است و “انسان” که سازنده فرهنگ است:
منظر فرهنگی، یک منظر طبیعی است که به وسیله گروهی انسانی شکل یافته است. “فرهنگ” نقش عامل و “طبیعت” نقش واسطه را دارد و منظر فرهنگی ماحصل آن است.” (سائر :۱۹۲۵)

متن:
در یک تعامل بالفعل که در طول زمان و همنشینی طبیعت با انسان می‌توان در نظر گرفت می‌توان گفت:
منظر فرهنگی بر بخش های مشترکی از مناظر تمرکز می کند که روابط انسانی و محیط طبیعی در طول زمان شخصیت ذاتی خویش را تعریف می کنند. (Mitchell and Buggey,2000 : 3)
منظر فرهنگی ترکیبی از کار انسان و طبیعت را ارائه می دهند .منظرهای فرهنگی مکان های معیشت انسان، هویت ها و سامانه های عقیدتی همه جهان هستند. ( عشرتی -۱۳۸۸ )
منظر فرهنگی در حقیقت حاصل “فرآیندسازی بین طبیعت و فرهنگ انسان“ است.به گونه ای که با آن در تناسباتی متنوع و گوناگون می آمیزد. (eckbo ، ۱۹۶۹ :۳ )
گاه تعریف از “منظر فرهنگی” می تواند طبیعت گراتر و بیشتر به سمت محیط های طبیعی که در مرحله بعد ارزش های تاریخی هم دارند نزدیک شود:
منظر فرهنگی، منطقه جغرافیایی را شامل می شود که جلوه های فرهنگی و طبیعی با رویداد های تاریخی، فعالیت ها و افراد یا گروه های انسانی در هم آمیخته است. (مهربانی گلزار ، ۱۳۸۷)
و در این راستا، بواسطه حضور اولین اجتماعات یا به عبارتی نخستین فرهنگ‌ها در مناطق روستایی بعنوان سکونت‌گاه‌های اولیه انسانی؛ این مناطق در تعاریف از “منظرفرهنگی” سهم بسزایی را دارند:
مناظر فرهنگی مشخصه هایی فرهنگی هستند و تعامل کار انسان و طبیعت را نشان می دهند. آنها گویای تکامل جوامع و سکونتگاه های بشری در طول زمان و متاثر از محدودیت های فیزیکی ویا فرصت هایی هستند که با محیط طبیعی اشان و اجبارات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی متوالی، در درون و بیرون خود مشخص می شوند. (UNESCO :83 )
مناظر فرهنگی مزارع و کشتزارها و همچنین آثار و بقایای بومی پوشش گیاهی، سایت ها و مکان های بومی، تالابها، سکونتگاه های اولیه، گورستان های منسوخ، مجموعه های صنعتی و … را شامل می شود. (Colema ,2003:1)
مناظر فرهنگی، نشان دهنده تکامل اجتماع بشری و سکونتگاه های آنها در طول زمان هستند. تکاملی که تحت تأثیر تغییر و تحولات مداوم محیط طبیعی و همچنین نیروهای متوالی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی (درونی و بیرونی) قرار می گیرد. (Iannone ،۲۰۰۲)
ارتباط و تعامل بین انسان و طبیعت در سکونتگاه های روستایی مبتنی بر معیارهای مشخصی است که فرهنگ نقش به سزایی در شکل گیری و تقویت و تثبیت آنها دارد. مجموعه این ارتباطات در اشکال و ابعاد مختلف که نشانگر شکل زندگی، نحوه تأمین معیشت، الگوی بهره برداری از محیط پیرامون و نحوه تصرف، تغییر و بهره برداری از زمین بر مبنای الگوهای فرهنگی خاص است، منظر فرهنگی نام دارد. (رستنده ،۱۳۸۸ :۸۹)
منظر فرهنگی می تواند از مناطق روستایی وسیع تا یک مزرعه کوچک را در بر گیرد. ( مهربانی گلزار ،۱۳۸۷)
در تعریفی دیگر؛ منظر فرهنگی به فضاهای روستایی و شهری گفته می‌شود که مردم در طول زمان در آن مکان سکنی گزیده و آن را متحول ساخته‌اند. این فضاها شامل اجزا فرهنگی و طبیعی متداول، روزمره و آشنای منظر هستند. (دبیری،۱۳۸۸)
در امتداد یک فرآیند تاریخ‌ ساز که “فرهنگ” در بستر آن شکل می‌گیرد، منظر نیز عنصری شکل گرفته در همین امتداد به حساب آمده و در همین راستا تعریف می‌شود:
منظر = طبیعت + مردم منظر = گذشته + حال
منظر = جنبه های فیزیکی (میراث طبیعی، تاریخی) + ارزش های معاشرتی (فرهنگی و اجتماعی) (Coleman , 2003 : p5)
روایات منظر در تمام فرهنگ ها موضوعات مشترک دارند: تلاش برای بقا، شخصیت جامعه انسانی، ماهیت طبیعت و جایگاه انسانها در آن، منشا هستی، مکان های خاص. ( اسپیرن ،۱۳۸۴ :۷۰)
و در نگاهی دیگر به منظر فرهنگی از وجهی که فرهنگ و جامعه انسانی برای ما نقش اصلی را داشته باشند؛ منظر فرهنگی نه‌ تنها نماینده طبیعتی است که تحت تأثیر فرهنگی دگرگون شده، بلکه هر آنچه که نماینده یک فرهنگ در هر بعد اجتماعی‌ اش باشد منظر فرهنگی خوانده می‌شود:
منظر فرهنگی می تواند بیانگر سیمای بصری و فضای انسان ساخت و روابط حاکم بر آن باشد. چنانچه کشتزارها، اراضی ملی، باغ های ملی، پارک ها ، پردیس دانشگاه ها، گورستان ها، بزرگ راه های خوش منظره، محوطه های صنعتی جزئی از منظر فرهنگی هستند (مهربانی گلزار :۱۳۸۷)
منظر فرهنگی می تواند آثار هنری، متون، داستان ها، فرهنگ شفاهی ( مَثَل ها) و جلوه های هویت بومی در یک بستر اقلیمی و در ارتباط با آن باشد. ( مهربانی گلزار ، ۱۳۸۷ )
در جایی که توسعه و فعالیت های انسان غالب بوده؛ منظر بیشتر فرهنگی بوده (تا طبیعی). (بل ، ۱۳۸۸)
بدین ترتیب جایگاه تاریخ، هویت، فعالیت انسانی و سایر اجزای فرهنگ نقشی عمیق تر در قرار گرفتن مناظر به عنوان منظر فرهنگی دارند:
مناظر فرهنگی مربوط به طرح ها و مداخلات حفاظت تاریخی، آنهایی هستند که آنها را به عنوان جوامعی که به خاطر معانی حال و گذشته اشان دارای ارزش هستند میشناسیم. ( Donnell,2011 : 3 )
منظر فرهنگی بر اساس مدل شکل گیری جوامع و سنتها، آداب و رسوم و شیوه زندگی مردم هر ناحیه به شکل ممتاز و خاص همان منطقه بروز و ظهور یافته وبه نحوی تفکیک ناشدنی با زندگی مردم عجین گشته است. (رستنده ، ۱۳۸۸)

نتیجه‌گیری:
در یک جمع‌ بندی از تعاریف موجود می‌توان گفت منظر فرهنگی حاصل یک تعامل پیچیده و تاریخی است که در بستر زمان شکل گرفته است. در انتهای یک سر این تعامل همواره “انسان” به عنوان موجودی اجتماعی که قادر به ساختن یک فرهنگ است قرار دارد. در سر دیگر این تعامل هر آن چیزی است که انسان در دوران گوناگون با آن برخورد داشته است. در برخورد اول و اساسی او “طبیعت” قرار دارد. همین امر تعاریف عمده‌ ای از منظر فرهنگی را متوجه محیط های طبیعی متأثر از فرهنگ انسانی ساخته است. در برخوردهای بعدی انسان با محیط پیرامون سکونتگاه های او و در مراحل پیشرفته‌ تر فرهنگی، هر آنچه حاصل و دستاورد یک فرهنگ بوده در تعاریف منظر فرهنگی جای می‌ گیرد. لذا می‌ توان منظر فرهنگی را حاصل این تعامل بی‌ انتها بین انسان و محیط پیرامونش دانست.
توضیحات: منابع این نوشتار در شماره ۷۸ مجله اینترنتی منظر در بخش مقدمه به طور کامل آورده شده است.

.
.
.
نویسنده: نفیسه سیده
منبع : نشریه اینترنتی معماری منظر

منظر فرهنگی از نگاه مرکز میراث جهانی یونسکو

منظر فرهنگی از نگاه مرکز میراث جهانی یونسکو

چکیده
این نوشتار به بررسی منظر فرهنگی به عنوان یکی از موضوعات مورد بحث در مرکز میراث جهانی یونسکو می ‌پردازد و تعریف، تاریخچه، دسته‌بندی و معیارهای ثبت یک منظر فرهنگی در اسناد یونسکو را ارائه می‌نماید.

واژگان کلیدی
منظر فرهنگی، مرکز میراث جهانی یونسکو

تاریخچه و واژگان فنی
در سال ۱۹۹۲، انجمن میراث جهانی، اولین مرجع رسمی بین المللی برای تشخیص و محافظت از منظر فرهنگی شد. کمیته در شانزدهمین نشست خود، رهنمودهایی برای آن ارائه کرد و منظر فرهنگی را محصول ترکیب کار انسان و طبیعت تعریف کرد. (بند ۱ کنوانسیون)
منظرهای فرهنگی نشان ‌دهنده‌ اجتماع بشری و زیستگاه آنهاست که در طول زمان، تحت تاثیر محدودیت‌ های فیزیکی و فرصت ‌هایی که نشان‌ دهنده محیط طبیعی و توالی اجتماعی و فشارهای اقتصادی و فرهنگی داخلی و خارجی آنها است، شکل گرفته است.
عبارت منظر فرهنگی تنوع ارتباط میان نوع بشری و محیط طبیعی آنها را آشکار می‌سازد. منظر فرهنگی غالباً تکنیک ‌های خاص استفاده پایدار از زمین، در برگیرنده‌ مجموعه خصوصیات و محدودیت‌ های محیط طبیعی و نوعی ارتباط روحی خاص با طبیعت را منعکس می کند.
حفاظت از منظر فرهنگی، می تواند به تکنیک‌ های مدرن استفاده پایدار از زمین کمک کند و همچنین ارزش ‌های طبیعی منظر را نگهداری کند و یا ارتقاء بخشد.
توالی استفاده از روش‌ های سنتی بهره‌گیری از زمین، تنوع زیستی در بسیاری از مناطق دنیا را حمایت‌ می‌کند؛ بنابراین حفاظت از مناظر فرهنگی سنتی در نگهداری از تنوع زیست ‌محیطی کمک شایانی می‌کند.

دسته‌ ها و زیر دسته‌ ها
منظرهای فرهنگی در سه دسته زیر تقسیم ‌بندی می شوند: (رهنمودهای عملی ۲۰۰۸، ضمیمه ۳)
منظرهایی که راحت ‌تر از همه قابل شناسایی هستند، آنهایی هستند که به وضوح از روی قصد توسط بشر طراحی و ساخته می‌شوند. این منظرها شامل باغ، پارک و منظرهای مصنوعی می‌باشند که به دلیل زیبایی ‌شناختی ساخته می شوند، و غالباً (و نه همیشه) با بناهای یادمانی و مجموعه ‌های مذهبی در ارتباط هستند
دومین دسته منظرهای ارگانیک تکامل پیدا کرده می ‌باشند. این منظرها نتیجه یک اجتماع بدوی، اقتصادی – مدیریتی و یا یک الزام مذهبی است و فرم کنونی آن به‌ وسیله پیوستگی با محیط طبیعی ‌اش و در پاسخگویی به آن رشد یافته است. این چنین منظرهایی فرآیند سیر تکاملی شکل شان و خصایص اجزای سازنده را منعکس می‌ سازند. این منظرها به دو زیر گروه قابل تقسیم هستند:
۱٫منظر متروکه یا فسیلی، یکی از آنهایی است که یک فرآیند تکاملی در آن در زمان گذشته، یا به طور ناگهانی و یا طی دوره‌ای، پایان یافته است. اگر چه اجزای مهم قابل تشخیص آن، هنوز قابل رویت است.
۲٫منظر لا‌ینقطع (مداوم)؛ منظری است که نقش اجتماعی فعال در نظام اجتماعی معاصر، ارتباط نزدیکی با زندگی سنتی و اجدادی دارد و فرآیند تکاملی در آن هنوز ادامه دارد.
آخرین دسته منظر فرهنگی تداعی‌ گر است. منظرهایی که تداعی ‌گر مذهب، سنت و فرهنگ خاص می ‌باشند.

معیارها
جهت قرارگیری در لیست میراث جهانی، سایت ‌ها می ‌بایست دارای ارزش های برجسته جهانی بوده و حداقل یکی از ده معیار انتخاب را دارا باشند. این معیارها در متن دستورالعمل اجرائی کنوانسیون میراث جهانی شرح داده شده ‌اند و جزء اصلی‌ ترین اساس کار در میراث جهانی می ‌باشند. معیارها دائماً توسط کمیته بررسی می شوند تا منعکس کننده تکامل ایده میراث جهانی باشند.
تا اواخر سال ۲۰۰۴، میراث جهانی بر اساس ۶ معیار فرهنگی و ۴ معیار طبیعی انتخاب می شدند. پس از تصویب دستورالعمل اجرائی کنوانسیون، تمامی معیارها به یک دسته ده معیاری تبدیل شد.

معیارهای انتخاب
موضوع مورد نظر می بایست:
درمعیاری به شرح زیر قرار گرفتند:
۱٫معرف شاهکاری از هوش خلاق بشری باشد.
۲٫نمایانگر یک تبادل مهم ارزش های انسانی در توسعه معماری یا تکنولوژی، هنرهای یادمانی، برنامه ریزی شهری یا طراحی منظر در یک بازه زمانی و یا در یک محدوده فرهنگی از جهان باشد.
۳٫شاهدی یگانه یا حداقل استثنائی از سنتی فرهنگی یا تمدنی زنده و یا از بین رفته را در برداشته باشد.
۴٫نمونه ای برجسته از گونه ای بنا، مجموعه معماری یا صنعتی و یا منظر که نمایانگر مرحله یا مراحلی خاص از تاریخ زندگی انسان باشد.
۵٫نمونه برجسته ای از زیستگاه های سنتی انسان، بهره برداری از زمین، یا بهره برداری از دریا که فرهنگ (یا فرهنگ هایی) را نمایندگی می کند، یا اثر متقابل انسان و محیط به ویژه زمانی که تحت فشار تغییرات غیر قابل بازگشت، آسیب پذیر شده باشد را نشان می دهد.
۶٫به گونه مستقیم یا محسوس با رویدادها یا آداب و رسوم زندگی، ایده ها، اعتقادات، آثار هنری و ادبی برجسته جهانی پیوند داشته باشد.
۷٫ممتازترین پدیده های طبیعی یا مناطقی با زیبایی طبیعی استثنایی و اهمیت زیبایی شناسانه را در برگیرد.
۸٫نمونه برجسته ای که نشان دهنده مراحل اصلی تاریخ زمین باشد؛ نشانه هایی از حیات، روندهای زمین شناسی جاری مهم در توسعه تغییرات سطح زمین در اثر عوامل طبیعی و یا ویژگی های مهم ژئومرفیک یا فیزیوگرافیک را دربرداشته باشد.
۹٫نمونه برجسته ای باشد که روندهای جاری اکولوژیکی و بیولوژیکی در سیر تکامل و توسعه زمینی، آبهای شیرین، اکوسیستم های ساحلی و دریایی، و جوامع حیوانی و گیاهی را نشان می دهد.
۱۰٫مهمترین و شایان توجه ترین سکونتگاه های طبیعی برای حفاظت تنوع بیولوژیکی در زیستگاه اصلی خود را در برداشته باشد.
محافظت، مدیریت، اصالت، و سلامت آثار ثبت شده نیز مهم و قابل ملاحظه است.

جمع ‌بندی
چنانکه از تعاریف و دسته‌ بندی مرکز میراث جهانی یونسکو بر می‌آید، منظر فرهنگی مقوله ‌ای مهم در میان مباحث مورد توجه این مرکز می ‌باشد که بخش قابل توجه ‌ای از میراث جهانی را تحت پوشش قرار می ‌دهد. از این رو لازم است در ایران که گنجینه‌ ای باارزش از منظرهای فرهنگی را در خود دارد، بیش از این به منظر فرهنگی به مثابه بخشی از میراث فرهنگی توجه گردد.


منابع:





نویسنده: سارا بهره مند
منبع : نشریه اینترنتی معماری منظر

منظر فرهنگی، یک اصطلاح عامیانه
نویسندگان
سید امیر منصوری
دکتری مطالعات شهری با گرایش منظر

منظر میراثی به جای منظر فرهنگی؟
نوع مقاله: مصاحبه

منبع : نشریه اینترنتی معماری منظر پاییز 93
 

پیوست ها

  • MANZAR76731416601800.pdf
    199.5 کیلوبایت · بازدیدها: 0
  • MANZAR76741416601800.pdf
    281.7 کیلوبایت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش توسط مدیر:

کوثر89

عضو جدید
آخرین ویرایش:

memarmemar

عضو جدید
کاربر ممتاز

M I N A

دستیار مدیر مهندسی معماری
کاربر ممتاز
عنوان مقاله :
تدقیق انگاره های مؤثر بر طراحی مناسب پارک های شهری جهت استفاده نابینایان

نویسنده :
محمدرضا بمانیان
(دکتری معماری، استاد دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
مرضیه دباغی خامنه
(کارشناس ارشد معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
فریال احمدی
(دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران )

چکیده:
شهرها روز به روز مرزهای خود را از چند جهت گسترش می دهند و این گسترش مرزها مستقیماً با هجوم سیل جمعیتی تازه که برخوردار از انواع نیازهای روزمره و طبیعی هستند، همراه است. شهرهای ما هنوز که هنوز است، مهیای پذیرش بی دردسر بعضی گروه های اجتماعی همانند نابینایان و کم بینایان در این جامعه نیستند و نابینایان همچنان با کمبود امکانات شهری برای پاسخگویی به نیازهای اولیّه خویش دست به گریبانند. شهرهای ما دایره هایی از ازدحام و شلوغی اند و در این ازدحام متکثر، نابینایان همواره با دشواری های متعددی روبرو هستند. زندگی برای یک نابینا که مجبور است علاوه بر تحمل مشکلات زندگی روزمره شهری و مصائب ذاتی آن، تاریکی اجباری و همیشگی پیش رو را نیز تاب بیاورد، خلاصه ای از تنهایی ها است. این در حالی است که رشد و شکوفایی هر جامعه ای بستگی به چگونگی به کارگیری استعدادها و توانایی های موجود در آن جامعه دارد. یکی از راه حل های مطمئن در تحقق این رشد فراهم آوردن زمینه هایی است که بستر فعالیّت های جمعی را با ایجاد فرصت های برابر، فرا روی همه استعدادها قرار دهد. از این رو در این پژوهش هدف اصلی ارائه انگاره های مؤثر بر مناسب سازی پارک های شهری جهت استفاده نابینایان می باشد. در جهت دست یابی به هدف اصلی پژوهش از روش تحقیق توصیفی-تحلیلی در بستری از مطالعات کتابخانه ای و با استفاده از مصاحبه های حضوری، تهیه پرسشنامه، به بررسی و تحلیل مشکلات نابینایان هنگام حضور در پارک های شهری پرداخته شده است. در نهایت با تأکید بر نتایج بدست آمده از تحلیل پرسشنامه و مصاحبه های حضوری، الگوهای مناسب جهت سازگار نمودن پارک های شهری با نیاز های نابینایان ارائه شده است. این الگوها نابینا را قادر می سازد تا بدون کمک گرفتن از شخص همراه و به صورت مستقل در پارک های شهری تفرج کند و از بودن درآن فضا، همان اندازه احساس امنیّت و آرامش کند که دیگر افراد جامعه احساس می کنند. نتایج حاصل از پژوهش حاکی از ان است که با رعایت اصولی در طراحی پارک های شهری چون «پرهیز از طراحی دسترسی های ساده و یکنواخت»، «عدم استفاده از مصالح صاف و لغزنده در کفسازی جهت تحریک حس لامسه در نابینایان»، «استفاده از درختان سایه دار جهت ایجاد آرامش و گیاهان تحریک کننده حس بویایی»، «ایجاد فضاهای هیجان انگیز در نزدیکی ورودی جهت تحریک حس شنوایی» می توان انگیزه لازم برای این قشر از جامعه جهت حضور در این فضاها و انجام تعاملات مطلوب اجتماعی را فراهم آورد.

منبع:
پژوهش های منظر شهر سال اول پاییز و زمستان 1393 شماره 2
 

پیوست ها

  • تدقیق انگاره های مؤثر بر طراحی مناسب پارک های شهری.pdf
    1.3 مگایابت · بازدیدها: 0

Maryam.PZ

کارشناس ارشد مرمت ابنیه
کاربر ممتاز
عنوان مقاله :
روند شکلگیری مجموعه باغهای تاریخی بهشهر

نویسنده :
سلماز مصباح نمینی
(کارشناسی ارشد معماری، دانشگاه بین المللی امام خمینی - قزوین)
(دانشجوی کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشگاه تهران)

منبع :
نشریه باغ نظر، شماره دوم
 

پیوست ها

  • Behshahr.part1.rar
    5 مگایابت · بازدیدها: 0
  • Behshahr.part2.rar
    3.7 مگایابت · بازدیدها: 0
آخرین ویرایش:

Maryam.PZ

کارشناس ارشد مرمت ابنیه
کاربر ممتاز
عنوان مقاله :
زیبایی شناسی میدان ایرانی (تحلیل کالبدی میدان های تاریخی ایران)

نویسنده :
حشمت الله متدین، دکتری تاریخ معماری، استادبار دانشگاه تهران
نرگس آقابزرگ، کارشناس ارشد معماری منظر، دانشگاه تهران

منبع :
نشریه منظر، شماره 26، بهار 1393
 

پیوست ها

  • MANZAR57171400700600.pdf
    1.8 مگایابت · بازدیدها: 0
Similar threads
Thread starter عنوان تالار پاسخ ها تاریخ
maxer مبانی معماری منظر معماری منظر 30
roya_arch معرفی پروژه های شاخص معماری منظر معماری منظر 162

Similar threads

بالا