معرفی پروژه های شاخص معماری منظر

[...sahar...]

سولماز مصباح - کارشناسی ارشد معماری منظر از دانشگاه تهران
Mesbah [at]Landscape[dot]ir
منظر یک پدیده ذهنی و عینی است. این بدان معناست که منظر تنها یک فرم نیست بلکه تاریخی است برای روایت که رابطه انسان با محیط را طی زمانها بیان می کند. محیط و منظر بر حسب شرایط جدای از انسانها شکل نگرفته بلکه شکل گیری آن محصول تعامل انسان و طبیعت بوده است. طی بیست سال اخیر رشته روانشناسی نیز مانند دیگر رشته های علمی به این پدیده یعنی تاثیر انسان بر محیط و تاثیر متقابل محیط بر انسان بی توجه نمانده و به یافته های علمی چشمگیری دست یافته است.
کلید واژه
۱- روانشناسی محیط ۲- معماری منظر ۳- محیط ۴- بافت و رنگ

روانشناسی محیط و معماری منظر
روانشناسی محیطی مطالعه پیچیده بین مردم و محیط اطرافشان است. به عقیده جیفورد (Gifford)روانشناسی محیطی با شاخه اصلی روانشناسی تفاوت دارد زیرا به محیط فیزیکی روزمره می پردازد. این علم چارچوبی از نقطه نظرات، تحقیقها و فرضیات را فراهم می آورد که می تواند به ما در درک بهتری از روابط متقابل انسان و محیط اطراف، کمک کند. با استفاده از این دانش می توان پیش از طراحی و ساخت، ارزیابیهایی را انجام داد که بهترین ابزار برای طراحان حرفه ای به حساب می آید. اگر ما بدانیم چه چیز در گذشته عملکرد بهتری از خود نشانداده است، برای طراحی بهتر در آینده آمادگی بیشتری خواهیم داشت. با استفاده از تئوریهای کنترل می توان مشاهده کرد که محیط نقش اساسی را در شکل گیری احساس ارزشها و توانمند ساختن برای افراد و گروههای مختلف ایفاء می کند. فرضیه فضای قابل دفاع پیشبینی می کند که تغییرات مشخصی در طراحی فضاهای مسکونی که باعث کاهش فضاهای شهری عمومی و افزایش طبیعی نظارت، بازبینی و حس مالکیت توسط ساکنین می شود، باعث کاهش جرم خواهد شد. در محله هایی در اوهایو و نیویورک با در نظر گرفتن این امر در طراحی و توجه به فضاهای قابل دفاع، نرخ جرم کاهش یافته است. نمونه دیگر پارکی در یکی از محلات سیاتل می باشد که ساکنان محله نهایت مراقبت و نگهداری را از پارک محله خود انجام می دهند. شهروندان نقش فعالی را در از بین بردن علفهای هرز، تمیزکردن مسیرها و بطور کلی مراقبت از سلامت پارک ایفاء می کنند. در اصل آنها پارک را مال خود می دانند.
آپتون (Upton) در پاسخ به سئوال "رابطه عین و ذهن در معماری منظر چیست؟" توضیح می دهد که برداشت و تفسیر مردم از طراحی منظر فراتر از منظره یا فرم فیزیکی محل می باشد. او معتقد است برداشتهای ما نتیجه ای از مشاهدات ما می باشد. یعنی چیزهائیست که هر یک از ما در یک زمان یا مکان مشخص دیده ایم و یا عدم مشاهده است که برداشت ما از طریق سایر راههای ناملموس می باشد. وی می افزاید دیدن همیشه به معنای باورکردن نیست، زیرا ما منظره را بغیر از چشمانمان از طریق سایر اندامهای حسیمان نیز تجربه می کنیم. بعنوان مثال تجربیات شخصی و نقطه نظرات ما که هیچگونه ارتباطی به منظره مشاهده شده ندارند چگونگی دید ما از منظره را تحت تاُثیر قرار می دهند. مطلب اصلی که آپتون می خواهد بیان کند اینست که اگر می خواهیم رفتار انسان را در مقابل محیط بفهمیم باید ابتدا ذهن و عین را در منظره را درک کنیم.
دلبستگی مکانی، معنایی است، که ما در محلی که با آن آشنایی کامل داریم پیدا می کنیم و هویت مکان با محیط فیزیکی در ارتباط است. در بسیاری از موارد اینها بنظر می آید باهم درآمیخته شده و قابل تمایز نیستند. در واقع با پیشرفت دلبستگی مکانی در طول زمان، احساس هویت مکانی نیز شکل می گیرد ولی تفاوت آنها در ضمیری است که به هریک از آنها مربوط می شود. بنظر می رسد هویت مکانی برسطحی از ضمیر تمرکز دارد که ایجاد دلبستگی مکانی نمی کند. بعنوان مثال ما نسبت به خانه دوران بچگی خود احساس دلبستگی فراوانی می کنیم ولی در عین حال هویت خود را در شهر پدری خود می یابیم.
کلر مارکوس (Clare Marcus)معتقد است خاطرات محیطی، زندگی ما را، بطرق مختلف تحت تاُثیر قرار می دهد. اینها احساس ارتباط با گذشته، احساسی از کنترل، اعتماد به نفس و احساسی از هویت را باعث می شود. وی با شرح خاطرات محیطی شاگردانش به چگونگی شکل گرفتن زندگیهای کنونی آنها بر مبنای این خاطرات اشاره می کند. جالب است که این سخنان با فرضیه های کنترل مشخص شده توسط جیفورد دارای نقطه نظرات مشترکی می باشند. فقدان کنترل ممکن است منجر به بروز احساس ناتوانی یا عدم توانمندسازی شود. در واقع برای کودکان داشتن احساس کنترل بر محیط اطراف اهمیت داشته و می تواند منجر به وجود احساس قوی اعتماد به نفس و عدم وابستگی در بزرگسالی شود.
هستر (Hester)تجلیل جامعی از وابستگی مکانی در جامعه انجام داده است. هدف از انجام این تحقیق شناسایی مکانهای مرکزی و ارزشهای آنها برای افراد است. وی با انجام پرسشنامه از ساکنین محل خواست تا محلهایی را که بیشتر برایشان ارزش و اهمیت دارند را ذکر کنند. نتیجه این تحقیق نشان داد که مکانهایی که بیشتر مورد توجه مردم بودند فاقد ارزش معماری هستند. در واقع وابستگی و هویت مکانی، ناشی از اتفاقات و خاطراتی بود که ساکنان آن محله آنرا تجربه کرده بودند. وی با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده از عموم مردم و لیستی از اماکن مورد علاقه آنها تهیه کرد. این اماکن، فضاهایی بودند که مردم نمی توانستند از آنها چشم پوشی کنند. از لیستی که با استفاده از مردم تهیه شد، برای تغییر طرح توسعه و حفظ روح و فرهنگ منطقه استفاده گشت.
بعقیده برخی از کارشناسان، شهرسازان علاوه بر توجه به ارزش کاربری زمین، باید به ارزشهای احساسی، عاطفی و روانی آن نیز توجه کنند. آنها معتقدند برای انجام این امر، شهرسازان، باید روابط و دیدگاههای مختلف مردم را راجع به زمین و سایت پروژه بدانند. بعنوان مثال بازدیدکنندگانی که حالت رهگذری دارند ارزش یک محیط را در داشتن امکاناتی از قبیل ماهیگیری، دوچرخه سواری و ... می دانند در حالیکه کسانی که دلبستگی عاطفی به منطقه دارند ارزش محل را در خاطرات یا زمانی که در آنجا گذرانده اند می بینند. در عین حال دسته سومی نیز وجود دارند که برای هر دو مورد فوق ارزش قائلند. اگر شهرسازان، هر دو گروه و نیازهای آنها را درک کنند، می توانند با رعایت توازن و تعادل تصمیمات بهتری را اتخاذ نمایند.
وابستگی و توجه به محیط زیست موضوع مهمی برای تعیین و تصمیم گیری است. اهمیت این کار در تعیین فاکتورهای موُثر و میزان اثرگذاردن آنها می باشد. اینکه فقط از مردم بپرسیم که آیا به محیط علاقه دارند یا خیر در واقع تنها مطرح کردن سئوالی است که یک جواب مثبت را طلب می کند. نتایج مطالعات نشان می دهد که برخی از فاکتورهای تاُثیرگذار در دلبستگی و علاقه عبارتند از: جنسیت، سن، خاطرات بچگی، مذهب، سیاست، طبقه اجتماعی، ملیت، فرهنگ، تفاوتهای شهری و غیر شهری، روحیات و ارزشها، تحصیلات و فعالیتها. باید به این نکته نیز توجه داشت که هر علاقه ای منجر به واکنش نمی شود و در واقع افراد راحتی خود را مهمتر از علاقه می دانند. علاقه مندیهای محیطی ممکن است در سطح گسترده ای وجود داشته باشد، ولی بنظر می رسد که آنقدر پتانسیل ندارد که به عمل منجر شود.با انجام آموزشهای لازم می توان علاقه مندیهای ساکنین و افراد محله را از حالت بالفعل به حالت بالقوه درآورد و اگر قرار است محیط تبدیل به فضایی ملموس شود تنها از راه آموزش و بخصوص از سطح دبیرستان امکان پذیر است.
ما وابستگی شدیدی به قوه بینایی خود داریم. در اغلب موارد آنچیزی را می بینیم که فکر می کنیم باید ببینیم. بعنوان مثال یک شیُ ممکن است از شیُ دیگری، تنها بدلیل جایگیری آن در صفحه و زمینه بزرگتر دیده شود بدون آنکه فرقی با آن داشته باشد. همچنین ما تنها در هر زمان یک تصویر را می توانیم ببینیم بنابراین ممکن است بخشهایی از یک تصویر را که وجود ندارند با توجه به تصویری که در ذهن خود ساخته ایم ببینیم.
بنظر می رسد که ما در واقع بوسیله درک طراحیهایی که نتیجه تجربیات و آموخته های ما می باشند چیزها را درک می کنیم. درک محیطی در چند زمینه با معنای عامیانه درک تفاوت دارد. این تفاوتها عبارتند از:
۱. در میزان و پیچیدگی انگیزه: درک عامیانه به مقوله هایی مثل روشنایی، رنگ و عمق بصورت جزء می نگرد ولی در درک محیطی کل منظره بصورت واحد مورد توجه است.
۲. در درک محیطی، شخص درک کننده، بخشی از منظره است که اغلب در حال حرکت و دیدن محل از زوایای مختلف می باشد ولی در درک عامیانه این امر صادق نیست.
۳. شخص درک کننده معمولاً بوسیله یک هدف یا مقصد مشخص و واضح به محیط متصل است و اغلب در حال انجام کاری مثل نگاه کردن به علامتها یا پیداکردن یک مسیر می باشد. درک محیطی دارای دریافت و فهم بیشتر اما نامشخصتری است، با اینکه ممکن است این امر برخی از بررسیها را مشکل می کند ولی فهم وسیعتری از درک واقعی را فراهم می آورد.
شناخت محیطی مربوط به این امر می شود که ما چگونه اطلاعات راجع به محیط فیزیکی اطرافمان را تهیه، آماده، ذخیره و فراهم می نماییم. این مقوله شامل شناخت فضایی، که به ما در جهت یابی در محیط، کمک می کند و شناخت غیر فضایی، که دربرگیرندهُ خاطرات و مدلهای ذهنی است، می باشد. ما با استفاده از ساده سازی، پیرایه گیری و حذفیات متوجه می شویم که مردم محیط پیرامون خود را چگونه می بینند و چه المانهایی برایشان مهم است. برخی روشها به ما می آموزد که لازم نیست تمام اطلاعات را مانند یک نقشه به خاطر بسپاریم. بجای آن می توانیم یاد بگیریم که اطلاعات را برحسب نیاز خود و به گونه ای خلاصه در ذهن خود نگه داریم. ما ممکن است اطلاعات را ساده کنیم، تغییر دهیم و یا حذف کنیم ولی تمام این کارها در راستای برآوردن نیازهای شخصی ما انجام می گردد. ۱ و ۲
بحث درباره باور " جزمیت معماری " ریشه های آن و عواقب پیروی از این باور، بخش عمده ای از ادبیات روانشناسی محیط را تشکیل می دهد. پیمایش آنها، جای دیگری را طلب می کند. آنچه در این مختصر قابل ذکر است اینست که برای فرار از دام جزمیت معماری باید میان محیط بالقوه یعنی محیطی که در ذهن معمار وجود داشته و با آرمانهای او آمیخته است و محیط بالفعل یعنی محیطی که در عمل ساخته شده و مورد بهره برداری مردم قرار می گیرد تفاوت قائل شد. هر محیط بالقوه قابلیت تبدیل به محیط بالفعل را نخواهد داشت، مگر اینکه برای شرایط فرهنگی – اجتماعی آن نیز برنامه ریزی شود. ۳
منابع
www.surrey.ac.uk/psychology/staffld.uzzell.html
www.web.gc.cuny.edu/psychology/environmental.html
رازجویان، محمود - نگاهی به ائتلاف معماری و علوم رفتاری در نیم قرن گذشته - ۱۳۷۶

 

[amirabas_ali]

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد

باغ دولت آباد یزد که یکی از باغهای بزرگ ایران و از آثار دوره زندیه می باشد دارای مرتفع ترین بادگیر شناسایی شده در ایران است. مساحت زمینهای باغ در اسناد مختلف تاریخی ۲۰۰۰ جریب ذکر گردیده است. مساحت کل عرصه و اعیان این باغ که محصور است حدود ۴۰۰۰۰ متر مربع می باشد. چند هکتار زمین نیز در ضلع غربی باغ به عنوان موقوفات باغ دولت آباد وجود دارند.​

عناصر تشکیل دهنده باغ دولت آباد عبارتند از چند عمارت شامل: عمارت تالار آیینه، عمارت سردر، عمارت بهشت آیین، عمارت بادگیر، عمارت حرمخانه یا حرمسرا، عمارت تهرانی، عمارت مستخدمین یا خانه ی خدم و حشم و آشپزخانه ها و دیوان خانه به شکل مثمن، ساباط، آب انبار، درشکه خانه، اصطبل تابستانه و زمستانه و همچنین دارای قنات، حوض ها و جداول آب متعدد در فضای باغ است.​

​

قنات تاریخی عظیم و مهم دولت آباد با قدمتی بیش از دویست سال از بهم پیوستن پنج رشته قنات تشکیل شده که از ارتفاعات مهریز سرچشمه می گرفته و پس از مشروب نمودن بخشی از اراضی مهریز و به کار انداختن چند آسیاب آبی و پس از طی بیش از ۵۰ کیلومتــر به یزد می رسیده و آبادی هایی چند در اطراف یزد چون آبشاهی، خــرمشاه و باغ دولت آباد را آبیاری می کرده است. اما این باغ در حال حاضر توسط چاه نیمه عمیق مجاور باغ آبیاری می شود.
در باغ دولت آباد یزد که بنایی در بالای باغ با یک بادگیر، و بعد از آن یک هشتی و سه اتاق در بالا و طرفین آن، و یک بنا در سمت راست و یک بنا در سمت چپ و یک سردر دارد، معمار با بازی وصف ناپذیری بارها آب را به درون زمین برده و بیرون آورده است. ابتدا آب را در زیر بادگیر در یک حوض یکپارچه مرمر بوده که می جوشد و در آن بالا می آید. بعد آب وارد حوضی در وسط هشتی می شود. از وسط هشتی به سه حوض کشیده دراز در سه شاه نشین می رود. در مقابل ((ارسی)) اتاقها سه ((سینه کبکی)) است از سنگ مرمر که آن را به شکلی می تراشیدند تا موج ایجاد کند و آب را وقتی که کم است بیشتر نشان دهد. آب از هرسینه کبکی وارد یک حوض کلگی می شود، و از آنجا در جویهایی در دو طرف میان کرت جاری می شود و به سردر می رسد؛ گاه آب در این مرحله وارد آبگردانی بسیار زیبا می شد که در باغ دولت آباد یزد به کلی از بین رفته است. بعد از آن آب از زیر سردر عمارت بیرون می رفت و به یک استخر بزرگ ۱۲ ضلعی می رسید و به استخر دیگر در سه طرفشان. آب از این استخرها به خیابانها و آبادیها می رفت و سرانجام به مصرف کشت و زرع می رسید.​

سازنده باغ دولت آباد در وقفنامه اش نوشته است خدا لعنت کند آن کسی را که قبل از بیرون آمدن آب از این باغ، حتی به اندازه سیراب کردن گنجشکی از آن استفاده کند. محصول اینجا وقف بارگاه مولا در نجف است. متاسفانه بعدها قنات را از بالا بستند و نگذاشتند به شهر بیاید و برای تامین آب باغ، از چاه آب می کشیدند و حوضهایش را پر می کردند؛ که دیگر این باغ هرگز آن صفا و زیبایی گذشته را باز نیافت.
از مصالح شاخصی که در بناهای این باغ بکار رفته سنگ مرمر است که تماماً از شهر مراغه آورده شده است. در این امر جای تعجب است زیرا سنگ مرمر یزد خود مرغوب بوده و همیشه شهرت داشته است. عمارت های باغ عبارت انداز عمارت بیرونی که در طرف شرق واقع و دارای حوضخانه و بادگیر بلندی است، عمارت واقع در جهت غربی اندرونی و عمارت سردرکه همان ایوان خانه بوده است. بادگیر باغ دولت آباد که به شکل منشوری ساخته شده است با ارتفاع ۳۳ متر و ۸۰ سانتیمتر مرتفع ترین بادگیری است که تا به حال در ایران شناخته شده است.
عمارت هشتی و بادگیر از مهمترین بخشهای مجموعه به شمار می روند که در آن ، تلفیق جریان هوا و آب به زیباترین شکل صورت گرفته است. کاربندیهای بسیار ظریف سقف هشتی اثر استاد حاجی علی اکبر آخوند است که با سیم گل و دم گیری گچی به طرزی بسیار ماهرانه اجرا شده است. در ارسی مشبک به شیشه های رنگی نیز که مرمت شده است به زیبایی بنا اضافه نموده است.
باغ از ردیف کاری درختان مختلف برخوردار است که عمده ترین آنها را سرو و کاج تشکیل می دهد. درختان مثمر باغ شامل انگور و انار است که داخل کرتها کاشته شده اند. در این باغ بوته های گل سرخ نیز به فراوانی یافت می گردد که به صورت ردیفی کاشته شده اند. باغ دولت آباد به لحاظ هنر باغ آرایی و توزیع آب و همچنین معماری استادانه از مجموعه های دیدنی کشور محسوب می شود.​

در یادگارهای یزد ، نوشته ایرج افشار آمده است که مطالعه تواریخ قدیم یزد نشان می دهد که باغ های مهم و بزرگ و زیبا از قدیم ترین ایام در آنجا ساخته می شده و ذکر بسیاری از آنها در آن کتب موجود است. از جمله در تاریخ جدید یزد از سی باغ نام رفته است. ولی افسوس که اثری از هیچکدام از آنها اکنون برجای نیست. باغ دولت آباد یزد ازنمونه باغ های بزرگ ایران است که در سال ۱۱۶۰ هجری قمری « دوره زندیه» بنا گردیده است. بادگیر مرتفع و زیبای آن با ارتفاع ۳۳ متر از سطح زمین بلندترین بادگیری است که تاکنون شناسایی شده است. این باغ بزرگ یکی از بنیادها و آبادانی های محمدتقی خان مشهور به خان بزرگ، سر سلسه خاندان خوانین یزد و مرد مقتدر آن عهد است. او ابتدا قناتی با نام دولت آباد ایجاد کرد و سپس از آب آن قنات باغ دولت آباد را به وجود آورد. قنات تاریخی عظیم و مهم دولت آباد دارای قدمتی بیش از دویست سال است که از احداث پنج رشته قنات تشکیل شده است.​

مؤلف جامع جعفری ذیل عنوان « ذکر قنات مبارکه دولت آباد یزد ایراد وقف نامه آن از منشـآت عالم ربانی آقای سید احمد اردکانی…» و پس از عبارت پردازی ای زیاد می نویسد:​

«… تخمیناً معادل پانصد درب باغ و مساوی دوهزار جریب زمین از آن آب شاداب است… منبع و مظهر آن هر دو در بلوک مهریجرد است و … و در ساحت نه فرسنگ زمین قمری به جهت آن آب حفر فرموده از بلوک مهریجرد به حوالی ولایت کشانیدند و در حومه شهر به زراعت رسانیدند و آسیابی در قریه محمدآباد چاهوک که واسطه میان مهریجرد و شهرت بنا فرموده، از آن آب دائر ساختند … بالجمله بنای قنات مزبور بر چهار رشته قنات است… رشته اول قنات مسمی به باقر آبادست که در اصل مرغابی بود و بعد از انتقال به نواب جنت مآب خان مغفور سعید آبی بر روی کارش آمد… رشته دوم قنات مسمّی به مهدی آبادست… رشته سیم قنات مسمّی به … است … رشته چهارم نصفه از قنات قدیمه بغداد آبادست که منتقل به خود فرموده … و این چهار رشته قنات را بر روی هم مسمّی به قنات دولت آباد ساخت از ساحت مهریجرد به عرصه حومه شهر چنانکه مسطور گشت جاری گردانیده و در موضع آبشاهی ربع از قنات دولت آباد را مفروز نموده و به اولاد فرخنده نهاد خود بخشیده اند و سه ربع دیگر را به حومه آورده ربعی از آن سه ربع را به ضمیمه باغ دولت آباد که نیز از ابنیه آن بزرگوارست با اراضی تابعه باغ مزبور وقف بر چهارده معصوم فرموده اند که متولی شرعی آن (نام متولی را از نسخه خطی زدوده اند)…»​

مؤلف جامع جعفری سپس به نقل متن وقفنامه پرداخته است و بلافاصله پس از اتمام آن توصیف عمارات مربوطه به باغ را موضوع سخن خود قرار داده و تلخیص آن بدین صورت است:​

«یکی دیگر از بناهای نزهت انتمای آن بزرگوار باغ دولت آبادست که متصل به دروازه چهار منار و خارج شره واقع است و از آب قنات دولت آباد مشروب می شود… فضای باغ به حسب طول به بسط … و به حسب عرض … و در سمت شرقی عمارتی به طرح هشت … طرح ریزی کرده اند… حیاض حوضخانه ها هشتی طرحش… آب حوض فلک را… برباد داده و اعجوبه بادگیر عیوق طرحش … راه آمد شد با کیوان گشاهد … مقابل آن عمارت در سمت غربی که بدایت باغ است طرح عمارت دیگر ریخته اند…» (یادگارهای زد؛ ایرج افشار)​

باغ دولت آباد پس از محمد تقی خان رو به ویرانی رفت و اگرچه دوباره مورد مرمت قرار گرفت ولی هیچگاه به روزگاران آبادانی و دلگشایی عهد خان بزرگ نرسید.​

عملیات مرمت و بازسازی باغ دولت آباد از سال ۱۳۴۸ توسط دفتر فنی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی آغاز شد و تا سال ۱۳۱۶ ادامه داشته است. بخش هایی از مجموعه که مورد مرمت قرار گرفت عبارتند از: عمارت تالار آیینه، عمارت مستخدمین، آشپزخانه ها، عمارت تهران، قسمت ساباط و آب انبار عمارت حرمخانه، عمارت بادگیر و عمارت سرو، عمارت بهشت آیین، همچنین در فاصله سال های ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۱ عملیات باغسازی و محوطه سازی در این باغ تاریخی صورت پذیرفت. باغ دولت آباد یزد در تاریخ ۲۳/۱۲/۱۳۴۶ به شماره ۷۷۴ در ردیف آثار ملی کشور قرار گرفت.​

از سال ۱۳۴۸ تا ۱۳۶۴ وزارت فرهنگ و هنر این باغ را از اداره اوقاف اجاره نموده و در اختیار دفتر حفاظت آثار باستانی کشور قرار داد. در حال حاضر باغ در اختیار متولی موقوفه قرار دارد.​

باغـهای با صفا و درخت زارها و جویبارها و چشمه سـارها از دیر بازمورد دلبستــگی مـا ایرانیـها که محیط زندگیمان خشک و نسبتا کویری است بوده، ومردم این سرزمــین همواره به طبیعت و درخت و گل و سبزه عشق می ورزیدند.​

شهرهای تاریخی ایران همواره پذیرای حضور باغ در اشکال گوناگون خود بوده‌اند، نحوه حضور و ظهور باغ در شهر دارای ابعاد بسیار متفاوتی است و در هر کجا بسته به محیط ، اقلیم و فرهنگ شکل خاصی را پذیرفته است. از آنجا که گستره باغ ایرانی تنها به تک باغ‌ها خلاصه نمی‌شود و می‌توان ابعاد متفاوتی از حضور این پدیده در زندگی خصوصی و جمعی ایرانیان بر شمرد و از آنجا که مقیاس باغ ایرانی از حیاط کوچکترین خانه‌ها تا مقیاس شهر- پایتخت‌هایی چون اصفهان عهد صفوی جلوه می‌نماید، از این رو جایگاه باغ در شهر ایرانی از اهمیت خاصی برخوردار است.​

شـهر یزد از دیرباز دارای باغهای مهم و بزرگی بوده از جمله در تاریخ جدید یـزد از ســی باغ نام رفته است ولی افسوس که اثری از هیچکدام از آنها بر جای نیست.​

باغ دولـت آباد یزد یکی از باغهای بزرگ ایران در دل کویر می باشد که دارای مرتفعترین بادگیر شناسایی شده در ایران نیز می باشد. اما جالب توجه ترین بخش این باغ پلان و نحوه تقسـیم کرتـهای اصلی آن می باشد، بطوریکه پـلان بسیار سـاده و حتی از جهاتی مـدرن به نظرمی رسد. این مقاله در پی نزدیک شدن هر چه بیشتر به هـدف یا اهـداف اصلی طراح (طراحــان) آن می باشد.​

باغ ایرانی​

باغ کلاسیک ایرانی باید تمام حواس پنجـگانه را لذت بخشد .تجربه در این باغ هم تجـربه ای جسمـانی وهم روحـانی است. طراحی بـاغ ایرانی به گونه ای صورت می گیرد که رایـحه گیاهان شاداب، نوای غلغله زن آب و پرندگان آوازخوان ،بافت ونسج کاشی صاف و زمین مرطوب ،مزه میوه های آفتاب پرورده و منظره گلها و موزائیک های رنگارنگی که در آیینه حوضهای آرام انعکـاس یافته اند برجسته سازد. این ویژگیها همزمان هم در نمـادین و هم در انتزاعی ترین سطح وهم در مستقیم ترین سطح تجـربی وجود دارند. تجـربه جسمی ادواری است و بر تاثیرات ناسوتی شب و روز و فصول مبتنی است.​

باغ ایرانی در پی ترکیب عناصر اصلی شکل دهنده آن در یک دستگاه و منظومه فکری شکل می‌گیرد و در این میان برخی عناصر فرعی به قوام هرچه بیشتر نتیجه این ترکیب و تعریف کمک می‌نمایند. اگر بخواهیم به تعریفی دقیقتر از عناصر اصلی باغ نزدیک شویم باید درجه اهمیت و لزوم حضور هریک از عناصر را مورد نظر قرار دهیم . به این اعتبار عناصر اصلی، عناصری دانسته می‌شوند که بی حضور آنها شکل گیری باغ غیر ممکن است. این عناصر که شامل چهار عنصر (زمین)، (آب)، (گیاه) و ( فضا) هستند وقتی در منظومه فکری معماری ایرانی و با چهارچوب مفهوم و ایده باغ در کنار هم قرار می‌گیرند (باغ) را شکل می‌بخشند. در این مسیر عناصر دیگری نیز ممکن است در شکل گیری باغ مورد استفاده قرار گیرند که یا عناصری فرعی به شمار می‌آیند و یا بخشهایی جزیی و جلوه‌هایی از حضور عناصر اصلی باغ‌اند.​

معرفی باغ​

باغ دولـت آباد (باغ دولت آباد یزد توسط “محمد تقی خان زند” معاصر “شاهرخ میرزای افشار” و “کریم خان زند” در سال ۱۱۶۰ هـ. ق ساخته شد.) واقع در خارج دیوارهای شهر یزد ، یک باغ منظم الشکل است که درحدود سـال ۱۷۱۲ .م به عنوان اقامتـگاه فرماندار شناخته شد . سطح یـازده هکـتاری باغ به دو بخش تقسیم شده آست: یک باغ خصوصی برای خانواده ویک باغ برای مراسم و ورزش.​

اقامتـگاه زمسـتانی خانواده در باغ خصوصی رو به تـابش جــنوب قرار گرفته است در طرف دیگر ، اقامتگاه تابستانی قرار گرفته است که در سایه قرار گرفته واز آزار هوای بسیار گرم فارغ است و به وسیله پنج حوض ونسیمی که در بادگیرمی وزد خنک می شود. در نواری که میان دو ساختمان و در راستای محور مرکز قرار گرفته است شبدر کاشته شده است و این در حالی است که در دو طرف این نوار درختان گیلاس و انار کاشته شده اند. بخشهای اندرونی و آشپزخانه درکنار دیوارهای باغ تشریفات احداث شده اند.​

باغ دولت آباد یزد … مدتها محل اقامت کریم خان زند بوده و مدتی نیز در دوره قاجاریه عبدالرضاخان یزدی که با شاه زادگان قاجاری بمبارزه بر خواسته بوده در آنجا کروفری داشته و در دوره زندیه و قاجار یه در شمار زیباترین باغها بوده و اکنون نیز وجود دارد.​

شناخت سازمان فضایی باغ​

همانطور که در بخش معرفی باغ ذکر گردید ساختار فضـایی از دو بخش تشکیل گردیده، بخش خصوصی و بخش عمومی.​

بخش عمومی بوسیله یک محـور قـوی به دو قسمت (کـرت) تقسیم شده است. محـوری که اقامتگاه تابستانی را به اقامتگاه زمستانی متصل می کند. اما چرا طراح بدینگونه با مسئله برخورد نموده؟ آیا این بهترین جواب مسئله بود؟ یا بهتر است بپـرسیم مهمترین دغـدغـه طراح چه بوده؟​

در باغ فین کاشان طراح در ظاهر به نوع دیگری با مسئله برخورد کرده است، بطوریکه از تقاطع دو محور اصلی باغ است که یک چـهار باغ شکل گرفته است. اما نکته ای که در اینجا حائز اهمیت می باشد این است که در باغ فـین کاشان هم همانند باغ دولـت آباد، یک محور اصلی وجود دارد به این صورت که محور راستای ورودی، محـوراصلی و قویـتر محسـوب می گردد و محـور دیگر نسبت به آن محور فرعـی می باشد ، در واقع در ابتدا یک دو باغ و بدنبال آن چهار باغ شکل گرفته است.​

نکته قابل تامل دیگری که در ساخـتارفضـایی باغ دولـت آباد همانند سایر باغهای ایرانـی همچون : فـین کاشان، تـاج آباد نطنز، باغ های شـیراز … با روبرو می شویم نحوه قرار گیری این محور قوی (شمالی ــ جنوبی) است.​

معمار با قرار دادن این محور در راستای طول زمین مستطیل شکل باغ باعث تشدید شدن درک فضـایی از شکلیت (مستطیلی ) بـاغ می شود. چناچه طـول باغ و در نتیجه کلیت بـاغ بزرگتر و با پرسکتیو عمیق تری ادراک می گردد.​

جمع بندی​

در طراحی بـاغ ایرانـی (دولــت آبـاد) ، معمـار(معمـاران) همواره بدنبال تعریف یـک راستای قوی است حتی زمانی که از دو راستای عمود بر هم استفاده می کند باز هم یکی را بر دیگری ترجیح می دهد، که این همان تعریف کننده فضایی باغ است ، بطوریکه در باغ دولت آباد به شکل هر چه قویتر رخ می نمایاند و (با کمک دیگر عناصر طراحی) فضای باغ را بسیار بزرگتر و با صفاتر به نمایش می گزارد .​

منابع​

۱- هردگ . کلاوس، ” ساختار شکل در معماری اسلامی ایران و ترکستان”، مترجم : تقی زاده مطلق. محمد، انتشارات بوم، بهار ۱۳۷۶ .​

۲- ویبلر .دونالد، ” باغهای ایران و کوشکهای آن “، مترجم: دخت صبا. مهین، چاپ تهران، ۱۳۴۸​

۳-آریان پور. علیرضا، “پژوهشی در شناخت باغهای ایران و باغهای تاریخی شیراز”، چاپ گلشن، ۱۳۶۵​

برگرفته شده از سایت : http://www.persialearn.com و http://www.tebyan.com و http://www.landscape.ir​

 

[sargen]

باغ دولت آباد یزد

باغ دولت آباد یزد

سلام دوستان عزیز این بار براتون باغ دولت آبادو میزارم عکساشو خودم گرفتم امیدوارم که لذتشو ببرین .​

باغ دولت آباد یزد

• زمان احداث : سال 1160 ه . ق ( دوران زندیه )​
• مختصات منحصر به فرد بنا : عمارت هشتی ، کلاه فرنگی عمارت و بادگیر مرتفع آن​
• ساخت باغ در کشور ما سابقه طولانی داشته و در تمام دورانها بخصوص دوره اسلامی مورد توجه بوده است . به دلیل اختلاف آب و هوائی به ویژه در مناطق گرمسیری ، باغ اهمیت ویژها پیدا می کند می دانیم یکی از اصول معماری ایران درون گرایی است باغها نیز از همین امر تبعیت کرده و معمولا دور تا دور آن با دیوار محصور بوده است .​

مهمترین مساله برای حیات بخشیدن به باغ رساندن آب از راههای دور دست به آنجا بوده است که با انتقال آب از طریق قناتها این مساله را حل نموده اند .​

​

• محمد تقی خان مشهور به ( خان بزرگ ) سر سلسله خاندان خوانین یزد و مرد مقتدر عهد خویش بوده است . خان ابتدا قناتی به نام دولت آباد ایجاد کرد و از آب آن قنات ، باغ دولت آباد را به وجود آورد و در آن چند دست عمارت و حوضها و جدولهای آب متعدد در فضای باغ ساخت .

باغ دولت آباد پس از محمد تقی خان رو به ویرانی رفت و اگر چه دوباره مورد مرمت قرار گرفت ولی هیچ گاه به روزگاران آبادانی و دلگشائی عهد خان بزرگ باز نگشت .

​

view از طبقه دوم​

• این بنا شامل سه عمارت هشتی ، سر در و تالار آیینه می باشد .

عمارت هشتی شامل حوض خانه و بادگیر مرتفع می شود . این باد گیر که بلندترین بادگیر جهان با ارتفاع 33.80 متر است قبلا بلندتر از وضع کنونی بوده و سالها قبل از بیم ریختن ، قسمتی از آن را خراب کرده اند . در میانه این عمارت بنای کلاه فرنگی است و حوضچه های سنگ مرمرین که به وسیله جویهای رابط به یکدیگر راه می یابند و وارد حوضچه بزرگ زیر گنبد کلاه فرنگی می شوند . سنگهای مرمر به کار گرفته شده را همگی از معادن مرمر مراغه و تبریز می آوردند .

یک چهار طاقی با طاق نماهای داخلی که جهت ورودی ضلع جنوبی ساخته اند و مورد استفاده است اقتباس از چهره طاقهای ساسانی است . ​

عمارت میانی که در ضلع شمال غربی واقع است و به نام بهشت آیین ( تالار آیینه) خوانده می شود ، دارای نقوش اسلیمی آیینه بوده است و در حال حاضر از آیینه های مسدس اسلیمی هیچ نوع اثری نیست .

​

تک بادگیر مرتفع باغ​

• باغ دولت آباد که مدتی محل اقامت کریم خان زند در یزد بوده است از نظر طراحی باغ در شمار زیباترین باغهای دوره زندیه و قاجاریه محسوب می شود .

مجموعه باغ دولت آباد که نمونهای از معماری دوره زندیه است توسط محمد تقی خان یزدی معاصر شاهرخ میرزای افشار و کریم خان زند در سال 1160 ه.ق ساخته شده است .

​

****امتیاز یادت نره****​

 

[melodi753]

تاريخچه معماري محوطه

تاريخچه معماري محوطه

تاريخچه معماري محوطه
تاريخچه معماري محوطه(چشم انداز) مربوط به تاريخچة باغباني است. هر دو هنر به صورت تركيبي از باغباني، ساخت سنگ فرشها ، آب و ساير ساختارهاست ولي : طراحي باغ به طور خاص مربوط به فضاهاي خصوصي و محبوس (بسته ) است مانند پاركها، باغها و غيره. در حاليكه طراحي چشم انداز مربوط به طراحي فضاي محبوس (بسته) و فضاهاي بازي است كه براي بازديد در اختيار عموم قرار دارد. مانند ميادين، پاركهاي حاشيه اي، و جاده هاي سبز و غيره . رويها به معماري چشم اندازها اهميت زيادي مي داده اند و vitruvius‌در بسياري از موارد در مورد اين معماري مطالبي را نوشته است .
مانندساير هنرها، در زمان رنسانس بود كه اين هنر احياء شد ما مثالهاي فراواني شامل باغهاي اشرافي در ايتاليا، Tivoli و deste باغهاي رنسانس در قرنهاي Is‌و Iv ساخته شده اند و در كارهاي Andre leNiotve در Vaux-le-Vicomte و Versailles به حد اعلاي خود رسيده اند. در قرن 18، انگلستان مركز يك سبك جديد از طراحي چشم اندازها شد. شخصيتهايي مانند ويليام كنت Humphry Repton و مشهورتراز همة آنها Lancelot Brown پاركهاي بزرگ انگلستان را بنا سازند كه نسخه اي تميز و شگفت انگيز از طبيعت بودند بسياري از اين پاركها تا به امروز باقي مانده اند. اصطلاح معماري چشم انداز اولين بار به وسيلة Scotsman Gilbert Lainy Meason‌در عنوان كتابي به نام معماري چشم انداز نقاشان بزرگ ايتاليا مطرح شد. اين كتاب در مورد سبكي از معماري بود كه در نقاشي چشم اندازها وجود داشت. سپس اصطلاح معماري چشم انداز به وسيلة Jc Loudonو AJ Downing بكار برده شد. در طي قرن 19، طراحي مناطق شهري مهمتر شدو به صورت تركيبي ازطراحي مدرن با سنت باغباني چشم انداز مطرح شد كه تمركز اصلي آن بر معماري چشم انداز بود . در نيمه دوم اين قرن يك سري از پاركها را كامل كرد كه اثر بزرگي بر معماري چشم اندازها در امروز دارد. در ميان اين پارك Emera ld Neclclace در بوستون را نام برد.

معماري چشم انداز به صورت يك سبك طراحي ادامه يافت و به بسياري از تحركات طراحي و معماري در قرن بيستم پاسخ داد. امروزه، يك سطح سالم از نوآوري و خلاقيت موجب راه حلهاي طراحي زيادي بودي مناظر خياباني ، پاركها و باغها شده است. Martha Schwartz در ايالات متحده و گروه طراحي آلماني با كار Rolterclam, Schouwburgplein تنها دو مثال از موارد فراوان هستند. گفته مي شود كه تأثير مهمي بر معماري چشم انداز مدرن و طراحي زمين (Land) به طور خاص داشته است با كتابش تحت عنوان Ian Mcltarg طراحي با طبيعت ،‌او يك سيستم آناليز از لايه هاي يك سايت را براي كامل از ويژگيهاي كيفي آن محل به طور عمومي بيان كرده است. اين سيستم مبناي سيستم هاي اطلاعاتي جغرافيايي امروزه (GIS) شده است Mcltarg به هر بعد كيفي از يك لايه اختصاص مي دهد مانند تاريخ هيدرولوژي (آب شناسي) ، توپوگرافي گياه شناسي و غيره .
نرم افزار GIS امروزه در معماري چشم انداز براي آناليز مواد موجود بر روي سطح زمين و يا درون آن به كار مي رود و همچنين به وسيله طراحان مناطق شهري ، جغرافي دانان ، تخصصين منابع طبيعي و جنگلي نيز به كاربرده مي شود.

معماري چشم انداز يك زمينه چند رشته اي است كه شامل : جغرافيا، رياضي، علوم، مهندسي، هنر Horticulture (بستان كاري) ، تكنولوژي ، علوم اجتماعي و غيره مي شود. فعاليت يك معمار چشم انداز مي تواند از ساخت پاركهاي عمومي و مسيرهاي پاركي تا طراحي ساختمانهاي اداري از طراحي مناطق مسكوني تا طراحي زير ساختمانهاي معماري و مديريت نواحي بزرگ و يا طراحي نواحخي مانند معادن را شامل شود. معمار چشم انداز بر روي تمام انواع ساختارها و فضاهاي خارجي بزرگ يا كوچك ، نواحي شهري يا روستايي كار مي كند و مار او مي تواند با مواد سخت يا نرم باشد همچنين موضوعات اقتصادي را نيز بايد مد نظر داشته باشد. محدودة وظايف كاري كه معماران چشم اندازها بايد به آنها بپردازند بسيار گسترده است ولي بعضي از مثالها از اين نوع پروژه ها شامل موارد زير است: طراحي، شكل دادن، مقياس زذن و ساخت سازه هاي جديد. طراحي عمراني و زير ساختهاي عمومي مديريت آب شامل باغهاي باراني، سقفهاي سبز و زمينهاي خيس. طراحي سايتها و كمپها براي مؤسسات پاركها باغهاي گياهشناسي ، مسيرهاي سبز و حفظ طبيعت . امكانات تفريحي مانند امكانات ورزشي، پاركها، زمين گلف،نواحي مسكوني، پاركهاي صنعتي و نواحي تجاري. بزرگراهها، سازه هاي حمل و نقل ، پلها و مسيرهاي عبور . طراحي و نواحي شهري، ميادين شهر. آب نماها پياده روها و پاركينگها . ساخت نواحي شهري بزرگ يا كوچك . چشم اندازه اي جنگلي ، توريستي و تاريخي و باغهاي تاريخي. مخازن، سدها و ايستگاههاي قدرت، كاربردهاي صنعتي و يا پروژه هاي بزرگ و اصلي صنعتي . ارزيابي محيط زيست وارزيابي چشم انداز، ابزار طراحي و پيشنهادهاي مديريت زمينها ، ساخت نواحي ساحلي، طراحي الكولوژيكي وطراحي هر سازه اي كه اثرات تخريبي محيط زيستي را از طريق درگير شدن با فرآيندهاي طبيعي به حداقل مي رساند.

مهمترين درگيري با طبيعت در مراحل اوليه يك پروژه صورت مي گيرد كه شامل ارائه يك ايده و تركيب آن با خلاقيت براي ساخت يك فضا است. معمار چشم انداز مفهوم كلي را در نظر مي گيرد و يك طرح اوليه را آماده مي كند كه از‌ان مي توان طرحهاي جزئي و نهايي را بدست آورد.
او مي تواند به عنوان ناظر در مراحل ساخت، آماده سازي و ارزيابي طرح و ارزيابيهاي محيط زيستي حضور داشته باشد. و به عنوان يك متخصص نيازهاي طرح را پيش بيني كند او همچنين مي تواند كاربردهايي را براي منابع مالي در اين زمينه ارائه كند.

براي دورة زماني قبل از سال 1800، تاريخچة معماري چشم انداز مربوط به طراحي است اولين كسي كه مورد ساخت يك چشم انداز چيزي نوشته است Joseph Addison‌در 1712 است. اصطلاح باغبان چشم انداز به وسيلة‌ William SHENSTON ابداع شد ولي اولين طراح حرفه اي كه از اين اصطلاح استفاده كرد. Humphry Repton در 1794‌بود اصطلاح معماري چشم اندازه به وسيلة Gilbert Latiny Meason در 1825ابداع شد و اولين بار به وسيلة يك شخص حرفه اي به نام Frederick Law Olmsted در 1863استفاده شد. كه يكي از بهترين و سرشناس ترين باغبانان چشم انداز بود خود راسازندة فضاها مي دانست . در طي قرن 19، اصطلاح باغبان چشم انداز بودي كساني بكار برده شد كه چشم اندازه ها را مي ساختند و اصطلاح معمار چشم انداز براي افرادي كه آنها را طراحي مي كردند. استفاده از معمار چشم انداز پس از تأسيس انجمن آمريكايي معماران چشم انداز در سال 1899 و فدراسيون بين المللي معماران چشم انداز (IFLA) ، در سال 1948مورد استفاده قرار گرفت.

 

[nazilovelorn]

پارکهایی با داستانهای مصور

پارکهایی با داستانهای مصور

سلام به دوستان عزیز.
راستشو بخواین تو درس مقدمات طراحی 2 قراره سمیناری در مورد : لند اسکیپ از استوری تلر(landscape as a storyteller) انجام بدیم. در مورد این موضوع افراد کمی اطلاع دارند.
این موضوع مربوط میشه به پارکها و لند اسکیپهایی که در انها داستان و قصه و رمانهایی روایت میشه.
و با اسامی باغ قصه_پارک داستان و لند ارت و... شناخته میشه.
هدف از انجام این پروژه نقد وبررسی لند اسکیپهایی با این مضمون و مصادیق ان است.
.
.
.
در زیر قسمتی از این مطالب را میخوانید.
شرمنده خودم هیچ عکسی در موردش تا الان پیدا نکردم.از دوستان عزیزی که در این مورد اطلاع دارند کمک میخوام.با تشکر.

---

---

چارلز ديكنز رمان‌نويس اجتماعي پرداز انگليسي را با كتاب‌هاي ديويد كاپرفيلد و اليور تويست مي‌شناسيم. اين نويسنده با ورود به بطن جامعه آن دوران انگليس مي‌خواست معضلات و رخدادهاي موجود را در داستان‌هايش به تصوير بكشاند. شخصيت‌هاي ظالم، ترسناك و سنگدل در برابر فقرا و يتيم‌ها و بي‌‌سرپرستان به خوبي قابل لمس هستند. چارلز ديكنز از كودكي همچون قهرمانان آثارش در مشقت و رنج و ناكامي بود. لذا به خوبي مي‌توانست مشكلات مردم اطرافش را درك كند. او تصميم گرفت آنچه ديده و شنيده در نوشته‌هايش مكتوب سازد. او آرزو داشت آيندگان، داستان‌هاي وي را بخوانند و از آن لذت ببرند و هميشه به ياد او باشند.


البته آرزوي او برآورده شد زيرا بعد از 200 سال اكثر رمان‌ها و داستان‌هاي كوتاه و بلند او آنقدر ميان مردم محبوب شده كه به‌صورت انواع برنامه‌هاي سينمايي و انيميشن درآمده و شخصيت‌هاي نوشته‌هايش زبانزد عام و خاص مي‌باشد.
هم‌ اكنون نيز با ساخت يك پارك اختصاصي به روياهاي ناتمام چارلز ديكنز تحقق بخشيده شده است.
عده‌اي از طرفداران چارلز ديكنز دست به دست هم داده‌اند و در نزديكي لندن واقع در ويكتورين انگلند در زميني به مساحت 21336 متر مربع پاركي احداث كرده‌اند كه به گفته كارشناسان نه تنها دست كمي از ديسني لند پارك والت ديسني ندارد بلكه از لحاظ تكنيك و ابزار و وسايل سرگرمي پا را فراتر از آن گذاشته‌ است.
سازندگان و دست‌اندركاران اين پارك به منظور زنده نگاه داشتن ياد و خاطرات شخصيت‌هاي كتب چارلز ديكنز اقدام به برپايي چنين پروژه‌اي زده‌اند كه قرار است تا آخر سال 2007 مورد بهره‌برداري قرار گيرد.

سفر به پارك چارلز ديكنز
پارك چارلز ديكنز واقع در حومه لندن يك مكان كاملا خانوادگي و تفريحي است و همه‌ سنين اعم از كوچك و بزرگ مي‌توانند از آن‌جا لذت ببرند و گوشه‌گوشه داستان‌هاي چارلز ديكنز را به‌ياد بياورند. لذا همه مي‌توانند با پرداخت 25 پوند براي بزرگسالان و 15 پوند براي كودكان به سطر سطر رمان‌هاي اين نويسنده قدم بگذارند.
در اين پارك ساختمان‌هايي به صورت ماكت ساخته شده كه نشانگر مناطق فقيرنشين و كثيف قرن 19 ميلادي يعني دوران زندگي چارلز ديكنز مي‌باشد. محله‌هايي پر از دزد، گدا و فقير كه براي دسترسي به اهداف خود و پول حاضر به هر كاري بودند.
همانگونه كه در كتاب اليور تويست اشاره شده، افراد شرور، بچه‌هاي معصوم را به دزدي و گدايي وا مي‌داشتند و در اتاق‌هاي تاريك و مخوف زنداني مي‌كردند.
بخشي از پارك به داستان اليورتويست اشاره مي‌كند. مجسمه‌اي از فاكين پير يادآور معضل جامعه قرن 19 است. البته مردم بازديد كننده براي مشاهده اين صحنه‌ها كه بسيار طبيعي تعبيه شده مي‌توانند از قطارهاي كوچك استفاده كنند كه به آرامي حركت كرده و همه قادر به تماشاي همه قسمت‌هاي پارك هستند. در بعضي از بخشها كه در ميان رود قرار دارد با استفاده از قايق‌هاي بزرگ مي‌توان به دل كتاب‌هاي ديكنز سفر كرد و زندگي آن دوران را از نزديك مشاهده كرد.
خانه اسكروچ اين مرد خسيس به همراه ديگر قهرمانان داستان «روح اسكروچ در كريسمس گذشته» به‌طور طبيعي بنا شده است.


به‌طور كلي چارلزديكنز قصد داشت در داستان‌هايش مشكلات زمان خود را منعكس كند. او قلمي انتقادآميز داشت و به توصيف زندگي افراد فقير و آسيب‌پذير جامعه و همچنين ثروتمندان كه براي رسيدن به خواسته‌هاي خود زيردستانشان را مورد استثمار قرار مي‌دادند، مي‌پرداخت.
كيوين كريستي مدير اجرايي اين پارك مي‌گويد: ما فقط قصد داريم كه همه حقايق آن دوران را به تصوير بكشيم. اين پارك به زودي افتتاح مي‌شود و انتظار مي‌رود كه مورد استقبال بسياري از بازديدكنندگان از داخل و خارج از كشور قرار گيرد و به يك منبع مهم جهانگردي تبديل شود. همچنين مي‌توانيم چنين پاركي را در ديگر كشورهاي بزرگ جهان احداث كنيم.
تلما گراويكي از طراحان اين پارك اظهار دارد كه پارك چارلز ديكنز مي‌تواند مكان مناسبي براي فيلمبرداري‌ها باشد و در آينده بسياري از تهيه‌كنندگان فيلم‌هاي سينمايي براي ساخت فيلم خود به اين پارك خواهند آمد.

به گفته اين طراح پيش‌بيني مي‌شود هر ساله 300000 بازديد كننده از اين پارك ديدن به عمل آورند.
در بخش ورودي پارك بروشورهايي به چند زبان زنده جهان تهيه شده كه به معرفي شخصيت‌ چارلز ديكنز و زندگينامه اين نويسنده اشاره شده است.
همچنين خلاصه‌اي از چند رمان معروف او از جمله اليور تويست، روزگار سخت، آرزوهاي بزرگ، داستان دو شهر و ديويد كاپرفيلد در اين كتابچه‌ها نوشته شده كه در گوشه‌ گوشه اين پارك ماكتهايي از موضوعات اين داستان‌ها و مجسمه‌هايي از شخصيت‌ها و قهرمانان آن ديده مي‌شود.
ديگر قسمت جالب توجه اين پارك مربوط به داستان «ديويد كاپرفيلد» مي‌شود. در اين بخس مجسمه‌هايي از ناپدري ديويد كاپرفيلد، آنقدر طبيعي ساخته و طراحي شده است كه گويي مردي بدخلق و ستمگر ايستاده و در حال تنبيه ديويد كاپرفيلد مي‌باشد.
خانه متروكه و بزرگ «آرزوهاي بزرگ» نيز از ديگر ديدني‌هاي پارك است.


اين خانه قديمي و تاريك گويي خانه ارواح است تارهاي عنكبوت بر روي شيشه‌ها بسيار طبيعي جلوه مي‌كند.
به‌طور كلي سبك نوشته‌هاي چارلز ديكنز و همچنين زندگي مشقت‌بار وي در اين پارك به خوبي حس مي‌شود.
اين نويسنده مشهور آرزوهاي بزرگي در سر داشت كه عمرش نرسيد و نتوانست به آنچه كه در ذهن مي‌پروراند جامه عمل بپوشاند اما هم اكنون بعد از 200 سال هوادارنش با ساخت چنين پاركي خاطرات او را زنده نگه داشته‌‌اند و نسل جديد را هم با نوشته‌هاي اين نويسنده بزرگ انگليسي آشنا خواهند ساخت.

در لندن پاركي ساخته شده كه هواداران و طرفداران چارلز ديكنز با رفتن به آن، خاطرات مطلبي را كه از او خوانده‌اند برايشان زنده مي‌شود، هر روز جوانان زيادي به خصوص دانشجويان به آن‌جا مي‌روند و در اين پارك زيبا درس مي‌خوانند.

 

[khesht_kham]

· قصر فرح آباد
قصر فرح آباد در قرية فرح آباد كه پيش از توسعه تهران در خارج از شهر قرار داشت و متصل به دوشان تپه بود در سال 1321 قمري در زمان پادشاهي مظفرالدين شاه قاجار و به دستور او بنا شد و ساخت آن در سال 1322 قمري اتمام يافت و به دست خود او افتتاح گرديد. اثاث و تزئينات اين كاخ در نوع خود بسيار نفيس و پر ارزش بود. در زمان احمد شاه واپسين پادشاه سلسلة قاجاريه عمارت اندروني جديدي در كنار قصر فرح آباد آغاز شد، اما هرگز به پايان نرسيد. محوطة كاخ داراي استخر و مجسمه‌هاي زيبا بود، و تالارهاي كاخ به وسيلة تابلوهاي زيبا به ويژه كارهاي كمال‌الملك و آثار پرارزش هنري و عتيقه تزئين شده بود. در سالهاي اخير در آنجا باغ وحشي كوچك، و اصطبلي

قصر فرح آباد​

براي نگاهداري اسبهاي مسابقه تأسيس كرده بودند‌. كاخ به شكل نيم دايره است و چند رديف ايوان‌هاي روباز دورادور ساختمان را فرا گرفته است‌. بناي كاخ براساس مدل كاخ تروكادرو پاريس ساخته شده‌، كه هر طبقه داراي يك اتاق مركزي است‌. باغ و كاخ در اصل از سه محوطه مختلف تشكيل شده است‌: محوطه اول محل سكونت مستخدمان قصر و يك اصطبل آجري‌، محوطه دوم باغ كوچك و محوطه سوم نيز باغ و استخر بسيار بزرگي بوده است‌. باغ بدون توجه به صنعت قرينه سازي طراحي شده و نيمه شرقي آن بيش‌تر مورد توجه واقع شده است‌. در زمان محمد علي شاه توجه زيادي به قصر نشد و به همين جهت در دوره او قصر از رونق افتاد. در دوره سلطنت احمد شاه قصر رونق گذشته خود را بازيافت و عمارت اندروني به آن اضافه شد‌. بعد از قاجاريه‌، رضا شاه اهميتي به كاخ نداد، اما در دوره محمد رضا شاه در كاخ تعميرات اساسي صورت گرفت و به قصر فيروزه معروف شد. سپس در محوطه سرسبز منطقه نيز خانه‌هاي ويلايي اعيان و اشراف ساخته شد. بعد از انقلاب اسلامي‌، با واگذاري منطقه به سوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي‌، آن منطقه به صورت نظامي در آمده است‌، اما كاخ با گنبد فيروزه‌اي آن هم چنان پا برجا است‌‌.

 

[نظام سازه درفک]

باغ دولت آباد

باغ دولت آباد

معرفی باغ


باغ دولـت آباد (باغ دولت آباد یزد توسط “محمد تقی خان زند” معاصر “شاهرخ میرزای افشار” و “کریم خان زند” در سال ۱۱۶۰ هـ. ق ساخته شد.) واقع درخارج دیوارهای شهر یزد ، یک باغ منظم الشکل است که درحدود سـال ۱۷۱۲ .م به عنواناقامتـگاه فرماندار شناخته شد . سطح یـازده هکـتاری باغ به دو بخش تقسیم شده آست: یک باغ خصوصی برای خانواده ویک باغ برای مراسم و ورزش.


اقامتـگاه زمسـتانی خانواده در باغ خصوصی رو به تـابش جــنوبقرار گرفته است در طرف دیگر ، اقامتگاه تابستانی قرار گرفته است که در سایه قرارگرفته واز آزار هوای بسیار گرم فارغ است و به وسیله پنج حوض ونسیمی که در بادگیرمیوزد خنک می شود. در نواری که میان دو ساختمان و در راستای محور مرکز قرار گرفته استشبدر کاشته شده است و این در حالی است که در دو طرف این نوار درختان گیلاس و انارکاشته شده اند. بخشهای اندرونی و آشپزخانه درکنار دیوارهای باغ تشریفات احداث شدهاند.


باغ دولت آباد یزد … مدتها محل اقامت کریم خان زند بوده و مدتینیز در دوره قاجاریه عبدالرضاخان یزدی که با شاه زادگان قاجاری بمبارزه بر خواستهبوده در آنجا کروفری داشته و در دوره زندیه و قاجار یه در شمار زیباترین باغها بودهو اکنون نیز وجود دارد.


شناخت سازمان فضایی باغ


همانطور که در بخش معرفی باغ ذکر گردید ساختار فضـایی از دو بخشتشکیل گردیده، بخش خصوصی و بخش عمومی.


بخش عمومی بوسیله یک محـور قـوی به دو قسمت (کـرت) تقسیم شدهاست. محـوری که اقامتگاه تابستانی را به اقامتگاه زمستانی متصل می کند. اما چراطراح بدینگونه با مسئله برخورد نموده؟ آیا این بهترین جواب مسئله بود؟ یا بهتر استبپـرسیم مهمترین دغـدغـه طراح چه بوده؟


در باغ فین کاشان طراح در ظاهر به نوع دیگری با مسئله برخوردکرده است، بطوریکه از تقاطع دو محور اصلی باغ است که یک چـهار باغ شکل گرفته است. اما نکته ای که در اینجا حائز اهمیت می باشد این است که در باغ فـین کاشان همهمانند باغ دولـت آباد، یک محور اصلی وجود دارد به این صورت که محور راستای ورودی،محـوراصلی و قویـتر محسـوب می گردد و محـور دیگر نسبت به آن محور فرعـی می باشد ،در واقع در ابتدا یک دو باغ و بدنبال آن چهار باغ شکل گرفته است.


نکته قابل تامل دیگری که در ساخـتارفضـایی باغ دولـت آباد همانندسایر باغهای ایرانـی همچون : فـین کاشان، تـاج آباد نطنز، باغ های شـیراز … باروبرو می شویم نحوه قرار گیری این محور قوی (شمالی ــ جنوبی) است.


معمار با قرار دادن این محور در راستای طول زمین مستطیل شکل باغباعث تشدید شدن درک فضـایی از شکلیت (مستطیلی ) بـاغ می شود. چناچه طـول باغ و درنتیجه کلیت بـاغ بزرگتر و با پرسکتیو عمیق تری ادراک می گردد.​

جمع بندی


در طراحی بـاغ ایرانـی (دولــت آبـاد) ، معمـار(معمـاران) هموارهبدنبال تعریف یـک راستای قوی است حتی زمانی که از دو راستای عمود بر هم استفاده میکند باز هم یکی را بر دیگری ترجیح می دهد، که این همان تعریف کننده فضایی باغ است ،بطوریکه در باغ دولت آباد به شکل هر چه قویتر رخ می نمایاند و (باکمک دیگر عناصرطراحی) فضای باغ را بسیار بزرگتر و با صفاتر به نمایش می گزارد .


منابع


۱- هردگ . کلاوس، ” ساختار شکل در معماری اسلامی ایران وترکستان”، مترجم : تقی زاده مطلق. محمد، انتشارات بوم، بهار ۱۳۷۶ .


۲- ویبلر .دونالد، ” باغهای ایران و کوشکهای آن “، مترجم: دختصبا. مهین، چاپ تهران، ۱۳۴۸


۳-آریان پور. علیرضا، “پژوهشی در شناخت باغهای ایران و باغهایتاریخی شیراز”، چاپ گلشن، ۱۳۶۵​

 

[khatriya]

باغ بافته شده

باغ بافته شده

دوستا ن امروز یه مطلب جالب خوندم ،که تاحالا نشنیده بودم، گفنم شاید بقیه هم دوست داشته باشن بدونن که ما درگذشته چی داشتیم و الان چقدر فاصله گرفتیم از اون ارمان ها


اعراب مسلمان در حمله سال 637 م. به کاخ مشهور پادشاهان ساسانی در سرزمین پارس ،جواهراتی بی نظیر یافتند. که در راس اد فرشی به نقش باغ بود.شکوه این فرش افسانه اسس از تمام عجایب دوران ساسانی (از قبیل صدها فیل و بناهای عظیم مثله طاق کسری و..)پیشی گرفت.
توصیف خارق العاده ان چه در کاخ شهر تیسفون در کنار دجله دیده بودند،بعدها توسط نویسندگان ایرانی قرن دهم از قبیل طبری و بلعمی در تاریخ ثبت شد.
این فرش به مساحت 2940فوت مربع (84*35)با طرح یکی از باغ خای سلطنتی بافته شده بود و طبق نظر محققین ، زمینه ان از نخ ابریشم بود و همچون باغی واقعی توسط کانال های اب و مسیرهای متقاطع به باغچه های گل تقسیم میشد.
بافندگان پادشاه برای نشان دادن نقش زمین ، از نخ های طلا و برای نشان دادن اب در کانال ها از کریستال استفاده کرده بودند.
سنگلاخ های مسیر را با مروارید نمایش دادند و در قطب های هندسی ،درختانی قرار داشتند که تنه و شاخه هایشان با طلا و نقره شکا گرفته و میوه هایشان از سنگ های قیمتی بود.
برای نشان دادن گل های بین درختان،از جواهرات بیشتری استفاده شده بود و حاشیه فرش هم به صورت دشتی از زمرد بود.
این فرش به دنبال دستور باف ان توسط خسرو پرویز به نام (بهار خسرو) نام گذاری شد.
این فرش به قدری زیبا بود که نقوش زیبا و سرزنده ان خشونت شاهزادگان را به ارامش تبدیل میکرده. با این حال حتی پادشاهان هم نمیتوانند بهار جاودانی را حکم فرما کندد .. حتی اگر بهار را بافت!
فاتحان عرب بهار ایرانی را تکه اکه کردند و بین خود تقسیم کردتدو بدین ترتیب گل سرسبد فرش ها برای همیشه از بین رفت.
هنگامی که خسرو دستور بافت این فرش را داد ماهیت و صورت باغ ایرانی به هزار سال قبل باز میگشت.
این ماهیت هرگز از بین نرفت و خاطره این فرش در ذهن تک تک ایرانیان باقی ماند و به رخ اعراب کشیده شد.تا جایی که اعراب در برابر این هنر زانو زدندد و به عظمت ان اعتراف کردندو
همچنان که ابن خلدون مورخ عربی میگوید:هنگامی که اعراب از بررسی احکام مذهبی خود دست بر داشتند و به لذات زندگی واقف شدند هنر معماری را از ایرانیان اموختند.


منبح:کتاب باغ ایرانی بازتابی از بهشت ... البته با دخل و تصرف خاطره

 

[فهم]

لزوم نگرشی تازه به فرم پارک و فضای سبز شهری

لزوم نگرشی تازه به فرم پارک و فضای سبز شهری

لزوم نگرشی تازه به فرم پارک و فضای سبز شهری(خلاصه پژوهش)

امید ریسمانچیان/ دانشجوی دکترای معماری منظر، دانشگاه ادینبورگ انگلستان
omidrismanchian@gmail.com

امروزه شهرهای ایران به خصوص شهرهای مرکزی و مهم مانند تهران از آنجایی که در مرحله گذار بین سنت و مدرنیته قرارگرفته اند درحال پشت سرگذاشتن دوران مهمی از تاریخ خود می باشند. گسترش این شهرها در اوایل قرن بیستم بر اساس یک اقتباس ناآگاهانه و ناقص از سیستم شهرسازی غرب بوده که به تبع آن باعث به وجود آمدن مشکلات متعدد از قبیل عدم تطابق سازمان فضایی قسمتهای توسعه یاقته با هسته مرکزی شهرها و یا عدم توجه به سیستمهای اکولوژیکی و اقلیمی گشته است. در این میان با ورود شهرسازی غربی فضاهایی مانند پارک نیز وارد عناصر شهری ایران شدند که در دوران گذشته مورد توجه چندانی قرار نمی گرفتند. اما امروزه با توجه به مشکلات محیط زیستی شهرها و نیز نیازهای اجتماعی مردم توجه مسئولین به گسترش فضاهی سبز از جمله پارک ها جلب شده است که به تبع آن شاهد احداث پارکها و بوستانهای محلی در گوشه و کنار شهرها به خصوص تهران می باشیم. علی رغم توجه و تلاش مسئولین به گسترش فضای سبز شهری مشکلات اساسی در این میان وجود دارد که نه تنها روند گسترش فضای سبز شهری را با مشکل مواجه می سازد بلکه عدم توجه به آنها باعث ناکارآمدی فضاهای سبز احداث شده نیز می شود. عدم برخورداری شهروندان از مزایای فضاهای سبز به طور یکسان در محلات مختلف، گران بودن قیمت زمین در مناطق مرکزی شهرها و امکان پذیرنبودن احداث فضاهای سبز قابل توجه در آنها، وجود شرایط اقلیمی سخت، کمبود آب، عدم استفاده از نیروی متخصص در طراحی و سپردن این مهم به معماران یا طراحان شهری ناآشنا به مسائل تخصصی تنها بخشی از مشکلات موجود در احداث، گسترش و مدیریت فضاهای سبز می باشد. از این رو این سوال به ذهن خطور می کند که گسترش پارک بصورت موجود تا چه حد امکان پذیر بوده و آیا اصولا این فضاهای وارداتی با بستر شهرهای ایران همخوانی لازم را دارند یا خیر؟
به طور کلی پارک بصورت لکه ای سبز در شهر یک فضای وارداتی از سیستم شهرسازی غربی می باشد که در ایران بدون بومی شدن بکار رفته است و با تمامی مشکلات موجود در حال گسترش یافتن می باشد. در شهرهای اروپایی و اکثر شهرهای آمریکا پارک بصورت لکه ای سبز و وسیع به کار می رود که قابلیت ایجاد خرداقلیم های متعدد را در شهر دارا می باشد. به گفته نادر اردلان، محقق و معمار برجسته ایرانی، فضاهای سبز در شهرهای غربی گاهی تا بیست درصد بلوکهای شهری را به خود اختصاص می دهند. در این زمینه باید توجه داشت که همخوان بودن این فضاها با اقلیم شهر امکان احداث، نگهداری و مدیریت این فضاها را در سطوح وسیع و چشمگیر بسیار تسهیل می کند. آنچه مسلم است وارد کردن این فضاها در شهرهای ایران، در این گفتار تهران، که بیشترین سطح آن را فضاهای ساخته شده و مصنوع _به خصوص بلوکهای مسکونی با قیمتهای بالا_ به خود اختصاص می دهد امکان پذیر نبوده و اگر با صرف هزینه بالا مبنی بر خرید زمین و اختصاص آن به پارک نیز اقدام به احداث چنین پارکهای وسیعی صورت گیرد، به خاطرشرایط سخت اقلیمی، شهر را با هزینه های سنگین نگهداری این فضاها مواجه ساخته ایم. در این جا این سوال به وجود می آید که هدف از ایجاد پارک و فضای سبز شهری چیست و چگونه می توان این فضاها را به نحوی بومی کرد که بتوان آنها را در وضع موجود شهرها با کمترین هزینه گسترش داد؟

سنترال پارک نیویورک، نشان دهنده بستر مناسب و شرایط مناسب اقلیمی شهر جهت احداث پارک در سطح وسیع می باشد.
به طور کلی مهمترین وظیفه پارکهای شهری، ایجاد بستری فراغتی بوده که باعث افزایش تعاملات اجتماعی و بهبود سلامت فیزیکی و روانی جامعه از طریق افزایش تماس بیشتر مردم با طبیعت میگردد. در مطالعات فضاهای باز و سبز شهری معمولا مطالعات به دوبخش "ارزشهای مختلف فضاهای سبز شهری" و "گونه های مختلف فضاهای سبز شهری" تقسیم می شوند. پارکهای لکه ای به صورت گسترده فقط یک نوع از این فضاهای سبز شهری می باشند که امروزه در شهر تهران مورد توجه قرارگرفته اند. هرچند در صورت امکان احداث این گونه فضاها در مقیاس متناسب با شهر، گام بزرگی در جهت بهبود محیط زیست شهری در سطحی کلان صورت میگیرد اما بهبود تعاملات اجتماعی و شرایط زیست محیط در مقیاس خرد در شهر تهران نیازمند به بکار گیری دیگر گونه های فضای سبز و طراحی آنها در قالب فرمهای جدید می باشد.
یکی از انواع فضای سبز شهری پارکهای خطی می باشند که بهره مندی شهروندان از مزایای فضای سبز را به طور یکسان در سطح محلات امکان پذیر می کند. پارکهای خطی برخلاف پارکهای لکه ای که برای احداث نیاز به تخصیص فضایی وسیع دارند، امکان رشد در فضاهای خالی شهر را دارا بوده و علاوه بر بهبوده منظر شهری، ایجاد یکپارچکی به فضاهای تکه تکه شده شهری و حس تعلق، باعث افزایش سرانه فضای سبز در سطح شهر نیز می گردند. در شهری مانند تهران که به خاطر قیمت و تراکم بالای زمین امکان گسترش پارکهای لکه ای در سطحی وسیع وجود ندارد، استفاده از پارکهای خطی می توان راهکار مناسبی جهت گسترش فضای سبز در لابه لای بلوکهای شهری و فضاهای خالی شهر باشد. گونه های گیاهی و عملکردهای بکار رفته در پارک خطی با توجه به انتظاراتی که باید برآورده سازند با پارکهای لکه ای متفاوت بوده و همین خصیصه ها رشد و گسترش این فضاهای را در سطح شهر امکان پذیر می کند. پارکهای خطی قابلیت تلاقی با مسیرهای پیاده، اتصال به فضاهای سبز ترافیکی موجود در سطح شهر مانند رفویژها و حتی اتصال به باغچه های موجود در خیابانها را دارا بوده و از انعطاف پذیری بالایی جهت گسترش برخوردار می باشد و این امکان را به وجود می آورد که با سرمایه گذاری قابل قبول گامی موثر در افزایش سرانه فضای سبز در سطح شهر برداشته شود. نکته قابل توجه این است که پارک خطی در ایران یک پدیده جدید نبوده و می توان سابقه آن را در فضاهایی مانند خیابان چهارباغ اصفهان ردیابی کرد. . هرچند چهارباغ را نمی توان یک پارک خطی صرف دانست اما می توان دید که چگونه فرم باغ ایرانی در رویارویی با فضای شهری به گونه ای مناسب تغییر شکل داده و در شهر گسترش می یابد. اگرچه پارک را یک فضای غربی می دانیم اما می توان باغ ایرانی را در ایران معادل مناسبی برای آن درنظر گرفت که به گفته نادر اردلان بر اساس مسائل اقلیمی و متناسب با میزان آب موجود گسترش می یافته است. باغ ایرانی برخلاف پارک غربی یک فضای خصوصی بوده است که در یک منطقه محدود و چهارگوش احداث می شده اما بر اساس شواهد تاریخی می توان دید که فرم باغ در برخورد با فضای شهری و سرویس دهی به عموم مردم از حالت چهارگوش خارج شده و بصورت خطی با عنصر غالب درخت در چهارباغ اصفهان تغییر شکل می دهد. با اقتباس از این منبع تاریخی می توان به مقوله فرم پارک نگاهی تازه داشت مبنی بر اینکه پارکهای لکه ای تنها پاسخ مناسب برای گسترش فضای سبز در سطح شهرها نمی باشند بلکه با تکیه بر انواع دیگر پارکها مانند پارک خطی می توان در برآورده کردن نیاز مرد گامی موثر برداشت.

تغییر شکل دادن باغ ایرانی از حالت لکه ای به خطی در برخورد با فضای شهری
هدف از این تحقیق این است که خصوصیات یک پارک خطی را شناسایی کرده و آنرا به عنوان یک گونه بومی شده پارک با قابلیت گسترش در سطح شهر معرفی کند. نحوه تلاقی این فضاها و سرویس دهی آنها به عابرین پیاده و بهبود زندگی عابرین پیاده در سطح شهر مورد بررسی قرار می گیرد و در نهایت اصول و راهکارهایی جهت مکانیابی و احداث این گونه فضاها در سطح شهر ارائه می گردد. در پایان نیز این اصول و راهکارها به عنوان نمونه در یک منطقه به عنوان نمونه موردی در قالب یک طرح به معرض نمایش گذاشته می شوند.
منبع: نشريه الكترونيكي معماري منظر​

 

[E . H . S . A . N]

عناصر وجزئيات پارک کوه سنگي مشهد (قسمت اول)

پروژه پارک کوه سنگي مشهد با مساحت تقريبي 100 هکتاراز پروژه هاي بزرگ در حال اجراي منظر کشوراست .
اين سايت در بخشي قرارگرفته که شهر با يک عامل طبيعي –لبه کوه- درگير شده است .بنابراين طراحي اين پارک سمت وسوي ارگانيک به خود گرفته و با توجه به اينکه طي سالهاي قبل براي ساخت مقبره نادر شاه مقادير زيادي سنگ از اين کوه برداشت شده بود ، سعي شده تا حداقل دخل و تصرف درآن صورت بگيرد .

سايت به تناسب شرايط پيراموني ودروني کاربري وخواسته هاي کارفرما (شهرداري مشهد) به 7 قسمت زير تقسيم شده است :
1- استخر قديمي با قدمتي 70 ساله که بخشي از هويت شهر است.
2- باغ پذيرايي با حفظ روحيه شاد باشگاه پذيرايي سابق
3- باغ فرهنگي وموزه بزرگ خراسان
4- مجموعه کودک
5- خانه دوستي ملل آسيايي با توجه به انتخاب مشهد به عنوان پاسدارزبان فارسي
6- باغ سنگي شامل دو کوه گرانيتي به همراه حيوانات رها شده در دره و باغ پرندگان
7- باغ طبيعي دربرگيرنده درياچه طبيعي که مخزن آبياري در فصول گرم نيز مي باشد.

در اينجابه بخشي از جزئيات اجرايي آن درسه شماره اشاره خواهد شد.

پله
پله از اجزاي ساختماني است که امکان حرکت بين دو اختلاف سطح را فراهم مي کند . پله ها را مي توان بعد ديگري از سنگفرش دانست که حتي گاهي جايي براي نشستن نيز فراهم مي آورد . پله مي تواند اتصال فضاهاي مختلف را به يکديگر برقرار سازد، از عنصري نمادين شروع شودو به عنصري ديگر ختم گردد، امکان دسترسي به ساختمان ها و محل هاي نشستن و مانند اينها را برقرار سازد .
در فضاهاي باز با ماهيت تفريحي ـ تفرجي براي استفاده از چشم اندازهاي مطلوب و ايجاد پويايي، محورهاي حرکتي مي توانند ساختار اصلي طرح را تشکيل دهند .درمحورهاي حرکتي ارتباطي که بازديد کننده ناگريز به استفاده از آنهاست(مانند محورهاي ارتباطي درون به بيرون مجموعه)، پله اي مستقيم و بدون انحنا، همراه با عرضي مناسب و کفسازي با دوام مطلوب است.
درمحورهاي حرکتي دسترسي که امکان دسترسي فردي را که وارد مجموعه مي شود به فضاهاي مختلف و ساختمان هاي مجموعه برقرار مي سازد ،پله مي تواند عرضي کمتر و مصالحي با دوام پايين تر وليکن با پراکندگي و تنوعي بيشتر داشته باشد.
نوع ديگر محورها مسيرهاي حرکتي تفرجي است که مسيري براي قدم زدن, ايستادن, گفت و گو با دوستان , نشستن و نظاير اينها هستند .در اينجا فرم پله و عرض جنس آن تابع قانون خاصي نيست و بسته به موقعيت طرح متفاوت است.
درتمامي اين محورها پله بايد به گونه اي طراحي شود که امکان استفاده از انواع گروههاي سني با تواناييهاي مختلف از آن ميسر گردد.
معرفي برخي از مصالح بکار برده شده در طراحي :

سنگ لايبيد:
سنــگ چيني لايبيد، سنـگ آهــك متـامورف كريستــاليزه مي باشد كه به رنگهـاي سفيدتا خاكستري تيره يافـت مي شود، باتوجه به خواص فيـزيكــي سنــگ مزبـور(تـراكم، سختــي، مقـاومت بسيــار درمقـابل عوامل جوي، صيقل پذيري خوب و ...) كاربرد فراواني در ساختمانها جهت پوشش كف، پله، كابينت و نما دارد .

جزئيات پله هاي گرادنهاي ميدان شطرنج

سنگ ريشه دار:
با ضخامت حداقل cm 8 که در همه ابعاد ازمعادن انفجاري قابل استخراج است . اين مشخصه سنگ که هيچ گونه دور ريزي ندارد و از هر 6 وجه آن مي توان استفاده کرد آنرا به گزينه اي بهينه در انتخاب مصالح با حفظ محيط زيست تبديل کرده است.

​

جزئيات گرادن
بلوک سيمان رنگي : بتن رنگي را با سيمان رنگي مي سازند يا به دوغاب سيمانسفيد جسم معدني رنگي مي افزايند .سيمان رنگي % 10- 5 وزن خود رنگ معدني يا نرمه سنگهاي رنگي دارد اين رنگها بايد دربرابر تابش واثرات جو يپايدار باشنداين کار ظاهر سرد و خاکستري بتن را گرمتر وآشناترمي سازد.

جزئيات پله هاي بتني
کوه سنگی یک عنصر جالب طبیعی است که به عنوان یک نشانه شهری طبیعی در ذهن مردم شهر جای گرفته است .

جهت طراحی مجموعه تفریحی – فرهنگی توسط مهندسین مشاور بافت شهر،از ابتدا اهداف زیر در نظر گرفته شد :
1- حفاظت از هویت طبیعی کوهسنگی
2- توسعه فضاهای سبز و باز، گردشگاهی در مقیاس شهربزرگ آینده
3- تامین نیازهای توریستی شهر مشهد و جلب سیاحان، تجار و شهروندان جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای مرکزی به مشهد
4- توسعه تسهیلات فرهنگی وایجاد خانه های فرهنگ ملل و اقوام مختلف
5- تغییر عملکرد آن دسته از کاربریهایی که مزاحم و مغایر عملکرد تفریحی – تفرجگاهی کوهسنگی تشخیص داده شوند

این اهداف با توجه به سابقه پارک در اذهان مردم و مسافرین مشهد برای جوابگویی در دو مقیاس شهری و فراشهری تعریف شدند . بخشهایی از پارک که در رابطه تنگاتنگ با مناطق مسکونی شهر قرارگرفته اند در مقیاس شهری و بخشهائی که در مجاورت جاده های اصلی ارتباطی مانند جاده کمر بندی و یا میدان جمهوری واقع می شوند در مقیاس فراشهری عمل می کنند .

عناصر وجزئيات پارک کوه سنگي مشهد (قسمت دوم)

كوه سنگي يك عنصر جالب طبيعي است كه به عنوان يك نشانه شهري طبيعي در ذهن مردم شهر جاي گرفته است . جهت طراحی مجموعه تفریحی – فرهنگی توسط مهندسین مشاور بافت شهر،از ابتدا اهداف زیر در نظر گرفته شد :
1- حفاظت از هویت طبیعی کوهسنگی
2- توسعه فضاهای سبز و باز، گردشگاهی در مقیاس شهربزرگ آینده
3- تامین نیازهای توریستی شهر مشهد و جلب سیاحان، تجار و شهروندان جمهوری های تازه استقلال یافته آسیای مرکزی به مشهد
4- توسعه تسهیلات فرهنگی وایجاد خانه های فرهنگ ملل و اقوام مختلف
5- تغییر عملکرد آن دسته از کاربریهایی که مزاحم و مغایر عملکرد تفریحی – تفرجگاهی کوهسنگی تشخیص داده شوند

این اهداف با توجه به سابقه پارک در اذهان مردم و مسافرین مشهد برای جوابگویی در دو مقیاس شهری و فراشهری تعریف شدند . بخشهایی از پارک که در رابطه تنگاتنگ با مناطق مسکونی شهر قرارگرفته اند در مقیاس شهری و بخشهائی که در مجاورت جاده های اصلی ارتباطی مانند جاده کمر بندی و یا میدان جمهوری واقع می شوند در مقیاس فراشهری عمل می کنند .

پلان پارک کوه سنگی

آب نما
زيباترين وجه معماري ايران شاید به نوعی توجه به چهار عنصر نور، باد، آب ، خاک باشد که از تفکرات اسطوره اي فرهنگ ما تا به امروز در جریان است.دراين ميان آب عنصري است که مي تواند با نور ترکيب شود و از آن جا که توانايي عبور نور و روشنايي را از خود دارد به عنصري مقدس تبديل شده است. در آب نماها ، آب و نور به مثابه عناصر هويت بخش با يکديگر ترکيب مي شوند.
آب نما یکی از عوامل تزئینی ، تلفیقی وارتباطی موثردر محیط وفضای باغ است . آب نما نه تنها مکانی برای نگهداری آب که برای به نمايش گذاشتن آن و محلي براي نشستن در کنار آن است.

آب نماها معمولا داراي عمق كمتر از حوض و حوضچه هاهستند و با تزئينات مدرن از قبيل چراغهاي رنگارنگ مخصوص داخل آب ، فواره هاي متنوع ، گاهي جايگاهي براي گياهان آبي و باغچه هايي در كنار يا در وسط آن بوده و اشكال آنها كمتر از اصول هندسي منظم پيروي مي كنند . بر حسب شرايط ، امكانات زمين و هدفهايي كه از ايجاد آب نما وجود دارد ،اشكال مختلفي از آن ساخته مي شود . شكل و تعيين محل آب نما خود بستگي به موقعيت زمين و هماهنگي با ديگر عوامل باغ دارد .

جزئیات حوض بزرگ با سنگ ریشه دار

عمق
عمق آب نماها نبايستي زياد باشد ، و معمولا عمق را برابر با ارتفاع آب مورد نظر به علاوه 20 سانتي متر در نظر مي گيرند .

پهنا
پهناي آب نما معمولا برابر واحد مورد نظر به علاوه 2 برابر ضخامت ديواره ها است . مثلا اگر پهنا 2 متر و ديواره 20 سانتي متر باشد پهناي كلي برابر 40/2 متر مي شود .
جزئیات آب نما با سنگ نامنظم در ارتفاع


كف آب نما
كف آب نما را قبل از ديواره هاي آن آماده مي كنند ، بنابراين لازم است به نحوه ساختماني آن توجه شود .
_ يك قشر عايق از سنگريزه .
_ يك قشر با ضخامت 5 سانتي متر از بتون كم سيمان .
_ بالاخره پوشش بيروني يا نهايي از بتون .
_ شيب كف آب نما

عناصر وجزئيات پارک کوه سنگي مشهد (قسمت دوم)

نيمکت
امروزه در طراحي فضاهاي شهري ، به فرم، شکل و همچنين هماهنگي مبلمان شهري با محيط پيرامون توجه خاصي می شود و در واقع ميزان کارايي و مفيد بودن آن از نحوه استفاده شهروندان و برطرف کردن نياز آن ها سنجيده مي شود.
در فضاهايي همچون محورهاي پياده و پارک هاي عمومي شهر که برخورد شهروندان با يکديگر و در واقع تعامل اجتماعي و تجمع مردم بيشتر است ، مبلمان شهري بايستي به گونه اي باشد که فضاي امني را جهت استراحت و توقف شهروندان به وجود آورد .
در مجهزسازي فضاهاي سبز و باز شهري ابتدايي‌ترين روش براي احساس آرامش و راحتي در پارك‌ها استفاده از نيمكت است.

پارک کوه سنگي مشهد - مسير حياط فرهنگها

طرز قرار گرفتن اين نيمكت‌ها بايد به شكلي باشد كه دسترسي به آنها آسان و راحت باشد. يعني در سراسر پارك ، به ويژه مكان‌هايي كه براي استراحت و تفريح طراحي شده ، به تعداد زياد موجود باشد. صندلي‌ها بايد روبه‌ مناظر زيبا و در جاييكه در مسير رفت و آمد افراد قرار نگيرد، واقع شود. افراد مختلف انواع متفاوتي از نيمكت‌هاي پارك يا فضاهاي سبز را مي‌پسندند كه اين سلايق متفاوت چگونگي طراحي نيمكت‌هاي پارك را تعيين مي‌كند و به آن تغييراتي مي‌دهد. در پارك يا فضاهاي سبز شهري كه امكان استفاده اقشار مختلف وجود دارد بايد تمام امكانات رفاهي در نظر گرفته شود.
براي نمونه جوانان بيشتر روي بالاي نيمكت يعني تكيه‌گاه آن مي‌نشينند تا روي خود نيمكت و اين مورد بايد در طراحي نيمكت‌هاي پارك يا فضاهاي باز شهري مورد توجه قرار گيرد. همچنين نيمكت‌هايي را كه به اين مراكز اختصاص مي‌دهند، بايد از استحكام بيشتري در ناحيه پايه‌ها برخوردار باشد.

يا به عنوان نمونه براي افراد مسن نيمكت‌هايي كه داراي پشتي يا تكيه‌گاه است، راحت‌تر از نوع بدون پشت آن است.
در حالي كه براي ساير افراد صندلي‌هاي بدون پشت به آنها اين امكان را مي‌دهد تا در دو طرف نيمكت بنشينند.

پارامترهايي که ويژگي هاي فيزيکي و ظاهري يک محصول را در برمي گيرند که عبارتند از : شکل ، رنگ ، بافت ، پوشش اتصالات و مواد مصرفي.

جزئيات نيمکت با کف وتکيه گاه سنگي – نيمکت روي ديوار سنگي با کف وتکيه گاه چوب
ساير پارامترهاي غيرفيزيکي که به هنگام کاربرد و استفاده از محصول مورد توجه و اهميت قرار مي گيرند عبارتند از : هماهنگي با محيط اطراف ، ايمن بودن آرگونومي ، دسترسي ، کم بودن قطعات ، سهولت ساخت ، دوام ، مقاومت در برابر تخريب ، قابليت استفاده براي گروه هاي مختلف اجتماعي ، اقتصادي بودن و استحکام سازه .

جزئيات نيمکت روي ديوار بدون پشتي در وسط مسير حياط فرهنگها
جزئیات نیمکت فلزی واتصال آن به زمین

منبع:نشریه الکترونیکی معماری منظر- سایت پارکهای مشهد: خودم

 

[marali_64]

تاریخچه ای از باغهای ایرانی و طراحی ان

تاریخچه ای از باغهای ایرانی و طراحی ان

آب نما و استخر در باغ‌هاي ايران يكي از ضروري‌ترين عناصر ايجاد باغ بوده است. استخر باغ‌هاي قديمي داراي عمق زياد و چندين فواره بوده‌اند از جمله بزرگترین استخری که برای باغ شاهگلی تبریز در زمان آق قویونلوها و همچنین استخر باغ بزرگ هزار جريب كه در دوره صفويه در اصفهان احداث شد و پانصد فواره داشت.
در ايران باستان آب پيام‌آور روشنايي و پاكي به شمار مي‌رفت و از ارزش زيادي برخوردار بود. شايد به علت اينكه ايران كشوري كم‌آب بوده، اين مايع حياتي بين ايشان قدر و منزلتي والا داشته است. آب در نزد ايرانيان نه تنها براي رفع نيازها مورد استفاده قرار مي‌گرفته، بلكه از لحاظ معنوي و روحي نيز تاثير بسياري داشته است. آب با قابليت‌هاي مختلف خود مانند حيات، تازگي، درخشندگي، پاكيزگي، رونق و رواج روشنايي، سكون و آرامش و تحرك، احساس‌هاي متفاوت در روح و روان انسان گذارده است. به همين دليل همواره در مكان‌هايي كه ساخته دست بشر هستند، به صورت‌هاي مختلف براي خود جا باز كرده است. اين مساله در رابطه با مكان‌هايي مانند پارك يا باغ بيشتر چشمگير است. زيرا عنصر آب به عنوان يكي از زيباترين زمينه‌هاي ديد و يكي از موارد تكميلي فضاي سبز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. البته در اين مكان‌ها وجود آب براي پاكيزگي محل و آبياري درختان و گل‌ها يا استفاده براي سرويس‌هاي بهداشتي، ضروري و پراهميت است.
در سده‌هاي گذشته ايرانيان باغ‌ها را بيشتر در زمين‌هاي شيب‌دار احداث مي‌كردند و با ايجاد پلكان در مسير آب، جريان ملايم آب، تند و پر سر و صدا مي‌شد.
اصلي‌ترين عاملي كه همواره به باغ‌هاي ايراني حيات مي‌بخشيد، آب جاري بود كه در چهارباغ‌ها،‌ جويبارها و جوي‌هاي كم‌شيب و مارپيچي به حركت در مي‌آمد و هواي باغ را مطبوع و دلپذير مي‌ساخت. در باغ‌هاي تزييني كه به حوض‌ها مي‌پيوست، جدول ها معمولا با سنگ و آجر ساخته مي‌شد. در كف آب‌نماها و بيشتر جاهايي كه آب در جريان بود، اغلب تخته سنگي با تراش سفيدرنگ يا با طرح‌هاي مختلف كار مي‌گذاشتند كه به موج آب، جلوه زيبايي دهد.
باغ‌هاي قديمي ايران اغلب در مناطق گرم و خشك و كم‌آب ساخته شده‌اند و دليل احداث آنها در چنين مناطقي، وجود چشمه‌هاي طبيعي و يا كاريز است. وسعت هر باغ بستگي به حجم و مقدار آب موجود براي آبياري آن دارد. باغ‌هاي شهرهاي خشك و كويري به علت گرمي هوا در تابستان، همواره اهميت خاصي داشته‌اند كه از آن جمله باغ‌هاي كاشان را مي‌توان نام برد. باغ فين كاشان كه از باغ‌هاي معروف دوره صفويه، زنديه، قاجاريه و هم‌چنين زمان ما است به علت وفور آب چشمه سليماني و حوض و استخر و فواره‌هاي فراوان و درختان كهنسال و عمارت‌هاي تاريخي، همواره جزو معرف ترين و پرجاذبه ترين باغ‌هاي كشور ما بوده است.
در باغ‌هاي ايراني، براي ايجاد محيطي آرام، خنك و پرسايه، چاره‌اي جز احداث جوي‌هاي آب در طول تمام باغ نبوده است و معمولا اين جوي‌ها در تقاطع‌ها به حوضچه تبديل مي‌شدند. آب از جوي‌ها كه اغلب از حوضخانه عمارت باغ آغاز و در فاصله‌هاي منظم با استفاده از شيب طبيعي زمين با تكرار آبشارها به داخل حوضچه‌ها روان مي‌شد.
آب‌نما كه از ضروري‌ترين عناصر ايجاد باغ محسوب مي‌شد، بيشتر در مقابل عمارت باغ احداث مي‌شد و بعد اصلي آن در جهت طول ساختمان و به شكل‌هاي مستطيل، مربع، چند ضلعي و دايره بود. گاهي در داخل عمارت‌هاي باغ‌هاي قديمي نيز آب‌نما ساخته مي‌شد كه در اصطلاح به آن محل، حوضخانه مي‌گفتند. ساكنان باغ در روزهاي گرم تابستان، به ويژه هنگام نيمروز، در كنار آب‌نما به آسايش مي‌پرداختند.

آب و روانشناسي
انسان مجموعه‌اي است پيچيده از روح و ذهن و جسم. همان‌گونه كه جسم آدمي به غذا نيازمند است، ذهن و روح او نيز طالب عناصري است كه به او آرامش ببخشد. در جامعه شهري كه ساختمان‌هاي بلند و خيابان‌ها و زندگي ماشيني همه جا را احاطه كرده است، جلوه‌هاي زيبايي و هنر، بهترين پناه براي روح خسته و آرامش‌طلب آدمي است.
امروزه در شهرها شاهد عناصري با بافت سخت مثل بتن و ... به جاي عناصر طبيعي (پوشش گياهي) هستيم. لذا بايد با به‌كارگيري عناصري كه بافت نرم دارند، گوشه عزلت و زيبايي فراهم كرد تا به روان انسان آرامش بخشيد. اين مكان‌ها مي‌توانند پارك‌ها و باغ‌هاي شهري باشند. آب يكي از اين عناصر به شمار مي‌رود و چه در حالت سكون و چه در حالت حركت نوازش‌دهنده روح انسان است. حركت و موسيقي آب، در جلوه‌گري بيشتر فضاي سبز نقشي در خور توجه دارد. مي‌توان آب را به صورت جويبار و چشمه براي نقاط آرام و بي سر و صدا و به صورت آبشار و فواره‌هاي بزرگ براي نقاط پرازدحام و شلوغ طراحي كرد.

آب و انعكاس
سطح آب ساكن، با انعكاس نور مانند آينه عمل مي‌كند و پديده هاي اطراف خود را با چرخش 180 درجه نمايش مي‌دهد،‌ هم‌چنين انعكاس پوشش گياهي در آب و تابش نور خورشيد روي گياهان آبزي موجود روي آب، تصوير زيبايي براي بيننده به وجود مي‌آورد. آب در حال حركت نيز منعكس‌كننده امواج نور در فضاست؛ مانند نوري كه از يك جويبار روان روي برگ درختان منعكس مي‌شود.

آب و تاثير آن در كاهش درجه حرارت و افزايش رطوبت:
آب در پارك‌ها و باغ‌ها به هر يك از صور مختلف، خود به نحوي در متعادل كردن درجه حرارت هوا،‌ تامين رطوبت نسبي براي گياهان و ايجاد طراوت، موثر است. مجموعه اين عوامل از يكنواختي و خشكي محيط مي‌كاهد.

طراحي آب در سبك‌هاي مختلف:
جذابيت آب از ديگر عناصر موجود در پارك بيشتر است. آب‌نما عنصري است كه اگر در پارك‌ها خوب و كامل طراحي شود. تركيب مناسبي ايجاد مي‌نمايد و اگر به طور صحيح مورد استفاده قرار نگيرد. باعث ضايع شدن شيوه طراحي خواهد شد. براي احتراز از بروز چنين مشكلاتي بايد با احتياط عمل كرد.آب‌نماها را مي‌توان به دو صورت منظم يا غيرمنظم طراحي كرد.
منظم (Formal) _ منظور از طراحي منظم، دادن شكل كاملا هندسي به آب‌نماها و آبراهه‌هاست. اين نوع آب‌نماها وقتي در يك چشم‌انداز كه به شيوه منظم طراحي شده است، قرار گيرند، بهترين نماي خود را نشان مي‌دهند. اشكال به حالت قرينه و كلاسيك به كار مي‌روند. چشمه‌ها و مجسمه‌ها شكل مشخصي دارند و مواد به كار رفته، سنگ و بتن‌هاي صاف و منظم است. البته از فايبرگلاس هم در اندازه‌هاي دلخواه و به فرم منظم مي‌توان استفاده كرد. آب‌نماهاي منظم وقتي كه داراي لبه برجسته باشند، جذابيت بيشتري دارند. چرا كه نشستن روي لبه برجسته استخر جالب است و از طرفي براي كودكان امنيت دارد. در باغ‌ها و پارك‌هاي كوچك شهري، بهتر است كه آب‌نما به شيوه منظم طراحي شود.
غيرمنظم (Informal) - آب‌نماهاي غيرمنظم مي‌تواند از اجسام قالب‌ريزي شده و ظروف با اشكال غيرهندسي و خيالي و يا سنتي ساخته يا به فرم آزاد با پيروي از آبگيرهاي طبيعي طراحي شود. در اين صورت آب‌نماها داراي گوشه‌هاي راست و ديوارهاي عمودي و حاشيه‌هاي منظم و دست‌ساز نيستند. يا دست كم در ظاهر اين طور به نظر مي‌آيند. براي ساخت آنها، بيشتر از سنگ و خاك و گياهان بومي استفاده مي‌شود. براي ايجاد آب‌نماهاي طبيعي بايد فضاي كافي وجود داشته باشد. پس از مشخص شدن سبك طراحي پارك، مساحت و فرم استفاده از آب (جاري - ساكن) تعيين مي‌شود. وسعت كل آب بستگي به مساحت پارك و شرايط اقليمي منطقه دارد.
در مناطقي كه آب و هواي خشك دارند، بايد پرش آب (فواره، آبشار) بيشتر باشد. در صورتي كه براي آب و هواي مرطوب، ريزش و پرش آب حتي‌الامكان بايد كمتر شود. در مناطقي مثل تهران بهتر است حدود 25درصد از مساحت كل پارك به آب و آب‌نماها اختصاص داده شود. برحسب شرايط، توپوگرافي زمين و هدف‌هايي كه از ايجاد آب‌نما وجود دارد، اشكال مختلفي از آن ساخته مي‌شود. شكل و تعيين محل آب‌نما خود بستگي به موقعيت زمين و هماهنگي با ديگر عوامل باغ‌، هم‌چنين سليقه و ابتكار طراح دارد.

استخر
استخر شنا در باغ‌هاي خصوصي احداث مي‌شود و در پارك‌هاي عمومي، استخرها نقش آب‌نما را دارند و در بعضي موارد، براي بازي از آنها استفاده مي‌شود. مانند استفاده از قايق‌هاي موتوري و پايي. اين‌گونه استخرها در اوايل قرن بيستم به شكل مستطيل، بيضي يا به اشكال هندسي منظم ساخته مي‌شدند. در قرن حاضر، در طرح اين‌گونه استخرها تجديدنظرهايي شده و اشكال هندسي نامنظم با خصوصيات بهاشتي بيشتر، تزيينات نوري و توليد امواج در آب‌، تفنن خاصي را به همراه آورده است. به طوركلي عمق استخرها برحسب موارد استفاده و سن استفاده‌كنندگان، متغير است. براي احداث استخر ابتدا مكان مناسبي در نظر گرفته مي‌شود. اين مكان بايد از هر نظر براي بازديدكنندگان جاذبه داشته باشد. علاوه بر آن روباز و آفتابگير و حتي‌المقدور كم‌شيب باشد.

آب‌نما
حوضچه‌ها يا حوض‌هاي كم‌عمق كه اغلب در آنها فواره‌هاي متعدد و چراغ‌هاي رنگين تعبيه مي‌شود به آب‌نما معروف هستند. عمق آنها تا 60 سانتي‌متر است و برحسب شكل و فرم طراحي شده، با مصالح ساختماني مختلف ساخته مي‌شوند. گاهي در كناره آنها از لكه‌هاي گل‌كاري يا جعبه‌هاي گل استفاده مي‌كنند. مي‌توان در داخل يا كنار آلاچيق‌ها آب نماهاي كوچكي احداث كرد.

چشمه
با استفاده از خصوصيات طبيعي، چشمه‌هايي را در پارك‌ها و باغ‌هايي كه به شيوه طبيعي و كلاسيك احداث شده‌اند، طراحي مي‌كنند. ايجاد چشمه‌هاي كوچك به طور مصنوعي به نحوي به لطافت و زيبايي فضاي پارك مي‌افزايد. در صورت امكان مسير و حركت آب را به صورت كانال‌هاي زيرزميني درمي‌آورند تا از يك نقطه به صورت مظهر ظاهر شود. حوضچه كوچكي نيز در كنار مظهر ايجاد مي‌كنند تا حالت طبيعي به چشمه بدهند. چشمه‌ها را بايد با توجه به انواع طبيعي آن، با جريان تند يا ملايم، با در نظر گرفتن وضع توپوگرافي زمين با سرعت كم يا زياد آب طراحي كرد.

بركه‌ها يا باغچه‌هاي آبي
احداث بركه بر تلطيف هواي پارك و زيبايي آن بسيار موثر است. بركه به اشكال منظم و غيرمنظم با اعماق مختلف در نزديكي منطقه جنگل‌كاري،‌ در وسط پارك يا در كنار سطوح گل‌كاري وسيع ساخته مي‌شود. براي اين منظور در قطعه موردنظر خاك‌برداري‌هايي با اعماق مختلف و اشكال نزديك به حالت طبيعي انجام مي‌دهند. براي تامين آب بركه از كانال‌هايي آب را به آن وارد مي‌كنند كه اين كانال‌ها مي‌توانند جنبه تزييني داشته باشند و به صورت آبشار و جويبار طراحي شوند. در بركه‌ها ضمن اينكه آب راكد است متحرك هم هست تا گياهان از موهبت طبيعي ساخته شده به دست بشر برخوردار شوند. گياهاني كه در داخل يا نزديك بركه كاشته مي‌شوند بايد با خطوط و گل‌هاي تزييني منطقه هماهنگي داشته باشند.
گياهان آبزي، با اشكال متنوع و رنگ سبز برگ‌هاي خود، مناظر زنده‌اي به باغچه‌هاي آبي داده و به آن حالت طبيعي مي‌دهند. مهم‌ترين خاصيتي كه گياهان آبزي در باغچه‌هاي آبي دارند، توليد اكسيژن و افزايش رطوبت هواست كه در خنك كردن هواي منطقه نقش مهمي دارد. گياهاني نظير آلاله آبي و نيلوفر آبي با برگ‌هاي خود سطح آب را مي‌پوشانند و ايجاد سايه مي‌كنند كه به خودي خود باعث مي‌شود آب در فصل تابستان زود گرم نشود.

آبشار و جويبار
آبشارها و جويبارهاي طبيعي هميشه براي مردم جذابيت خاصي داشته‌اند. امروز طراحان توانسته‌اند با الهام از زيبايي‌هاي طبيعي و از جمله آبشارها و جويبارها، در پارك‌ها و باغ‌ها گوشه‌هايي از طبيعت را تا حد امكان بيافرينند. ارزش وجودي آنها به جنبه‌هاي زيبايي‌شناسي آنها محدود نمي‌شود، بلكه در تلطيف هوا و مطبوع ساختن فضا موثرند. جويبار را مي‌توان طوري طراحي كرد كه دو عمل آبياري و حركت آب هم‌زمان انجام شود.

فواره‌ها
فواره تنها نمايشي از زيبايي آب نيست، بلكه در روزهاي خشك و گرم تابستان، رطوبت هوا را افزايش مي‌دهد و فضاي دلپذيري فراهم مي‌سازد. خلاف تصور همگان،‌ فواره‌ها الزاما مصرف‌كننده آب نيستند. مي‌توان به وسيله يك پمپ شناور، آب استخر يا حوضچه را به گردش درآورد. فواره‌ها به سه گروه اصلي تقسيم مي‌شوند:
1ـ فواره‌های پرتابی (Spray)
2ـ فواره‌های ریزشی (Spill)
3ـ فواره‌های جهنده (Splash)
در مناطقي كه در معرض وزش باد قرار دارند، استفاده از فواره‌هاي كوتاه و نيرومند مناسب‌تر است. ارتفاع فواره‌ها نبايد بيش از فاصله منبع فواره تا لبه استخر باشد. بر پايه يك قانون تجربي، قطر استخر يا حوضچه آب، بايد دست كم دو برابر ارتفاع آب فواره باشد. اگر سر فواره‌ها پايين‌تر از سطح آب تعبيه شود، زيبايي بيشتري دارد. مگر اينكه از اشكال و مجسمه‌هاي خاصي براي ايجاد فواره استفاده شود.
براي نمايش فواره‌ها در شب از چراغ‌هايي در زير محل ريزش آب استفاده مي‌كنند كه بايستي با اصول نورپردازي در آب مطابقت داشته باشد. تابش نور از پايين به بالا و تنظيم ميزان آن، باعث انعكاس حركات آب در محوطه اطراف و روي شاخ و برگ گياهان مي‌شود و زيبايي خاصي به محيط مي‌بخشد. در صورت وجود گياهان آبزي يا ماهي در استخر، بايد در نصب فواره‌ها دقت شود. براي نيلوفرهاي آبي تلاطم سنگين آب مضر خواهد بود. اما اكسيژن فراوان حاصل از آب فواره‌هاي بلند براي ماهي‌ها مفيد و مطلوب است.

 

[marali_64]

مختصری بر باغ ایرانی

مختصری بر باغ ایرانی

مختصری بر باغ ایرانی
پيشينه تاريخي باغ ايراني

انسان كاشف طبيعت و عامل برقراري تداوم و پايداري بقاء و عاملي در تجلي امكانات و استعدادهاي نهاني طبيعت شناخته شده و اوست كه با تصور در طبيعت، رزاهاي نهاني خود را آشكار ساخته و گه‌گاه از چهره به ظاهر خصمانه و شرارت آلودش، زيبايي، صفا و صميمت مي‌تراود. در اين فلسفه روابط انسان و طبيعت به صورت يكپارچه مشاهده مي‌شود و انسان نه جزئي جدا‌شدني از طبيعت و نه حاكم مافوق آن است. شعر و ادب هنرهاي تزئيني ايران خواه از زمان هخامنشيان و خواه از زمان سامانيان و دورة اسلامي، هميشه سرشار از احترام و علاقه‌ به طبيعت است.
طبيعت كليت و مظهر تجلي وجود است، مقام خاص و مقدسي دارد و در آن همه چيز در حالت نظم و تعادل قرار دارد. در باغ ـ اين طبيعت از پيش انديشيده ـ‌رابطه انسان و طبيعت در نهايت هماهنگي است. باغ به كمك اشكال منظم هندسي، رابطه ميان طبيعت و دنياي دروني تصور مي‌شود. باغ مفهوم عرفاني و مذهبي طبيعت و نظم جهاني را منعكس و مفاهيم فضاها را مطرح مي‌كند.
در باغ، خواه طبيعي و خواه ساخته دست انسان، آدمي با محيط اطراف خود در صلح و صفا بود. در باغ، انسان و طبيعت در همسويي كامل بودند. زمين وحشي و عقيم. در باغ به كمال مقدر خويش دست مي يافت. قرآن كريم در آيه‌هاي متعددي، خوشي‌هاي بهشت را توصيف مي‌كند. شادي و لذت عميق كساني را كه به خداي خويش ايمان آوردند و سرانجام آرامش، بركت و آسايش يافتند و براي هميشه در باغ‌هايي جاي گرفتند كه آب از زير آنها جاري است؟ در سايه‌هاي خنك و براي هميشه، آراسته به چشمه‌هاي سرشار.
باغ، ايراني نه تنها جاي امن و آرام كه در عين حال جايي است براي تفكر آرام يا مذاكرات فلسفي. جايي است براي تأمل و تحقيق، جايي كه روح خسته آدمي مي‌تواند تازه شود و آرامش يابد و منظره‌هاي تازه بر او مكشوف گردد. آرمان باغ بسيار نيرومند و با دوام بود. هر شهر و هر قصري باغ‌هايي داشت كه بسياري از آنها عمومي بودند. همه آنها براي مراسم نوروز باز بودند. كلاريخو توصيف مي‌كند كه جاده‌هاي زيبا داراي محوطه‌هاي باز بودند به صورت چهارراه‌هاي بزرگي كه در ميان آنها، آب‌نمايي براي نوشيدن آب وجود داشت و ميدان مركزي يك پارك بزرگ بود، گرداگرد آن درختان تبريزي بلند با آلاچيق پوشيده از ياسمن و گل‌سرخ.
بي‌شك آرمان باغ در همه هنرها به طور كامل نفوذ كرده به فرش‌هاي بزرگ، همه آفرينش‌هاي شاعرانه و مجسم‌كننده گل و گياه كامل بهشت است. نيلوفر آبي در سراسر اعصار و در تمامي آسيا يك نماد مقدس آسماني بود. آرايش معماري در سراسر اعصار منحصر به گل و گياه بوده و مي‌باشد.


تاريخچه باغ ايراني
باغ ايراني بيشتر حاكي از نيازهاي روحي و كمتر متناسب با نيزهاي آب قابل سنجش است. از زمان‌هاي قديم بخش اساسي از زندگي ايران و معماري آن بوده و در موجوديت آتشكده‌هاي بزرگ و تقويت نمادين آنها، سهم داشته است. از زمان سومريان، باغ، معبد و قصر سلطنتي را احاطه ميكرد. بي‌شك باغ در چنين اقليم خشكي همه چيز از آسايش و زيبايي داشت تا عرضه كند. ولي هنگاميكه مبارزه به خاطر زنده ماندن بيش از لذت شخصي اهميت داشت. اين يك موضوع فرعي بود. از آنجا كه همه چيز را از مشيت خداوند مي‌دانستند.
دعا ضرورت داشت. تصور مي‌شد مطمئن‌ترين راه جلب توجه جادوي است: ايجاد فضايي هرچه شبيه‌تر به آنچه مورد نياز است و تشويق به تقليد از آن ـ در مقياس بسيار وسيعتر. به عنوان مثال، ايجاد باغي در كنار يك معبر يا كاخ ممكن است قادر مطلق را به تكميل تلاش كوچك انسان در راه آباداني زمين تشويق كند.
زندگي در ايران به آب وابسته و در واقع آب‌ عامل اصلي زندگي است. ايرانيان به منظور بهره‌گيري نسبي از منابع آب، با قدرت تخيل و ابداع، چاره انديشي كرده بودند و كاريزهايي عميق كه از ٨٠ الي ١٦٠ كيلومتر طول داشتند. حفر مي‌نمودند. حتي در ٣٥٠٠ سال پيش از ميلاد، آرايش سفال پيش از تاريخ، علاقه شديد به آب و حاصلخيزي را نشان مي‌دهد. اين نقش هاي كهن، همه عناصر آن را به صورت واقعي يا نمادي، ثبت كرده‌اند : كوه، ابر، بركه، جنگل، پرندگان آبي و درختان كه هدف عمده از آنها دريافت پاسخ مساعد از قدرت‌هاي آسماني بود. در سفال سامرا، طرح نمونه‌وار باغ ديده شده است؛ به صورت دو نهر متقاطع با پرندگان و درختان در هر يك از چهارگوشه. در مفرغ‌هاي لرستان (حدود ١٠٠٠ قبل از ميلاد) . باز درخت را همراه با آب روان ترسيم كرده‌اند كه مطلوبترين منظره در يك سرزمين خشك است. پس از آب، درختان مهمترين نقش را در شكل‌گيري باغ ايراني دارند. ايرانيان قديم معتقد به فرشته مقدسي بودند به نام (اوروزا) كه صدمه زدن به گل و گياه، موجب ناراحتي و خشم او مي‌شد.
كوروش كبير در سارد، باغ بزرگي ساخته و به دست خود در آن درخت كاشته شد. گزنفون yenophon در كتاب خود به نام (اكونوميگوس) نقل كرده است كه كوروش شخصاًُ ليزاندر را به تماشاي باغ خود در سارد برده است كه: ليزاندر از مشاهدة زيبايي درخت‌ها، نظم و دقت فواصل آنها و مستقيم بودن رديف‌ها و زاويه‌ها و روايح معطر و متعددي كه هنگام گردش به مشام آن دو مي رسيده، تحسين و تمجيد مي‌كند.
باغ‌هاي هخامنشي داراي طرح‌هاي مستطيل دقيق با خيابان‌ها و درختان متقاطع بود. سنگ نگاره‌هاي به جا مانده از دوران هخامنشي با درختان راست قامت، به خوبي اهميت باغ در ميان ايرانيان و نيز نظم هندسي موجود در باغ‌هاي ايراني را نشان مي‌دهند.
باغ در عصر شاهنشاهي ساسانيان نيز بر پايه اصول گذشته شكل مي‌گيرد: تركيب هندسي منظم، ميان اسة اصلي، خيابان‌هاي عمود برهم و كرت‌هاي راست گوشه، باغ‌ها بسيار وسيع بودند و با دقت طراحي و مراقبت مي‌شدند: گاه نزديك به ٢٥ كيلومتر مربع مساحت داشتند. باغي كه توسط خسروپرويز پس از هفت سال كار ايجاد شد، اصلاحي جسورانه و زيبا در محيط بود.
در دوران اسلامي، باغ‌هاي انبوهي كاخ را احاطه مي‌كرد و از لحاظ معماري به صورت بخشي از آن در نظرگرفته مي‌شد، به صورتي كه باغ تمامي جوانب اصلي بنا را به صورت قرينه فرا مي‌گرفت. سراسر محوطه به قطعات مستطيلي تقسيم مي‌شد كه از ميان آنها جوي‌هاي كوچكي مي‌گذشت . اين ‌باغ‌ها به پيروي از پيشينيان ايراني ساخته مي‌شدند. از همان سده‌هاي نخستين هجري، باغ‌سازي به شيوة ايراني به فراسوي مرزها مي‌رود و به مرور زمان گسترة خود را وسيع‌تر مي‌كند. باغ‌هاي زيباي آندلسي (الحمرا) و باغ‌هاي باربري كشمير نمونه‌هايي از باغ‌هايي هستند كه تحت تأثير باغ‌سازي ايراني شكل گرفتند. شيوة باغ‌سازي در كشورهاي شرقي از باغ‌سازي ايران الهام گرفته است.
بابرشاه از شاهان مغولي حاكم بر هند شيوة باغ‌آرايي ايراني را به سرزمين هند برد و باغ‌هايي در آگرا واقع در شمال هند احداث كرد كه معدودي از آنها تا به امروز موجود است و سپس جهانگير يكي از جانشينان وي چندين باغ در منطقه كشمير ايجاد نمود.
در كتاب تاريخ تمدن ـ عصر ايمان ـ ويل دورانت آمده كه باغ به سبك ايراني مورد تقليد ساير ملل نيز قرار گرفت و هم در بين اعراب و مسلمين و هم در هندوستان رواج يافته است و در قرون وسطي موجب الهام اروپائيان گرديده است. در اروپاي قرون وسطايي كه در شهرها به باغ عمومي و فضاي سبز مفهومي نداشت، بيشتر شهرهاي ايران در محاصرة باغ‌هاي سرسبز و انبوه كه پناهگاهي براي آسايش ساكنان آنها بوده است و از نظر زيبايي، طراوت و داشتن باغ‌هاي بزرگ و بي‌شمار در دنياي آنروز به خود مي‌باليده‌اند

 

[marali_64]

باغ های ایرانی

باغ های ایرانی

باغ های ایرانی
الگوهای باغهای ایرانی :
الگوی 1 : کوشک ( باغ فین کاشان )
- ساختمان کوشک دارای الگوی فضای میانی می باشد.
- ورودی باغ بر روی محور اصلی مقابل کوشک قرار می گیرد

الگوی 2 : کوشک باغ ( باغ شاهزاده کرمان )
- کوشک در یک سوم میانی قرار می گیرد ، به این صورت که اگر طول مستطیل را به سه قسمت تقسیم کنیم ، کوشک در تقاطع یکی از یک سوم قرار می گیرد

الگوی 3 : باغ ( باغ دولت آباد یزد )

ویژگی باغها :
1- دیوار محصور دورشان دارند => درونگرا بودن
2- هندسی بودن ساماندهی فضایی آن => باغها همه هندسی هستند – باغ ایرانی هندسی است ، حتی درختهای آن ، برخلاف باغهای ژاپنی و چینی که الگوی باغ را از خود باغ گرفته اند.
3- وجود سر در بصورت ساختمان => المانهای ورودی : پیش خان – پیش طاق – آستانه یا پای در – پِلَنگ ( درگاه میان یک دیوار ستبر ، از آستانه تا پایان پهنای دیوار ) –دالان درون باغ – در اغلب باغها ساختمانهای ورودی 2 طبقه هستند
4- دارای برج
5- شبکه خیابان بندی راست
6- شبکه آب نماها و آبیاری راست
7- ساختمان کانونی ( کاخ ، کوشک ، کلاه فرنگی و ... )
8- باغچه های چهارپهلو پر از درختان و گلها


نقشه های باغهای ایرانی :
۱- باغهای تخت و کم شیب => باغ فین کاشان ، باغ دولت آباد یزد
2- باغهای شیبدار و سکوبندی شده => باغ تخت شیراز
3- باغهای ساخته شده بر روی زمینهای دارای پستی و بلندی و کمتر دست خورده => باغ عباس آباد بهشهر

تقسیم بندی باغها در جهان:
1- باغ هندسی : آمیختگی اندامها ، بخش بندی و آراستگی کالبد آن ، چهار چوبی هندسی دارد و برگرفته از سازمان هندسی می باشد => خطوط راست ، گوشه های راست ، اندازه های پیراسته ، راسته راهنما ، دیدهای ویژه ، شبکه بسامان آب و آبیاری => باغهای ایرانی و هندی
2- باغ دورنمایی ( ضد هندسی ) : آمیخته ای از اندامهای چشم نواز با کالبدی آزاد => نرمش خطوط ، راه های اریب ، گوناگونی رویه ها ( گوناگونی سطوح ) ، پرهیز از راسته سازی => باغهای ژاپنی و چینی
3- باغ هندسی - دورنمایی : آمیخته ای از نوع اول و دوم => باغهای فرانسه و انگلیس

ویژگیهای کلی باغ:
- در باغها 4 عنصر مرتبط با آب داریم : 1- جوی ها 2- آب نماها ( در مقاطع جوی ها ) 3- آبفشان یا فواره 4- آبشار یا آبشره
- همه کوشک های دو طبقه هستند
- باغ ایرانی ، باغ پرسپکتیو یک نقطه ای است
- باغ ماهان کرمان شاهکار بازی با آب است ، شیب آن از باغ فین و دولت آباد بیشتر است
- آب و حرکت عناصر اصلی باغسازی هستند
- تَریشه : گذرگاه های باغها
- کهن ترین باغ ایرانی باغ پاسارگاد ( باغ کوروش ) می باشد

 

[rm_arch]

اصول طراحی باغ ایرانی

اصول طراحی باغ ایرانی

طراحی باغ ایزانی را می توان در اصول زیر خلاصه نمود.

الف ) سلسله مراتب
بر اساس این اصل فضاها و عناصر مختلف بر اساس اهمیت، ارزش کارکردی و بسیاری از عوامل دیگر در کنار هم قرار می گیرند. در طراحی اغلب باغ های ایرانی این اصل به خوبی دیده می شود. سلسه مراتب در باغ ها از سردرورودی یا گاهی میدان و آبنمایی در بیرون باغ (جلوخان) شروع و با گذشتن از هشتی و محور اصلی به کوشک باغ می رسد. این اصل را در ارتفاع، رنگ و اندازه عناصر باغ هم میتوان جستجو کرد.

ب)تقارن
تقارن یکی از اصول طراحی به شمار می رود که در دوران باستان در بسیاری از بناهای عمومی و مذهبی به کار رفته است. اصل تقارن را می توان کامل ترین شکل تعادل به شمار آورد که علاوه بر جنبه های زیبا شناسی از لحاظ ایستایی نیز همواره مورد توجه بوده است. در باغ های ایرانی به وفور از این اصل استفاده شده است. کوشک های ساخته شده متقارن بوده و بر روی محور یا مرکز تقارن واقع اند. اوج قرینه سازی را می توان در محورهای اصلی دید. در محور اصلی حتی درختان، درختچه ها و گل ها نیز قرینه کاشته شده اند. باغ های مستطیلی بسته به مکان قرار گیری کوشک، یک یا دو محور تقارن و پلان های مربع اغلب چهار محور تقارن دارند.

ج ) مرکزیت
یکی از امور مهم در ترکیب و سازمان دهی عناصر در بسیاری از فضاهای معماری مرکزیت است و غالبا برای تاکید به مهم ترین قسمت مجموعه مورد استفاده قرارمی گیرد. اصل مرکزیت بیشتر در کوشک ها دیده می‌شود. خصوصا کوشک هایی با طرح هشت بهشت. این اصل در پلان مربع با وجود کوشک در محل تقاطع محور ها، در اوج خود می باشد.

د) ریتم
به معنی تکرار موزون ساده یا پیچیده یک عنصر یا پدیده در یک اثر هنری است. منظور از تکرار موزون پیچیده، تکرار چند عنصر یا مجموعه به نحوی است که درک روابط و قانونمندی های حاکم بر آنها به مشاهده دقیق و عمیق نیاز دارد.
این اصل در مواردی جوابگوی نیاز عملکردی می باشد همچون حجره های یک مدرسه یا کاروانسرا ، وگاهی بر آورده کننده نیاز زیبایی شناختی است از لحاظ بصری منظری ظریف و خوشایند پدید آورد. (سلطان زاده ۱۳۷۸)
در باغ ایرانی این اصل را می توان در دیواره های حاشیه باغ، دیواره های صفحه بندی حاصل از زمینهای شیب دار و حتی در کفسازی ها مشاهده می شود.

ه) استقلال و تشخیص فضاها
در معماری ایرانی همه فضاها دارای استقلال و متشخص اند و هیچ فضایی منفی یا مانده از فضای دیگر نیست.
این ویژگی که به نظر می رسد گاهی با واقعیت های کارکردی در تعارض باشد از اصول مراعات شده در نمونه‌های ارزشمند معماری ایران است. درباغ ایرانی نیز همه فضاها اعم از ساخته و ساخته نشده ، از خود هویتی به نمایش می گذارند.بطوریکه حتی فاصله میان دو فضای مستقل، خود عرصه ای کامل به شمار می‌آیدکه واجد تعریف ، هویت و عملکرد مستقل می باشد.

و)تنوع در وحدت، وحدت در تنوع
باغ ایرانی در عین وحدت در خطوط کلی، هندسه و مصالح اجرایی، دارای تنوع فضایی بی نظیری است.تنوع فضایی باغ با تعریف فضاهای مستقل از هم از طریق محدودسازی، تنظیم فاصله دید، بهره گیری از اشکال کامل هندسی، طرح کاشت، ترکیب بندی های متفاوت از گونه های گیاهی، کارکردهای فضایی آب، بهره گیری از مصالح و امثال آن نمود پیدا میکند. محورهای اصلی، محورهای فرعی، کرت‌ها، انواع حوض ها و فضاهای ساخته شده با نوع بسیار زیادی که ارائه می دهند نشان از یک نظم و وحدت سازی در کلیت باغ می دهند.

ز)طبیعت گرایی و بهره گیری از منظر
فرهنگ ایرانی انسان را جدا از طبیعت نمی بیند بلکه او را همراه باسایر عناصر طبیعت و جزء لا ینفک آن و دل سپردن به طبیعت و استفاده از مناظر طبیعی را علاوه بر اینکه پی بردن به آیات و نشانه های خدا می بیند، موجب حظ بصر و نشاط روان آدمی می داند. از این رو معماری و هنر ایران به شدت طبیعت گراست. این اصل در باغ ایرانی سبب بوجود آمدن فضاهای نیمه باز مانند ایوان و کوشک شده است که حد فاصل و پیوند دهنده فضای طبیعت (حیاط یا منظره باغ) و بخش ساخته شده می باشد. وجود فضای دنج و خلوت و پناه بردن به گوشه طبیعت در باغ ایرانی یک قاعده است، در نتیجه باغ ایرانی فضایی عارفانه و شاعرانه برای تامل به شمار می رود. وجود چشم اندازهای عمیق و باز در محورها و مسیرهای اصلی باغ، عدم وجود موانع بصری و هدف دار بودن این مسیرها (رسیدن به فضای ساخته شده یا یک نشانه بصری) بر طبیعت گرایی بیشتر صحه میگذارد.

در نهایت ویژگی های مشترک باغ های ایرانی را می توان این گونه بر شمرد
- تقسیم باغ غالبا به چهار بخش
- استفاده از خطوط راست در طراحی
- وجود یک کوشک یا بنا در مرکز یا بلندترین قسمت باغ
- استفاده از یک جوی اصلی
- استفاده از استخرهای وسیع به عنوان آینه و زیبایی چشم انداز مقابل کوشک
- رابط نزدیک با طبیعت
- کاشت درخت میوه در قسمت بزرگی از باغ

 

[mortezaasti]

فضای سبز و ترافیک

فضای سبز و ترافیک

هوالعلیم

1- مقدمه
احداث پارکها و ایجاد فضای سبز از آنرو که در تلطیف هوای شهر و بالا رفتن کیفیت آن موثر می باشد، اقدامی است لازم که در این زمینه در سالهای اخیر گامهای اساسی در تهران برداشته شده، اما هنوز هم نیاز به آن احساس می شود.
مردم بخشی از اوقات فراغت خود را در فضای سبز سپری می کنند و با قدم زدن در پارک و و نشستن زیر سایه درختان، خستگی کار روزانه را از تن به درآورده ، تمدد اعصاب می کنند. علاوه بر این فضاهای سبز، پارکها و بوستانها در ایجاد چشم اندازی دلنواز که آرام بخش جسم و مفرح روح است، بسیار موثرند. درختان از لحاظ شهرسازی نیز در نظم بخشیدن به تردد شهری اثر زیادی دارند.
گسترش فیزیکی شهرهای بزرگ که ناشی از افزایش جمعیت است، همچنین نوع زندگی امروزی نیاز افراد جامعه را برای گذران اوقات فراغت افزایش می دهد و این امر تقاضا برای گسترش فضای سبز و ایجاد پارکها را در شهرها به دنبال دارد، اما اگر هنگام برنامه ریزی برای احداث پارک و فضاهای سبز به اثراتی که چنین کاربریهایی بر ترافیک محل می گذراند، توجه نشود، می توان مشکلاتی برای عبور و مرور ایجاد کند.
2- فضای سبز در طراحی شهری
از دهه 1950 میلادی به بعد درختکاری بخشی با اهمیت در طراحی شهری به شمار می رود. درختکاری یکی از بهترین سرمایه گذاریهایی است که یک شهر می تواند در زمینه طراحی شهری انجام دهد. بعلاوه مردم به درخت علاقه دارند و سبزه و درخت ناشانه ای از زندگی در شهر است.
اما آنچه که باید در طرحهای درختکاری در نظر داشت این است که درختان در کجا و چگونه غرس شوند، باید مشخص شود که در چه جاهایی نباید درخت کاشته شود. اگر از درختکاری برای مشخص کردن خیابانها یا مناطق خاصی استفاده می شود به تفاوت زیادی بین نوع درختان نیاز است تا از نظر بیننده معمولی که علاقه خاصی به جزئیات گیاه شناسی ندارد قابل تشخیص باشد.
در خیابانهای فرعی که ترافیک عبوری و سریع نمی یابد ترغیب گردد، لازم است درختکاری حالت نامنظم ایستادن و رفتن را با ایجاد فاصله نامنظم بین مجموعه درختان و شاخ و برگ در هم فشرده آنها در فواصل مختلف القاء کند.
خیابانهای عبوری که برای سفرهای طولانی تردد در نظر گرفته شده اند، بایستی به وسیله محوطه سازی که ویژگی پایدار و ریتم منظم متداولی را حفظ می کند مطرح شود. هر چه سرعت ترافیک بیشتر باشد، لازم است طول مدولهای تکرار شونده بیشتر و خیابان بازتر باشد.
از شکل و ارتفاع درخت می توان برای تعیین و مشخص کردن انواع خیابان استفاده نمود. اغلب مردم تفاوتهای جزیی در نوع درختان را تشخیص نمی دهند، برای موفقیت در مشخص کردن خیابانها باید تفاوت نوع درختان بارز باشد.
در مواردی که حدود جغرافیایی مشخص برای واحد محله وجود ندارد، انواع مشخص درخت و الگوهای مشخص کاشت می تواند به ایجاد هویت کالبدی خاص کمک کند که خود موجب شکل گیری ارگانهای محلی خواهد شد.
یک منطقه تجاری در یک خیابان عبوری را می توان ضمن حفظ ریتم کلی با استفاده از یک نوع متفاوت درختکاری مشخص کرد. اگر درختهای اصلی خیابان از نوع همیشه سبز و درختهای قسمت تجاری از نوع برگ ریز باشند، منطقه تجاری در ماههای سرد زمستانه از آفتاب بهره مند شده ، به شدت مشخص می شود.
ایجاد نوار وسط در خیابانهای عریض نقش مهمی را در هویت بخش خیابان ایفاد می کند و می تواند تأثیر گذار فضا را بهبود بخشد اما در طراحی آن باید دقت کرد که فضای خیابان در عین حفظ یکپارچگی و وحدت خود تقسیم بندی شده، ولی قطعه قطعه نگردید.
از نظر بصری بهتر آن است این تقسیم بندی با غرس درختان در نوار وسط و در صورت امکان با غرس درختان در دو حریم کنار باند سواره، خصوصیت خیابان مشجر را بوجود آورد.
همچنین در انتخاب گیاهان و نظم و ترتیب استقرار آنها در فضای خیابانی باید نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:
- ایمنی کامل فضای خیابان کاملاً تأمین باشد.
- تناسب گیاهان با فضای خیابان مد نظر قرار گیرد.
- گیاهانی انتخاب گردد که زباله در اطراف آنها جمع نشود.
نکته دیگری که در طراحی فضای سبز باید در نظر گرفته شود اینست که عابران پیاده برای رسیدن به مقصد کوتاه ترین راه را انتخاب می کنند، چنانچه مسیر پیاده در داخل فضای سبز، کوتاه در نظر گرفته نشود، آنها فضای سبز را لگد کرده و مسیری کوتاه برای خود درست می کنند.
مشکل از آنجا آغاز می شود که طراحان فضای سبز برای زیبایی منظر، مسیرهای پیچ در پیچ و با شیب ملایم را در نظر می گیرند، حال آنکه عابراین پیاده مسیر مستقیم و صاف را ترجیح می دهند.
همچنین طراحان شهری اغلب به منظور استفاده بیشتر از فضا و نیز زیبایی بصری، رفوژ میانی خیابانها را درختکاری می کنند. (نمونه چنین عملکردی در تهران فراوان است)، حال آنکه درختان وسط جدول (رفوژ) خصوصاً در محل تقاطع و به ویژه زمانی که ارتفاع شاخ و برگ درختان زیاد باشد، مانع دید رانندگان می شود، استفاده از چمن برای چنین مواردی مفیدتر است.
در بسیاری از کشورهای جهان در نرده حفاظ (گاردریل) وسط بزرگراهها به فواصل معینی دروازه هایی تعبیه می کنند تا در مواقع اضطراری و امداد از این دروازه ها برای تغییر مسیر حرکت و یا امداد رسانی استفاده کنند، اما در صورتی که رفوژ میانی خیابانها و بزرگراهها درختکاری شده باشد، چنانچه تصادفی در یک جهت عبور پیش بیاید، امکان دسترسی و امداد به هیچ وجه وجود ندارد.
ادامه دارد..
(مرتضی آستی)

 

[کیانا احمدی]

معماری فضای باز(سبز)

معماری فضای باز(سبز)

بهترين طراحی فضای سبز آمريکا در سال 2003
مطالبی که در زير می خوانيد؛
فعاليتهای موسسات معروف طراحی فضای سبز در آمريکا می باشد
که موفق به در يافت جايزه ASLA 2003 گرديده اند.
طرح اول متعلق به موسسه ای بنام SWA می باشد که در پی اقدامات خود در زيباسازی محيط کار
در يکی از نقاط دور افتاده ايالت تگزاس، موفق به کسب
جايزه بهترين معماری فضای سبز در سال 2003 شده است.
طراحی شرکت سهامی وست ليک (West lake) در محوطه سازی و فضای سبز برگرفته از مزارع ايالت تگزاس می باشد. اين شرکت با وسعت 650000 فوت مربع زيربنا و پارکينگی با ظرفيت 2700 خودرو، به همراه جنگل، چمنزار و درياچه های کوچک در نزديکی سولانا، بين دالاس و فورت ورث قرار دارد. اين منطقه دارای مزارع فعال و دو درياچه، چمنزاری با گلهای وحشی و زمينی با تپه زارهای کوچک می باشد. اينجا اولين سرزمينی بود که در پيشرفت سريع بزرگراه 114 در شهر وست ليک تحت تاثير قرار گرفت و مزارع آن تحت فشار گسترش شهری آسيب ديدند.
طی توافقات وهمکاريهای نزديکی که بين موسسه طراحی SWA و نماينده خريداران پديد آمد؛ اين موسسه تاکيد کرد که محوطه سازی اين ناحيه بايد از مدل خانه های روستايی تبعيت کند وشامل ساختمان، جاده و پارکينگ در دل طبيعت بکر و فضای بومی باشد. خودروها بايد در پارکينگهای پنج طبقه نگهداری شوند تا از اين راه درختان حفظ گردند و انعطاف لازم برای بوجود آوردن سبزه و چمنزار در خاک بدست آيد. برای جداسازی پارکينگ خودروها از ساختمان اداری، طراحان آندو را دور از هم قرار دادند وبا يک راهرو سرپوشيده (بعنوان سايه بان) آنها را به هم متصل نمودند. گذر از اين راهرو همانند سفری از درون گلها، چمنزارها و درختان اين ايالت است.
بدليل تقاضای خريدار، چمنها و گياهان بومی موجود در اين محوطه، تداعی کننده مرغزارهای شمال تگزاس می باشد. فضای عمومی خارجی متشکل از قلوه سنگ، آبهای چشمه مانند و شمه ای از گياهان سرزمينهای خشک همچون کاکتوس است. کاربرد ماسه سنگ تگزاس، فولاد وشيشه در ساخت محوطه و ساختمان، صحنه ای را بوجود آورده است که در هم آوايی کامل با رنگ و بافت ظريف منطقه است. خيابانها باريک و بدون جدول ساخته شده اند تا يادآور جاده های ايالت باشند و آب را به فضای سبز اطراف خود بازگردانند. چراغهای کنار خيابان بجای پايه بر روی درختان نصب شده اند و از بکار بردن اشيای فلزی تا حد امکان کاسته شده است. هر يک از اجزاء اين طراحی به حفاظت از درختان و گياهان موجود در اين ناحيه تا سر حد امکان کمک می کنند و در بازسازی آب بند، تشکيل مجدد درياچه ها، لايروبی و بازگرداندن ساکنين اطراف به اين محل نقش بسزايی را بازی می کنند. در کنار تمام اينها، حدود 1000 اصله درخت نيز برای نسل آينده جنگل کاشته شده است.

* * * * * * * * * * * *



باغ درختان بلوطی که کاملا رشد يافته اند؛ اطراف راهروی مسقفی که پارکينگ را به ساختمان اداری پيوند می زند؛ جلوه خاصی دارد. گذر از اين راهرو همانند سفری از ميان دشت پر از گل و سبزه و درخت است.

* * * * * * * * * * * *



با استفاده از جنگل، چمنزار و درياچه؛ اين مکان بگونه ای طراحی شده است که نمادی از خصوصيات يک مزرعه روستايی بوجود آيد. اين موفقيت با چيدن 650000 فوت مربع ساختمان اداری ويک پارکينگ با 2700 خودرو ظرفيت در کنار جنگل، چمنزار و درياچه ها به دست آمده است.

* * * * * * * * * * * *



ماسه سنگ، ماده غالب تشکيل دهنده ساختمان و سواحل آبی پيرامون راهرو اصلی است. چنين ترکيبی، اين تصور را در ذهن بيننده بوجود می آورد که ساختمان و درياچه هر دو بخشی از ماسه سنگهای محيط اطراف می باشند.

* * * * * * * * * * * *



رودی که وظيفه زه کشی محوطه را برعهده دارد؛ لذت بصری ناظرين را نيز فراهم می آورد. زير ساخت رودخانه متشکل از قلوه سنگهايی است که بر روی تورهای فلزی در سراسر رود قرار گرفته اند و هنگامی که آب از آنها می گذرد؛ کف می کند و حباب بوجود می آورد وبصورت موجهای کوچک لغزان سطح رود را می پوشانند و بگونه ای تداعی گر چشمه های جوشان محلی است.

* * * * * * * * * * * *



مرغزاری که ساختمان اصلی را باگلهای وحشی در آغوش گرفته است؛ از خاک همين محل پوشيده شده است و در خود فضای سبزی را پرورانيده است که نمايانگر پيشرفت طبيعی دنيای بيرون خود در آينده است.

* * * * * * * * * * * *



گياهان "چند سال زی" آميخته با چمنهای سرسبز، نمونه ای از گلهای وحشی محبوب تگزاس را در برابر چشمهایمان به تصوير می کشند.

* * * * * * * * * * * *



پانزده نوع چمن مختلف، شامل چمنهای بومی و تزئينی، فضای سبز طبيعی را به فضای مصنوعی ساخته انسان پيوند زده اند.

* * * * * * * * * * * *



در مکانی دور از ساختمان اصلی، سايبانی خنک بازديد کنندگان را به گشت وگذار دراين فضا فرا می خواند. لبه درياچه نشانگر سه همخوانی با محيط زيست طبيعی است: اولين آنها ساحلی ساخته شده از سنگهای رسوبی است؛ نمونه دوم ساحلی پوشيده از گياهان آبزی بومی است و آخرين آنها هم ساحلی است پوشيده از نيلوفر آبی که در کنار درياچه های آمريکا می رويد.

 

[fariba.sh70]

رازهای معماری باغ ایرانی

رازهای معماری باغ ایرانی

رازهای معماری باغ ایرانی

معماری ایرانی دارای ویژگی هایی است که در مقایسه با معماری کشور های جهان از ارزش و رمز و رازی مختص به خود برخوردار است. این ویژگی چون طرحی متناسب ،هندسه ای بدیع ،تناسباتی موزون، سازه ای دقیق و خلاقیت هایی نو و بالاخره تزییناتی گوناگون که هر یک در عین سادگی معرف شکوه معماری این سرزمین است.

هنر باغ سازی یکی از کهن ترین هنر های ایرانیان است که دارای سنت های ارزشمند و قدرتی معنوی است و به بهترین وجه به سمت شمال –جنوبی جهت گیری می شود. شکل باغ در ایران از دیرباز تا کنون با طبیعت و میزان آب تناسبی کامل داشته ،بنابراین از دیرباز باغ ها به شیوه های گوناگون ساخته شده است.
با روی آوردن ایرانیان به دین اسلام، جها ن بینی اسلامی باعث ترویج باغ سازی ایرانی در تمام نقاط ایران شد، لذا ایرانیان بهشتی را در این عالم طرح کردند که با خصوصیات این دنیا مطابقت دارد اما تصویری از آخرت را تداعی می کندو بالا خره می توان اذعان داشت که باغ ایرانی مزین به نظم و تناسب، برخوردار از حرمت و محرمیت، منزه از بیهودگی و افراط و تفریط، مساعد با قناعت و صرفه جویی و مجهز به پایداری است.
فرهنگ ایرانی انسان را جدا از طبیعت نمی داند بلکه او را همراه با سیر عناصر طبیعت و جز لاینفک آن و دل سپردن به طبیعت و استفاده از مناظر طبیعی را علاوه بر اینکه پی بردن به آیات و نشانه ها ی خدا می بیند، موجب حظ بصر و نشاط روان آدمی می داند. از این رو معماری وهنر ایران به شدت طبیعت گرا است. این اصل در باغ ایرانی سبب به وجود آمدن فضاهای نیمه باز مانند ایوان و کوشک شده است پیوند دهنده فضای طبیعت و بخش ساخته شده است.
مهم ترین مشخصه باغ ایرانی که آن را در یک نگاه از باغ های دیگر ملل متمایز می سازد، هندسه حاکم بر آن است، چراکه طرح کالبدی آن بر اساس ساختار هندسی بسیار دقیق ،حساب شده و منحصر به فرد شکل یافته است که در آن به طور عمده از اشکال مربع و مستطیل استفاده می شود.
باغ ایرانی در عین وحدت در خطوط کلی، هندسه و مصالح اجرایی ،دارای تنوع فضایی بی نظیری است. تنوع فضایی باغ با تعریف فضاهای مستقل از هم از طریق محدود سازی، تنظیم فاصله دید ،بهره گیری از اشکال هندسی، طرح کاشت، ترکیب بندی های متفاوت از گونه های گیاهی، کارکرد های فضایی آب، بهره گیری از مصالح و امثال آن نمود پیدا می کند. محور های اصلی، محور های فرعی، کرت ها، انواع حوض ها و فضاهای ساخته شده نشان از یک نظم و وحدت سازی در کلیت باغ می دهند.

هندسه حاکم بر باغ سازی ایرانی


عناصر اصلی شکل دهنده هندسه باغ های ایرانی را می توان در موارد زیر خلاصه کرد:
گستردگی دید


محوری در باغ ایرانی وجود دارد که در طول بزرگتر آن کشیده شده است. این محور ستون فقرات باغ و مکان استقرار عناصر مهم کارکردی و شکل دهنده منظره اصلی آن است . پدید آوردن فضای تأمل از طریق مواجهه انسان با فضای بی انتها و ساخت و پرداخت منظره بی کران و لایتناهی در عرصه محدود تفرج، طلب نشاط ،سر خوشی و رهایی از قید های روزمره است. ساماندهی محور اصلی از طریق ایجاد پرسپکتیو های تشدید شونده و تکیه بر ایجاد عمق در فضا صورت می گیرد: خیابانی کشیده تا افق، بدنه ای از درختان که عمق دید را فراهم می آورد، جوی آب که تا انتها امتداد یافته ،باغچه های پای درختان و هر عنصر دیگر در جهت تشدید پرسپکتیو ساماندهی می شود. همچنین شیب طبیعی زمین ،موقعیت مناسبی را برای قرار گیری کوشک در نقطه مرتفع فراهم می سازد که تأثیر از معنای فردوس در بهشت شداد می باشد. تفاوت زاویه دید انسان در جهت بالاتر و پایین تر از خط افقی باعث می شود که نزدیک به نظر آید و ناظر را به ادامه مسیر ترغیب کند. برعکس هنگامی که فرد از کوشک نگاه می کند، فاصله طولانی تر به نظر می آید و به باغ وسعت بیشتری می دهد. همینطور که یکی از اصول معماری ایران درونگرایی بوده است، باغ ها نیز از این امر تبعیت کرده و دور تا دور آن با دیوار محصور بوده است. علاوه بر عمارت یا کوشک اصلی، بنای سردر هم وجود داشته است که در راستای محور اصلی قرار داشته است و محل پذیرایی محسوب می شده است.
محورهای آب


هنرمند باغ ساز ایرانی در تفسیر خود از باغ به مثابه مکان مقدس، پیش از همه به سراغ گرد آوری نماد های قدسی می رود که آب در میان آن ها نقش مهم تری دارد. مهم ترین مسأله برای حیات بخشیدن به باغ ،رساندن آب از نقاط دور دست به آنجا بوده که با حفر چاهها و قنات ها این مشکل حل شده است. آب قنات در جوی ها و جدول های منظم قرار گرفته ،با گذر از رگ و شریان اصلی باغ به نحوی به نهر ها و جدول های فرعی جریان پیدا می کند . این روش آبیاری در طراحی باغ تأثیر گذار بوده است یا به عبارت دیگر طراحی باغ بر اساس گذر آب و تقسیم بندی باغچه ها و به وجود آوردن محور های اصلی و فرعی شکل گرفته است.
هندسه مستطیلی


توجه به اشکال هندسی و ایجاد اشکال مربع برای ساده نشان دادن اجزا باغ و تعیین محل دقیق کاشت درختان به گونه ای که ردیف درختان از هر طرف دیده شود، دارای اهمیت خاصی بوده است .مداخله انسان در طبیعت در باغ ایرانی به صورت تحمیل هندسه ویژه هنر ایرانی، که منشأ آن شناخته نشده به ساختار محیط است . در واقع باغ ایرانی در هر جا که مقدور بوده ،مستطیلی از زمین را به خود اختصاص داده است.

تقارن


اصل تقارن کامل ترین شکل تعادل به شمار می رود. در باغ ایرانی به وفور از این اصل استفاده شده است. کوشک های ساخته شده ،متقارن بوده و بر روی محور یا مرکز تقارن واقع اند. اوج قرینه سازی را می توان در محورهای اصلی دید. در محور اصلی، حتی درختان، درختچه ها و گل ها نیز قرینه کاشته شده اند. باغ های مستطیلی بسته به مکان قرار گیری کوشک ،یک یا دو محور تقارن و پلان های مربع اغلب چهار محور تقارن دارند.
مرکزیت


اصل مرکزیت بیشتر در کوشک ها دیده می شود. خصوصاً کوشک هایی با طرح هشت بهشت. این اصل در پلان مربع با وجود کوشک در محل تقاطع محور ها در اوج خود است.

باغ سازی پلکانی ایرانی


در بعضی از موارد که موقعیت طبیعی مناسبی برای ساختن باغ به نحوی وجود داشت که امکان بهره برداری از یک تپه یا دامنه ای با شیب زیاد برای ساختن بخشی از عمارت ها و فضاهای باغ پدید می آمد. باغ را به گونه ای سازماندهی می کردندکه حداکثر بهره برداری از عرصه های مرتفع و سطوح شیب دار صورت می پذیرد. در باغ های طراحی شده در چنین موقعیتی در بالای تپه یادر بخشی از دامنه کوه که عرصه و سطحی نسبتاً هموار وجود داشت. برخی از عمارت ها و فضاهای مورد نیاز طراحی و ساخته می شوند و در سطح و عرصه ای دیگر که در پایین تپه و عرصه مزبور قرار داشت. عناصر و فضاهایی که چشم اندازی مناسب فراهم می کردند ساخته می شدند. سطح شیب دار نیز غالباً به عنوان فضای سبز مورد استفاده قرار می گرفت. باغ تخت شیراز و قصر قاجار در تهران، باغ شازده ماهان از این گونه باغ ها به شمار می آیند.

باغ پلکانی شیراز


باغ تخت شیراز یکی از چهار باغ مشهوری است که بنا به نوشته ابن عربشاه در عجایب المقدور و شرف الدین یزدی در ظفر نامه پیش ازدوره گورکانیان وجود داشته است. اساس عمارت اولیه توسط اتابک قراچه گذارده شده و به همین مناسبت به نام باغ تخت قراچه مرسوم گشته است.

 

[ox_man_2007]

یک دفتر طراحی در دانشگاه پلی تکنیک لوزان، این سازه چوبی را برای تماشای مناظر زیبای اطراف دریاچه زرمات در کشور سوئیس طراحی کرده است.

یک دفتر طراحی در دانشگاه پلی تکنیک لوزان، این سازه چوبی را برای تماشای مناظر زیبای اطراف دریاچه زرمات در کشور سوئیس طراحی کرده است.

ساختار این بنای آلاچیق مانند، از 24 قاب چوبی تشکیل شده است که در کنار هم فرم تیوب شکلی را تشکیل می دهند و بازدید کنندگان می توانند با حرکت در میان این تیوب چرخنده در یک دور 720 درجه، تمام مناظر اطراف را دیده و مجددا به محل شروع حرکت خود بازگردند.

مناظر اطراف با نوارهای چوبی که بین دو قطعه اصلی سازه کشیده شده اند، قاب گرفته می شوند. این سازه در واقع یک مصنوع معمارساز می باشد که در محیط طبیعی این منطقه قرار گرفته و تلاش شده تا به خوبی نمایشگر وسعت، زیبایی و عظمت مناظر طبیعی اطراف خود باشد.

منبع: سایت خبری / تحلیلی معماری نیوز

 

[ox_man_2007]

نام اختصاصی طراحی چشم انداز این پل پیاده رو Collegamento Ex-offiv inlenzi اعلام شده که در شهر لوکا ایتالیا بنا نهاده شده است.

نام اختصاصی طراحی چشم انداز این پل پیاده رو Collegamento Ex-offiv inlenzi اعلام شده که در شهر لوکا ایتالیا بنا نهاده شده است.

طراحی این پل پیاده رو به صورت کاملاً مدور صورت گرفته که با عرض پهن و مناسب خود می تواند تعدد قابل توجهی از شهروندان را در خود جای دهد. این پل پیاده رو و مسیر ریل قطار را به خیابان اصلی شهر لوکا ایتالیا متصل می کند و در واقع یکی از مهم ترین و اصلی ترین پیاده رویهای این شهر به شمار می رود.

همچنین این پل پیاده رو به دلیل برخورداری از چشم انداز سبز و به کارگیری طراحی های نوین مسیر در اطراف خود توانسته توجه بسیاری از معماران صنعت چشم انداز ایتالیا را به سوی خود جلب کند. همچنین این پل با ستون ها و نوع ارتفاع مدور و قوس دار خود، دیوارهای قدیمی اطراف شهر لوکا را پوشانده و بافت کهن شهر را در خود فرو برده است.

شهروندان شهر لوکا ایتالیا در حین استفاده از این پل پیاده رو به عنوان مسیر اصلی میانبر، می تواند از مناظر زیبا و پارک اطراف این پل نیز بهره مند شوند.
همچنین بخشی مجرایی از این پل روی مدور نیز به مسیر حرکت دوچرخه سواران شهر لوکا اختصاص یافته است.

منبع: سایت خبری / تحلیلی معماری نیوز

 

[raziarchitect]

معماری باغ های ایرانی
​

مقدمه :

ساخت باغ در کشور ما سابقه ای طولانی داشته و در تمام دورانها بخصوص دوره اسلامی مورد توجه بوده است . باغها در کل عملکردهای مختلفی داشته اند و در بعضی دورانهای باغهای عمومی برای گردش و تفریح اهالی ساخته می شوند . در دوره اسلامی نیز ایجاد باغها و درخت زارها همچنان مورد علاقه ساکنان این سرزمین کهنسال بوده و علاوه بر باغهای بزرگ و با شکوه بیرون شهرها ، چندین سده پدیده باغسازی در درون و پیرامون شهرها ، خاص این سرزمین بوده است . در دین اسلام کاشتن درخت پسندیده و از بین بردن و قطع بیمورد آن نکوهیده شمرده شده و در این مورد احادیث و روایت فراوانی در دست است . از طرفی به دلیل اختلاف آب و هوایی مناطق مختلف ایران ، بخصوص در مناطق گرمسیری باغ اهمیت ویژه ای پیدا می کند . این دو موضوع و مسایل دیگر باعث شدند که در این سرزمین درخت به عنوان عامل گیاهی و حیاتی مورد احترام اهالی قرار گیرد
باغهای ایرانی :

باغ ایرانی از قدیمی ترین و مهمترین باغ های جهان به شمار می روند . باغ ایرانی بیشتر حاکی از نیازهای روحی و کمتر متناسب با نیازهای آب قابل سنجش است . از زمان های قدیم بخش اساسی از زندگی ایران و معماری آن بوده در موجودیت آتشکده های بزرگ و تقویت نمادین آنها ، سهم داشته است از زمان سومریان باغ ، معبد و قصر سلطنتی را احاطه می کرد. زندگی در ایران به آب وابسته و در واقع آب عامل اصلی زندگی است . ایرانیان درخت را همراه با آب روان ترسمی کرده اند که مطلوبترین منظره در یک سرزمین خشک است . پس از آب درختان مهمترین نقش را در شکل گیری باغ ایرانی دارند . ایرانیان قدیم معتقد به فرشته مقدسی بودند به نام ( اوروزا ) که صدمه زدن به گل و گیاه موجب ناراحتی و خشم او می شد . ایرانیان بسیار پیشتر از سایر اقوام و ملل پی بردند که باغ سازی اساس کشاورزی است و نیکوترین شیوه های باغ سازی را هم از زمانهایی د یرین به دست آورده بودند . در دوران اسلامی ، باغ های انبوهی کاخ را احاطه می کردند و از لحاظ معماری به صورت بخشی از آن در نظر گرفته می شد. به صورتی که باغ تمامی جوانب اصلی بنا را به صور قرینه فرا می گرفت . سراسر محوطه به قطعات مستطیلی تقسیم می شد که از میان آنها جوی های کوچکی می گذشت . این باغ ها به پیروی از پیشینیان ایرانی ساخته می شوند از همان سده های نخستین هجری ، باغ سازی به شیوه ایرانی به فراسوی مرزهای می رود و به مرور زمان گستره خود را وسیع تر می کند . شیوه باغ سازی در کشورهای شرقی از باغ سازی ایران الهام گرفته است ، در این اسلام کاشتن درخت پسندیده و از بین بردن و قطع بی مورد آن نکوهیده شمرده شده و در این مورد احادیث و روایات فراوانی در دست است .

مقدمه ای بر پیشینه تاریخی باغ ایرانی :

شعر و ادب هنرهایی تزئینی ایرانی خواه از زمان هخامنشیان و خواه از زمان سامانیان و دوره اسلامی ، همیشه سرشار از احترام و علاقه به طبیعت است . در باغ – این طبیعت از پیش اندیشیده – راه به انسان و طبیعت در نهایت هماهنگی است . باغ به کمک اشکال منظم هندسی رابطه میان طبیعت و دنیای درونی تصور می شود . باغ مفهوم عرفانی و مذهبی طبیعت و نظم جهان را منعکس و مفاهیم فضاها را مطرح می کند . قرآن کریم در آیه های متعددی ، خوشی های بهشت را توصیف می کند و شادی و لذت عمیق کسانی را که به خدای خویش ایمان آوردند و سرانجام آرامش ، برکت و آسایش یافتند و برای همیشه در باغهایی جای گرفتند که آب از زیرآنها جاری است . در سایه های خنک و برای همیشه ، اراسته به چشمه های سرشار، باغ ایرانی نه تنها جای امن و آرام که در عین حال جایی است برای تفکر آرام یا مذاکرات فلسفی . جایی است برای تأمل و تحقیق ، جایی که روح خسته آدمی می تواند تازه شود و آرامش یابد و منظره هایی تازه بر او مشکوف گردد . نیلوفر آبی در سراسر اعصار و در تمامی آسیا یک نماد مقدس آسمانی بود . آرایش معماری در سراسر اعصار ، منحصر به گل و گیاه بوده و می باشد .

تعریف و واژه شناسی : باغ ایرانی آن گونه که از ایده و تعریف آن بر می آید گذشته از فضایی عملکردی که مردمان در آن دمی بیاسایند و تفرج کنند ، خود مفهومی نقش بسته بر سرزمین و برآمده از فرهنگ و شکل گرفته در آداب و رسوم مردمان است . باغهایمان در گذشته از اندیشه های شکل گیریشان ، دورنمایی از آرمانهای انسان ایرانی اند ، چه به آنگاه که با حفظ تقدیس آب را چنان در باغ میگرداندند تا باغشان نیز نماد تفکر و اندیشه و عناصر هستی بخششان گردد و چه زمانی که بیش از همیشه باغ را تمثیلی از بهشت برین می دانستند و تمنای جاودانگی را در باغ تجربه می کردند. واژه باغ معادل پردیس است که از کلمه « پایری د آزا » ( به معنی محوطه محصور و مدور باغ ) از بوستان ریشه گرفته است که معرب آن« فردوس است . باغ ایرانی به عنوان گونه ای از معماری برون گرای ایرانی در منطق و اصول شکل گیری فضا ارتباطی نزدیک با معناری درون گرا ( حیاط دار ) دارد . اصول باغ ایرانی از عقاید اسلامی نیز متأثر است . واژه پردیس به همان باغهای پیرامون خانه ها گفته می شده است . علامه دهخدا درباره معنی واژه پردیس می نویسد : پردیس لغتی است ماخوذ از زبان مادی به معنی باغ و بوسان که این واژه در پهلوی ، پالیز شده و در فارسی دری هم به کار رفته است . باغ هم واژه ای فارسی که در پهلوی هم به همین شکل به کار رفته است .

در وصف بهشت ، آیات و احادیث زیادی وجود دارد به طوری که در آن تصویر باغهایی زیبا و بس بزرگ با درختان تنومند و آبشارهایی دلپذیر و کاخهای شکوهمند با ستونها و سقف هایی بلند به دست می دهد و این بهشت دارای حوض بزرگی است و نهرهای زیادی در آن جاری است . آیات دیگری نیز در وصف بهشت آمده که گاهی آن را فردوس یا جنت نامیده اند در یک مورد نیز بهشت ، ارم نامیده شده و آن بهشتی است که روی زمین ایجاد شده بود . به همین جهت همواره باغهای زیادی در ایران با نامهای باغ ارم – باغ رضوان – باغ فردوس – باغ مینو و باغ جنت وجود دارد که مفاهیم همگی آنها کنایه از بهشت است . مرحوم دکتر محمد کریم پرنیا ، باغ ایرانی را به پیوند فرخنده زیبائی و سودمندی می نامد . عناصر باغ ایرانی : عناصر اصلی که شامل چهار عنصر ( زمین ، آب ، گیاه و فضا ) هستند وقتی در منظومه فکری معماری ایرانی و با چهارچوب مفهوم و ایده باغ در کنار هم قرار می گیرند ( باغ ) را شکل می بخشند . در رابطه با زمین که یکی از عناصر اصلی باغ است به جزء شکل موقعیت های کلی ، عوامل ویژگی های دیگری همچون جنس خاک شیب و اختلاق سطح ، قابلیت آبیاری و حاصلخیزی نیز اهمیت دارد . باغ ایرانی ممکن است در یک سطح با شیب ملایم و یا زیاد ساخته شود و در صورت قرارگیری در زمینی با شیب زیاد ، معمولاً شکل باغ تحت تأثیر شکل زمین قرار گرفته و در چند سطح ساخته می شود .

در این حالت امکان ایجاد آبشر ه آبشار میسر خواهد بود . آب نیز که از عناصر اصلی باغ ایرانی است دست کم از سه جنبه مفهومی ، کارکردی و زیباشناختی در باغ حضور دارد. در بیشتر موارد قناتها و یا چشمه ها منبع اصلی تأمین آب باغ بوده اند و در بسیاری از موارد میزان آب و نحوه مدیریت و تقسیم آن در گذشته که معمولاً نیز بسیار دقیق صورت می پذیرفته تعیین کننده مساحت باغ بوده است . علاقه وافر ایرانیان در به کارگیری آب در باغ باعث شده تا آنها آب را به شیوه های گوناگون در باغ به حرکت در آورده و بر زیبایی و لطافت آن بیفزایند . گیاهان در باغ ایرانی گذشته از جنس و گونه از نظر محل قرارگیری ، طرح کاشت زیبایی و سودمندی بسیار قابل ملاحظه است . گیاهان در باغ ایرانی با اهداف متفاوتی از جمله سایه اندازی ، محصول دهی و تزئین باغ و ... به کار می روند و از آنجا که سودمندی یکی از اصلی ترین ویژگی های باغ سازی ایرانی است با بیشترین حجم گیاهان باغ ، درختان میوه و پس از آن درختان سایه افکن تشکیل می دادند . به همین نسبت گیاهان تزئینی به میزان کمتری در باغ به چشم می آیند و آخرین حلقه از عناصر چهار گانه باغ ایرانی فضا یا فضای معمارانه است .در باغ ایرانی بناها ( فضای بسته ) و فضای باز با هم تلفیق گردیده و جدای از یکدیگر نیستند و حتی شاهد آنیم که آب نیز حضور و جریان خود را در میانه بناها اعلام می نماید .

در میان عناصر چهارگانه ای که باغ را شکل می بخشد ( فضا) عنصری معمارانه است که وظیفه دراد تا محیطی انسانی را ایجاد کند . در تقسیم بندی و بر اساس مقیاس می توان فضاهای باغ را به گروه هایی همچون فضاهایی اصلی مانند سر درخانه ، کوشک ، شاه نشین و یا بالاخانه و فضاهای فرعی که مجموعه فضاهایی کم اهمیت تر باغ همچون حمام ، فضاهای جنبی ، خلوتها و ... را شامل می گردند تقسیم کرد. فضاهای اصلی در هماهنگی با ساختار هندسی همواره در نقاط مهمی که هندسه باغ مشخص می نماید قرار می گیرند . از نظر ویژگی های کالبدی نیز می توان فضاهای باغ را تقسیم بندی کرد . این تقسیم بندی مبتنی بر فضاهای باز ، نیمه باز و بسته بوده و بر اساس آن می توان ساختار فضایی و کالبدی باغ را باز شناخت و در عین حال به این دلیل که بسیاری از تغییرات که در طول زمان در فضا باغ حادث می گردد حاصل تغییرات جانبی و جداره های باغ است ، روند توسعه و سیر تکامل فضایی – کالبدی آن را مورد بررسی دقیق تر قرار داد .

هندسه ، ساختار و نظام : مهمترین ویژگی و شاخصه باغ ایرانی فضای به غایت هندسی ، منظم وار و از پیش طراحی آنهاست . این شالوده هندسی در انتزاع مفاهیم ، مبانی و عناصر شکل دهنده باغ و نحوه ترکیب این عناصر و اجزاء که در نهایت به ارائه شکل کلی آن می انجامد نقش دارد . از سوی دیگر مجموعه ای از نظامها را نیز می توان بازشناخت که در شکل گیری باغ مؤثرند . این نظامها اساس فکری ، آداب طراحی و نحوه زندگی و حیات مردمان تا رویش های نظم بخشی به فضاها را شامل می گردند .

هندسه و ساختار : طرح باغ ایرانی براساس توجه و کاربرد خاص مربع ترکیب کلی و اجزا آن استوار است و این خصیصه شخصیت متمایز باغ ایرانی را تشکیل می دهد . تأثیرگذاری هندسه در باغ ایرانی که در پیوند فضاهای بسته و باز شکل می گیرد در تمامی عرصه ها به چشم می خورد . ساختارهای هندسی در باغ و تناسبات کلی ، حصارها ، محورهای اصلی و فرعی ، ردیف درختکاری ، جویهای آب و نحوه حضور و عبور آب و به طور کلی به هندسه مسلط در باغ می پردازد . ساختار کالبدی باغ ایرانی : محیط بیرونی باغ عمدتاً به شکل مربع کامل یا مستطیل است و با دیوار نسبتاً مرتفعی محصور است . ارتفاع دیوراها با توجه به جنبه های ایمنی و عوامل اقلیمی در هر محل متفاوت است . دیوار فضای باغ را به طور کامل مشخص از محیط پیرامون جدا می کند . دیوار بر جدایی دو عرصه فضای بیرون فضای درون باغ تأکید میکند .

درختانی که در حاشیه دیوار باغ به تبع هندسه آن کاشته می شود نیز همگی همسو با هندسه دیوار باغ بوده و بر نقش آن به عنوان یک چارچوب می افزاید . فضای کلی درونی به ما تبعیت از ساختار هندسی و با خطوط عمود بر هم به فضاهای جزئی تر تقسیم می شود که این دو محور فضای باغ را به 4 قسمت تقسیم می کند . یکی از دلایلی که از مربع یا مسطیل در طرح باغ استفاده میی شود بحث جاری شدن آب در جاهای باغ و حرکت در چهارجهت است هر بخش از باغ که به شکل مربع یا مستطیل است به مربع های کوچک تقسیم می شود . در هر راس این شبکه مربعی یک درخت که عمر طولانی تری دارد کاشته می شود و در این شبکه هر مربع به مربعهای کوچکتر تقسیم و در هر راستا درختان با عمر متوسط و به همین ترتیب درختان با عمر کوتاه در رأس مربعهای میان آن ها کاشته می شود . این نظم هندسی به قدری دقیق است که با نگاه کردن به هر طرف ردیفهای منظم درختان دیده می شود و امکان نورگیری منظم همه درختان فراهم می شود ، تا ناگهان قسمت اعظمی از باغ خالی از درخت نشود .

جلوه باغ در فرهنگ ایران : باغ مفهومی نقش بسته بر سرزمین و برآمده از فرهنگ و شکل گرفته در آداب و رسوم مردمان است . دور از ذهن نیست اگر تصور کنیم که باغهایمان نیز گذشته ازاندیشه های شکل گیریشان ، دورنمایی از آرمانهای انسان ایرانی اند . چنانچه با حفظ تقدیس ، آب را چنان در باغ می گرداندند تا باغشان نماد فکر و اندیشه و عناصر هستی بخششان گردد و چه به زمانی که بیش از همیشه باغ را تمثیلی از بهشت برین می دانستند و تمنای جاودانگی را در باغ تجربه می کردند . باغ در حوزه فرهنگی بیش از هر چیز در ادبیات و شعر پارسی ، معماری و هنرهای ایرانی به چشم می خورد . از این روست که باغ در شعر فارسی از دیرباز اهمیت و جایگاه خاص خود را داشته است . نقش باغ در هنرهای وابسته به معماری همچون کاشیکاری و تزئینات دیگر به عیان می توان دید . چنانچه در صنایع و هنرهای دستی نیز این حضور همیشگی و جاودانه بوده است و تأثیر عمیق باغ بر مهمترین هنرها همچون مینیاتور باغ در فضاسازی این از نقاشی ها تأثیر عمیق خود را بر جای گذاشته است . در مبحث جلوه باغ در هنر و فرهنگ ایرانی نباید از اندیشه ها و منظومه های فکری ایرانیان و نیز شناخت جامعه ، مردمان، اقوام و عام و خاص ایرانی غافل شد و شایسته است تا آن جلوه و آن حضور را بیش از هر کجا در ساختارهای فکری ، فرهنگی و اجتماعی ایرانیان جستجو کرد .

کیفیت فضایی باغ ایرانی : ساختار هندسی دقیق کالبد باغ ایرانی را تعریف می کند و این ساختار هندسی موجب پیدایش کیفیتهای فضایی خاص در باغ می شود از سویی وجود چشم انداز اصلی به شکل مستقیم و کشیده در محور طولی باغ و کاشتن درختان بلند در دو طرف آن نقش اساسی در ایجاد پرسپکتیوی دارد که باغ را طولانی تر جلوه گر می سازد .

از سوی دیگر شیب طبیعی که در اکثر باغهای ایرانی مورد استفاده قرار گرفته موقعیت مناسبی را برای قرارگیری کوشک در نقطه مرتفع باغ فراهم ساخته است . از نظر بینایی انسان وقتی در نقطه کم ارتفاع قرار گیرد فاصله خود را تا نقطه مرتفع کمتر و احساس می کند تا زمانی که همان فاصله از نقطه بلند می نگرد همین تفاوت زاویه دید انسان در جهت بالاتر و یا پیین تر از خط افق باعث می شود که کوشک از سوی سر در ورودی باغ نزدیک به نظر آید و بیننده را به حرکت به سوی آن و طی این مسافت به ظاهر کوتاه ترغیب کندو هنگامی که ازکوشک به باغ می نگرد این فاصله طولانی تر به نظر آمده و وسعت بیشتری به باغ می بخشد مانند باغ شاهزاده در ماهان كرمان . یکی از ویژگی های معماری در باغ ایرانی تلفیق بنا و باغ است و آن گاه آنچنان به هم آمیخته اند که نمی توان احساس کرد که کجا باغ سازی خاتمه یافته و کجا آغاز شده است. عنصر مهمی مانند آب که در جویها جریان دارد مسیر خود وارد کوشک شده و به طور نمایانی در معرض مشاهده قرار می گیرد و سپس از آن خارج می شود عبور مسیر جریان آب از داخل بنای کوشک و امتداد یافتن آن در فضای باغ چنان هنرمندانه فضای بیرون و درون را به هم وصل میکند که هیچ انفصالی میان این دو حس نمی شود و انتقال صدا از فضای خارج به داخل نیز این حس را تشدید می کند .

در احداث باغهای ایرانی که غالباً در دامنه تپه ها قرار دارند اصول مستقیم هندسی و ردیفها و زاویه های منظم رعایت می شود. در محوطه سازی آنها تقسیمات متقاطع و صلیب وار انجام گرفته و جویها و حوضها در وسط آنها ساخته می شود . وجود جویهایی متقاطعی که باغ را به چهار قسمت تقسیم می کند به صورت یک کیفیت عرفانی در آمده بر اساس افکار بسیار قدیمی آسیا در تصور عالم موجود و تقسیم آن بر چهار منطقه که معمولاً چهار رودخانه بزرگ آنها را از هم جدا می کند . اصلی ترین عاملی که همواره به باغهای ایرانی حیات بخشیده آب جاری بوده که در چهار باغ ها و جوبیارها و جویهای کم شیب و مارپیچ به حرکت در آمده و منظره و هوای باغ را دلپذیر می کرده اند است براساس ویژ گی های اکولوژیکی در کشور ما که بیشتر مناطق آن خشک و کم آب است برای ایجاد محیطی آرام و خنک چاره ای جز احداث جویهای آب در طول تمام باغ نمی باشد که معمولاً در تقاطعها این جویها به حوضچه ها تبدیل می گردند . این جویها غالباً از حوض خانه عمارت باغ آغاز و در فاصله های منظم با استفاده از شیب طبیعی زمین با تکرار آبشارها به داخل حوضچه ها روان می گردد .

آبنماها بیشتر در مقابل عمارت باغ احداث می گردد و معمولاً بعد اصلی آن در جهت طول ساختمان و به شکل های مستطیل و مربع – چند ضلعی و بیضی است . گاهی در داخل عمارتهای باغهای قدیمی هم آبنما ساخته می شود .كه اصطلاحاً به آن حوض خانه می گویند .باغهای ایرانی را می توان در یک تقسیم بندی کلی از لحاظ طرح به 2 دسته تقسیم کرد : باغهایی که دو محور موازی اصلی دارند و کوچه باغهای فرعی این دو محور با زاویه 90 درجه قطع می کنند مانند باغ دلگشا در شیراز . باغهایی که دو ، سه ، یا چهار محور مضاعف و موازی دارند و در مرکز باغ از یکدیگر می گذرند مانند باغ جهان نما و باغ سلطان آباد در شیراز .

جایگاه باغ در شهر ایرانی : شهرهای ایرانی همواره پذیرای حضور باغ در اشکال گوناگون خود بوده اند و در هر کجا بسته به محیط اقلیم و فرهنگ شکل خاصی را پذیرفته است . شکل گیری شهرهای تاریخی ایران و رشد و توسعه آنها با توجه به ژرف به بحث باغ و باغ سازی چه در رابطه ساختاری میان باغ و شهر و چه در استفاده از باغ و عناصر مهم باغ سازی در پیکره شهر صورت پذیرفته است . باغهای ایرانی اکثراً در مناطق گرم و خشک و کم آب ساخته شده و دلیل احداث آنها در چنین مناطقی وجود چشمه های طبیعی و یا کاریز است . برای ایجاد باغ در صورت وجود آب که اصل اساسی می باشد دو اصل دیگر هم در همه نواحی ایران مورد توجه بوده است: زمین شیب دار برای تسهیل آبیاری باغ 2. خاک حاصلخیز و بارور شکل باغ در ایران از دیرباز تا کنون با چگونگی طبیعت و هوا و میزان آب تناسب کامل داشته است .گاه برای احداث باغی در زمین مناسب از نقاط دور دست آبی را که با ایجاد کاریزی به دست می آورده اند در جدولها و جویهای منظم به آن باغها می رسانده اند . در نتیجه همواره کوشش می شود که از آب بیشترین بهره به دست آید و در واقع اهمیت آب در باغهای ایرانی بیش از هر عامل دیگری است و طرح باغها به صورت تقریباً یکنواخت و همانند در بیشتر شهرهای ایران دیده می شود که تابع و متناسب با همین نیاز است جدول بندی و جوی سازی منظم باغهای ما خود دلیل جلوگیری از هدر رفتن آب است و می توان گفت چگونگی آبیاری و لزوم جلوگیری از هدر رفتن آب طرح باغها را تعیین می کند و این طرحها اکثراً به شکل مستطیل و دارای دو خیابان اصلی به صورت صلیب و برای آبیاری سایر قسمتهای جوی های آب در وسط و یا طرفین این خیابانها ساخته می شود .

یکی از شیوه های باغی ، باغ در زمینهای مسطح و بیشتر در پیرامون مظهر قنات احداث می شود و انگیزه آن کار این است که جریان دائمی کاریز در مسیر خود برای رسیدن به زمینهای زراعتی درختان را نیز سیراب سازند و نوع دیگر باغی که در دامنه کوه احداث می گردد و ساختمان آن در بالاترین نقطه باغ و زمین آن به صورت همه پلکانی است و آبشارهای از هر طبقه دیگر سرازیر است . باغ ایرانی همواره با دیواری محصور است که هم خلوت گاهی برای آرامش و گوشه نشینی و هم حفاظتی برای تأمین امنیت باشد . در باغهای ایرانی ، فاصله میان محورها موازی معمولاً تخته زمینی است که در بعضی جاها برای کاشت گیاهان چهار فصل استفاده می شود و به آن کرت می گویند و در بعضی دیگر در صورتی که زمین شیب دار باشد مانند باغ شاهزاده در ماهان به ایجاد آب نما و آبشار اختصاص می یابد . در میان کرت ، بوته های بلند که چشم انداز ساختمان باغ را بپوشاند کاشته نمی شده است . کرتهای دو سوی خیابانهای باغ را که بیشتر به صورت چهارتخته آرایش می شود ، با نهال های میوه پر می کردند و در چند باغچه آن ، سبزیکاری و گاهی سیفی کاری می کردند .

 

[raziarchitect]

آب در باغ هاي ايراني

آب در باغ هاي ايراني

آب در باغ هاي ايراني

​

نقش آب در معماري

نقش آب در شكل گيري نخستين زيستگاه هاي انساني پاسخي است به يك نياز زيستي. اما وقتي فراتر از يك نياز، خانه سازي و بناي مجموعه هاي مسكوني بار فرهنگي مي گيرد، معماري پديد مي آيد و آب در زندگي انسان جايگاه هنري پيدا مي كند و از خلاقيت هنرمندان و معماران مايه مي گيرد. درك مفهوم آب در معماري همان درك معماري آب است. درك قوانين فيزيكي رفتار آب، احساسات ما در مقابل كنش و واكنش آب و مهمتر از همه نقش و تمثيل و ارتباط آن با زندگي انسان ها است. آب استعاره اي متناقض است و به همراه خاك، آتش و هوا، عناصر چهارگانه تشكيل دهنده جهان هستي به شمار رفته است.
آب يكي از عناصر طبيعي به شمار مي رود كه ماهيتي تغيير ناپذير دارد. هرجاكه ظاهر مي شود، كاربرد آن بايد منعكس كننده برداشت طراحان و سازندگان از طبيعت باشد. دسترسي به منابع آب از ديرباز به عنوان يكي از مهم ترين عوامل موثر در مكان يابي شهري مورد توجه بوده است. بررسي كلي جغرافيايي شهرهاي ايران به خوبي وابستگي ميان زندگي شهري و دسترسي به منابع آب را نشان مي دهد. فلات ايران به دليل تنوع اقليمي و چشم انداز محيط طبيعي درهمه جا از منابع آب سطحي مطمئن برخوردار نيست، زيرا همان طور كه آب هاي سطحي زمين، چون دريا و رودخانه و درياچه در معماري و به وجود آمدن آن نقش دارد، دربسياري از مناطق كه از اين منابع سطحي به دورهستند، نياز مردم از راه منابع زيرزميني، چون قنات و چاه ها حاصل مي شود. .
ساحل رودخانه ها بستر پيدايش و رشد بيشتر فرهنگ هاي كهن جهان است. در ايران نيز هرجا رودخانه اي جاري بوده، به سرعت و شتاب فرهنگي افزوده است وخود نيز در درون فرهنگ جا باز كرده است. و بايد گفت آب در گذشته هاي بسيار دور باعث به وجود آمدن مراكز حياتي و روش اقتصادي وشهرنشيني بوده است.

پيش از ظهور اسلام، در ايران، معماري در كنار آب و دردامن طبيعت بدون آنكه آن را مخدوش سازد، حضور خودرا اعلام مي كند ونقش آب بيشتر نقش تجردي است. نيايش گاه ها و معابد وآتشكده ها دركنار آب و درنهايت احترام به وجود آب شكل گرفت. گويي آب گذزگاه انسان براي ورود به دنياي ديگر بود. آب نقش معنوي خود را در معماري ايران نشان داد، به گونه اي كه گردش آب نمايش تجردي آب درطبيعت است وتمام جوهر وخواص آب به صورت مجرد كه ظاهرا جنبه نمايشي پيداكرده و در نيايش آب منظور بوده است.
پس رودخانه ها وچشمه ها و درياچه ها داراي جايگاه آييني و اعتقادي بودند. اين جايگاه به خودي خود شكل نمي گرفت. ساخت و وجود بناي مكان ها بود كه باورها و افسانه ها و آداب و رسومات را متجلي مي ساخت. آب هايي كه از دهانه سراب هاي بزرگ از دل كوه و درون غار و ازميان سنگ وخاك بيرون مي زند و روي زمين جاري مي شوند، چشمه هاي كوچك و بزرگي هستند كه ازميان سنگ وصخره مي جوشند و درساخت بناهايي كه در اطراف آنها ساخته مي شود نقش مهمي دارند. و در اينجا مي بينيم كه دو عامل آب وصخره در امر احداث بناهاي بوجود آمده نيز مدخليت دارند. پس همانطور كه آب در ساخت باغ نقش دارد، باغ نيز در به وجود آمدن شهر نقش خود را ايفا مي كند. تحولات مربوط به شهرها و رابطه ساختار ميان باغ وشهر آن چنان است كه مي توان از سويي باغ را شهر و شهر را باغ ناميد و از سوي ديگر باغ را به مثابه كارگاه طرح اندازي شهز تلقي كرد كه نمونه اين مطلب را مي توان درگفتار <كلاريخد>، سياح دوره تيموري بيان كرد كه رابطه ساختاري ميان باغ شهر در آن شهر موقت كه درازاي سراپرده ها وخرگاه ها وخيمه هارا به روشني بازسازي كرده است.

نمونه ديگر اين باغ شهر را در اصفهان مي توان ديد و چهارباغ و كو چه هايي كه در جهات مختلف آن امتداد داشت و اين يكي از اصول طرح اندازي شهري بود.
در ايران باستان، معماري به سوي آب حركت مي كند و دركنار آن آرام مي گيرد. ولي در دوره اسلامي آب در معماري حالت كاربردي پيدا مي كند و معماران آگاهانه سعي مي كنند تا به طبيعت تسلط يافته و آن را به نظم بكشانند و باشناخت قوانين فيزيكي و رفتار آب و درك نقش و تمثيل و ارتباط آن با انسان آب را به درون معماري بكشانند. آب در شكل هاي هندسي در اكثر بناها متجلي مي شود و به نوعي مركزيت وحدت معماري در آب شكل مي گيرد. حركت پرموج آن در مفاهيم مذهبي و ادبي هنري در فرهنگ ما جاري مي شود. به اين ترتيب آن چنان در ساخت و تركيب بناهاي ما وارد مي شود كه عملانمي توان آن را ازشكل ساخته شده جدا دانست. آب در مركز كوشك ها وباغها و غيره ظاهر مي شود. در مناطق كويري، آب كمياب و زندگي بخش سبب شكل گيري معماري آب انبار ها و پاياب ها و رباط ها و يخچال ها مي شود. و به گونه اي ديگر خودرا نشان مي دهد.
آب در باغ و كوشك، نهر ها و آب نماها و جويبار و حوض و استخر و فواره ها را به وجود مي آورد و هركلام از اينها نمايانگر تسلط انسان به طبيعت است. تا تمام اينها را دركنار خود به نمايش بگذارد. آب در معماري حوض ها به عنوان سمبل آب راكد استفاده مي شود و به اشكال هندسي منظم، عامل تكميل كننده بنا مي شود.
حوض هاي جلو بناها مكمل معماري شده و مانند آيينه آنها را در خود منعكس مي كند. حوض هايي كه در معماري مساجد شاهد هستيم نيز غير از نقش تطهير، جنبه نمادين پيدا كرده و آب هم نماد زندگي و هم نماد مرگ را به وجود آورده است. و انسان را هم از نظر جسمي پاك مي كند و هم از نظر روحي و به طور كلي اينجاست كه درك مفهوم آب در معماري همان درك معماري آب است.

نقش آب در معماري ايران باستان
در ايران باستان آب پيام‌آور روشنايي و پاكي به شمار مي‌رفت و از ارزش زيادي برخوردار بود. شايد به علت اينكه ايران كشوري كم‌آب بوده، اين مايع حياتي بين ايشان قدر و منزلتي والا داشته است. آب در نزد ايرانيان نه تنها براي رفع نيازها مورد استفاده قرار مي‌گرفته، بلكه از لحاظ معنوي و روحي نيز تاثير بسياري داشته است. آب با قابليت‌هاي مختلف خود مانند حيات، تازگي، درخشندگي، پاكيزگي، رونق و رواج روشنايي، سكون و آرامش و تحرك، احساس‌هاي متفاوت در روح و روان انسان گذارده است. به همين دليل همواره در مكان‌هايي كه ساخته دست بشر هستند، به صورت‌هاي مختلف براي خود جا باز كرده است.
اين مساله در رابطه با مكان‌هايي مانند پارك يا باغ بيشتر چشمگير است. زيرا عنصر آب به عنوان يكي از زيباترين زمينه‌هاي ديد و يكي از موارد تكميلي فضاي سبز مورد استفاده قرار مي‌گيرد. البته در اين مكان‌ها وجود آب براي پاكيزگي محل و آبياري درختان و گل‌ها يا استفاده براي سرويس‌هاي بهداشتي، ضروري و پراهميت است.
در سده‌هاي گذشته ايرانيان باغ‌ها را بيشتر در زمين‌هاي شيب‌دار احداث مي‌كردند و با ايجاد پلكان در مسير آب، جريان ملايم آب، تند و پر سر و صدا مي‌شد.اصلي‌ترين عاملي كه همواره به باغ‌هاي ايراني حيات مي‌بخشيد، آب جاري بود كه در چهارباغ‌ها،‌ جويبارها و جوي‌هاي كم‌شيب و مارپيچي به حركت در مي‌آمد و هواي باغ را مطبوع و دلپذير مي‌ساخت. در باغ‌هاي تزييني كه به حوض‌ها مي‌پيوست، جدول ها معمولا با سنگ و آجر ساخته مي‌شد. در كف آب‌نماها و بيشتر جاهايي كه آب در جريان بود، اغلب تخته سنگي با تراش سفيدرنگ يا با طرح‌هاي مختلف كار مي‌گذاشتند كه به موج آب، جلوه زيبايي دهد.باغ‌هاي قديمي ايران اغلب در مناطق گرم و خشك و كم‌آب ساخته شده‌اند و دليل احداث آنها در چنين مناطقي، وجود چشمه‌هاي طبيعي و يا كاريز است.

وسعت هر باغ بستگي به حجم و مقدار آب موجود براي آبياري آن دارد. باغ‌هاي شهرهاي خشك و كويري به علت گرمي هوا در تابستان، همواره اهميت خاصي داشته‌اند كه از آن جمله باغ‌هاي كاشان را مي‌توان نام برد. باغ فين كاشان كه از باغ‌هاي معروف دوره صفويه، زنديه، قاجاريه و هم‌چنين زمان ما است به علت وفور آب چشمه سليماني و حوض و استخر و فواره‌هاي فراوان و درختان كهنسال و عمارت‌هاي تاريخي، همواره جزو معرف ترين و پرجاذبه ترين باغ‌هاي كشور ما بوده است.
در باغ‌هاي ايراني، براي ايجاد محيطي آرام، خنك و پرسايه، چاره‌اي جز احداث جوي‌هاي آب در طول تمام باغ نبوده است و معمولا اين جوي‌ها در تقاطع‌ها به حوضچه تبديل مي‌شدند. آب از جوي‌ها كه اغلب از حوضخانه عمارت باغ آغاز و در فاصله‌هاي منظم با استفاده از شيب طبيعي زمين با تكرار آبشارها به داخل حوضچه‌ها روان مي‌شد.
آب‌نما كه از ضروري‌ترين عناصر ايجاد باغ محسوب مي‌شد، بيشتر در مقابل عمارت باغ احداث مي‌شد و بعد اصلي آن در جهت طول ساختمان و به شكل‌هاي مستطيل، مربع، چند ضلعي و دايره بود. گاهي در داخل عمارت‌هاي باغ‌هاي قديمي نيز آب‌نما ساخته مي‌شد كه در اصطلاح به آن محل، حوضخانه مي‌گفتند. ساكنان باغ در روزهاي گرم تابستان، به ويژه هنگام نيمروز، در كنار آب‌نما به آسايش مي‌پرداختند.

آب و روانشناسي
انسان مجموعه‌اي است پيچيده از روح و ذهن و جسم. همان‌گونه كه جسم آدمي به غذا نيازمند است، ذهن و روح او نيز طالب عناصري است كه به او آرامش ببخشد. در جامعه شهري كه ساختمان‌هاي بلند و خيابان‌ها و زندگي ماشيني همه جا را احاطه كرده است، جلوه‌هاي زيبايي و هنر، بهترين پناه براي روح خسته و آرامش‌طلب آدمي است.امروزه در شهرها شاهد عناصري با بافت سخت مثل بتن و ... به جاي عناصر طبيعي (پوشش گياهي) هستيم. لذا بايد با به‌كارگيري عناصري كه بافت نرم دارند، گوشه عزلت و زيبايي فراهم كرد تا به روان انسان آرامش بخشيد. اين مكان‌ها مي‌توانند پارك‌ها و باغ‌هاي شهري باشند. آب يكي از اين عناصر به شمار مي‌رود و چه در حالت سكون و چه در حالت حركت نوازش‌دهنده روح انسان است. حركت و موسيقي آب، در جلوه‌گري بيشتر فضاي سبز نقشي در خور توجه دارد. مي‌توان آب را به صورت جويبار و چشمه براي نقاط آرام و بي سر و صدا و به صورت آبشار و فواره‌هاي بزرگ براي نقاط پرازدحام و شلوغ طراحي كرد.

آب و انعكاس سطح آب ساكن
با انعكاس نور مانند آينه عمل مي‌كند و پديده هاي اطراف خود را با چرخش 180 درجه نمايش مي‌دهد،‌ هم‌چنين انعكاس پوشش گياهي در آب و تابش نور خورشيد روي گياهان آبزي موجود روي آب، تصوير زيبايي براي بيننده به وجود مي‌آورد. آب در حال حركت نيز منعكس‌كننده امواج نور در فضاست؛ مانند نوري كه از يك جويبار روان روي برگ درختان منعكس مي‌شود.
آب و تاثير آن در كاهش درجه حرارت و افزايش رطوبت:آب در پارك‌ها و باغ‌ها به هر يك از صور مختلف، خود به نحوي در متعادل كردن درجه حرارت هوا،‌ تامين رطوبت نسبي براي گياهان و ايجاد طراوت، موثر است. مجموعه اين عوامل از يكنواختي و خشكي محيط مي‌كاهد.

طراحي آب در سبك‌هاي مختلف:
جذابيت آب از ديگر عناصر موجود در پارك بيشتر است. آب‌نما عنصري است كه اگر در پارك‌ها خوب و كامل طراحي شود. تركيب مناسبي ايجاد مي‌نمايد و اگر به طور صحيح مورد استفاده قرار نگيرد. باعث ضايع شدن شيوه طراحي خواهد شد. براي احتراز از بروز چنين مشكلاتي بايد با احتياط عمل كرد.آب‌نماها را مي‌توان به دو صورت منظم يا غيرمنظم طراحي كرد.
منظم (Formal) _ منظور از طراحي منظم، دادن شكل كاملا هندسي به آب‌نماها و آبراهه‌هاست. اين نوع آب‌نماها وقتي در يك چشم‌انداز كه به شيوه منظم طراحي شده است، قرار گيرند، بهترين نماي خود را نشان مي‌دهند. اشكال به حالت قرينه و كلاسيك به كار مي‌روند. چشمه‌ها و مجسمه‌ها شكل مشخصي دارند و مواد به كار رفته، سنگ و بتن‌هاي صاف و منظم است. البته از فايبرگلاس هم در اندازه‌هاي دلخواه و به فرم منظم مي‌توان استفاده كرد. آب‌نماهاي منظم وقتي كه داراي لبه برجسته باشند، جذابيت بيشتري دارند. چرا كه نشستن روي لبه برجسته استخر جالب است و از طرفي براي كودكان امنيت دارد. در باغ‌ها و پارك‌هاي كوچك شهري، بهتر است كه آب‌نما به شيوه منظم طراحي شود
.غيرمنظم (Informal) - آب‌نماهاي غيرمنظم مي‌تواند از اجسام قالب‌ريزي شده و ظروف با اشكال غيرهندسي و خيالي و يا سنتي ساخته يا به فرم آزاد با پيروي از آبگيرهاي طبيعي طراحي شود. در اين صورت آب‌نماها داراي گوشه‌هاي راست و ديوارهاي عمودي و حاشيه‌هاي منظم و دست‌ساز نيستند. يا دست كم در ظاهر اين طور به نظر مي‌آيند. براي ساخت آنها، بيشتر از سنگ و خاك و گياهان بومي استفاده مي‌شود. براي ايجاد آب‌نماهاي طبيعي بايد فضاي كافي وجود داشته باشد. پس از مشخص شدن سبك طراحي پارك، مساحت و فرم استفاده از آب (جاري - ساكن) تعيين مي‌شود. وسعت كل آب بستگي به مساحت پارك و شرايط اقليمي منطقه دارد.در مناطقي كه آب و هواي خشك دارند، بايد پرش آب (فواره، آبشار) بيشتر باشد. در صورتي كه براي آب و هواي مرطوب، ريزش و پرش آب حتي‌الامكان بايد كمتر شود. در مناطقي مثل تهران بهتر است حدود 25درصد از مساحت كل پارك به آب و آب‌نماها اختصاص داده شود.برحسب شرايط، توپوگرافي زمين و هدف‌هايي كه از ايجاد آب‌نما وجود دارد، اشكال مختلفي از آن ساخته مي‌شود. شكل و تعيين محل آب‌نما خود بستگي به موقعيت زمين و هماهنگي با ديگر عوامل باغ‌، هم‌چنين سليقه و ابتكار طراح دارد.

استخر
استخر شنا در باغ‌هاي خصوصي احداث مي‌شود و در پارك‌هاي عمومي، استخرها نقش آب‌نما را دارند و در بعضي موارد، براي بازي از آنها استفاده مي‌شود. مانند استفاده از قايق‌هاي موتوري و پايي. اين‌گونه استخرها در اوايل قرن بيستم به شكل مستطيل، بيضي يا به اشكال هندسي منظم ساخته مي‌شدند. در قرن حاضر، در طرح اين‌گونه استخرها تجديدنظرهايي شده و اشكال هندسي نامنظم با خصوصيات بهاشتي بيشتر، تزيينات نوري و توليد امواج در آب‌، تفنن خاصي را به همراه آورده است. به طوركلي عمق استخرها برحسب موارد استفاده و سن استفاده‌كنندگان، متغير است. براي احداث استخر ابتدا مكان مناسبي در نظر گرفته مي‌شود. اين مكان بايد از هر نظر براي بازديدكنندگان جاذبه داشته باشد. علاوه بر آن روباز و آفتابگير و حتي‌المقدور كم‌شيب باشد.

آب‌نما
حوضچه‌ها يا حوض‌هاي كم‌عمق كه اغلب در آنها فواره‌هاي متعدد و چراغ‌هاي رنگين تعبيه مي‌شود به آب‌نما معروف هستند. عمق آنها تا 60 سانتي‌متر است و برحسب شكل و فرم طراحي شده، با مصالح ساختماني مختلف ساخته مي‌شوند. گاهي در كناره آنها از لكه‌هاي گل‌كاري يا جعبه‌هاي گل استفاده مي‌كنند. مي‌توان در داخل يا كنار آلاچيق‌ها آب نماهاي كوچكي احداث كرد.

چشمه
با استفاده از خصوصيات طبيعي، چشمه‌هايي را در پارك‌ها و باغ‌هايي كه به شيوه طبيعي و كلاسيك احداث شده‌اند، طراحي مي‌كنند. ايجاد چشمه‌هاي كوچك به طور مصنوعي به نحوي به لطافت و زيبايي فضاي پارك مي‌افزايد. در صورت امكان مسير و حركت آب را به صورت كانال‌هاي زيرزميني درمي‌آورند تا از يك نقطه به صورت مظهر ظاهر شود. حوضچه كوچكي نيز در كنار مظهر ايجاد مي‌كنند تا حالت طبيعي به چشمه بدهند. چشمه‌ها را بايد با توجه به انواع طبيعي آن، با جريان تند يا ملايم، با در نظر گرفتن وضع توپوگرافي زمين با سرعت كم يا زياد آب طراحي كرد.

بركه
بركه‌ها يا باغچه‌هاي آبي احداث بركه بر تلطيف هواي پارك و زيبايي آن بسيار موثر است.به اشكال منظم و غيرمنظم با اعماق مختلف در نزديكي منطقه جنگل‌كاري،‌ در وسط پارك يا در كنار سطوح گل‌كاري وسيع ساخته مي‌شود. براي اين منظور در قطعه موردنظر خاك‌برداري‌هايي با اعماق مختلف و اشكال نزديك به حالت طبيعي انجام مي‌دهند. براي تامين آب بركه از كانال‌هايي آب را به آن وارد مي‌كنند كه اين كانال‌ها مي‌توانند جنبه تزييني داشته باشند و به صورت آبشار و جويبار طراحي شوند. در بركه‌ها ضمن اينكه آب راكد است متحرك هم هست تا گياهان از موهبت طبيعي ساخته شده به دست بشر برخوردار شوند. گياهاني كه در داخل يا نزديك بركه كاشته مي‌شوند بايد با خطوط و گل‌هاي تزييني منطقه هماهنگي داشته باشند.گياهان آبزي، با اشكال متنوع و رنگ سبز برگ‌هاي خود، مناظر زنده‌اي به باغچه‌هاي آبي داده و به آن حالت طبيعي مي‌دهند. مهم‌ترين خاصيتي كه گياهان آبزي در باغچه‌هاي آبي دارند، توليد اكسيژن و افزايش رطوبت هواست كه در خنك كردن هواي منطقه نقش مهمي دارد. گياهاني نظير آلاله آبي و نيلوفر آبي با برگ‌هاي خود سطح آب را مي‌پوشانند و ايجاد سايه مي‌كنند كه به خودي خود باعث مي‌شود آب در فصل تابستان زود گرم نشود.

آبشار و جويبار
آبشارها و جويبارهاي طبيعي هميشه براي مردم جذابيت خاصي داشته‌اند. امروز طراحان توانسته‌اند با الهام از زيبايي‌هاي طبيعي و از جمله آبشارها و جويبارها، در پارك‌ها و باغ‌ها گوشه‌هايي از طبيعت را تا حد امكان بيافرينند. ارزش وجودي آنها به جنبه‌هاي زيبايي‌شناسي آنها محدود نمي‌شود، بلكه در تلطيف هوا و مطبوع ساختن فضا موثرند. جويبار را مي‌توان طوري طراحي كرد كه دو عمل آبياري و حركت آب هم‌زمان انجام شود.

فواره‌ها
فواره تنها نمايشي از زيبايي آب نيست، بلكه در روزهاي خشك و گرم تابستان، رطوبت هوا را افزايش مي‌دهد و فضاي دلپذيري فراهم مي‌سازد. خلاف تصور همگان،‌ فواره‌ها الزاما مصرف‌كننده آب نيستند.

مي‌توان به وسيله يك پمپ شناور، آب استخر يا حوضچه را به گردش درآورد. فواره‌ها به سه گروه اصلي تقسيم مي‌شوند:
1-فواره‌هاي پرتابي (Spray)
2-فواره‌هاي ريزشي (Spill)
3- فواره‌هاي جهنده (Splash).

در مناطقي كه در معرض وزش باد قرار دارند، استفاده از فواره‌هاي كوتاه و نيرومند مناسب‌تر است. ارتفاع فواره‌ها نبايد بيش از فاصله منبع فواره تا لبه استخر باشد. بر پايه يك قانون تجربي، قطر استخر يا حوضچه آب، بايد دست كم دو برابر ارتفاع آب فواره باشد. اگر سر فواره‌ها پايين‌تر از سطح آب تعبيه شود، زيبايي بيشتري دارد. مگر اينكه از اشكال و مجسمه‌هاي خاصي براي ايجاد فواره استفاده شود.براي نمايش فواره‌ها در شب از چراغ‌هايي در زير محل ريزش آب استفاده مي‌كنند كه بايستي با اصول نورپردازي در آب مطابقت داشته باشد. تابش نور از پايين به بالا و تنظيم ميزان آن، باعث انعكاس حركات آب در محوطه اطراف و روي شاخ و برگ گياهان مي‌شود و زيبايي خاصي به محيط مي‌بخشد. در صورت وجود گياهان آبزي يا ماهي در استخر، بايد در نصب فواره‌ها دقت شود. براي نيلوفرهاي آبي تلاطم سنگين آب مضر خواهد بود. اما اكسيژن فراوان حاصل از آب فواره‌هاي بلند براي ماهي‌ها مفيد و مطلوب است.
استفاده از آب در طراحي معماري امروز ايران

باغ موزه آب
​

 

[sahar-architect]

این پروژه لنداسکیپ، با استفاده از فرمهای مارپیچ گونه که کلیت طرح را شکل میدهد، در طول ساحل بنیدرم (Benidorm) در اسپانیا اجرا گردیده است. محدوده ای که طرح در آن اجرا شده، یکی از جاذبه های معروف گردشگری اسپانیاست که با ساختمانهای بلند، گردشگاههای ساحلی، بارها و البته دریا به محل مناسبی برای گردشگران تبدیل شده است.با اینحال گروه معماری "OAB" تلاش کرده است تا با طراحی ویژه ای این قسمت از ساحل را به بخش شاخصی از سایر مکانهای همانند [ اعم از کناره همین ساحل و یا محل های مشابه در سایر نقاط] تبدیل و در حقیقت ازآن یک لند مارک بسازد.

پروژه به زیبایی مساله پهنای لازم برای گردشگاه ساحلی را بوسیله فرمهای فراخ شده ماهیچه ای شکل که امکان استقرار نیمکت ها و محل های توقف، نشستن و استراحت در آن وجود داشته باشد حل نموده است.

همچنین در جای جای طول محوطه سازی، نقاط دسترسی متنوعی، امکان رسیدن به ساحل ماسه ای و دریا را تسهیل نموده است.در همین راستا، پیش بینی اشکوب ها ولایه های متفاوت ارتفاعی، امکانات متفاوتی به افراد میدهد. سطوح بالایی امکان رفت و آمد افرادی که عادت به پرسه زدن و پیاده روی در شهر را دارند در طول ساحل فراهم میسازد و در زیر آن مسیر تخته کوبی شده ای اجرا گردیده که افرادی که معمولا در کنار ساحل میدوند از آن استفاده میکنند. بین این دو سطح، و از سمت سطوح بالا به طرف سطح تخته کوبی شده، سطوح مارپیچی فرو خزیده که ارتباط و دسترسی به ساحل شنی و دریا را به آرامی برقرار میکند.

در کف سطوح بالایی از رنگهای شاد استفاده شده تا قرابت و ارتباطی مستقیم با روحیه مدیترانه ای ایجاد کند ضمن آنکه اشکوب بالا بر روی سطوح پایین و مسیر تخته کوبی شده نیز سایه ای در طول مسیر فراهم میکند.
پروژه کاملا با سایت و ساحل دریا (که مردم در حال گذران اوقات فراقت را در خود جای داده) در هم آمیخته و رنگهای شاد استفاده شده در آن، همچنین فرمهای پویا و مواج [که القا کننده حرکت، شادابی و سرزندگی است] از آن پروژه ای موفق ساخته است.

 

[sweetest]

اگر قصد دارید در جایی خاص شنا کنید و از یک منظره فوق العاده زیبا در هنگام شنا لذت ببرید ما جایی را به شما معرفی میکنیم که شاید تنها در رویاهایتان به همچین جایی فکر کرده بودید ولی مجموعه هتل باغهای معلق در بالی اندونزی جدیدا مجموعه استخرهای بنام بی نهایت را افتتاح کرده اند که بسیار زیبا و خیره کننده است .

با منظره ای مشرف به جنگل و تپه‌هایی سر سبز میتوانید تعطیلاتی استثنایی را تجربه کنید .

​

 

[E . H . S . A . N]

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.
.
.
ادامه دارد . . .

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.
.
.
منبع : تاپناپ

 

[کوثر89]

باغ ژاپنی نام سبکی خاص از باغ سازی است که در آن از عناصر موجود درطبیعت به نحو شگرفی استفاده می‌شود. معمولا در ترکیب باغ‌های ژاپنی از ترکیب گیاهان رنگارنگ و متنوع با عناصری همچون پله‌های سنگی،برکه های کم‌عمق، حصارهای سنگی، نرده‌هایی از خیزران(بامبو)،پل هایhttp://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%84 چوبی و یا سنگی بر فراز برکه‌هاوجزایر مصنوعیhttp://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%B9%DB%8C&action=edit&redlink=1 آکنده از گل و گیاه http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%84http://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87استفاده می شود.
باغ سنگ های ژاپنیhttp://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%A8%D8%A7%D8%BA_%D8%B3%D9%86%DA%AF%DB%8C_%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1 گونه‌ای از انواع باغ‌های ژاپنی است.

 

[همراهی]

مکان پروژه:اسلوونی
سال ساخت:2003-2004
مساحت:194.6 sqm
کارفرما:دفترکار بازرگانی وصنایع بازرگانی

تلفیق معماری مدرن و طراحی فضای سبز منجر به خلق باغ پانورامیک شده است. معماران شرکت Sadar+Vuga این پروژه موفق را در کشور اسلوونی طراحی و ساخته اند.

با توجه به کم بودن مساحت زیربنا سازندگان تصمیم بر ان میکیرند که باغ را به درون پروژه بیاورند.
بنابراین درون فضا باغ زمستان داخلی، که در آن یک روبان فضایی، فرورفتگی ها و سبدهای با شکوه سبز گرمسیری دیده می شوند
گیاهان در داخل یک بازی نور وسایه را باعث می شوند وبا عدم نمایش فضای درون به بیرون یک فضای کار راحت را به ارمغان می اورد.
سایه بان های ایجاد شده در جبهه ی افتابگیر نمای ساختمان به منظور سایه اندازی و تلطیف فضای درون شده است
این سایه بان ها به صورت هوشمند وخودکار تنظیم می شوند و راستای معماری سبز وپایدار به ساختمان کمک می کنند.

با پلان منعطف و طراحی در مقطع سعی در ایجاد حس جذابیت داشته است .برای رویداد هایی مانند پذیرایی تشریفاتی مراسم اعطای جایزه و همچنین برای جلسات تیم مدیریت توسعه یافته

منبع
/tarhenaab.blogfa.com/tag
.archdaily.com
به همراه دخل و تصرف!

 

[E . H . S . A . N]

باغ ِ لوان هال در کندال ِ انگلیس ، به عنوان ِ یکی از زیباترین باغ ها در زمینه ی درخت آرایی به حساب می آید .

این باغ در سال ِ 1694 توسط ِ گوئیلوم بئومونت ، باغبان شاه جاکوب ِ دوم طراحی و اجرا شد .

---

---

---

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.
.
.
.
.
ادامه دارد . . .
​

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.

.
.
.
منبع : تاپناپ
​

 

[همراهی]

باغ ژاپنی

سبک باغسازی در خاور دور ( چین و ژاپن) بر مبنا و اصول خاصی قرار گرفته و قدمت تاریخی به 2500 سال قبل از میلاد مسیح ( در چین) می رسد ، پرورش گیاهان داروئی و حفظ فضای سبز ، قرن ها مبنای فکری و منبع الهام علاقمندان به طبیعت بوده است .
افکار فلسفی و مذهبی در طول تاریخ خاور دور بنوعی در هنر تاثیر نهاده است . آن چنانکه پس از ظهور بودا و آشنائی هنرمندان با عقاید و افکار فلسفی او طراحان به طبیعت نزدیکتر خود را حس کردند و نمایانگر این حالات در طرحهای تقلیدی آنها از طبیعت می باشد . بطور کلی باید مناظر باغها در مقیاس کوچکی از فرمهای آزاد طبیعت شکل گرفته باشد . بنابراین می توان چنین دریافت که هر آنچه در باغ و پارک به کار گرفته می شده خود مفهوم خاص و بیانگر نکته ایی از واقعیت های موجود در طبیعت بوده است و براساس خصلت و امکان بهتر زیستن ثروتمندان سبب می شد که آنها بتوانند به سهولت قسمتی از طبیعت زیبا را به ماوای خویش ببرند و از این رهگذر در اطراف قصرها و بناهای بزرگشان زیبایی هایی از طبیعت را به اشکال مختلف جمع کنند و همچنین در اطراف معابد براساس انگیزه و احترامات مذهبی ، پارکها و گلستانهایی با نهایت سلیقه ، که نشانه خلوص در آنها بود طراحی می کردند .

براساس طبیعت ظریف و دقیق ژاپنی ها ، گرایش سمبلیک به گیاهان و بعلاوه خصوصیات طبیعی محیط زیست موجب پیدایش سبک و روش خاصی برای باغهای ژاپنی شد. باغهای اولیه در ژاپن بسیار ساده و از مجموعه آبگیرها ، جزیره ها و نهرها تشکیل شده بودند .گیاهان در باغهای ژاپنی اهمیت و معنای خاصی دارند ، در برخی موارد سعی شده است که بزرگی طبیعت را بر مقیاس کوچکی بنشانند این خود از ظرافت مردمی بر میخیزد که بصورت طرحها مینیاتوری (گیاهان هماهنگ شده با محیط )به وجود می آید . این توجه اختصاص به گیاهان و حفظ دایمی آنها بر مبنای داشتن طبیعت آزاد با مقیاس کوچک را در این قسمت از خاور دور خلق کرد .
در طرحهای ژاپنی به جای آنکه از تعداد زیادی گل و گیاه استفاده شود سعی بر این است که بین عوامل طبیعی که نقش سمبلیک دارند ، ارتباط عاطفی برقرار شوند و هر قسمتی از باغ نمایان گر گوشه ایی از طبیعت باشد

مواردی که در احداث باغ های ژاپنی بیشتر مورد توجه می باشد اشکال مختلف سنگ هاو طرز قرار گرفتنشان ، آب ، گیاهان زینتی و ایجاد رابطه خاصی بین آنهاست همان طور که در قبل اشاره شد
در باغهای ژاپنی سنگ ها نقش عمده ایی به عهده دارند در طبیعت باغهای ژاپنی ، یک سنگ کاملاً منظم و صاف به کار نمی رود بلکه اشکال نامنظم و سطوح مختلف سنگهاست که زیباهایی را ایجاد می کند که بطور کلی ژاپنی ها هر سنگی را که در باغ به کار می برند ، معنای بخصوصی برایش در نظر می گیرند. به نظر آنها سنگ ها ابدی هستند و معنای سمبلیک خود را حفظ کنند .
هر سنگی به تنهایی رسالت و واقعیت مجزا از دیگر حقایق هستی است و فلسفه تجرید خود به شکلی در هریک از سمبل ها بیانگر می باشد بطور کلی در خاور دور ( چین و ژاپن ) مانند دیگر نقاط دنیا باغهااز دو دیدگاه مورد توجه بوده اند یکی بصورت پارکها و باغ های عمومی ، دیگری باغچه های کوچک برای منازل .
باغ سنتی سنگی ژاپنی بر اساس ترتیب منظمی از اشیاء شکل یافته اند که هدف آن خلق منظر وفضای معمارانه است یک باغ سنگی نوعی از فضا است که ارتباط تنگاتنگی با محل قرارگیری مشاهده کننده دارد. مکانی که بازدید کننده در آن به درستی از هارمونی اشیاء می رسد. یک باغ سنگی .اما ترکیب باغ در قالب آنالیزهای ساده ای که در دنیا معمولند قابل توضیح نیست.به نظر می رسد راهبان ذن سعی در آشکار کردن زیبایی زندگی به صورتی غیر قابل درک در باغ داشته اند اما نباید فراموش کردکه هماهنگی بین عناصر طبیعی به هر حال یک قانون است که در تمام دنیا وجود دارد پس در این باغ هم قابل شناسایی است قانونی که در هندسه ی باغ باید به دنبال آن گشت.

​

باغ ژاپنی از باغ چینی سرچشمه گرفته است اما فلسفه بی نظیر طراحی خاص خود را توسعه داده است. باغهای ژاپنی چکیده ای از منظر طبیعی بودند که از طریق دست ورزی سنگ، گیاهان و آب،نماد فرآیندها و تمجید از طبیعت محسوب می شدند. این باغ غالبا شبیه صحنه نمایش تجلی می یافت. به طور مثال، لذت تماشایی مهتاب، مانند حساسیت چینی، در طراحی باغ ژاپنی تکامل بیشتری یافته است.نه تنها حرکت ماه در آسمان شب لذت بخش بود بلکع استقرار گیاهان گلده سفید،ماسه های سفید و سنگهای روشن در باغ،تآثیرات ماه و این تجربه را افزایش می داد.
از آنجایی که کشور ژاپن جزیره می باشد،می تواند تآثیرات دیگر فرهنگها را کنترل کند و تکامل تدریجی مجزایی از اهمیت فرهنگ، که در طراحی باغ در غرب موجود نبوده است،را ایجاد کند.
در سرتاسر تاریخ ژاپن، از باغ در آشکار ساختن سیمای هنری به طور مؤثر استفاده شده است.
از قرن 8 تا 11 میلادی، طبقه اشرافی ژاپن باغ هایی احداث کردند که در آنها جزایر، آبشارها و کاشت طبیعی گیاهان موجود بود و منظره فراتر از باغ را با "شاککای shakkai" یا "منظره فرعی" ترکیب می کرد.دیدگاههای ساده"ذن بودیسم Zen Buddhism" در قرون 16 و 17 میلادی سبب کاهش مقیاس باغ ها گردید.گلها که به عنوان عناصر جزئی درنظر گرفته می شدند، از باغ حذف شده و درختان و درختچه های همیشه سبز که نشان از زیبایی ابدی و نه موقتی دارند، جایگزین آنها شدند.آبشارها و دریاچه ها به وسیله سنگریزه، سنگ و "خشک باغها" مشخص می شدند

​

طراحی کاشت ژاپنی می کوشد تا گیاهانی که در طبیعت در کنار هم یافت می شوند را با یکدیگر ترکیب کند.از ترکیب گیاهان با سواحل دریا و کوهستانها و ایجاد ترکیبات گیاهی از اقلیمهای متفاوت، پرهیز می گردد.سادگی، محدودیت و ثبات در طرحهای کاشت از طریق استفاده از گیاهان همیشه سبزی که سبب آرایش تدریجی و ظریف رنگ و فرم می گردند، نشان داده می شوند. نامتقارن بودن و گروه هایی با عناصر با تعداد فرد، مورد توجه بسیار قرار می گیرند.
گیاهان در یکدیگر تداخل نمی کنندبلکه فضای کافی برای رشد به آنها داده می شود. باغ، غالبا به وسیله درختان همیشه سبز قاب بندی می گردد

برخی از نکات ممتاز باغ سازی چینی :
ترکیب آبنماها با خشکی
تمرکز در جزئیات و ریزکاریها
اعوجاج مسیرها
استفاده از ساختمانهای شاخص در زمین مثل کوشکها
استقرار دادن مکانهای منظره ای در داخل طرح کلی باغ
بکار بردن باغ برای عملکردهای متعدد
گوناگونی در چشم اندازهای طبیعی
توانایی تحریک و تهیج
​

---

بهتره بقیه مطالب را از کتاب طراحی باغ و احداث فضای سبز از خانم غزاله روحانی که رفرنس کنکور ارشد نیز میباشد ببینیم

---

فایل ضمیمه عکسهای گذاشته شده در پست های قبلی جهت ماندگاری در باشگاه مهندسان :

 

[marali_64]

لاندسکیپ، باغ سازی

http://www.www.www.iran-eng.ir/images/M_images/printButton.png http://www.www.www.iran-eng.ir/images/M_images/emailButton.png زیباترین پارک ملی اروپا، پارک ملی دریاچه پلیتوایس پارک ملی دریاچه پلیتوایس ( Plitvice Lakes ) در کشور کرواسی از مشهورترین جاذبه های توریستی جهان می باشد که در سال 1979 در لیست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. بازدید از این دریاچه ها که تقریبا در بین شهر پایتختی Zagreb و شهر ساحلی Zadar واقع شده اند، بشدت توصیه می شود. زیبایی و شکوه این پارک را می توانید در 16 دریاچه ای ببینید که توسط یک سری آبشار به یکدیگر متصل شده اند و در اعماق جنگلی مستقر شده اند که محل زندگی آهوهای کوهی، خرس ها، گرگ ها، گرازهای وحشی و گونه های نایابی از پرندگان می باشد. مساحت این پارک حدود 300 کیلومتر می باشد و این درحالیست که زنجیره ی دریاچه ها به بیش از 8 کیلومتر می رسد. اختلاف ارتفاع فراوانی نیز در زمین این پارک وجود دارد که در بلندترین نقطه به 1280 متر و در کوتاه ترین نقطه به 380 متر می رسد. اما اختلاف ارتفاع بین دریاچه ها تنها 135 متر است. بلندترین آبشار این پارک با 70 متر ارتفاع، Veliki Slap نامیده می شود.

 

[پریماه جون]