شركت مهندسين مشاور نقش جهان ـ پارس
تهران-1384
خلاصه طرح :
اراضي عباس آباد يكي از چهار تپه اي است كه در اراضي شهر تهران در دامنه سلسله جبال البرز قرار مي گيرد. مساحت آن حدود 559 هكتار است كه 63 هكتار آن به احداث مصلي تهران اختصاص داده شده است. سه محور از محورهاي اصلي ارتباطي شهر تهران يعني محور مدرس، محور همت و محور رسالت از اين اراضي عبور مي كنند و آنرا به 6 قطعه بزرگ تقسيم مي نمايد.
اولين طرحي كه براي اين اراضي تهيه گرديد پيش از پيروزي انقلاب اسلامي توسط مهندسين مشاور فرمانفرمائيان - گروئن در سال 1347 بود.
پس از آن طرحهاي ديگري توسط مشاورين مختلف قبل و بعد از پيروزي انقلاب براي اين اراضي تهيه گرديد .
آخرين طرح تهيه شده براي اين اراضي كه تهيه آن از سال 72 تا 76 بطول انجاميد توسط شركتهاي آتك و آركولوگ مشتركا" صورت گرفت و در سال 1377 بتصويب رسيد. اين طرح مدتي مورد عمل واقع شد و برآن اساس برخي از اراضي واگذار گرديد و تعدادي از راههاي داخلي مجموعه و همچنين برخي از بناها مانند فرهنگستانهاي جمهوري اسلامي ايران ، كتابخانه ملي ايران ، وزارت راه و ترابري و غيره در آن احداث گرديد و تعدادي ديگر از بناها در حال احداث اند.
پس از تهيه آخرين طرح و براساس تجربيات بدست آمده از اقدامات اجرائي رهنمودهاي جديدي در رابطه با اراضي عباس آباد مطرح گرديد و مصوبات جديدي براي آن تهيه گرديد كه بطور خلاصه عبارتند از :
اختصاص اراضي عباس آباد به فضاي سبز و حسب نياز كاربري هاي فرهنگي ( در مقياس ملي و منطقه اي) وبسط و توسعه فضاي سبز و تفريحي مورد نياز شهر تهران .
براساس رهنمودها و مصوبات فوق الذكر مقرر گرديد كه در طرح اراضي تجديد نظر بعمل آيد و طرح جديدي منطبق بر آنها تهيه گردد. بر اين اساس تهيه طرح تجديد نظر به چهار مهندسين مشاور كه مشاورين مناطق اطراف اراضي بودند واگذار گرديد كه مطالعات لازم توسط اين گروه مشاوران صورت گرفت و دو گزينه پيشنهادي ارائه گرديد كه گزينه دوم مورد تاييد كارفرما يعني شركت نوسازي عباس آباد قرار گرفت .
اصول و مباني گزينه انتخابي با توجه به رهنمودها و مصوبات ذكر شده در فوق به شرح زير است :
1- كاربري اراضي عباس آباد لازم است بصورت فضاي سبز، آزاد و فرهنگي باشد.
2- تا آنجا كه ممكن است زيبائي هاي طبيعي، توپوگرافي و محيط طبيعي اراضي حفظ شود.
3- سطوح كاربريهاي اداري و تجاري و خدماتي در جهت تقويت فضاهاي مورد نظر در بند يك تا آنجا كه ممكن است كاهش يابد .
4- واگذاري هاي صورت گرفته كه در راستاي كاربريهاي بند يك نيستند منتفي شود و تنها بناهاي ساخته شده و برخي از بناهاي در دست احداث باقي بمانند، لكن كاربري اين بناها در صورت لزوم و براي هماهنگي با عملكرد كلي مجموعه تغيير يابد.
5- با توجه به موقعيت آينده شهر تهران كه يكي از شهرهاي جهاني خواهد بود، فضاها و بناهائي بصورت محدود در اين راستا در اراضي در نظر گرفته شود.
6- به ميزان محدودي بناهاي جديد با خصلت فرهنگي و گردشگري در مجموعه اضافه شود.
طرح پيشنهادي براساس اصول مورد نظر كه فوقا" اشاره شد، تهيه گرديده است. در اين طرح توجه اصلي به مصلي شهر تهران به عنوان مهمترين عنصر مجموعه بوده است. بدين ترتيب كه يك محور پياده شمالي – جنوبي اصلي در طرح در نظر گرفته شده كه از طرف جنوب به مصلي و از طرف ديگر به بزرگراه شهيد حقاني (جهان كودك) در شمالي ترين قسمت اراضي مي رسد. در طول اين محور فضاهاي عمومي مانند باغ گلگشت مصلي (ميدان بزرگ شهر) ، باغ دره دفاع مقدس جانمائي گرديده، به ترتيبي كه در طول محور ديد به كوههاي البرز و مصلي قطع نگردد. سه ايستگاه از خط يك مترو كه بصورت شمالي – جنوبي از اراضي عبور مي كند منطبق بر اين محور است.
در محل ايستگاههاي مترو كه در كنار خيابانهاي اصلي است صفه ها و سكوهاي عريض پياده در نظر گرفته شده است. اين سكوها كه از روي بزرگراههاي رسالت و همت عبور مي كنند و قطعات مختلف اراضي را به يكديگر به صورت پياده متصل مي كنند، يكپارچگي مجموعه را نيز تأمين مي نمايند. در كنار اين سكوها عناصري كه معمولا" در كنار ايستگاههاي مترو قرار مي گيرند مانند بناهاي اداري و مسكوني و تجاري ويژه در نظر گرفته شده اند، ارتفاع اين عناصر طوري است كه عنصر مرتفع مجموعه يعني مناره هاي مصلي را تحت تأثير قرار ندهد.
سكوي روي بزرگراه رسالت در عين حال ورودي اصلي مصلي از شمال (رو به قبله) را شكل مي دهد.
بناهاي موجود و برخي بناهاي در دست اجراء كه عمدتا" در بخش غربي اراضي هستند، حفظ شده اند و به كمك محوطه سازي و ايجاد يك درياچه مصنوعي سازمان يافته اند.
بين دو ساختمان اصلي ساخته شده مجموعه يعني فرهنگستانهاي جمهوري اسلامي ايران و كتابخانه ملي ايران، ميدان فرهنگ براي ارتباط دو بنا و تكميل مجموعه آنها منظور شده است. در جوار اين مجموعه باغ كتاب در نظر گرفته شده است. مجموعه فرهنگستان، كتابخانه ملي و باغ كتاب توسط يك محور پياده به محور شمالي – جنوبي اصلي مجموعه (مصلي – حقاني) متصل گرديده است.
در ضلع شرقي پارك جنگلي طالقاني، باغ – موزه دفاع مقدس در نظر گرفته شده و اين باغ بخشي از محور اصلي مجموعه را نيز در خود مي گيرد.
بقيه اراضي ضمن حفظ توپوگرافي زمين بصورت باغهاي گوناگون آرايش داده شده است كه عمدتا" بصورت فضاي سبز و باز هستند و بصورت محدود بناهائي متناسب با عملكرد در آنها احداث مي شوند.
براي تكميل مجموعه و به منظور بهتر كردن بيلانهاي هزينه – فايده در اراضي يك مجموعة چند عملكردي (تجاري عمده – دفاتركار) در بخش حاشيه جنوب شرقي اراضي در محل پاركينگ بيهقي در نظر گرفته شده است.
بدين ترتيب حيثيت كلي مورد نظر يعني فضاي سبز و فرهنگي براي مجموعه اراضي تأمين گرديده است.
در خاتمه بايستي به سازمان مديريتي و اجرائي مجموعه اشاره كرد. نظر به اينكه اين اراضي از نظر مورفولوژيك و اكولوژيك يك كليت واحد و تفكيك ناپذيرند ، اين امر كه در سه منطقه تهران تقسيم شوند منطقي نيست و در طرح پيشنهاد شده است كه مديريت كليه اراضي بصورت واحد و تحت نظر شركت نوسازي عباس آباد در آيد.
علاوه بر آن، بواسطه خصلتهاي ويژه و ممتاز اين اراضي و نقش حياتي آن در نظام شهر تهران ، نحوه برخورد با استفاده از اراضي مجموعه ، قوانين و ضوابط خاص خود را نياز دارد، لذا پيشنهاد شده است كه مجموعه اراضي عباس آباد به صورت يك منطقه با مالكيت عمومي كه با قوانين و ضوابط متناسب با مقياس و عملكرد آن مديريت و بهره برداري گردد، مد نظر قرار گيرد .
تهران-1384
خلاصه طرح :
اراضي عباس آباد يكي از چهار تپه اي است كه در اراضي شهر تهران در دامنه سلسله جبال البرز قرار مي گيرد. مساحت آن حدود 559 هكتار است كه 63 هكتار آن به احداث مصلي تهران اختصاص داده شده است. سه محور از محورهاي اصلي ارتباطي شهر تهران يعني محور مدرس، محور همت و محور رسالت از اين اراضي عبور مي كنند و آنرا به 6 قطعه بزرگ تقسيم مي نمايد.
اولين طرحي كه براي اين اراضي تهيه گرديد پيش از پيروزي انقلاب اسلامي توسط مهندسين مشاور فرمانفرمائيان - گروئن در سال 1347 بود.
پس از آن طرحهاي ديگري توسط مشاورين مختلف قبل و بعد از پيروزي انقلاب براي اين اراضي تهيه گرديد .
آخرين طرح تهيه شده براي اين اراضي كه تهيه آن از سال 72 تا 76 بطول انجاميد توسط شركتهاي آتك و آركولوگ مشتركا" صورت گرفت و در سال 1377 بتصويب رسيد. اين طرح مدتي مورد عمل واقع شد و برآن اساس برخي از اراضي واگذار گرديد و تعدادي از راههاي داخلي مجموعه و همچنين برخي از بناها مانند فرهنگستانهاي جمهوري اسلامي ايران ، كتابخانه ملي ايران ، وزارت راه و ترابري و غيره در آن احداث گرديد و تعدادي ديگر از بناها در حال احداث اند.
پس از تهيه آخرين طرح و براساس تجربيات بدست آمده از اقدامات اجرائي رهنمودهاي جديدي در رابطه با اراضي عباس آباد مطرح گرديد و مصوبات جديدي براي آن تهيه گرديد كه بطور خلاصه عبارتند از :
اختصاص اراضي عباس آباد به فضاي سبز و حسب نياز كاربري هاي فرهنگي ( در مقياس ملي و منطقه اي) وبسط و توسعه فضاي سبز و تفريحي مورد نياز شهر تهران .
براساس رهنمودها و مصوبات فوق الذكر مقرر گرديد كه در طرح اراضي تجديد نظر بعمل آيد و طرح جديدي منطبق بر آنها تهيه گردد. بر اين اساس تهيه طرح تجديد نظر به چهار مهندسين مشاور كه مشاورين مناطق اطراف اراضي بودند واگذار گرديد كه مطالعات لازم توسط اين گروه مشاوران صورت گرفت و دو گزينه پيشنهادي ارائه گرديد كه گزينه دوم مورد تاييد كارفرما يعني شركت نوسازي عباس آباد قرار گرفت .
اصول و مباني گزينه انتخابي با توجه به رهنمودها و مصوبات ذكر شده در فوق به شرح زير است :
1- كاربري اراضي عباس آباد لازم است بصورت فضاي سبز، آزاد و فرهنگي باشد.
2- تا آنجا كه ممكن است زيبائي هاي طبيعي، توپوگرافي و محيط طبيعي اراضي حفظ شود.
3- سطوح كاربريهاي اداري و تجاري و خدماتي در جهت تقويت فضاهاي مورد نظر در بند يك تا آنجا كه ممكن است كاهش يابد .
4- واگذاري هاي صورت گرفته كه در راستاي كاربريهاي بند يك نيستند منتفي شود و تنها بناهاي ساخته شده و برخي از بناهاي در دست احداث باقي بمانند، لكن كاربري اين بناها در صورت لزوم و براي هماهنگي با عملكرد كلي مجموعه تغيير يابد.
5- با توجه به موقعيت آينده شهر تهران كه يكي از شهرهاي جهاني خواهد بود، فضاها و بناهائي بصورت محدود در اين راستا در اراضي در نظر گرفته شود.
6- به ميزان محدودي بناهاي جديد با خصلت فرهنگي و گردشگري در مجموعه اضافه شود.
طرح پيشنهادي براساس اصول مورد نظر كه فوقا" اشاره شد، تهيه گرديده است. در اين طرح توجه اصلي به مصلي شهر تهران به عنوان مهمترين عنصر مجموعه بوده است. بدين ترتيب كه يك محور پياده شمالي – جنوبي اصلي در طرح در نظر گرفته شده كه از طرف جنوب به مصلي و از طرف ديگر به بزرگراه شهيد حقاني (جهان كودك) در شمالي ترين قسمت اراضي مي رسد. در طول اين محور فضاهاي عمومي مانند باغ گلگشت مصلي (ميدان بزرگ شهر) ، باغ دره دفاع مقدس جانمائي گرديده، به ترتيبي كه در طول محور ديد به كوههاي البرز و مصلي قطع نگردد. سه ايستگاه از خط يك مترو كه بصورت شمالي – جنوبي از اراضي عبور مي كند منطبق بر اين محور است.
در محل ايستگاههاي مترو كه در كنار خيابانهاي اصلي است صفه ها و سكوهاي عريض پياده در نظر گرفته شده است. اين سكوها كه از روي بزرگراههاي رسالت و همت عبور مي كنند و قطعات مختلف اراضي را به يكديگر به صورت پياده متصل مي كنند، يكپارچگي مجموعه را نيز تأمين مي نمايند. در كنار اين سكوها عناصري كه معمولا" در كنار ايستگاههاي مترو قرار مي گيرند مانند بناهاي اداري و مسكوني و تجاري ويژه در نظر گرفته شده اند، ارتفاع اين عناصر طوري است كه عنصر مرتفع مجموعه يعني مناره هاي مصلي را تحت تأثير قرار ندهد.
سكوي روي بزرگراه رسالت در عين حال ورودي اصلي مصلي از شمال (رو به قبله) را شكل مي دهد.
بناهاي موجود و برخي بناهاي در دست اجراء كه عمدتا" در بخش غربي اراضي هستند، حفظ شده اند و به كمك محوطه سازي و ايجاد يك درياچه مصنوعي سازمان يافته اند.
بين دو ساختمان اصلي ساخته شده مجموعه يعني فرهنگستانهاي جمهوري اسلامي ايران و كتابخانه ملي ايران، ميدان فرهنگ براي ارتباط دو بنا و تكميل مجموعه آنها منظور شده است. در جوار اين مجموعه باغ كتاب در نظر گرفته شده است. مجموعه فرهنگستان، كتابخانه ملي و باغ كتاب توسط يك محور پياده به محور شمالي – جنوبي اصلي مجموعه (مصلي – حقاني) متصل گرديده است.
در ضلع شرقي پارك جنگلي طالقاني، باغ – موزه دفاع مقدس در نظر گرفته شده و اين باغ بخشي از محور اصلي مجموعه را نيز در خود مي گيرد.
بقيه اراضي ضمن حفظ توپوگرافي زمين بصورت باغهاي گوناگون آرايش داده شده است كه عمدتا" بصورت فضاي سبز و باز هستند و بصورت محدود بناهائي متناسب با عملكرد در آنها احداث مي شوند.
براي تكميل مجموعه و به منظور بهتر كردن بيلانهاي هزينه – فايده در اراضي يك مجموعة چند عملكردي (تجاري عمده – دفاتركار) در بخش حاشيه جنوب شرقي اراضي در محل پاركينگ بيهقي در نظر گرفته شده است.
بدين ترتيب حيثيت كلي مورد نظر يعني فضاي سبز و فرهنگي براي مجموعه اراضي تأمين گرديده است.
در خاتمه بايستي به سازمان مديريتي و اجرائي مجموعه اشاره كرد. نظر به اينكه اين اراضي از نظر مورفولوژيك و اكولوژيك يك كليت واحد و تفكيك ناپذيرند ، اين امر كه در سه منطقه تهران تقسيم شوند منطقي نيست و در طرح پيشنهاد شده است كه مديريت كليه اراضي بصورت واحد و تحت نظر شركت نوسازي عباس آباد در آيد.
علاوه بر آن، بواسطه خصلتهاي ويژه و ممتاز اين اراضي و نقش حياتي آن در نظام شهر تهران ، نحوه برخورد با استفاده از اراضي مجموعه ، قوانين و ضوابط خاص خود را نياز دارد، لذا پيشنهاد شده است كه مجموعه اراضي عباس آباد به صورت يك منطقه با مالكيت عمومي كه با قوانين و ضوابط متناسب با مقياس و عملكرد آن مديريت و بهره برداري گردد، مد نظر قرار گيرد .
منبع:www.njp-arch.com
