معماری با تارهای پیوسته
نگاهی به طرح تقدیرشده مسابقه معماری مرکز تجارت جهانی فرش ایران (تبریز)
آرش پوراسماعیل
طاهر ساداتی
اولدوز فضلعلی
پرستو مدبر
نیلوفر نامدار
سیما هاشمی‌نیا
کمال یوسفپور
تأکید روی فرایند تولید اثر (Design Process)، با این اندیشه که روند رسیدن به طرح، به اندازه خود طرح حائز اهمیت است، اساسی‌ترین اصلی می‌باشد که در طراحی این پروژه، فارغ از تمامی مسائل، به عنوان رویکرد کلان طراحی، مد نظر قرار گرفته است. در همین راستا، تلاش شده است پروسه شکل‌گیری فرم، با استفاده از سلسله دیاگرام‌هایی که مراحل رسیدن به طرح نهایی را توضیح می‌دهند، توجیه و تبیین شود.
در شروع طراحی، پس از طرح ایده‌های مختلف و بررسی قابلیت آنها جهت پاسخگویی به مسائل زیبایی‌شناختی ـ کارکردی پروژه، نهایتاً فرم صفحه‌ای و ساختار هندسی فرش، به عنوان ایده اولیه و خاستگاه طرح، یا به تعبیر مرحوم میرمیران به عنوان نقطه گرهی طرح، تثبیت و پروژه بر اساس آن پایه‌گذاری شد. عمده‌ترین عامل انتخاب این ایده، علاوه بر قرابت آن با موضوع پروژه، قابلیت بالای شکل‌زایی آن بود که با مبنا قرار دادن مفاهیم و معانی مجرد فلسفی به عنوان ایده اولیه، کمتر می‌توان به چنین قابلیتی دست یافت. در مراحل بعد، بر مبنای این ایده اولیه، گزینه‌های مختلف شکل‌دهی به فرم مطرح و بر اساس ایده‌ها و ارزش‌های فضایی هرکدام، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و نهایتاً با توجه به برنامه فیزیکی پروژه و ارزش‌های بصری و ادراکی، طرح تکمیل و ارائه گردید.
«فرم برآمده از زمین» (Form from Ground)، راهبردی است که برای سازماندهی کل پروژه مورد استفاده قرار گرفته و بر اساس آن، معماری پروژه از سایت شروع شده است. در واقع، با سایت به مثابه صفحه‌ای (فرشی) برخورد شده که در چندین نقطه بر اثر نیروهای وارده تغییر شکل داده و حجم‌هایی را در خود جای داده است. بر همین مبنا، کل عرصه سایت، با الهام از ساختار فرش (متشکل از تار و پود)، به تارها و نوارهای پیوسته موازی (Architectonic Continuous Warps) تقسیم گردیده که با توجه به برنامه فیزیکی، در سه حوزه مختلف (دو حوزه اصلی و یک حوزه فرعی) با حجم‌های پروژه تلفیق شده‌اند. فضای سبز پروژه نیز بصورت نوارهای سبز پیوسته، در لابلای این نوارها پیش‌بینی شده است. همچنین با توجه به نقش بارز عنصر رنگ در فرش ایرانی، در تعدادی از نوارها، به صورت نمادین، از برخی رنگ‌های شاخص فرش ایرانی که از طریق آنالیز رنگی پازیریک (قدیمی‌ترین فرش کشف‌شده) بدست آمده‌اند، استفاده گردیده است.
در سازماندهی فرمی این پروژه، از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین استفاده شده که فضای بینابین از طریق یک سری رمپ‌های پیوسته که با الهام از ساختار گره فرش ایرانی طراحی شده، با شهر در ارتباط است. این سیرکولاسیون فضایی علاوه بر آنکه موجب تداوم حضور شهر در معماری می‌شود، به مثابه نوعی فضای رویداد (Event Space) و تعاملات اجتماعی نیز عمل می‌کند. همچنین این مسیر به مثابه یک گره و عنصر ارتباطی، دو حجم اصلی پروژه را که یکی به کاربری‌های فرهنگی (در دو طبقه) و دیگری به کاربری‌های اقتصادی (در چهار طبقه) اختصاص دارد، به یکدیگر پیوند می‌دهد.
در خصوص ساختار معماری حجم اصلی پروژه که به فضاهای نمایشگاهی اختصاص دارد، نیز باید گفت که در این حجم با سه پوسته مختلف سروکار داریم: نوارهای پیوسته؛ اکثراً به عنوان پوسته بیرونی و بعضاً به عنوان پوسته میانی، جعبه شفاف (Transparent Box)؛ اکثراً به عنوان پوسته میانی و بعضاً به عنوان پوسته بیرونی، و جعبه صلب (Solid Box)؛ به عنوان پوسته درونی. با توجه به عدم نیاز به نور طبیعی در فضاهای عرضه فرش، این فضاها در جعبه صلب استقرار یافته‌اند و فضاهای مابین دو پوسته صلب و شفاف، که از نور، دید و شفافیت کامل برخوردار است، به عنوان فضاهای عمومی و ارتباطی عمل می‌کنند. همچنین در بخشی از این حجم، با خالی‌کردن سه طبقه از آن و ایجاد شفافیت ساختاری، نوعی دروازه و حوزه فضایی نیمه‌باز برای ورود به مجموعه ایجاد گردیده است. در این فضا با شفاف‌سازی سقف و کف طبقه موجود در بالای آن و نیز تأکید بر حضور آب در کف، تلاش شده است از پدیده انعکاس برای بازتاباندن فعالیت‌های ساختمان و حتی آسمان در آب و شیشه، استفاده شود.
منبع:eventspace.persianblog.ir
نگاهی به طرح تقدیرشده مسابقه معماری مرکز تجارت جهانی فرش ایران (تبریز)
Architectural Competitions
Architectonic Continuous Warps
Honorable Prize of Competition for World Trade Center of Iranian Carpet
- موضوع مسابقه: این مسابقه در راستای دست‌یابی به طرحی بدیع، ماندگار و سازگار با شرایط محیطی و منطقه‌ای برگزار می‌گردد که در عین حال مسائل اقتصادی، استانداردهای فنی و ضوابط موجود سازمان‌ها و ارگان‌های مربوطه نیز مورد نظر می‌باشد. شرکت‌کنندگان می‌بایست با درک و مطالعه عمیق نسبت به موضوع اصلی (فرش) که ریشه در فرهنگ و تاریخ این مرز و بوم دارد، به کار طراحی مبادرت ورزند. طرح معماری می‌بایست دارای هویت مستقل ساختاری شاخص نسبت به بناهای مشابه بوده و به عنوان نماد و نشانه‌ای در شهر عمل کند. علاوه بر این طرح باید با شناخت و درک عمومی از معماری معاصر جهان و یا کشف معناهای تازه در فضاهای گذشته صورت گیرد.
o مجری مسابقه:
نشریه معماری و ساختمان
o هیأت داوران (به ترتیب حروف الفباء):
بهروز پاکدامن
مهرداد جاویدی‌نژاد
کورش رفیعی
بهرام شیردل
بیژن صفوی
شهروز مهدوی
George Katodrytis
Dirk Hebel
-
-
- o گروه طراحی (به ترتیب حروف الفباء):
آرش پوراسماعیل
طاهر ساداتی
اولدوز فضلعلی
پرستو مدبر
نیلوفر نامدار
سیما هاشمی‌نیا
کمال یوسفپور
تأکید روی فرایند تولید اثر (Design Process)، با این اندیشه که روند رسیدن به طرح، به اندازه خود طرح حائز اهمیت است، اساسی‌ترین اصلی می‌باشد که در طراحی این پروژه، فارغ از تمامی مسائل، به عنوان رویکرد کلان طراحی، مد نظر قرار گرفته است. در همین راستا، تلاش شده است پروسه شکل‌گیری فرم، با استفاده از سلسله دیاگرام‌هایی که مراحل رسیدن به طرح نهایی را توضیح می‌دهند، توجیه و تبیین شود.
در شروع طراحی، پس از طرح ایده‌های مختلف و بررسی قابلیت آنها جهت پاسخگویی به مسائل زیبایی‌شناختی ـ کارکردی پروژه، نهایتاً فرم صفحه‌ای و ساختار هندسی فرش، به عنوان ایده اولیه و خاستگاه طرح، یا به تعبیر مرحوم میرمیران به عنوان نقطه گرهی طرح، تثبیت و پروژه بر اساس آن پایه‌گذاری شد. عمده‌ترین عامل انتخاب این ایده، علاوه بر قرابت آن با موضوع پروژه، قابلیت بالای شکل‌زایی آن بود که با مبنا قرار دادن مفاهیم و معانی مجرد فلسفی به عنوان ایده اولیه، کمتر می‌توان به چنین قابلیتی دست یافت. در مراحل بعد، بر مبنای این ایده اولیه، گزینه‌های مختلف شکل‌دهی به فرم مطرح و بر اساس ایده‌ها و ارزش‌های فضایی هرکدام، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتند و نهایتاً با توجه به برنامه فیزیکی پروژه و ارزش‌های بصری و ادراکی، طرح تکمیل و ارائه گردید.
«فرم برآمده از زمین» (Form from Ground)، راهبردی است که برای سازماندهی کل پروژه مورد استفاده قرار گرفته و بر اساس آن، معماری پروژه از سایت شروع شده است. در واقع، با سایت به مثابه صفحه‌ای (فرشی) برخورد شده که در چندین نقطه بر اثر نیروهای وارده تغییر شکل داده و حجم‌هایی را در خود جای داده است. بر همین مبنا، کل عرصه سایت، با الهام از ساختار فرش (متشکل از تار و پود)، به تارها و نوارهای پیوسته موازی (Architectonic Continuous Warps) تقسیم گردیده که با توجه به برنامه فیزیکی، در سه حوزه مختلف (دو حوزه اصلی و یک حوزه فرعی) با حجم‌های پروژه تلفیق شده‌اند. فضای سبز پروژه نیز بصورت نوارهای سبز پیوسته، در لابلای این نوارها پیش‌بینی شده است. همچنین با توجه به نقش بارز عنصر رنگ در فرش ایرانی، در تعدادی از نوارها، به صورت نمادین، از برخی رنگ‌های شاخص فرش ایرانی که از طریق آنالیز رنگی پازیریک (قدیمی‌ترین فرش کشف‌شده) بدست آمده‌اند، استفاده گردیده است.
در سازماندهی فرمی این پروژه، از دیاگرام دو فرم و فضای بینابین استفاده شده که فضای بینابین از طریق یک سری رمپ‌های پیوسته که با الهام از ساختار گره فرش ایرانی طراحی شده، با شهر در ارتباط است. این سیرکولاسیون فضایی علاوه بر آنکه موجب تداوم حضور شهر در معماری می‌شود، به مثابه نوعی فضای رویداد (Event Space) و تعاملات اجتماعی نیز عمل می‌کند. همچنین این مسیر به مثابه یک گره و عنصر ارتباطی، دو حجم اصلی پروژه را که یکی به کاربری‌های فرهنگی (در دو طبقه) و دیگری به کاربری‌های اقتصادی (در چهار طبقه) اختصاص دارد، به یکدیگر پیوند می‌دهد.
در خصوص ساختار معماری حجم اصلی پروژه که به فضاهای نمایشگاهی اختصاص دارد، نیز باید گفت که در این حجم با سه پوسته مختلف سروکار داریم: نوارهای پیوسته؛ اکثراً به عنوان پوسته بیرونی و بعضاً به عنوان پوسته میانی، جعبه شفاف (Transparent Box)؛ اکثراً به عنوان پوسته میانی و بعضاً به عنوان پوسته بیرونی، و جعبه صلب (Solid Box)؛ به عنوان پوسته درونی. با توجه به عدم نیاز به نور طبیعی در فضاهای عرضه فرش، این فضاها در جعبه صلب استقرار یافته‌اند و فضاهای مابین دو پوسته صلب و شفاف، که از نور، دید و شفافیت کامل برخوردار است، به عنوان فضاهای عمومی و ارتباطی عمل می‌کنند. همچنین در بخشی از این حجم، با خالی‌کردن سه طبقه از آن و ایجاد شفافیت ساختاری، نوعی دروازه و حوزه فضایی نیمه‌باز برای ورود به مجموعه ایجاد گردیده است. در این فضا با شفاف‌سازی سقف و کف طبقه موجود در بالای آن و نیز تأکید بر حضور آب در کف، تلاش شده است از پدیده انعکاس برای بازتاباندن فعالیت‌های ساختمان و حتی آسمان در آب و شیشه، استفاده شود.
منبع:eventspace.persianblog.ir
