تورنادو ، طوفان اروپایی
هواپیمای «تورنادو» زمانی توانست در آسمان به پرواز درآید كه دو كشور انگلیس و فرانسه به فكر ایجاد تحولی در عرصه هواپیماسازی اروپا افتاده بودند. در اواخر دهه ۱۹۶۰
در این دهه، انگلیس و فرانسه با پروژه بال های متغیر كه به تغییر ژئومتریك انگلیسی - فرانسوی۱ معروف شد، كار تحول در عرصه هواپیماسازی اروپا را شروع كردند. از سوی دیگر شش كشور آلمان، فرانسه، ایتالیا، كانادا، هلند و بلژیك نیز برای طراحی جدیدی دست به كار شدند كه نتیجه این اقدام خلق هواپیمایی با نامMRCAبود. در همان سال انگلیس نیز به این گروه پیوست.
پروژه بال های متغیر در عرصه هواپیماسازی اروپا با این هدف آغاز و دنبال شد كه هواپیمایی ساخته شود تا هنگام پرواز بتواند با تغییر شكل بال های خود، بهترین بازدهی را در شرایط متفاوت پروازی داشته باشد و از بالاترین سرعت در هر ارتفاع بهره گیرد. به عنوان مثال از بال كاملاً گسترده در هنگام صعود و فرود كمك گیرد تا در سرعت پایین، مطلوب ترین مقدار نیروی برآ را داشته باشد و از بال نیمه گسترده برای چابكی و سرعت بالای هواپیما به هنگام تغییر ارتفاع استفاده كند و با بال های كاملاً بسته در عملیات و مانورهای نظامی - نمایشی بیشترین بازده و عملكرد را به جای بگذارد.
در جولای ۱۹۶۸ میلادی پروژه ساخت هواپیمایMRCA كه از ائتلاف ۶ كشور آغاز شده بود در نهایت با فعالیت پررنگ تر سه كشور آلمان، انگلیس و ایتالیا نسبت به دیگر كشورهای شریك، ادامه یافت و این سه كشور نامMRCA راTORNADO۵/۴۲ درصد سهم داشتند و ۱۵
با جدی شدن طراحی و برنامه ریزی پروژه تورنادو، هر یك از سه كشور مذكور تمركز مهندسان و طراحان خود را بر بخشی از ساخت این هواپیما متمركز كردند. به عنوان مثال طراحی بدنه هواپیما به متخصصان آلمان، جلوی بدنه و دم هواپیما به متخصصان انگلیس و بال ها به متخصصان ایتالیا سپرده شد. برای ساخت موتور تورنادو نیز از هر كشور شریك، یك شركت سازنده انتخاب شد كه ۴۰ درصد ساخت موتور به شركت انگلیسی رولز رویس، ۴۰ درصد به شركت ام. تی. یو آلمان و ۲۰ درصد به شركت ایتالیایی فیات واگذار شد.
از همان ابتدای طراحی پروژه، MRCA كه تك سرنشینه بود، دو سرنشینه شد. پس از خلق تورنادو، هر سه كشور مذكور، هر یك به نوبه خود سعی كرد در ادامه اعمال تحولات در صنعت هواپیماسازی اش، ابتكار و طراحی جدیدی برای تورنادو در نظر بگیرد. انگلیس كه تصمیم به تصاحب هواپیمایی تدافعی - هوایی داشت، با كار روی سه فروند MRCA، در ۹ سپتامبر ،۱۹۶۹ هواپیمایی با طراحی جدید آزمایش كرد كه حتی به لحاظ شكلی و فیزیكی نیز متفاوت از نمونه های قبل بود، بدنه ای كشیده تر با دماغی رو به پایین و مجهز به رادار AI-24 و موتور RB199-34 كه بعدها با كمی تغییر به هواپیمای F-3 تبدیل شد و تغییر نام داد. میلادی، این تحول بر تغییر در طراحی بال هواپیما متمركز شد. گذاشتند كه معنای «گردباد» دارد. پروژه ساخت تورنادو به شركت پاوانیا در مونیخ آلمان كه از كنسرسیوم همین سه كشور تشكیل می شد سپرده شد. هر یك از كشورهای آلمان و انگلیس در پاوانیا درصد سهم باقیمانده به ایتالیا تعلق داشت.
F-3 هواپیمایی بود كه تمامی خصوصیات F-2 را داشت به علاوه توانایی حمل چهار موشك هوا به هوای كوتاه برد (SideWinder) و ۴ موشك میان برد (Skyflash) را دارا بود. تورنادو F-3 اولین هواپیمایی است كه به موشك های هوا به هوای ASRAAM كه در ژانویه ۲۰۰۱ طراحی شد مجهز شد. كوشش های موفقیت آمیزی نیز برای الحاق موشك هوا به هوای۲۰۴-AMRAAM AIM به تورنادو F-3 انجام گرفت كه در آوریل ۱۹۹۸ موشك های سایه طوفان (Storm shadow) و ضدتانك بریمستون (Brimstons) نیز به آن اضافه شد.
مهم ترین مدل تورنادو به نام GR-1 است كه در سال ۱۹۸۰۲۲۵ است كه هر كدام در طرفی از بدنه قرار دارد. برای حالت تدافعی از یك رادار ضدموشك بهره می جوید و توانایی حمل بمب های خوشه ای و بمب های هدایت شونده لیزری را دارد. رادارهای GR-1 را شركت تگزاس (Texas) می ساخت. در حال حاضر ۲۹۰ فروند GR-1۹۰ فروند در اختیار ایتالیا و ۹۶ فروند در نیروی هوایی سلطنتی عربستان سعودی و ۱۸۶ فروند در نیروی هوایی سلطنتی انگلستان مشغول خدمت می باشند. بعد از مدل مذكور، مدل GR-1A ساخته شد كه یك هواپیمای شناسایی بود و GR-1B برای عملیات با برد زیر قابل استفاده بود طراحی شد.
دو تورنادو در تعقیب یک F-15
در سال ۱۹۸۲ تورنادو IDS یك هواپیمای جنگنده چند منظوره مجهز به حسگرهای نسبتاً مدرن ساخته شد كه دقت عمل بسیار بالایی را دارا بود که در جنگ خلیج نیز شرکت داده شد. این مدل با قابلیت سوخت گیری هوایی قادر به پرواز در دورترین نقاط نیز هست. در كل ۶۰۰ فروند از این مدل ساخته شد كه به جز ۳ كشور سازنده طی قرارداد الیمامه در مارس ۱۹۸۶ ، ۴۸ فروند از این مدل به عربستان سعودی فروخته شد و اجازه تعمیر و خدمات آن تا سال ۲۰۲۰ اخذ شد. برای هر یك از مدل های ذكر شده موتورهای گوناگونی ساخته شد كه مدل به مدل قدرتمندتر شد.
اما پس از مدتی آلمان و انگلیس به فكر بهینه سازی تورنادوها افتادند. هر چه از زمان می گذشت كشورهای دیگر هواپیماهای مدرن و قدرتمندتری می ساختند و تورنادوها كه قابلیت مدرنیزه شدن در حد بالایی را داشتند نیز مدرن تر شدند.
تورنادوی نیروی هوایی عربستان
نیروی هوایی آلمان مشخصاً برای ارتقای سطح فناوری تورنادوهای خود و بالا بردن توانایی های آن آستین بالا زد. طی قراردادی كه بین شركت ELTA اسرائیل و شركت هوافضای بنز و دایملر بسته شد، این دو شركت در بخش ایونیك (الكترونیك هواپیما) متمركز شدند. بعد از تست یك نمونه كه از سیستم راداری جدید و كابینی مجهزتر بهره مند شده بود در سال ۱۹۹۶، اجازه بهینه سازی سری هواپیماهای آلمان در سال ۱۹۹۸ طی قراردادی كه فقط سهم شركت اسرائیلی به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار برای بازسازی ۶۰ فروند و پشتیبانی خدماتی آنها بود، به اسرائیل داده شد. اولین مدل آن آزمایش شد. این هواپیما برای عملیات دوربرد و پشتیبانی هوایی طراحی شده بود كه مجهز به مسلسل کالیبر در خدمت نیروی هوایی و دریایی آلمان است.
هواپیمای «تورنادو» زمانی توانست در آسمان به پرواز درآید كه دو كشور انگلیس و فرانسه به فكر ایجاد تحولی در عرصه هواپیماسازی اروپا افتاده بودند. در اواخر دهه ۱۹۶۰
در این دهه، انگلیس و فرانسه با پروژه بال های متغیر كه به تغییر ژئومتریك انگلیسی - فرانسوی۱ معروف شد، كار تحول در عرصه هواپیماسازی اروپا را شروع كردند. از سوی دیگر شش كشور آلمان، فرانسه، ایتالیا، كانادا، هلند و بلژیك نیز برای طراحی جدیدی دست به كار شدند كه نتیجه این اقدام خلق هواپیمایی با نامMRCAبود. در همان سال انگلیس نیز به این گروه پیوست.
پروژه بال های متغیر در عرصه هواپیماسازی اروپا با این هدف آغاز و دنبال شد كه هواپیمایی ساخته شود تا هنگام پرواز بتواند با تغییر شكل بال های خود، بهترین بازدهی را در شرایط متفاوت پروازی داشته باشد و از بالاترین سرعت در هر ارتفاع بهره گیرد. به عنوان مثال از بال كاملاً گسترده در هنگام صعود و فرود كمك گیرد تا در سرعت پایین، مطلوب ترین مقدار نیروی برآ را داشته باشد و از بال نیمه گسترده برای چابكی و سرعت بالای هواپیما به هنگام تغییر ارتفاع استفاده كند و با بال های كاملاً بسته در عملیات و مانورهای نظامی - نمایشی بیشترین بازده و عملكرد را به جای بگذارد.
در جولای ۱۹۶۸ میلادی پروژه ساخت هواپیمایMRCA كه از ائتلاف ۶ كشور آغاز شده بود در نهایت با فعالیت پررنگ تر سه كشور آلمان، انگلیس و ایتالیا نسبت به دیگر كشورهای شریك، ادامه یافت و این سه كشور نامMRCA راTORNADO۵/۴۲ درصد سهم داشتند و ۱۵
با جدی شدن طراحی و برنامه ریزی پروژه تورنادو، هر یك از سه كشور مذكور تمركز مهندسان و طراحان خود را بر بخشی از ساخت این هواپیما متمركز كردند. به عنوان مثال طراحی بدنه هواپیما به متخصصان آلمان، جلوی بدنه و دم هواپیما به متخصصان انگلیس و بال ها به متخصصان ایتالیا سپرده شد. برای ساخت موتور تورنادو نیز از هر كشور شریك، یك شركت سازنده انتخاب شد كه ۴۰ درصد ساخت موتور به شركت انگلیسی رولز رویس، ۴۰ درصد به شركت ام. تی. یو آلمان و ۲۰ درصد به شركت ایتالیایی فیات واگذار شد.
از همان ابتدای طراحی پروژه، MRCA كه تك سرنشینه بود، دو سرنشینه شد. پس از خلق تورنادو، هر سه كشور مذكور، هر یك به نوبه خود سعی كرد در ادامه اعمال تحولات در صنعت هواپیماسازی اش، ابتكار و طراحی جدیدی برای تورنادو در نظر بگیرد. انگلیس كه تصمیم به تصاحب هواپیمایی تدافعی - هوایی داشت، با كار روی سه فروند MRCA، در ۹ سپتامبر ،۱۹۶۹ هواپیمایی با طراحی جدید آزمایش كرد كه حتی به لحاظ شكلی و فیزیكی نیز متفاوت از نمونه های قبل بود، بدنه ای كشیده تر با دماغی رو به پایین و مجهز به رادار AI-24 و موتور RB199-34 كه بعدها با كمی تغییر به هواپیمای F-3 تبدیل شد و تغییر نام داد. میلادی، این تحول بر تغییر در طراحی بال هواپیما متمركز شد. گذاشتند كه معنای «گردباد» دارد. پروژه ساخت تورنادو به شركت پاوانیا در مونیخ آلمان كه از كنسرسیوم همین سه كشور تشكیل می شد سپرده شد. هر یك از كشورهای آلمان و انگلیس در پاوانیا درصد سهم باقیمانده به ایتالیا تعلق داشت.
F-3 هواپیمایی بود كه تمامی خصوصیات F-2 را داشت به علاوه توانایی حمل چهار موشك هوا به هوای كوتاه برد (SideWinder) و ۴ موشك میان برد (Skyflash) را دارا بود. تورنادو F-3 اولین هواپیمایی است كه به موشك های هوا به هوای ASRAAM كه در ژانویه ۲۰۰۱ طراحی شد مجهز شد. كوشش های موفقیت آمیزی نیز برای الحاق موشك هوا به هوای۲۰۴-AMRAAM AIM به تورنادو F-3 انجام گرفت كه در آوریل ۱۹۹۸ موشك های سایه طوفان (Storm shadow) و ضدتانك بریمستون (Brimstons) نیز به آن اضافه شد.
مهم ترین مدل تورنادو به نام GR-1 است كه در سال ۱۹۸۰۲۲۵ است كه هر كدام در طرفی از بدنه قرار دارد. برای حالت تدافعی از یك رادار ضدموشك بهره می جوید و توانایی حمل بمب های خوشه ای و بمب های هدایت شونده لیزری را دارد. رادارهای GR-1 را شركت تگزاس (Texas) می ساخت. در حال حاضر ۲۹۰ فروند GR-1۹۰ فروند در اختیار ایتالیا و ۹۶ فروند در نیروی هوایی سلطنتی عربستان سعودی و ۱۸۶ فروند در نیروی هوایی سلطنتی انگلستان مشغول خدمت می باشند. بعد از مدل مذكور، مدل GR-1A ساخته شد كه یك هواپیمای شناسایی بود و GR-1B برای عملیات با برد زیر قابل استفاده بود طراحی شد.
دو تورنادو در تعقیب یک F-15
در سال ۱۹۸۲ تورنادو IDS یك هواپیمای جنگنده چند منظوره مجهز به حسگرهای نسبتاً مدرن ساخته شد كه دقت عمل بسیار بالایی را دارا بود که در جنگ خلیج نیز شرکت داده شد. این مدل با قابلیت سوخت گیری هوایی قادر به پرواز در دورترین نقاط نیز هست. در كل ۶۰۰ فروند از این مدل ساخته شد كه به جز ۳ كشور سازنده طی قرارداد الیمامه در مارس ۱۹۸۶ ، ۴۸ فروند از این مدل به عربستان سعودی فروخته شد و اجازه تعمیر و خدمات آن تا سال ۲۰۲۰ اخذ شد. برای هر یك از مدل های ذكر شده موتورهای گوناگونی ساخته شد كه مدل به مدل قدرتمندتر شد.
اما پس از مدتی آلمان و انگلیس به فكر بهینه سازی تورنادوها افتادند. هر چه از زمان می گذشت كشورهای دیگر هواپیماهای مدرن و قدرتمندتری می ساختند و تورنادوها كه قابلیت مدرنیزه شدن در حد بالایی را داشتند نیز مدرن تر شدند.
تورنادوی نیروی هوایی عربستان
نیروی هوایی آلمان مشخصاً برای ارتقای سطح فناوری تورنادوهای خود و بالا بردن توانایی های آن آستین بالا زد. طی قراردادی كه بین شركت ELTA اسرائیل و شركت هوافضای بنز و دایملر بسته شد، این دو شركت در بخش ایونیك (الكترونیك هواپیما) متمركز شدند. بعد از تست یك نمونه كه از سیستم راداری جدید و كابینی مجهزتر بهره مند شده بود در سال ۱۹۹۶، اجازه بهینه سازی سری هواپیماهای آلمان در سال ۱۹۹۸ طی قراردادی كه فقط سهم شركت اسرائیلی به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار برای بازسازی ۶۰ فروند و پشتیبانی خدماتی آنها بود، به اسرائیل داده شد. اولین مدل آن آزمایش شد. این هواپیما برای عملیات دوربرد و پشتیبانی هوایی طراحی شده بود كه مجهز به مسلسل کالیبر در خدمت نیروی هوایی و دریایی آلمان است.